4. ARAŞTIRMA İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER
5.11. Sorunlar Karşısında Devletten Beklentiler
İncelenen firmalara yaşadıkları genel sorunlar karşısında düşündükleri önlem ve öneriler sorulduğunda en büyük problemleri olan bürokrasi için, ihracat sürecinde gereken evrak sayısı ile işlemlerin yapılacağı devlet dairesi sayısının azaltılması kısacası bürokrasinin azaltılması gerektiğini ifade etmişlerdir (%85,7). Firmaların
%38’i ihracatı arttırmak için ihracatçıya teşviklerin arttırılması gerektiğini ifade ederlerken, %28,5’i gümrüklerde araçlara geçiş kolaylığı sağlanması gerektiğini belirtmişlerdir (Çizelge 5.17).
Çizelge 5.17. Karşılaşılan Sorunlar Karşısında Devletten Beklentiler Beklentiler
Firma
Sayısı (%)
Bürokrasinin azaltılması 18 85,7
Teşviklerin arttırılması (üreticiye sübvansiyon verilmesi) 8 38
Araçlara geçiş kolaylığı 6 28,5
Tarla-bahçe çiftçilerin eğitilmesi 6 28,5
DİFİF teşviklerinin nakit ödenmesi 5 23,8
Üretici kontrolleri 5 23,8
DFİF teşviklerinin erken ödenmesi 4 19
Vergi iadelerinin zamanında ödenmesi 3 14,2
Kur politikasının istikrarlı olması 3 14,2
Dış Pazar bilgisi sağlama- Pazar bulmaya yardımcı olma 3 14,2 Zirai ilaç kullanım standartlarının diğer ülkelerle eşit olması 2 9,5
Vergi muafiyeti 2 9,5
Bir Merkez Bankası şubesinin Hatay'a açılması 1 4,7
51 6.SONUÇ VE ÖNERİLER
Hatay’da incelenen işletmelerin yaş sebze meyve ihracat kalemlerinde büyük bir payı turunçgil alırken ardından diğer meyveler ve sebze ihracatı gelmektedir.
İhraç edilen ülkelerden Rusya en büyük payı alırken ardından Avrupa Birliği ülkeleri ile Ortadoğu ülkeleri gelmektedir. Yaş sebze meyve ihracatı için yakın gelecekteki en cazip pazarlar Rusya, Romanya, Ukrayna ve Kore olabileceği söylenebilir.
İşletmelerin %100’ü ihraç ettikleri ürünleri doğrudan üreticiden alırken,
%57’si ihraç ürünlerini aynı zamanda komisyoncu aracılığı ile de almaktadırlar.
Firmaların %76’sı bu alımlarını hem götürü usulü, hem kilo ile alış şeklinde yapmaktadırlar. İncelenen firmaların %71’i dış pazarla bağlantılarını ihracat sezonu süresi içinde gelen taleplere göre çoğunluğu doğrudan firma tarafından yurtdışında temsil (firmanın satış şubesi) edilerek yapmaktadırlar.
Aynı zamanda, çoğunun ihracat teslim şekli FOB ile CIF’ dır. Anket sonuçlarına göre firmaların çoğunluğu (%81) yaş sebze meyve ihracatını hem karayolu, hem de deniz yolu ile yapmaktadırlar. Firmaların %81’i ihraç ettikleri ürünleri sigorta ettirmektedirler.
İşletmelerin %72’si ihracat teşviklerinden DFİF priminden yararlanırken, firmaların %66.7’si vergi iadesinden, %23.8’i ihracat kredisinden yararlanmaktadır.
İşletmelerin %86’sı ihracat teşviklerini yetersiz bulmakta ve teşviklerin de zamanında ödenmediğini belirtmişlerdir. İhracat teşviklerinin yeterli ve zamanında olması, işletmelerin ihracat paylarının artması açısından büyük önem taşımaktadır.
