İnternet ortamları insanların yaşamında büyük bir alan kapsamaktadır. İletişimsizliğin mümkün olmadığı bilinen bir gerçektir. Gelişen teknolojiyle beraber ise iletişim biçimsel olarak geçmişe bakılarak büyük oranda değişime uğramıştır. Bu değişim yeni medyayla birlikte yeni medya platformlarını oluşturmuştur. Oluşan bu platformlar kişilerin vazgeçilmez araçları haline gelmiştir. Günümüzde iletişim çoğunlukla bu ortamlarda faaliyet göstermektedir (Sarı, 2018: 52).
Gün geçtikçe sayıca fazlalaşmaya devam eden yeni medya araçlarının daha anlaşılır olması için bir sınıflandırma yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu noktada benzer işlevli araçları değerlendirip, anlam karmaşasını önlemek için yeni medya araçları kullanım hedefleri ve içerik çeşitleriyle birlikte sınıflandırılmaktadır (Bostancı, 2015: 43).
21 1.6.1. Bloglar
Yeni medyanın en bilinen platformlarından biri olan blog, „Weblog” kavramının kısaltmasından oluşmaktadır (Koçak, 2012: 42). Kişisel günlüklerin internet üzerinden paylaşılabilen hali olarak da değerlendirilebilen bloglar, yayınlanan içeriklerin yeniden eskiye doğru sıralandığı internet sitelerini ifade etmektedir. Bloglar, kullanıcıların içerik yayınlama konusunda teknik bilgiye sahip olmalarına gerek olmaksızın rahatlıkla içerik yayınlayabilmelerini sağlayan kolaylaştırıcı birtakım araçlar sunmaktadır. Bloglar çok çeşitli amaçlar için kullanılmaktadır. Genellikle kullanıcıların kişisel paylaşımlarını yaptıkları blogların internette yaygın olmasıyla beraber, yemek, politika, fotoğraf gibi yalnızca belirli bir konuda paylaşımların yapıldığı tematik blogların da sayısı oldukça fazladır. Günümüzde kurumlar ve markalar da müşterileriyle daha samimi iletişim kurabilmek amacıyla kurumsal bloglar kurmayı seçmektedirler (Bostancı, 2015: 44).
1.6.2. Mikrobloglar
Mikroblog, bloğun daha özelleşmiş bir halidir. Genelde karakter sınırı bulunan ve insanların o an ne yaptığını, ne düşündüğünü anlatabilecekleri, arkadaşlık kurabilecekleri, aynı zamanda onların mesajlarını takip etmeyi sağlayan blog siteleridir. Günümüzde en popüler ve en çok kullanıcıya sahip mikroblog sitesi Twitter‟dır. Bunun dışında Plurk, Jaiku gibi mikroblog siteleri mevcuttur. Mikroblog dendiğinde ilk akla gelen site olan Twitter, mesajlara özel bir isim vererek Tweet demekte ve bu tweetlerin karakter sayısı önceden 140'ken şu an karakter sayısını 280 karaktere yükseltmiştir (Korkmaz, 2014: 18-19).
1.6.3. Wikiler
Wiki kelimesi Hawaii dilinde "hızlı" anlamına gelmektedir. Wikiler, kullanıcıların özgürce yeni sayfalar oluşturmaları, bunları düzenleyebilmeleri ve birbirine bağlayabilmelerine izin veren web yazılımlarıdır. Birçok açık kaynak kodlu, ücretsiz wiki kurma yazılımı da bulunmaktadır. Bu yazılımı edinen bir
22 kullanıcı kendi wikisini kurabilmektedir. Wikiler diğer sosyal medya araçları gibi internette içerik yayınlama ve yönetme süreçlerini kolaylaştırmaktadır. Wikiler genellikle bir ansiklopedi amaçlı kullanılsa da bilgi paylaşımı, proje yönetimi, kurumsal iletişim ve eğitim amaçlı olarak da kullanılmaktadır (Bostancı, 2015: 48).
Siteyi ansiklopedilerden ayıran en önemli özellik, içerik üreticilerinin kullanıcılar olmasıdır. Kullanıcılar işbirliği içerisinde basit metin düzenleme araçları kullanarak içerikler üzerinde değişiklik yapabilirler. Etiketleme ve RSS gibi Web 2.0 teknolojilerinin kullanımına da imkân sağlar. İçerik üzerinde istenmeyen bir değişiklik yapıldığı zaman, moderatör anında müdahale ederek içeriğin kimseyi rahatsız etmeyecek biçimde yayınlanmasına olanak sağlar (Özcan, 2012: 28-29). En popüler Wiki aracı Wikipedia olmakla birlikte, Wikia, Termwiki, Wikimapia gibi başka wiki araçları da bulunmaktadır (Bostancı, 2015: 48).
