Sosyal destek konusunda yurt dışında yapılan araştırmalar

sosyal destek konusunda pek çok çalışma gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalarda; öznel iyi oluş, evlilik doyumu, sağlık gibi faktörlerin sosyal destek ile ilişkisinin de değerlendirildiği geniş bir yelpaze söz konusudur.

Berkman ve Syme (1979) boylamsal olarak gerçekleştirdikleri çalışmalarında sosyal ve toplumsal bağların ölüm oranı ile ilişkisini mercek altına almışlardır. Araştırma sonucunda ölüm oranının en önemli belirleyicilerinin; evlilik, aile ve arkadaşlarla olan ilişkiler olduğu tespit edilmiştir. Aynı çalışmada; dini ya da toplumsal bir gruba üye olanların ölüm oranlarının olmayanlardan daha düşük olduğu da görülmüştür.

Ölüm gibi sağlık da sosyal destek ile ilişkisi incelenen konulardan biridir. Farndon ve diğerleri (2001) örneklemi kadınlardan oluşan araştırmalarında duygusal ilişki kalitesinin

sağlık üzerindeki etkilerine yoğunlaşmışlardır. Kadınlara ve eşlerine sorulan soruların analizi neticesinde sosyal destek ve öz saygı seviyesinin düşük oluşunun stres kaynağı olduğu, duygusal ilişki kalitesi düşük kadınlarda stres belirtilerinin yüksek ve alınan desteğin düşük olduğu belirtilmiştir.

Guerette ve Smedema (2011) görme sorunu olan kişilerin algıladıkları sosyal destek ile iyileşme durumları arasındaki ilişkiyi ele almışlardır. Fiziksel, psikolojik, ekonomik, ailesel ve sosyal iyi olma bileşenlerinin değerlendirilmesi sonucunda; görme sorunu ile depresyon düzeyleri, sosyal destek, yaşam memnuniyeti, iyi olma algısı arasında anlamlı bir ilişki tespit edilemezken, çok boyutlu sosyal destek ile iyi olma durumlarının anlamlı şekilde ilişkili olduğu gözlenmiştir.

Young (2006) psikolojik rahatsızlığı olan bireylerde sosyal destek ve yaşam doyumu değişkenleri arasındaki ilişkiyi incelemiştir. Bu çalışmada; farklı sosyal destek kaynaklarının farklı etkiler yarattığı, arkadaşlar ve uzman bir kişiden alınan sosyal desteğin yaşam doyumu ile ilişkili olduğu, aile desteğinin ise yaşam doyumu üzerinde önemli bir etkiye sahip olmadığı belirlenmiştir.

Öznel iyi oluş da sosyal destek araştırmalarında ele alınan bir değişkendir. Dierk ve diğerleri (2006) sosyal destek, sosyal beceri ve öznel iyi oluş arasındaki ilişkileri incelemişlerdir. 226 obez birey ile yapılan çalışmada Yaşam Doyumu Ölçeği, Pozitif-Negatif Duygulanın Ölçeği, Sosyal Destek Anketi ve Güvensizlik Anketi kullanılmış, anket sonuçları hiyerarşik regresyon analizi ile değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlar; sosyal destek ve sosyal becerinin öznel iyi oluşun yordayıcısı olduğu, beden kitle endeksinin ise öznel iyi oluşu yordamadığı, buna bağlı olarak obezitenin de öznel iyi oluşu yordamadığı ancak sosyal destek ve sosyal becerinin öznel iyi oluş ile ilişkili olduğu yönündedir.

Sosyal destek çalışmalarında evlilik de önemli bir konudur. Dolayısı ile evlilik ilişkisinin çeşitli boyutları sosyal destek çalışmalarına konu olmaktadır. Julien ve Markman

(1991) sosyal destek kaynakları ile evlilik doyumu ilişkisini incelemiş ve kadınların eşlerinden aldıkları sosyal destek ile evlilik doyumlarının erkeklere oranla daha çok arttığını tespit etmişlerdir.

Acitelli ve Antonucci (1994)’nin Julien ve Markman (1991)’ın elde ettikleri sonuçlara dayanarak gerçekleştirdikleri araştırmada, yaş ortalaması 74 olan 69 çift ile çalışılmıştır.

Veriler kadınlar ve erkekler için ayrı ayrı incelenmiş ve Julien ve Markman’ın sonuçlarını destekler nitelikte bulunmuştur. Bu çalışmaya göre; kadınların evlilikte sosyal destek algıları erkeklere oranla daha fazla evlilik doyumu ve genel iyi oluşla ilgilidir. Eş memnuniyeti, sosyal destek, genel iyi oluş gibi konularda kadınlar daha aktiftir.

Bryant ve Conger (1999) sosyal destek ağının evlilik ilişkisi üzerindeki etkilerini almışlardır. Özel ilişki desteği ve genel kişisel destek olmak üzere iki sosyal destek ağının evlilik başarısı ile ilişkisi incelenirken; sosyal ağların uzun süreli evliliklerin başarısında rolü olduğu belirlemiştirler.

Dehle ve Landers (2005) bireyin kişilik özellikleri, evlilikteki sosyal destek davranışı ve eşler arasındaki karşılıklı sosyal destek algısı arasındaki ilişkileri ele almışlardır.

Çalışmada öncelik her bireyin kişilik özelliklerine verilmiş, tüm katılımcılardan kişilik özelliklerini belirlemeye yönelik ölçekleri cevaplamaları istenmiştir. Daha sonra herkes kendi eşi ile ilgili destek etkileşimine katılmıştır. Her eş, kendi eşi ile ilgili daha önce belirlenmiş dört tip sosyal destek davranışının frekansını kodlamıştır. Çalışma sonucunda; sosyal desteğin hem kadınlarda hem de erkeklerde evlilik doyumunu değiştirdiği, dürüstlüğü düşük erkeklerin bilgi desteği, hem dürüstlüğü hem de duygusal istikrarı düşük erkeklerinse eşlerinden itibar desteği aldığı, dürüst ve duygusal istikrarı yüksek kadınların eşlerinden olumlu destek alımlarının arttığı, eşlerin kişilik özellikleri açısından benzemeseler de destek davranışları yönünden birbirlerine benzerlik gösterdikleri tespit edilmiştir.

Vinocur, Price ve Caplan (1996) sosyal desteğin iş kaybı gibi özel hayatı etkileyen stres durumlarından etkilenip etkilenmediğini inceledikleri araştırmalarında 693 çiftten oluşan bir örneklem grubu ile çalışmışlardır. Neticede yaşam desteği ve ilişki doyumu ile sosyal destek arasında bir ilişkinin varlığını belirlemişlerdir. Buna göre; iş kaybı gibi özel yaşamdaki kriz anlarında birbirine destek sağlayan eşler sağlamayanlara oranla evlilik doyumu düzeyi daha yüksek çiftlerdir ve ilişkilerinde kötüye gitme oranı daha düşüktür.

Özetle; yurt dışında sosyal destek konusunda yapılan çalışmalarda sosyal desteğin çeşitli fiziksel ve psikolojik sağlık durumları, öznel iyi oluş ve evlilik doyumu gibi değişkenlerle olumlu yönde anlamlı bir ilişkisi olduğu görülmüştür.