Nitekim, Mutlu yapmış olduğu bir çalışmada, ihracatın teşvik edilmesi, ihraç pazarlarımızın geliştirilmesi, dünya ihracatındaki payımızın arttırılması ve uluslar arası piyasalara açılan firmalarımızın rekabet güçlerinin arttırılması açısından önem taşıdığını ifade etmiştir.
İşletmelerin (%95) ihracatla ilgili bilgileri, malın kalitesi, fiyatı, güvenilirliği, ödeme şekilleri, nakliyesi, çeşitliliği, dağıtım şekilleri, yurt içi ve yurt dışı rakip firmaların ürünleri, şartları, kotanın olup olmadığı, ürün için talep, arz ve tüketim gibi pazarla ilgili bilgiyi, pazardaki temsilci ve dağıtıcıları aracılığı ile elde ederken, işletmelerin %76’sı bu bilgileri pazar araştırması ile elde etmektedirler.
6.SONUÇ VE ÖNERİLER Özlem TAHHUŞOĞLU
52
İhraç fiyatlarını belirlerken ürünün kalitesi, imajı rakip ülke fiyatları çok etkili olurken, işletme maliyetleri ile ihracatın yapıldığı ülkedeki müşteri isteği aynı ölçüde etkili olmaktadır. İncelenen işletmelerin çoğu (%81) yurt içinde yaş sebze meyve ihracatçısı işletmeler arasında fiyat, ürün kalitesi, çeşitliliği, ambalajı, alım-satımı, malın erken ve ucuz ulaştırılması gibi konularda rekabet olduğunu düşünmektedirler.
İşletmelerin hepsi, bir kısmının imkansız olarak görmesine rağmen, asgari ihraç fiyatını belirleme, tüm ihracat faaliyetlerini birlikte yürütme, dış pazar bilgisi sağlama gibi konularda işbirliği yapılmasının yararlı olabileceğini düşünmektedirler.
İşletmelerin %19’unun nakliye, mal alış, fiyat belirleme ve fiyat istikrarı sağlama konularında ihracatçı firmalarla işbirliği yaptıkları belirlenmiştir. İncelenen işletmelerin hepsinin ihracatta marka kullandıkları, marka kullananların %86’sı kendi işletme markalarını kullanıdıklarını belirtmişlerdir.
Gerek anket yoluyla elde edilen bilgilere dayanarak gerekse daha önce yapılmış araştırmalardan da yararlanarak sektörün genel sorunları ve çözüm önerileri belirlenmiştir.
İncelenen işletmelerin karşılaşabildikleri firma içi sorunlar ve kısıtlayıcı engellerinin, kalifiye eleman yetersizliği, yüksek maliyet, sağlıklı mal bulamama, ihracatta riskin oluşu, kurumsallaşma problemi olduğu tespit edilmiştir. Buna göre, sabit ve eğitimli çalışan kadronun bulundurulması, işçi ve ürün kalitesinin arttırılması ve üreticiyle direkt bağlantı kurularak kaliteli mal yetiştirilmesi sağlanmalıdır.
İncelenen işletmelerin genel sorunlarının bürokrasi, devlet desteğinin - teşviklerin azlığı, nakliye-ulaşım, gümrük geçişlerinde sıkıntı, istikrarsız kur politikası, iadelerin geç ödenmesi, pazar bulma ve dış pazar hakkında bilgi yetersizliği, bilinçsiz üretim, rekabet, maliyetlerin yüksek olması şeklinde belirlenmiştir. Gümrüklerde, ziraat odasında v.b. gibi ihracat sürecinde işlemlerin yapıldığı noktalarda prosedürler sadeleştirilmeli ve bürokrasi mümkün olabilecek minimum düzeye getirilmelidir. Üreticiye kaliteli, dünya piyasalarındaki rekabet koşullarına uygun ürünler üretebilme fırsatı yaratmak adına sübvansiyon verilmesi, hassas olan yaş sebze meyve ürünlerinin bozulma riskine karşın araçlara gümrüklerde geçiş kolaylığı sağlanması, tarla-bahçe çiftçilerinin eğitilmesi gerekmektedir. Bunlara ek olarak, ihracat teşviklerinden DFİF primleri, erken ve
53
nakit ödenmeli aynı zamanda vergi iadeleri de zamanında ödenmeli, istikrarlı kur politikası sağlanmalı ve ithalat - ihracat dengesinin sağlanarak, ihracatın ve ihracatçının önü açılmalı. Dış pazar bilgisi sağlamaya ve pazar bulmaya yardımcı olunmalı, zirai ilaç kullanım standartları diğer ülkelerle eşit olmalı ve vergi muafiyetleri gerçekleştirilmelidir.
