Suriyeli çocukların eğitime dahil edilme sürecinde karşılaşılan

Türkiye, Suriyelilerin ülkeye göç etmesi sonucunda büyük bir kitlesel göçle karşı karşıya kalarak özellikle eğitim konusunda yürüttüğü çalışmalarda ilk aşamalarda sıkıntılar yaşamıştır. Bu açıdan, Suriyeli çocukların mevcut eğitime dahil edilme sürecinde atılan adımlarda bazı konularda sıkıntıların baş gösterdiği elde edilen verilerde göze çarpmaktadır. Katılımcılar, Suriyeli çocukların mevcut eğitim sistemine katılma sürecinde birçok sorunun olduğunu dile getirmiştir. Ayrıca katılımcılar, bu çocukların devlet okullarına yerleştirilme sürecinde yanlış uygulamaların olduğuna değinmiştir.

Katılımcıların bu konu hakkındaki görüşleri incelenmiştir. Ortaya çıkan sonuçlar daha iyi görülebilmesi için aşağıdaki tabloda sunulmuştur.

Tablo 4.4 Suriyeli çocukların eğitime katılım sürecinde ortaya çıkan sorunlar Görüşler Okul

idarecisi

Sın. öğrt. PIKTES

öğrt. İl yet.

f

Suriyelilerin belli bölgelerde ve okullarda yığılması

5 1 3 3 12

Yaşa göre denklik verilerek öğrencilerin ara sınıflarda eğitime başlatılması

4 2 2 1 9

Diğer sorunlar 2 - - 4 6

Okullardaki yığılma

Tablo 4.4’de görüldüğü üzere, Suriyeli çocukların eğitime katılımında ve uygulama sürecinde ortaya çıkan sorunlar ve yanlış görülen çalışmalardan en göze çarpanı İ3, İ5, İ6, İ7, İ12, SÖ9, PÖ2, PÖ4, PÖ11, M1, M2, M4’ün dile getirdiği gibi, belli bölgelerde ve okullarda Suriyelilerin yoğun şekilde bulunması ve bundan dolayı bu

64

çocukların eğitim öğretim sürecinde sorunlar çıkmasıdır. Bu konuda bir okul yöneticisinin yorumu aşağıda verilmiştir:

“Okullarda Suriyeli öğrenci sayısı fazla olduğu zaman bir sınıfa 15-16 öğrenci düştüğü için sıkıntılar oluşuyor.” (İ3)

Suriyelilerin yoğun olarak bulunduğu bölgelerde ve okullardaki sayıları fazla olduğu için Suriyeli öğrencilerin okula uyum sağlayamadıkları, dil öğrenemedikleri ve okullarda gruplaşmaların olduğu şeklinde yorumlar bildirilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, Suriyeli öğrencilerin mevcudunun okullarda ve sınıflarda fazla olması sonucunda, bu öğrencilerin maddi ve manevi ihtiyaçlarını karşılama konusunda da yetersiz kalındığına değinilmiştir.

Bir okul müdürü, (İ12) Suriyelilerin belli okullarda kalabalık bir nüfusla bulunmasının eğitimin ve okulun kalitesini düşürdüğünü, Suriyeli çocuklarla yaşanan sorunları artırdığını ve çözümlerin de zorlaştığını dile getirmiştir. Aynı katılımcı, önceden okullarındaki Suriyeli öğrenci sayısı azken Suriyeli öğrencilerin uyumunu çok iyi sağladıklarını, hatta teneffüslerde Türk öğrencilerle Suriyeli öğrencilerin fark edilmediğini ifade etmiştir.

Bir sınıf öğretmeni bu konuda, “Fazla oldukları zaman grup çatışmaları oluyor

ve entegrasyon zorlaşıyor.” (SÖ9) şeklinde görüşünü belirtmiştir. Ayrıca bir PIKTES

Türkçe öğretmeninin ifadesi de şu şekildedir: “Bazı okullarda Suriyeli öğrenci sayısının

fazla olması da bence büyük bir sorun. Bu okullarda uyumdan ziyade gettolaşacaklarını düşünüyorum.” (PÖ11)

İl milli eğitim yetkilileri, Suriyelilerin yoğun olarak bulunduğu bölgelerdeki yoğunluktan dolayı meydana gelen sıkıntılarını dile getirmiştir. İl milli eğitim olarak bu sorunu çözmek için birçok çalışma yaptıklarını, ancak özellikle aileler yüzünden engellere takıldıklarını ve istediklerini yapamadıklarını bildirmişlerdir.

Yaşa göre denklik verilmesi/ ara dönemlerde okullara yerleştirme

Suriyeli çocukların mevcut eğitime katılım sürecinde ikinci olarak göze çarpan sorun ise, Tablo 4.4’de frekansı verilen katılımcılardan İ1, İ2, İ10, İ12, SÖ7, SÖ8, PÖ10,

65

PÖ11, M3’ün belirttiği üzere, öğrencilerin yaşına göre denklik verilmesi ve ara dönemlerde okullara ve sınıflara yerleştirilmeleridir.

