SOSYAL YARDIM TAHAKKUKLARI

“334 Sosyal Yardım Tahakkukları” pasif karakterli hesap grubunda takip edilen bu borçlar, İlksan üyelerinden aidat iadesi ve sosyal yardım almaya hak kazanarak namlarına tahakkuk eden bu tutarların ödenmesine kadar geçen zamanda alacak bakiyesi veren hesaplardır. Bu hesaplara alacak kaydedilen aidat iadesi ve sosyal yardım tutarlarının karşılığında “635 Karşılıksız Sosyal Yardımlar” ve “636 Aidat İadesi Giderleri” hesapları borçlandırılır. Tahakkuk tutarlarından, yardım türüne (gelir vergisinden muaf olan ödemeler veya muaf olmayan ödemeler) ve üyelik süresine göre 193 sayılı Gelir vergisi Kanunu kapsamında gelir vergisinden muaf tutulmayan ödemelerden üyelik süresine göre %10 veya %15 oranlarında gelir vergisi stopajı kesilmektedir ¹¹.

________________

11 www.alomaliye.com.tr, Murat Tekin, Tüzel Kişiliğe Haiz Emekli Sandıkları Yardım Sandıkları ile Sigorta ve Emeklilik Şirketlerinde Gelir vergisi Tevkifatı Yayım Tarihi: 17.08.2017 http://www.alomaliye.com/2017/03/14/sigorta-ve-emeklilik-sirketlerinde-gelir-vergisi-tevkifati/

(Erişim: 16 Haziran 2018)

127 İkraz borçları var ise ikraz borçları mahsup edilerek geriye kalan bir tutar olması durumunda üyelere ödeme yapılır. Ödeme işleminde “102 Bankalar” hesabına alacak kaydı yapılarak “334 Sosyal Yardım Tahakkukları” hesaplar sıfırlanır. Bu hesaplara ilk kayıtlar yani alacak kaydı yapılan yevmiye fişleri çoğunlukla aidat iadesi ve sosyal yardım listelerinin oluşturulduğu günlerde yapılır. Bu listelerde tıpkı ikraz listeleri gibi haftanın Pazartesi ve Çarşamba günleri oluşturulur. Ödemleri ise bir sonraki günleri olan Salı ve Perşembe günleridir.

Aşağıda yer alan şekil ve açıklamalarında Sandığın en önemli faaliyetlerinden olan sosyal yardım tahakkuk ve ödeme işlemleri detaylı şekilde açıklanacaktır.

Aşağıda yer alan (Örnek 4.8)’nin bir nolu yevmiye kaydında ilgili üye/üyeler adına sosyal yardım tahakkuk ettiği ve bu Thk. tutarından sandığa olan ikraz borcunun mahsup edildiği görülmektedir. 2. kayıtta ise tahakkuk tutarından yapılan mahsup işleminden sonra kalan tutarın ilgililerin banka hesabına aktarıldığı görülmektedir.

Örnek 4.8- Aidat ve Sos.Yrd.Thk.ve Ödeme İşlemlerine Ait Örn. Yev. Kay.

Kaynak: Eser Sahibi

Madde No Aidat ve Sosyal Yardım Tahakkuku ve İkraz Mahsubu Borç Alacak 01.07.2017

380 Gelecek Aylara Ait Gelirler

480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler (Yıllar toplam olarak verilmiştir) 63 Faaliyet Giderleri

635 Sosyal Yardımlar 636 Aidat İadeleri

659 Diğer Gider ve Zararlar (Erken Ödeme İndirimi) 13 Diğer Alacaklar

Madde No Aidat ve Sosyal Yardım Ödemesi Borç Alacak

02.07.2017

128 Şekil 4.46 - Aidat İadesi ve Sosyal Yardım Ödeme Oluru Belge Örneği

Kaynak: Eser Sahibi

Şekil 4.46 Açıklaması: Birinci paragrafta; 207 Üyeye 2.098.007,69 TL Aidat iadesi ve sosyal yardım tahakkuku yapılmıştır. İkinci paragrafta; bu üyelerden yedisinin ikraz borcu olduğu “Aidat ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliği’nin 21.

maddesi kapsamında ikraz borçlarının, tahakkuk eden alacaklarına yettiği ölçüde mahsup edileceği belirtilmiştir. Üçüncü paragrafın 3. maddesinde; toplam 976,97 TL’nin ilgili üyelerden stopaj olarak kesinti yapıldığı belirtilmiştir. Üçüncü paragrafın 4. maddesinde; toplam aidat iadesi ve sosyal yardım tahakkuk tutarından yapılan mahsuplardan sonra kalan 2.019.158,61 TL’nin ilgili üyelerin banka hesaplarına havalesinin uygunluğu anlatılmıştır.