Yurtiçindeki girdi maliyetlerinin yüksek olması, rakip ülkelerin desteklerinin ülkemize oranla yüksek olması, ürün çeşitliliğinin azlığı ve diğer başka nedenlerle yurtdışında rekabet şansı azalmakta ve yurtdışında alıcı bulunması zorlaşmaktadır.
Buna istinaden ihracatçılar için en önemli unsur ihracata verilen desteklemelerdir.
Teşvikler artırılmalı, üretim ihraç sezonu öncesi belirlenmeli ve ihraç ürünü tespitinde sektörün görüşü alınmalıdır. Aynı zamanda önceki dönemlerde nakit olarak ihracatçı firmalara ödenen destekler, günümüzde borçlara mahsup edilmektedir. Desteklemelerin daha önceki dönemlerde yapıldığı gibi nakdi yardıma dönüştürülmesi gerekmektedir. Teşvikler ihracatçı firmaya olduğu gibi üreticilere de verilmelidir.
Dünya piyasalarında rekabet edebilmek için uygulanan teşvik primlerinin, diğer rakip ülkelerde uygulanan düzeyde olabilmesi gerekmektedir.
Nitekim, Türkiye’nin başka bölgelerindeki yaş sebze meyve ihraçaçıların da sektörle ilgili genel tespitleri; teşviklerin yetersiz ve gecikmeli olarak belirlendiği, KDV iadelerinde gecikmeler olduğu yönündedir. Önerileri ise, yüksek geciş ücretleri, tır geçiş belegelerinin yetersizliği ve gümrük kapılarındaki bürokratik engeller gibi sorunların ikili temeslarda gündeme getirilmesi ve yaş sebze meyve ihracat potansiyelimiz dikkate alınarak, sene başında yeterli sayıda geçiş belgesinin tahsisinin sağlanması şeklindedir. Bunlara ek olarak, teşvikler arttırılmalı, üretim ve ihracat sezonu öncesi belirlenmeli ve tespitinde sektörün görüşü alınmalıdır.
Piyasa koşullarına, ihraç edilecek ülkenin taleplerine, iklim koşullarına bağlı olarak, ürünün kalitesine v.b. faktörlere bağlı olarak ihracat miktarlarında dalgalanmalar gerçekleşebilmektedir. Buna bağlı olarak devlet tarafından zirai ilaç, yakıt v.b. gibi giderlerin bir kısmının vergi indirimine tabi tutulması gerekmektedir.
6.SONUÇ VE ÖNERİLER Özlem TAHHUŞOĞLU
54
Sertifikalı ürünlerdeki yanlışlıkların giderilmesi gerekmektedir. Zirai ilaç kullanımında Lisanslı Ürünler krizi yaşanabilmektedir. Bunu gidermek adına Zirai İlaç kullanımı ülkeler arası standartlara uygun olmalı.
Bilinçsiz üretim ve sağlıklı mal bulamama sorunları karşısında, üreticinin, talebi yüksek, pazarda satışı olabilecek, kaliteli ve verimli türler hakkında bilinçlendirilmesi ve üretici kontrollerinin yapılması gerekmektedir. Gerekirse üretim yapılan her bölgeye ziraat mühendisleri atanmalı ve üreticiler zirai ilaç kullanımı hakkında bilgilendirilmeli bunun yanı sıra yapılacak üretim ziraat mühendisleri denetiminde olmalıdır. Üreticinin Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı’nın yayınladığı broşürler dahil talebi olan türler hakkında bilinçlendirilmelidir. Ürün kalitesinin ve veriminin ürün kontrolleri, analiz ve tahlillerinin yapılması ile gerçekleştirilmelidir.