Ara sınıflarda eğitime dahil edilen öğrenciler her anlamda sınıf seviyesinden geri kalmaktadır. Akademik olarak zaten çok fazla geriden başlayan bu çocuklar, kendilerini gösterebilmek için farklı yollara girebilmektedir. Bu durum, bu öğrenciyi etkilediği kadar bu öğrencinin dışında diğer öğrencileri ve öğretmenleri de zor durumlara sokabilmektedir. Katılımcılar, hiçbir dil eğitimi almayan, okuma yazma bilmeyen bu öğrenciler ara dönemlerde sınıflara yerleştirildiğinde, bu öğrencilerin sınıfın düzenini bozduğunu, sınıfın çok gerisinde kaldığını dile getirmiştir. Bir sınıf öğretmeni ara dönemlerde sınıflara yerleştirilen bu öğrencilerle ilgili aşağıdaki yorumları dile getirmiştir:

“…Ara sınıfa gelecek çocukların okuma yazmayı öğrenip gelmeleri gerekiyor. 1. sınıftan alınan öğrencilerimde normal seviyede gidiyoruz.” (SÖ8)

Bazı okul yöneticileri bu konudan aşağıdaki gibi bahsetmiştir;

“İl milli eğitimden denklik alıyorlar. Çocuğun yaşına göre denklik veriliyor. Çocuk hiç Türkçe bilmeden ara sınıflara dahil ediliyor. Sınıf ortamını olumsuz etkiliyor.” (İ1)

“En büyük sıkıntılardan biri, ara dönemlerde sıfır öğrencilerin gelmesi. Ara sınıflarda gelen çocuklara okuma yazma öğretemeyince uyum ve akademik başarı azalıyor.” (İ2)

Katılımcıların genel olarak görüşlerine bakıldığı zaman, özellikle birinci sınıflarda eğitime alınan çocuklarda uyumun daha kolay ve hızlı ilerlediği, zamanla bu öğrencilerle yaşanan sorunların azaldığı veya bittiği yönünde ifadelere rastlanmıştır. Ancak verilerde, ara dönemlerde gelen öğrencilerin, sınıfının gerisinde kalarak uyum sorunu yaşadığı sonucu ortaya çıkmaktadır.

Özellikle okul yöneticileri (İ1) ve il milli eğitim yetkilileri (M1, M5) Suriyeli çocukların eğitime dahil edilme sürecinde, kayıtlardaki bilgi eksikliği ve yanlışlığından dolayı sorunlar yaşadıklarını dile getirmiştir. Bu çocukların kayıtlarının ve adreslerinin

66

yanlış veya eksik olmasının, bu çocuklara ulaşabilme konusunu zorlaştırdığı ya da olanaksız hale getirdiği, şeklinde görüşlere rastlanmıştır.

Katılımcılar (M1, M2, M5, İ1, İ7), bunlara ek olarak bu çocukların maddi imkansızlıklardan dolayı çalışmak zorunda kalması, Suriyeli ailelerin bazı konularda zorluk çıkarması ve ailelerin eğitime bakış açısı yüzünden, bu çocukların eğitime dahil edilmesi konusunda sıkıntılar yaşadıklarını ifade etmiştir. Suriyeli ailelerle yaşanan bir sorunu il milli eğitim yetkililerinden bir görevli şu şekilde ifade etmiştir: “Taşımalı eğitim

yapmak istedik. Her türlü imkânı sağladık, beslenme ihtiyaçlarını karşıladık. Ancak aileleri bu konuda ikna edemedik.” (M2)

Suriyeli öğrencilerin mevcut eğitim sistemine dahil edilmesiyle ilgili öğretmenlerle ilgili yaşanan sorunlar hakkında da görüşler bildirilmiştir. Bu görüşlerden Suriyelilerin Türkçe eğitimleri için istihdam edilen Türkçe öğreticilerinin algılarıyla ve düşünceleriyle ilgili görüşlerini belirtmek için, “Öğretmenlerin tükenmişlik yaşamaları,

okullarda ikinci planda olduklarını düşünmeleri ve işi geçici olarak görmeleri verimliliği, motivasyonu düşürüyor. Belirsizliğin olması, anlık kararlar alınması bu öğretmenleri etkiliyor. Projede öğretmenlerin görev yerlerini sık değiştirmek zorunda kalmamız eğitim kalitesini düşürüyor.” (M3) ifadelerini kullanmıştır. Bu açıdan bakacak olursak, bu

öğretmenlerin kendilerini kötü hissetmelerine ve mesleki motivasyonlarının düşmesine neden olacak durumların çözüme kavuşturulması, bu öğrencilerin eğitimi adına yapılan çalışmaların verimliliğini ve etkililiğini olumlu yönde değiştirebilir. Buna ek olarak, il milli eğitim yetkililerinden M5, Suriyeli gönüllü eğiticilerin dil bilmemeleri ve öğrenmemelerinden dolayı sorun yaşadıklarını ifade etmiştir.

4.2. Suriyeli Öğrencilerin Eğitim-Öğretim Sürecine ve Yaşanan Sorunlara Bakış