129 Tablo 4.3 - Aidat İadesi ve Sosyal Yardım İcmal Örneği

Kaynak: Eser Sahibi

Tablo 4.4 - Aidat İadesi ve Sosyal Yardım Ödeme Oluru Eki Liste Örneği

Kaynak: Eser Sahibi

Tablo 4.3 ve Tablo 4.4 Açıklaması: Yukarıda (Şekil 4.46)’de gösterilen belgede yer alan tutarların yardım türü ve tutarı, ikraz ve gelir vergisi mahsup tutarları ayrı ayrı göstermektedir.

130 Şekil 4.47 - Aidat İadesi ve Sosyal Yardım Tahakkuk Fişi Örneği (sayfa 1)

Kaynak: Eser Sahibi

Şekil 4.47 Sayfa bir Açıklaması: “635 Karşılıksız Sosyal Yardımlar” ve

“636 Aidat İadesi Giderleri” hesapları toplamı olan ve (Şekil 4.46)’da birinci paragrafta belirtilen 2.098.007,69 TL aidat iadesi ve sosyal yardım tahakkuk tutarı olarak borç kaydı yapılmıştır. Buna karşılık ikraz borcu olan üyelerin “134 İkraz Alacakları” hesabına alacak kaydı yapılarak mahsup kayıtları gerçekleştirilir ve ikraz mahsuplarına ilişkin “659 ikraz taksit erken ödeme indirimi” , “380,480 Gelecek aylara ve yıllara ait faiz gelirleri” hesaplarına işlenmek üzere ilgili tutarların borç

131 kayıtları yapılmaktadır. 380 ve 480 hesaplara karşılık gelen “642 Faiz Gelirleri”

hesabına 2.sayfada görüldüğü üzere alacak kaydı gerçekleştirilir.

Şekil 4.47 - Aidat İadesi ve Sosyal Yardım Tahakkuk Fişi Örneği (sayfa 2)

Kaynak: Eser Sahibi

Şekil 4.47 Sayfa iki Açıklaması: İlk sayfada “635 Karşılıksız Sosyal Yardımlar” ve “636 Aidat İadesi Giderleri” hesaplarına borç kaydı yapılan tutarlardan üyelerin ikraz borçları (134 İkraz Alacakları hesabı) mahsup edilmişti.

Geriye kalan tutarlardan “360.001 Gelir vergisi” hesabı kullanılarak stopaj tutarları da mahsup edilerek geriye kalan tutarlar ana başlıklar halinde toplu olarak (havuz hesabı şeklinde) “334 Sosyal Yardım Tahakkukları” hesaplarına alacak kaydedilir ve ertesi gün banka çıkışı gerçekleştirildiğinde ilgili tutarlar kadar borç kaydı yapılarak bu hesaplar sıfırlanır.

132 Şekil 4.48 - Aidat İadesi ve Sosyal Yardım Ödeme Fişi Örneği

Kaynak: Eser Sahibi

Şekil 4.48 Açıklaması: Liste gününde tahakkuk ettirilen aidat iadesi ve sosyal yardım tahakkuk tutarlarından gerekli mahsuplar yapıldıktan sonra “334 Sosyal Yardım Tahakkukları” hesaplarına alacak kaydı gerçekleştirilen tutarlar bir sonraki günde ödendiği zaman “102 Bankalar” hesabı alacaklı ve “334 Sosyal Yardım Tahakkukları” hesapları borçlu çalıştırılarak söz konusu hesaplar sıfırlanır.