Üretici ile yapılacak sözleşmenin sipariş miktarına göre, istenilen standartlara uygun cins ve miktara göre olması gerekmektedir. Üretici ile ihracatçı örgütlenmelidir.
Hatay İli’ndeki yaş sebze meyve ihracat firmaları genellikle aile şirketi şeklinde faaliyet göstermektedirler. Bu firmaların dış pazarda rekabet avantajı sağlayabilmeleri için bir an önce kurumsallaşmaları, planlı programlı işçi çalıştırmaları, kalifiye, eğitimli eleman istihdam etmeleri, çalışan memnuniyetini önemsemeleri, ürün kalitesini ve verimini arttırmak adına teknolojiden yararlanmaları, özellikle yurtdışı fuarlara katılarak firmalarının tanıtım faaliyetlerinde bulunmaları ve dış pazarla ilgili sağlıklı, düzenli bilgi sağlamaları gerekmektedir. Aynı zamanda ürün ve ambalaj kalitesinde AB standartlarını yakalamaları gerekmektedir.
55
AKİB, (1999 – 2005). Bilgisayar Kayıtları. Mersin AKİB, 2005. Bilgisayar Kayıtları. Hatay
AKİB, (2000 – 2006). Genel Sekreterliği Bilgisayar Kayıtları. Mersin
AKYILDIZ,M., 1999. Dondurulmuş ve Yaş Meyve-Sebze İhracatında Pazar
Fırsatlarının Analizi ve İhracat Olanaklarının Araştırılması: Japonya Pazarı ve Genel Değerlendirme. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. İzmir.
ALDEMİR, Ş., 2006. Türkiye’de Döviz Kuru İle Dış Ticaret Fiyatları Arasındaki Yansıma Etkisi Analizi. Anadolu Üniversitesi, İktisat Anabilim Dalı, Doktora Tezi. Eskişehir
ANONİM, 2003. Yaş Sebze ve Meyve Ticaretinde Neler Oluyor?.
ANONİM,2006.Türkiye’nin Yaşmeyve Sebze İhracat Gelirleri Artı. http://www.gida sanayii.com (Erişim tarihi:08.08.2006)
ANTALYA TARIM İL MÜDÜRLÜĞÜ, (Çeşitli Yıllar). Bilgisayar Kayıtları.
Antalya (www.antalya-tarim.gov.tr)
ANTALYA İHRACATÇI BİRLİKLERİ, 2002. Web Sayfası (http://www.aib.org.tr) AYDINOĞLU, A., 2005. Web Sayfası. (http//:www.aliaydinlioglu.com.tr)
BAŞKONUŞ,A., 1982. İhraç Potansiyeli Olan Yaş Meyve Sebze İle Baklagiller Dış Satımı Ve Pazarlama Maliyet Analizleri. Milli Prodiktive Merkezi Yayınları:273. Ankara
BAUMEISTER, 1984. Ortak Pazar Topluluğunda Tarım Ürünleri İle İlgili Pazar Düzenleme Kuralları ve Konunun Türk Yaş Meyve Sebze Dışsatımı Açısından Değerlendirilmesi. Tarım Ürünleri Dış Pazarlaması Sempozyumu TÜBİTAK-TOAG TÜBİTAG Ofset Tesisleri Yayın No:618 Ankakara
BLANCKERTZ, 1984. Türkiye’den B.Almanya’ya Dışsatımı yapılan Yaş Meyve ve Sebzelerin Kalite Kontrol Sonuçları, Hatalar ve Giderilmesi İçin Alınması Gerekli Önlemler. Tarım Ürünleri Dış Pazarlama Sempozyumu TÜBİTAK-TOAG Yayın No:618 TÜBİTAG Ofset Tesisleri Ankara.
