C- İdareye İlişkin Bilgiler
II- AMAÇ ve HEDEFLER
Genel Müdürlüğümüzün amaçlarını;
İlgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği ve eşgüdüm halinde ticarete ilişkin yönlendirici politikaları belirlemek,
Görev alanımızdaki kurum ve kuruluşlara (şirketler, odalar ve borsalar, toptancı halleri, pazar yerleri, lisanslı depo işletmeleri, yetkili sınıflandırıcılar, organize perakende işletmeleri vb.) yönelik politikalar belirlemeye yardımcı olmak ve belirlenen politikaları işbirliği içinde hayata geçirmek
oluşturmaktadır.
Genel Müdürlüğümüz bu amaçları sağlamak üzere aşağıdaki hedefler doğrultusunda faaliyetlerini sürdürmektedir;
Ticarete ilişkin genel ve konuya özel yönlendirici politikalar belirlemek ve gerçekleştirmek,
Ticaret politikalarının geliştirilmesinde tüm paydaşların katkı sunacağı katılımcı bir yapı oluşturmak,
Politika geliştirme ile hızlı ve nitelikli karar almaya yardımcı olacak veri, enformasyon ve bilgi yönetimini geliştirmek ve kurumsallaştırmak,
Şirketler, tacirler ve bunların mesleki kuruluşlarına/üst kuruluşlarına yönelik stratejiler geliştirmek, düzenlemeler yapmak ve yürütmek.
B- Temel Politikalar ve Öncelikler 61. Hükümet Programı
61’inci Hükümet Programı, 08.07.2011 tarihinde TBMM Genel Kurulunda açıklanmıştır.
Hükümet programında ticarete yönelik olarak;
Yeni Hal Yasası ile birlikte sebze ve meyve ticaretinde tarladan sofraya izlenebilirliğin sağlanacağı ve toptancı halleri ile pazar yerlerinin modern bir altyapıya kavuşacağı,
Ekonomideki dinamizmin kaynakları arasında yer alan KOBİ’lerimize önem verilmeye devam edileceği, kredi ve finansman şartlarının iyileştirilmesi; vergi, istihdam ve diğer yükümlülüklerin azaltılması, eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin geliştirilmesi, yenilikçilik ve girişimciliğinin geliştirilmesi, altyapı, kümelenme ve ortaklık faaliyetlerinin destekleneceği,
Kamuda “kağıtsız ofis” döneminin başlatılacağı ve yazışmaların elektronik ortamda gerçekleştirilmesinin yaygınlaştırılacağı,
Kayıt dışılıkla mücadeleye kararlılıkla devam edileceği,
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 03.03.2014 İÇ TİCARET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
35
Kamu hizmetlerinin kullanıcı odaklı bir yaklaşımla, çeşitli kanallardan elektronik ortamda sunulmasına yönelik uygulamaların artırılarak devam ettirileceği,
ifade edilmektedir.
Orta Vadeli Program (2013-2015)
2013-2015 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program 09.10.2012 tarihli ve 28436 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmış ve yürürlüğe girmiştir.
Programın temel amacı, küresel ekonomide devam eden sorunlara rağmen, büyümeyi potansiyel seviyesine çıkarmak, istihdamı artırmak, kamu dengelerini iyileştirmek, enflasyonla mücadeleye devam etmek, cari işlemler açığındaki düşüş eğilimini sürdürmek, yurtiçi tasarrufları artırmak ve bunların sonucunda makroekonomik istikrarı güçlendirmek olarak belirlenmiştir.
Ekonominin rekabet gücü, kamu harcamalarında etkinlik, iyi yönetişim, eğitim sistemi, yargı sistemi, vergi sistemi, kayıt dışılık, yerel yönetimler, bölgesel gelişme ve sürdürülebilir kalkınma alanlarındaki yapısal dönüşümün devam ettirilmesi, kentsel dönüşümün gerçekleştirilmesi programın temel öncelikleri arasında yer almaktadır. Program kapsamında aşağıda yer alan politika ve önceliklere yer verilmiştir:
KOBİ’lerin rekabet gücünü artırmaya yönelik politikalara devam edilecektir.
