İKRAZ ÖDEME İŞLEMLERİ

İkraz ödeme işlemleri aşağıda (Şekil 4.12, Şekil 4.13, Şekil 4.14, Şekil 4.15)’de yer alan şekiller üzerinde açıklanmaktadır.

Şekil 4.12 - İkraz Ödeme İşlemleri İş Akış Şeması

Kaynak: İlksan Kalite El Kitabı, Yayım Tarihi: 01.11.2007, Revizyon Tarihi 07.03.2016 İşlem

İşlem Başlangıcı ve sonucu

Kar ar

Çoklu belge

Belge

Sayfa Bağlayıcı

Manyetik Disk

Etkileşimli

Proses Bağl

ayıcı

88 Şekil 4. 13 - İkraz Ödeme Oluru Örneği

Kaynak: Eser Sahibi

İkraz listesinin özeti ve ödenmesine kaynak teşkil eden ikraz (Şekil 4.

13)’deki ödeme olurunda belirtilen tutarlar ile mahsup ve ikraz listeleri ile faiz listeleri aşağıda açıklanan yevmiye fişlerine kaynak teşkil etmektedir.

89 Şekil 4. 14 - İkraz Ödeme Fişi Örneği (fiş sayfası 1)

Kaynak: Eser Sahibi

Şekil 4.14- Sayfa bir Açıklaması: İkraz kullanan her bir üye adına 134 nolu hesap grubundan muhasebe hesap kodu açılarak her bir üyenin kullandığı ikraz tutarının faizli bakiyesi bu hesap kodlarının borç kısmına kaydedilmektedir.

Şekil 4. 14 - İkraz Ödeme Fişi Örneği (fiş sayfası 2)

Kaynak: Eser Sahibi

90 Şekil 4.14- Sayfa iki Açıklaması: İkraz kullanan üyelerden daha önce kullandıkları ikraz borçlarının kalan borç bakiyelerine erken ödeme indirimi uygulanarak yeni kullanmış oldukları ikraz borçlarından mahsup edilmektedir. Bu nedenle eski ikraz borçlarından tahsil edilemeyen faizlerden aynı yıla rast gelen tutarlar “380 Gelecek Aylara Ait Gelirler” hesap grubunun borç kısmına işlenerek, sonraki yıllara rast gelen tahsil edilemeyen faizler ise “480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler” borç kısmına işlenerek faiz gelirleri hesaplarından mahsup edilmektedir. Bu üyelerin vadesi gelmemiş eski ikraz borçları yeni ikrazlarından mahsup edilirken eski ikraz borçlarını topluca erken ödenmiş sayılarak vadesi gelmemiş dönemlere ilişkin hesaplanan erken ödeme indirim tutarları “659 İkraz Taksit Erken Ödeme İndirimi”

hesaplarının borç kısmına işlenerek gider kaydı yapılmaktadır.

İkraz kullanan üyelere yapılacak ödemeler kaydedilirken yevmiye fişinin alacak kısmına banka hesabı olan “102 Bankalar” kodu yerine ödeme işlemi daha önce açıklanmış olan ikraz süreçleri gereği bir sonraki gün olacağından dolayı “130 İkraz Havaleleri” hesabının alacak kısmına kaydedilerek ertesi gün ödeme işlemleri gerçekleştiğinde (Şekil 4.15)’de görüleceği üzere borç kısmına ödeme kaydedilerek hesap kapatılmaktadır.

Eski ikraz borcu yeni ikrazından mahsup edilerek tahsil edilen ikraz borçlu üyelerin 134 nolu hesap grubuna tanımlı eski ikraz borç bakiyelerinin faizli toplam tutarı 134 hesabın alacak kısmına kaydedilerek söz konusu ikraz borçlu üye hesaplarının eski borçları kapatılmaktadır.

Şekil 4. 14 - İkraz Ödeme Fişi Örneği (fiş sayfası 3)

Kaynak: Eser Sahibi

91 Şekil 4.14- Sayfa üç Açıklaması: İkraz kullanan üyeler (EK-10 ve 11)’de kayıtlı tablolarda belirtildiği üzere kullandıkları tutar ve vade oranında hayat sigortası kapsamına alınarak ikrazlarından peşin olarak toplam sigorta prim tutarı kesilmektedir. Aynı şekilde kefil kullanmadan ikraz çeken üyeler ise kefalet sigortası kapsamında ikraz kullanarak ikraz tutarlarından hem hayat sigortası hem de kefalet sigortası primi kesilmektedir. Kesinti yapılan prim tutarları ilgili sigorta şirketlerine ödenmek üzere “336 Diğer Çeşitli Borçlar” hesap grubuna alacak kaydedilmektedir.

İkraz kullanan üyelerden mevzuat hükümleri doğrultusunda %0,0948 oranında damga vergisi kesintisi yapılarak ilgili vergi dairesine ödenmek üzere “360 Ödenecek vergi ve Fonlar” hesap grubuna alacak kaydedilir. Ancak vergi mevzuatı (488 Sayılı Damga vergisi Kanunu 8.maddesi) gereği kapsam dışında kalan Sandık ve Vakıflar mal ve hizmet alımı gerçekleştirdiği firmaların faturalarından damga vergisi kesintisi yapmamaktadır⁸.