56
ÇETİN, E., 2005. Dünyada ve Türkiye’de Organik Tarım Dış Ticaret ve Türkiye’nin AB’ye Uyumu. Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Antalya
ÇOLAK, T., 2002. Türkiye’nin Yaş Meyve ve Sebze İhracatında Karşılaşılan Pazarlama Sorunları Çözüm Önerileri ve İhracatçıların Eğitimi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Ankara, 92s DÖLEKOĞLU, T.,2003. Türkiye’nin Tarım Ürünleri Dış Ticareti Tarımsal Ekonomi
Araştırma Enstitüsü Web Sayfası (http://www.aeri.org.tr) DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI, 2002. Web Sayfası
(http://www.foreigntrade.gov.tr)
DTM, 2005. Bilgisayar Kayıtları. (http: //www.dtm.gov.tr)
EGE İHRACATÇI BİRLİKLERİ, 2002. Web Sayfası (http://egebirlik.org.tr) EMEKSİZ, F., 1988. Türkiye’de Turunçgil Üretimi ve Pazarlanması ve Dışsatımın
Geliştirme Olanakları. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü. Adana
EMEKSİZ, F., 2004. Tarımsal Pazarlama Araştırmaları. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü Basılmamış Ders Notu, ADANA.
ERDOĞAN, S., 2006. Türkiye’nin İhracat Yapısındaki Değişme ve Büyüme
İlişkisi:Koentegrasyon ve Nedensellik Testi Uygulaması. Selçuk Üniversitesi.
Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Doktora Tezi. Konya
EROL, R., 2006. Gıda Ürünlerinin Dış Ticaret Yapısının İncelenmesi. Trakya Üniversitesi, Fen Bilimler Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Edirne
FAO, (Çeşitli Yıllar). Bilgisayar Kayıtları. (http//: faostat.fao.org) FİSKOBİRLİK, 2005. Fiskobirlik Web sayfası
(http://www.fiskobirlik.org.tr/istatis.htm)
GÖKÇEK, B., 2006. Hatay İli’nde Turunçgil İhraç Eden Firmaların Mevcut
Durumu, Sorunları ve İhracatı Geliştirme Olanakları. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Adana
GÜLLENOĞLU, S., 1993. Marmara Bölgesi Yaş Meyve ve Sebze Üretimi, Taşıması ve Soğuk Hava Depoculuğunun Ekonomik Analizi. Ankara Üniversitesi, Doktora Tezi. Ankara
57
GÜRGEN, Y., 2004. Tarıma Dayalı Sanayi İşletmelerin Ekonomik ve Yönetsel Sorunları. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü Basılmamış Ders Notları
İSTANBUL İHRACATÇI BİRLİKLERİ, 2002. Web Sayfası.
(http://www.iib.org.tr)
KÜÇÜKKOCA, S., 1996. A.B Uyumlaştırılmış Ambalajlama Etiketleme Standartlarının Türkiye’nin Yaş Meyve ve Sebze İhracatı Üzerine Etkileri.
Dokuz Eylül Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi. İzmir.
HATAY TARIM, 2005.Hatay Tarım Web Sayfası (http://www.hataytarim.gov.tr) HATAY ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI Web Sayfası, 2005
(http://www.zmo.org.tr)
MUTLU, S., 2001. Çukurova Bölgesinde Turunçgil İhracat Sektör Yapısı. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
Adana
NTV, (Çeşitli Yıllar). Web Sitesi. (http://www.ntvmsnbc.com)
KOÇ, A., 1990. Çukurova Bölgesinde Avrupa Topluluğuna Yapılan Yaş Meyve Sebze Dışsatımının Sorunları. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Adana.