Yatırımların ve ihracatın artırılmasına, KOBİ’lerin ve yeni girişimcilerin rekabet güçlerinin yükseltilmesine yönelik destek mekanizmaları çeşitlendirilecek ve mevcut desteklerin etkinliği artırılacaktır.
KOBİ’lerin finansmana erişimlerinin artırılması amacıyla; sağlanan destekler etkinleştirilecek, finansal araçlar çeşitlendirilecek ve KOBİ’lerin muhasebe ve finansal raporlama standartlarına uyumu sağlanacaktır.
e-Ticaret başta olmak üzere elektronik ortamda yapılan işlemlerden vergi kaybı doğması önlenecektir.
Toptan ve perakende ticaret hizmetleri sektöründe; rekabeti ve tüketiciyi koruyan, kayıt dışılığı önleyen, verimlilik ve kaliteyi artıran, hijyen kurallarına uyumu gözeten ve sektör içi kesimler arasında dengeli gelişmeyi sağlayan bir ortam tesis edilecektir.
Elektronik ticaretin güvenli bir şekilde yapılmasına ve yaygınlaştırılmasına yönelik hukuki ve teknik düzenlemeler yapılacak, girişimcilerin elektronik ticaret yoluyla iç ve dış pazarlara açılması teşvik edilecektir.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 03.03.2014 İÇ TİCARET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
36
Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu (YOİKK) Teknik Komite Eylem Planları
Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu Eylem Planı kapsamında Bakanlığımızın sorumlu olduğu eylemler Şirket İşlemleri ve Kurumsal Yönetim Teknik Komitesi, Dış Ticaret ve Gümrükler Teknik Komitesi ve Yatırım Ortamı Mevzuatı ve Hukuksal Süreçler Teknik Komitesi tarafından gerçekleştirilecektir. Eylem planında;
Şirket İşlemleri ve Kurumsal Yönetim Teknik Komitesince gerçekleştirilecek eylemlerle,
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve ikincil düzenlemelerinin uygulanmasının gözlemlenmesi ve uygulamada ortaya çıkabilecek sorunların tespit edilmesi amaçlanmaktadır.
Yatırım Ortamı Mevzuatı ve Hukuksal Süreçler Teknik Komitesince gerçekleştirilecek eylemlerle,
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve 6103 sayılı Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun ile ikincil düzenlemelerin yürürlüğe girmesini müteakip uygulama sonuçlarının takip ve tespit edilerek gerekirse anılan mevzuatta ihtiyacı karşılayacak şekilde değişiklik yapılması amaçlanmaktadır.
Kayıt Dışı Ekonomi ile Mücadele Stratejisi Eylem Planı (2011-2013) AMAÇ 2. Denetim Kapasitesinin Güçlendirilmesi
İnternet üzerinden yapılan ticaretin kayıt altına alınabilmesine yönelik teknik ve hukuki altyapı oluşturulacaktır.
Sebze ve meyve ile diğer tarım ürünlerinin takibine imkan sağlayacak olan Merkezi Hal Kayıt Sistemi tamamlanacaktır.
Lisanslı depo işletmeleri, yetkili sınıflandırıcılar, ürün ihtisas borsası, tazmin fonu ve diğer ilgili kuruluşlar arasında çevrimiçi bilgi sistemi kurulacaktır.
AMAÇ 4. Veri Tabanı Paylaşımı
Merkezi Sicil Kayıt Sistemine (MERSİS) ilişkin merkezi veri tabanı oluşturulacak ve kapsamı genişletilecektir.