İkraz kullanan üyelerden tahsil edilecek olan faizler ise 380 ve 480 hesap gruplarına alacak kaydedilerek takip edilir.

İkraz kullanan üyelerden daha önce borcu olanların ikraz borçları mahsup edilirken yukarıda Şekil 4.14 sayfa iki açıklamasının ilk paragrafında belirtildiği üzere “380 Gelecek Aylara Ait Gelirler” hesap grubunun borç kısmına işlenerek, sonraki yıllara rast gelen tahsil edilemeyen faizler ise “480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler” borç kısmına işlenerek faiz gelirleri hesaplarından mahsup edilirken bunların karşılık hesabı olarak “642 Faiz Gelirler” hesabı alacaklı çalıştırılır.

Yevmiye fişinin sonuç bölümünde sıra dışı bir işlem gerçekleşmiş ise notlar bölümüne yazılarak açıklanır.

Yevmiye fişlerini hazırlayan personelin dışında belirlenmiş dört muhasebe personeli tarafından yevmiye fişleri kontrol edilerek ıslak imza ile imzalanır ve ilgili ayın dosyalarına kaldırılarak arşivlenir.

________________

8 www.alomaliye.com.tr, Murat Tekin ,Sandık ve Vakıflara, Hizmet Sonucu Kesilen Fatura Ödemelerinde Makbuz ve Değerli Kağıtlar Damga vergisi, Yayım Tarihi: 06.03.2017

http://www.alomaliye.com/2017/08/17/yardim-sandiklarinin-portfoy-yonetim-sirketleri-ile-calismalari/ (Erişim: 17 Haziran 2018)

92 Şekil 4. 15 - İkraz Ödeme Fişi Örneği

Kaynak: Eser Sahibi

İkraz ödeme fişlerinde alacak kısmına işlenen toplam ikraz ödeme tutarı ertesi gün ilgili sandık hesabından üye hesaplarına ödendiğinde “102 Bankalar” hesabına alacak kaydedilir ve “130 İkraz Havaleleri” hesabına da borç kaydedilerek banka ödeme işlemi yevmiye kaydı sonuçlandırılmış olur.

Şekil (4.14) ve (4.15)’e ait fiş örnekleri aşağıdaki (Örnek 4.3)’de iki kayıt olarak özetle örneklenmektedir.

Örnek 4.3- İkraz Tahakkuk ve Ödeme İşlemine Ait Örnek Yevmiye Kaydı

Kaynak: Eser Sahibi

Madde No Yeni İkraz Tahakuku ve Eski İkrazın Mahsubu Borç Alacak 01.07.2017

13 Diğer Alacaklar 134 İkrazdan Alacaklar

134.001 herhangi bir üyenin yeni ikrazı (Yeni ikraz) 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler

480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler (Yıllar toplam olarak verilmiştir) 659 Diğer Gider ve Zararlar (Erken Ödeme İndirimi)

13 Diğer Alacaklar Madde No İkrazın Üye Hesaplara Çıkış İşlemlerine Ait Banka Çıkışları Fişi Borç Alacak

02.07.2017

93 yöntemi bulunmaktadır. Bunlardan birinci yöntem, ikraz borçlu üyenin Sandık ilgili banka hesabına ikraz taksit tutarını elden ödemesi şeklindedir. İkinci yöntem ise kefalet sigortası kapsamında ikraz kullanmış olan üyenin vadesi gelen ikraz taksitlerinin ödemeyerek gecikmeye düşmesi halinde (EK- 3)’de yer alan ikraz yönetmeliği kapsamında ilgili kefalet sigortası şirketinden tahsil edilmesi yöntemidir.

Söz konusu kefalet sigortası şirketi ikraz borç tutarını manuel olarak sandık banka hesaplarına ödeyerek ilgili borçlunun ikraz borç tutarını ödemektedir. Üçüncü yöntem ise vefat eden ikraz borçlu üyenin hayat sigortası kapsamında vefat tazminat tutarından ikraz borcu kadar olan kısmın ilgili hayat sigortası şirketi tarafından sandık ilgili banka hesabına ödemesi şeklindedir. Aşağıdaki (Örnek 4.4)’de birinci yöntem olan ikraz borçlu üyenin sandık hesabına sekiz taksit ikraz borcu ödemesi yapmasına ait yevmiye kaydı yer almaktadır.

Örnek 4.4- Manuel İkraz Tahsilatına İlişkin Yevmiye Kaydı Örneği

Kaynak: Eser Sahibi

Madde No Akbank Hesabına 8 Taksit İkraz Tahsilatı Borç Alacak

01.07.2017 102 Bankalar

102.001 Akbank

102.001.004 Akbank Vadesiz İkraz Hesabı 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler

480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler (Yıllar toplam olarak verilmiştir) 659 Diğer Gider ve Zararlar (Erken Ödeme İndirimi)