1.6.4. Sanal dünyalar
Sanal dünyalar, Second Life olarak adlandırılan ve kullanıcılarına üç boyutlu gerçeklik, ses ve ışık efektleri ile öyküsü olan bir oyun içinde sanal bir karakter meydana getirme ve kendilerini internette tanımlama imkânı tanıyan sanal bir dünyanın meydana getirilmesidir. Toplumun hemen hemen bütün kesiminden üyesi olan sanal dünyalarda bireyler toplumsal statülerinden ayrı olarak çoklu ortam teknolojisi yardımıyla oyun içinde birbirleri ile iletişim kurabilmekte ve değişik tecrübeler kazanabilmektedir. Günümüzde World Of Warcraft (WOW) benzeri oyunlar sayesinde milyonlarca kişi benzer ortamda oyunsallaştırılmış bir kurgu içinde iletişim kurmayı elde etmektedir (Özpınar, 2016: 56).
Teknolojinin gelişmesiyle beraber kullanıcıların beklentileri artmıştır. Sanal dünyalar, interneti kullanarak sosyalleşmenin yöntemlerini gerçek yaşamdakine en yakın hale getirmeye çalışmaktadır. Kullanıcılar burada oluşturdukları karakterleri yöneterek diğer kullanıcılara ait karakterlerle tanışabilmekte, alışveriş yapabilmekte, arkadaşlık kurabilmekte ve kısacası gerçek hayattaki sosyal ilişkileri büyük ölçüde sanal olarak gerçekleştirebilmektedir. Sanal dünyalar kullanıcıların gerçek yaşamda olmak istedikleri fakat farklı nedenlerle olamadıkları bir kimliği oluşturmalarına ve
23 yaşatmalarına olanak sağlamaktadır. Sanal dünya kullanıcılarının gerçek hayattakinden genellikle farklı oldukları ifade edilebilir (Bostancı, 2015: 61-62).
1.6.5. Medya paylaĢım ve sosyal ağ siteleri
Medya paylaşım siteleri, kullanıcıların fotoğraf, video veya ses paylaşmasına olanak sağlayan bunları reytinglendiren, izleyen ve dinleyenlerin yorum yapmasını sağlayan sitelerdir. En bilindik örnekler Youtube, Instagram ve Fickr‟dır. Youtube kullanıcıların video ve ses paylaşmasına olanak tanıyan bir medya paylaşım sitesidir (Korkmaz, 2014: 22).
Sosyal ağlar, insanların internet üzerinden arkadaş edinerek, bu arkadaşlar arasında bağlantı oluşturdukları ortamlardır. Bireylerin birbirleri ile eklemlenerek oluşturdukları kullanıcı grupları, her an etkileşimde olan geniş topluluklar ortaya çıkarmaktadır. Büyüyen topluluklar, pazarlama sektörü için önem taşıyan hedef kitlelerini oluştururlar (Zarrella, 2009: 53).
Sosyal medyanın en popüler örneklerinden biri Mark Zuckerberg tarafından 2004 yılından Harvard Üniversite için kurulan ve zamanla bütün dünyaya yayılan Facebook'tur. “Thefacebook” ismiyle kurulan site önce Boston eyaletindeki diğer üniversitelere daha sonra da Kanada ve diğer Amerika Birleşik Devleti üniversitelerine erişime açıldıktan sonra 2006 senesinin eylül ayında 13 yaş ve üzeri, geçerli bir e-posta adresi olan herkesin kullanımına olanak verecek bir duruma getirilmiştir (Phillips, 2007). LinkedIn iş hayatı ve kariyeri odak alan, MySpace ise müzisyenler ve müzikle ilgili kurumlara hitap eden diğer sosyal ağlardan bazılarıdır (Göçoğlu, 2014: 56).
Bahsedilen yeni medya araçları hariç zamanla gelişen ve benzer özelliklere sahip olan farklı sosyal medya araçları da bulunmaktadır. Forumlar, kendine has konu başlıkları ve ilgi alanları çerçevesinde tartışma platformlarıdır. Burada internet üzerinden özel konular ve ilgi alanlarıyla alakalı online tartışmalar ve konuşmalar yapılmaktadır. Bu anlamda forumlar özel konular hakkında bilgi sahibi olmak, yeni haberler öğrenmek, diğer kullanıcıların düşünceleri, önerileri ve tecrübelerinden bu biçimde bir iletişim ile yararlanmak için iyi bir ortam oluşturmaktadır (Zafarmand, 2010: 32).
24 Sosyal işaretleme siteleri, bireylerin kullanıcısı oldukları uygulamalar ile kendi yer imlerini bir başka deyiş ile bulundukları fiziksel platformları paylaştıkları ve bu paylaşımların depolandığı sitelerdir. Dolayısıyla yer imleri bireylerin sosyal statülerini belirleyen, gündelik yaşamları hakkında bilgi veren bir iletişim aracı olarak işlev görmektedir (Özpınar, 2016: 56).