ÖZDOĞAN, A.,1997. Türkiye’nin Yaş Meyve ve Sebze İhracatında Karşılaşılan Paketleme, Standardizasyon, Depolama ve Taşıma Sorunları. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi. Trabzon
PERAKENDE HABER PORTALI, 2005 Web Sayfası. (http://www.perakende.org) ROTTERDAM TÜRK TİCARETİ GELİŞTİRME OFİSİ, 2005. Web Sayfası (http://www.ttponl.org)
ŞENYURT, H., 1994. Türkiye’nin Tarım Ürünleri Dış Ticaret Yapısı ve Gelişimi.
Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Adana
TARIM KÖY İŞLERİ BAKANLIĞI, 2004. Bilgisayar Sayfası.
58 (http//:www.tarim.gov.tr)
TGRT KANALI, 2005. Web Sitesi (http://www.tgrthaber.com.tr)
TUNCER, B., 2006. Yaş Sebze Meyve İhracatında Dağıtım Kanalları ve Bir Uygulama. Anadolu Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir
TÜİK, 2005. Bilgisayar Kayıtları. (http://www.tuik.go.tr)
TÜRKMEN. H., 1998. Türkiye’nin Yaş Meyve ve Sebze Pazarlaması Uygulamalarında Ortaya Çıkan Problemler ve Çözüm Önerileri. İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi. Malatya
ULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ, 2002. Web Sayfası.
(http://uib.org.tr)
YAZGAN, A, M. AKILLI, 1982. Yaş Sebze İhracatında Çeşit Sorunu Ve Çözüm Yolları. Yaş Meyve Sebze İle Baklagiller İhracatı Ve Sorunları Semineri MBM Yayın No: 265 Ankara
59
Antakya’da tamamladı. 2002 yılında Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü’nden mezun oldu. 2003 Yılında Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalında Lisans Üstü Eğitimine başladı.
60
Anket Tarihi:………..
İli :…..………..…….
EK:
HATAY İLİ YAŞ SEBZE VE MEYVE İHRACATI İLE İLGİLİ ANKET FORMU
1-FİRMA VE YÖNETCİLERİ İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER
1.1Firmanın Ünvanı:
1.2Kuruluş tarihi:
1.3Şirket türü:
1.4.Faaliyet alanları(Önem sırasına göre ilk 3’ ü) a)……….
c)Bu faaliyet alanında çalıştıkları yıllara göre………
1.6Firma Yöneticisinin(Anket yapılan):
a)Adı ve soyadı………
b)Tahsil durumu………
c) İhracattaki deneyimi:………
d)Firmadaki deneyimi:………..
2-FİRMANIN İHRACATLA İLGİLİ FAALİYETLERİ (2004-2005 yılları itibariyle)
2.1- Firmanızın toplam yaş sebze meyve ihracatı içinde sebze, meyve ve turunçgil ürünlerinin yaklaşık olarak payı nedir?
% Sebze ……..
Meyve ……..
Turunçgil ……..
2.2-Ürün bazında faaliyetlerinizin en yoğun olduğu olduğu ülkeler nerelerdir?
ÜLKELER % SEBZE MEYVE TURUNÇGİL
RUSYA
ORTA DOĞU
AB
DİĞER
61
e) f)
3-İHRACAT İLE İLGİLİ BİLGİLER
3.1- İhracatını yaptığınız yaş sebze meyve ürününü nereden sağlıyorsunuz? Birden çok seçenekse yüzde payı nedir?
a) Kendi üretimimiz (%...)
b)Doğrudan üreticiden alınıyor (%...) c)Komisyoncu aracılığıyla alınıyor (%...) d)Toplayıcı/tüccar (%...)
e)Diğer ...
3.2- Yaş sebze meyve ürününü üreticiden ne şekilde alıyorsunuz? Eğer birden çok seçenekse yüzde olarak belirtiniz.
a) Götürü usulü (%...) b) Kiloyla alış (%...)
3.3- Genel olarak yaş sebze meyve ihracatınızı aşağıdaki şekillerden hangisiyle yapıyorsunuz?
a) İhracat sezonu öncesi yapılan bağlantılara göre b) İhracat sezonu süresi içinde gelen taleplere göre c) Diğer (Belirtiniz)...