Saydamlığın Artırılması ve Yolsuzlukla Mücadelenin Güçlendirilmesi Eylem Planı 01. Önlemeye Yönelik Tedbirler
Özel sektör kuruluşlarında saydamlığın artırılması ve yolsuzluğun önlenmesi,
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 03.03.2014 İÇ TİCARET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
37
III- FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER A- Mali Bilgiler
1- Bütçe Uygulama Sonuçları ve Temel Mali Tablolara İlişkin Açıklamalar
2013 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile Genel Müdürlüğümüze 7.350.000.-TL ödenek tahsis edilmiş, yıl içinde 304.000.-TL ödenek eklenmiş, 1.585.000.- TL ödenek düşülmüş ve yılsonu itibariyle 6.069.000.-TL olan bütçe ödeneğinin %83‘ü olan 5.045.756 TL harcanmıştır.
2013 yılı bütçe ödeneğinden yapılan harcamaların oransal dağılımı Şekil 13’te gösterilmiştir.
Şekil 12: Yılı Harcamalarının Oransal Dağılımı Personel Giderleri
64,71%
SGK Devlet Primi Giderleri
11,86% Tüketim Malz.
0,61%
Yolluklar 3,66%
Hizmet Alımları 0,63%
Menkul Mal Alımları 0,98%
Sermaye Giderleri 17,55%
Personel Giderleri SGK Devlet Primi Giderleri Tüketim Malz.
Yolluklar Hizmet Alımları Menkul Mal Alımları
Sermaye Giderleri
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 03.03.2014 İÇ TİCARET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
38
B- Performans Bilgileri 1- Faaliyet ve Proje Bilgileri
a) Genel Müdürlüğümüz tarafından Stratejik Plan 2013-2017 dâhilinde aşağıdaki proje ve faaliyetler yürütülmektedir;
Uluslararası rekabet üstünlüğü sağlamak için etkin bir piyasa sistemi oluşturmak üzere uzun vadede izlenecek politikalar geliştirmek,
Ticari kurumların kurumsal yapılarını güçlendirecek politikalar geliştirmek,
Yatırım ortamının iyileştirilmesi stratejisinin geliştirilmesine katkıda bulunmak (Stratejik Eksen 1 /Amaç 1 /Hedef 1.1)
Şirket kuruluş sürecini kısaltmak ve maliyetlerini azaltmak,
Merkezi Sicil Kayıt Sisteminin kapsamını genişletmek,
Lisanslı depoculuk ve ürün ihtisas borsacılığı sisteminin gelişip yaygınlaşmasını sağlayarak tarımsal ürün piyasalarının çağdaş bir yapıya kavuşmasına öncülük etmek,
Hal kayıt sistemini geliştirmek,
Elektronik ticaretin güvenli bir biçimde yapılmasına ve yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalar yapmak,
Toptan ve perakende ticaret sektöründe düzenlenmesine yönelik mevzuat çalışmaları yapmak,
Geç ödemelerde ihtar çekmeye ihtiyaç kalmadan temerrüde düşülmesinin sağlanmasına yönelik çalışmalar yapmak,
Büyüyen Anadolu’ya Kredi Kolaylıkları Projesi’ni yürütmek (Stratejik Eksen 4 /Amaç 4 /Hedef 4.1)
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 03.03.2014 İÇ TİCARET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
39
b) Genel Müdürlüğümüz tarafından Bakanlığımız Performans Programı (2013) dâhilinde aşağıdaki proje ve faaliyetler yürütülmektedir.