Aidat iadesi ve sosyal yardım almaya hak kazanan üyelerin İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığına başvurularından ödemenin banka hesaplarına yatmasına kadar geçen sürede gerek A.S.Y.M. gerekse Muhasebe ve Mali İşler Müdürlüğü’nde birçok işlem gerçekleştirilmektedir. Konunun daha iyi anlaşılması açısından Aidat ve Sosyal Yardımlar Müdürlüğü’nde tahakkuk ettirilerek Muhasebe ve Mali İşler Müdürlüğü’nün ödeme tutarını Sandık banka hesabında bulundurması ile üyelere ödenen aidat iadesi ve sosyal yardımlara ilişkin gerek Aidat ve Sosyal Yardımlar Müdürlüğü’nün gerekse Muhasebe ve Mali İşler

133 Müdürlüğü’nün iş akış şemaları (Şekil 4.49 ve Şekil 4.50)’de yer alan iş akış şemalarında anlatılmıştır.

Şekil 4.49 - Aidat ve Sosyal Yardımlar Müdürlüğü, Aidat İadesi ve Sosyal Yardım Tahakkuku İş Akış Şeması

Kaynak: İlksan Kalite El Kitabı, Yayım Tarihi: 01.11.2007, Revizyon Tarihi 07.03.2016

134 Şekil 4.50 - Muhasebe ve Mali İşler Müdürlüğü, Aidat İadesi ve Sosyal

Yardım Tahakkuk ve Ödemesine İlişkin İş Akış Şeması

Kaynak: İlksan Kalite El Kitabı, Yayım Tarihi: 01.11.2007, Revizyon Tarihi 07.03.2016

135 4.32. PERSONELE BORÇLAR

“335 Personele Borçlar” pasif karakterli hesap grubunda takip edilen bu borçlar, İlksan personeline ücret ve ücret benzeri ödemeler, tazminatlar, yardımlar ve diğer yapılacak ödeme tahakkuklarında yevmiye fiş kayıtlarında alacaklı çalıştırılarak sisteme işlenir. İlgili personeller adına tahakkuk eden ödemeler ilgililerin banka hesaplarına ödendiği taktirde ise söz konusu hesaplar borçlu çalıştırılarak hesaplar sıfırlanır.

Şekil 4.51 - Personel Harcırah Tahakkuku Yevmiye Fişi Örneği

Kaynak: Eser Sahibi

Şekil 4.51 Açıklaması: Sandık personelinin iş ve işlemleriyle ilgili olarak bu kişilerin özellikle şehir dışında görevlendirilmesi durumunda İlksan “Harcırah Yönergesi” ve diğer ilgili mevzuatalar kapsamında görevli personel adına tahakkuk eden günlük harcırah ve bunun yanında belgelendirilen ulaşım ve konaklama gibi

136 giderlerin Sandık tarafından karşılanmasını ifade eden yukarıdaki yevmiye kaydında görevli personele yapılacak olan ödemeler “792.003 Yol ve Harcırah Gideri”

hesabına ve belgelere ait KDV ise indirilecek KDV hesabına borç kaydedilirken personelin görev öncesi almış olduğu harcırah avansı, adına tahakkuk eden harcırah tutarından mahsup edilerek “195 İş Avansları” hesabı alacaklı çalıştırılır, yol ve harcırah avansı kullanmayan personele ise gerek harcırah tutarı gerekse belgelendirilmiş konaklama ve ulaşım bedeli “335 Personele Borçlar” hesabına alacak kaydedilir ve ödendiğinde (Şekil 4.50)’de görüldüğü üzere bu hesap borçlu çalıştırılarak hesaplar sıfırlanmaktadır. Ayrıca harcırah brüt rakamları üzerinden hesaplanan D.V. ve G.V. stopajları da “360 Ödenecek vergi ve Fonlar” hesabına alacak kaydedilerek ilgili vergi dairesine muhtasar beyanname ile beyan edilerek ödenmektedir.

Şekil 4.52 - Personel Harcırah Ödemesi Yevmiye Fişi Örneği

Kaynak: Eser Sahibi

137 4.33. DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR

“336 Diğer Çeşitli Borçlar” pasif karakterli hesap grubunda takip edilen bu borçlar muhasebe kayıtlarında “134 İkraz Alacakları” hesap grubundan sonra en çok yer tutan hesap grubudur.

“Resmi Dairelere Borçlar”, “Üçüncü Kişi ve Kurumlara Borçlar”, “Üyelere İkrazdan Borçlar”, “Hukuk Takibinden Borçlar” bu hesap grubunun alt hesaplarından bazılarıdır. Bu hesap grubunun en çok işlem gören alt hesabı Üyelere İkrazdan Borçlar olup üyeler adına emanet hesap olarak kullanılmaktadır.