3.4- Firmanız dış pazarda nasıl temsil edilmektedir?
a) Doğrudan kendim (Firmanın satış şubesi) b) İthalatçı
c) Yurt dışında komisyoncu d) Yurt içinde komisyoncu
e) Diğer(Belirtiniz)...
3.5- İhracatınızı aşağıdaki teslim şekillerinden hangilerine göre yapıyorsunuz?
a) FOB b) CF c) CIF
d) Yurtiçinde teslim
e) Diğer (belirtiniz) ...
3.6- İhraç ettiğiniz yaş sebze meyve ürününü hangi yoldan gönderiyorsunuz? Toplam yaş sebze meyve ihracat miktarı içindeki payı ve hangi ülkelere olduğunu belirtir misiniz?
62
3.7- İhracatı yapılan yaş sebze meyve ürünlerini sigorta ettiriyor musunuz?
a) Evet b) Hayır Ø Hayır ise niçin?
………
………...
3.8- Yaş sebze meyve ihracatı yaparken hangi ihracat teşviklerinden yararlanıyorsunuz önem derecesine göre sıralayınız?
3.9- Yaş sebze meyve ihracatı yaparken yararlandığınız ihracat teşvikleri ile ilgili
• Yeterli buluyorum a) Evet b)Hayır
• Zamanında buluyorum a)Evet b)Hayır
• Önerilerim ...
4-PAZARLAMA İLE İLGİLİ BİLGİLER
4.1- Pazarla ilgili bilgiyi nereden sağlıyorsunuz? (Önem derecesine göre sıralayanız)
§ Pazardaki temsilci / dağıtıcımızdan
§ Pazar ülkedeki hükümet ve endüstri yayınlarından
§ T.C. hükümeti yayınlarından
4.2 Dış pazarla ilgili ne tür bilgilere ihtiyacınız oluyor?(Size göre en önemli üç tanesini belirtiniz.)
1. ... 2. ... 3. ...
5-İHRAÇ FİYATLARI
63
5.2- Yurt-içindeki yaş sebze meyve ihracatçısı firmalar arasında herhangi bir rekabet var mı?
a) var b) yok
Ø Varsa hangi konularda?...
5.3- İhracatımızın artması için ihracatçı firmalar arasında işbirliği yapılması yararlı olur mu?
a) Evet b) Hayır
Ø Evetse hangi alanda?
a) Dış Pazar bilgisi sağlama b) Pazar bulma
c) Asgari ihraç fiyatını belirleme
d) Tüm ihracat faaliyetlerini birlikte yürütme e) Tek marka altında satış
f) Diğer ...
5.4- Şuan ihracatçı firmalarla herhangi bir işbirliği yapıyor musunuz? a)evet b)hayır Evetse hangi alanda ...
5.5- İhracatını yaptığınız yaş sebze meyve ürününde marka kullanıyor musunuz?
a)evet b)hayır
Ø Evetse ne tür marka kullanıyorsunuz?
a) Firma markası b) Aracı firma markası
c) Değişik ülkelere ve kaliteye bağlı olarak farklı markalar d) Ortak Marka (Birkaç firmayla)
e) Diğer (belirtiniz) ...
64 6-SORUNLARINIZ
6.1- Hatay’daki yaş sebze meyve ihracat firmalarının genel sorunları nelerdir?(En önemli 3ü) 1-...
2-...
3-...
6.2- Yaş sebze meyve ihracatında sizin firmanızın karşılaştığı genel sorunlar nelerdir?
1-...
2-...
3-...
6.3- Yaş sebze meyve ihracatında karşılaştığınız firma içi sorun ve kısıtlayıcı engeller nelerdir?
1-...
2-...
3-...
6.4- Size göre bu sorunlar ve kısıtlayıcı engeller karşısında ne gibi önlemler düşünüyorsunuz?
1-...
2-...
3-...
6.5- Size göre bu sorunlar karşısında devletten beklentileriniz nelerdir?
1-...
2-...
3-...