Lisanslı Depoculuk ve Ürün İhtisas Borsası Faaliyeti,
Merkezi Sicil Kayıt Sistemi Faaliyeti,
Hal Kayıt Sisteminin Yaygınlaştırılması Faaliyeti
(Stratejik Eksen 4 /Amaç 4 /Hedef 4.1 /Performans Hedefi 11)
c) Genel Müdürlüğümüz tarafından muhtelif Eylem Planları ile Yıllık Program Tedbirleri (2013) çerçevesinde aşağıdaki proje ve faaliyetler yürütülmektedir;
MERSİS Projesinin yürütülmesi,
Türk Ticaret Kanunu kapsamında ikincil mevzuatın tamamlanması,
TTK ve ikincil düzenlemelerin uygulanmasının gözlemlenmesi ve sorunların tespit edilmesi,
Şirket kuruluş, tasfiye, iflas ve birleşme işlemlerini kolaylaştırıcı mevzuat değişiklerinin yapılması,
Şirket kuruluşu ve işyeri açma işlemlerinin kolaylaştırılması,
E-Ticaretin hukuki ve teknik alt yapısının geliştirilmesi,
Organize perakende ticaretine yönelik mevzuat çalışmalarının tamamlanması,
Hal Kayıt Sisteminin tamamlanması,
Lisanslı depo işletmeleri, yetkili sınıflandırıcılar, ürün ihtisas borsası, tazmin fonu ve diğer ilgili kuruluşlar arasında çevrimiçi bilgi sisteminin kurulması,
Balkan Emtia Borsası Kurulması
d) Genel Müdürlüğümüz tarafından yürütülen diğer proje ve faaliyetler şunlardır;
Gayri faal şirketlerin tasfiyesi,
Lisanslı depo ve borsa sisteminin yakın coğrafyada yaygınlaştırılması,
Ürün senetlerinin elektronik ortama aktarılması,
Ürün ihtisas borsasının faaliyete geçirilmesi,
5957 sayılı kanunun kamuoyunu tanıtılması
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 03.03.2014 İÇ TİCARET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
40
2- Performans Sonuçları Tablosu
Performans program uyarınca yürütülen faaliyetlerin sonuçlarına Tablo 14'te yer verilmiştir.
Faaliyetler Performans
Göstergeleri Hedef Gerçekleşme Durumu Lisanslı Depoculuk ve
Ürün İhtisas Borsası Faaliyeti
Lisanslı depoculuk izni verilen şirket sayısı
15 14
Borsanın faaliyete
geçirilme oranı 100 ---
Merkezi Sicil Kayıt Sistemi Faaliyeti
Sisteme aktarılan ticaret sicil
memurluğu sayısı 238 238
Sistemi kullanan
kişi/kurum sayısı 2.000.000 2.995.000
Hal Kayıt Sisteminin Yaygınlaştırılması
Faaliyeti
Kurulan hakem heyeti
sayısı 81 81
Heyetlerce alınan
karar sayısı 20.000 ---
Sisteme veri aktaran
birim sayısı 3.228 33.905
Tablo 8: Performans Program Sonuçları
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 03.03.2014 İÇ TİCARET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
41
IV- KURUMSAL KABİLİYET ve KAPASİTENİN DEĞERLENDİRİLMESİ A- Üstünlükler
Yaklaşık 1,5 milyon tacirden oluşan geniş bir kesime hizmet sunması,
Sektör ve sivil toplum odaklı yaklaşımlar sergileyebilmesi,
252 oda, 113 borsa ve TOBB ile ticaret şirketleri, toptancı halleri, organize perakende işletmeler ve lisanslı depolara yönelik düzenleme ve denetleme yetkisinin bulunması,
Ticaretin temel yapıtaşı olan şirketlere ilişkin mevzuatın uygulayıcısı olması,
Sebze ve meyve ticareti ile lisanslı depoculuk sistemine yönelik düzenlemeler yaparak tarım ürünleri ticaretine ilişkin hizmet üretebilmesi,
Ticaret sicili kayıtlarına MERSİS üzerinden erişerek şirketlere daha etkin hizmet verebilmesi,
Hal Kayıt Sistemi’ndeki güncel verileri kullanarak sebze ve meyve ticaretini izleyebilmesi ve sektöre yönelik daha sağlıklı politikalar oluşturabilmesi,
Görev alanındaki sivil toplum kuruluşları ve özel sektör temsilcileri ile diyalog halinde olarak onların görüş ve önerilerinden faydalanması,
Sektör, sivil toplum kuruluşları, yerel yönetimler, diğer kamu kurumları ve uluslararası düzeyde işbirliği imkânları ile birlikte iş yapabilme ve dışa açık dinamik yapısı,
Yılda biz kez toplanacak Toptancı Hal Konseyi ile sebze ve meyve ticareti sektöründeki ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapabilme imkanına sahip olması,
Görev alanına ilişkin kanun ve ikincil düzenlemeleri büyük ölçüde tamamlamış olması,
İstihdam edilen kariyer uzmanların ve teknik personelin sayılarının artmasıyla sunulan hizmetlerde kalite ve verimliliğin yükselmesi,
Personele yönelik hizmet içi eğitim ile kişisel gelişim programlarına önem verilmesi,
İş süreçlerinin tanımlanmış olması,
Planlama, karar alma ve uygulama performansının yüksek düzeyde olması,
Hizmet verdiği fiziki ortamın uygun olması,
Yeterli teknolojik alt yapı ve donanıma sahip olması,
B- Zayıflıklar
İnsan kaynakları planlaması ve personel istihdamında yeterli etkinliğin sağlanamaması;
artan iş yoğunluğu karşısında yeterli sayıda ve nitelikte personel ihtiyacının devam etmekte olması,
Kurumsal kapasitenin geliştirilmesine yönelik çalışmaların istenilen düzeyde henüz tamamlanmamış olması,
Personel arasındaki sosyal ilişkilerin yeterince gelişmemiş olması,
Kurum kültürünün tam manasıyla oturmaması,
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 03.03.2014 İÇ TİCARET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
42
Görev alanımız içerisinde bulunan temel bazı kanun taslak ve tasarılarının (perakende ticaret ve e-ticaret gibi) yasalaşma sürecinin tamamlanmamış olması,
C- Değerlendirme
Genel Müdürlüğümüz, sahip olduğu üstünlükler sayesinde kendisine verilen görevleri zamanında, etkin ve etkili bir biçimde yerine getirmek için faaliyetlerini sürdürmektedir.
Geniş bir kesime hizmet sunması, sektör ve sivil toplum odaklı yaklaşımlar sergileyebilmesi, ticarete ilişkin geniş düzenleme yetkisinin bulunması ve görev alanına ilişkin mevzuatın büyük ölçüde tamamlanmış olması Genel Müdürlüğümüze üstünlük sağlamaktadır. Öte yandan, insan kaynakları planlaması, personel istihdamı ile kurumsallaşma yönündeki çalışmaların tam anlamıyla tamamlanamamış olması Genel Müdürlüğümüzün geliştirilmeye açık yönleri olarak ortaya çıkmaktadır.
Genel Müdürlüğümüz, zayıf yönlerine rağmen üstünlükleri sayesinde görevlerini büyük ölçüde yerine getirmiştir. Ancak daha verimli ve etkin bir performans gösterilebilmesi, zayıflıklarımızın giderilmesine ve üstünlüklerimizin korunmasına bağlı bulunmaktadır.
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 03.03.2014 İÇ TİCARET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
43
V- ÖNERİ VE TEDBİRLER
Hizmet kalitemizin yükseltilebilmesi ve daha nitelikli hizmet verilebilmesi için, sürdürülen Genel Müdürlüğümüz kurumsal çalışmalarının tamamlanması ve kurumsal kültürün sağlıklı bir şekilde oluşturulması gerekmektedir.
Bunun yanında, Genel Müdürlüğümüzün personel ihtiyacının karşılanması için yeterli sayıda personel ataması yapılması, mevcut personel ile yeni atanacak personelin görev tanımlarına paralel olarak ihtiyaç duyduğu eğitimlerin verilebilmesi ve etkin bir insan kaynakları politikasının uygulanması gerektiği değerlendirilmektedir.
Ayrıca, iş süreçlerinde bilgi teknolojilerinin daha etkin kullanılması için gerekli çalışmalara devam edilmesi sağlanmalıdır.
Öte yandan, personel arasındaki sosyal ilişkilerin arttırılması ve güçlendirilmesine yönelik gerekli tedbirler alınmalı ve bu yönde çalışmalar yürütülmelidir.