38 Bu çalışma 16’sı kamu, 34’ü özel şirkette olmak üzere toplam 50 kişiye ilk önce işyerinde yaşanan olumsuz bir olay metni verilerek cevap vermesi gereken toplam 8 soru verilmiştir. Daha sonra katılımcıların ilk egoist, yardımsever ve ilkeci olmak üzere üç farklı işyerinde çalışmalarını hayal etmeleri istenerek her ilke için 12’şer soru toplamda ise 36 soru sorulup cevapları likert tipi olarak cevaplamaları istenmiştir.
Verilen cevaplar SPSS programına girilerek bağımsız t-test tekniği ile analiz edilmiştir. Analiz sırasında bu iki grup karşılaştırılmıştır. Alınan sonuçlar şu şekildedir:
Özel sektörde ve kamuda çalışanların durumu yasal mercilere iletmesi noktasında anlamlı bir farklılık vardır. Kamuda çalışanlar katılma ile kararsızlık arasında kalırken özelde çalışanlar tamamen katılma ve katılma arasında yer almıştır.
Özel sektör ile kamu çalışanların durumu basın yoluyla iletmesi noktasında anlamlı bir farklılık yoktur Kamu ve özelde çalışanların ortalamalarının hemen hemen birbirine yakın olduğu görülür. Yani her iki grupta katılıyorum ile kararsızım arasında yer almıştır.
Özel sektör ile kamu çalışanların durumu üst kademeye iletilmesi noktasında anlamlı bir farklılık vardır. Kamuda çalışanlar katılıyorum ile kararsızım arasında kalırken, özelde çalışanlar tamamen katılıyorum ile katılıyorum arasında kalmışlardır.
Özel sektör ile kamu çalışanların durumu tepe yönetime iletilmesi noktasında anlamlı bir farklılık vardır. Bunun anlamı ise kamuda çalışanlar tepe yönetime gitmede katılıyorum ile kararsızım arasında kalırken özelde çalışanlar tamamen katılıyorum ile katılıyorum arasında kalmışlardır.
Özel sektör ile kamuda çalışanların duruma sessiz kalmaları arasında anlamlı bir farklılık yoktur. Buradaki her iki kesimin de kararsızım ile katılmıyorum arasında cevap verdikleri görülür.
Kamu ve özel sektörde çalışanların egoist iklimde çalışma şartları altında toplam 11 soruda anlamlı bir farkın gözlenmediği yani her iki grubun da cevapları birbirine yakın olmadığı görülmüştür. Fakat 11. soruda “Bu
39 kurumda çalışanlar kendileri için en iyi olanla çok ilgilidirler” kısmında anlamlı bir farklılık olmadığı Kamu grubu 11. Soruya katılıyorum cevabına yakın cevap verirken özel grubu kararsız sınıfına daha yakın olduğu görülmüştür.
Kamu ve özel sektörde çalışanların egoist iklimde çalışma şartları altında toplam 11 soruda anlamlı bir farkın gözlenmediği yalnızca 3. soru olan “Bu kurumda çalışanlar öncelikle bir başka çalışma arkadaşları için en iyi olanı göz önünde bulundururlar” kısmında anlamlı bir farklılık olduğu görülmüştür.
Kamu grubu 3. soruya kararsızlık ve katılmamak arasında cevap verirken özel grubu katılıyorum-kararsız sınıfına daha yakın olduğu görülmüştür.
Kamu ve özel sektörde çalışanların egoist iklimde çalışma şartları altında toplam 11 soruda anlamlı bir farkın gözlenmediği yalnızca 5. soru olan “Bu kurumda bir kararla ilgili olarak ilk göz önünde bulundurulan husus, bu kararın kanunları ihlal edip etmediğidir” kısmında anlamlı bir farklılık olduğu görülmüştür. Kamu grubu 11. Soruya kararsız cevabına yakın cevap verirken özel grubu katılıyorum sınıfına daha yakın olduğu görülmüştür.
Genel olarak bakıldığında çalışma şartlarına göre kamuda çalışanlar yasal işlemlerle ilgilenmede özele göre daha az isteksiz oldukları görülmüştür. Ayrıca bir üst merci ve tepe yönetime de gitmede kamuda çalışanlara nazaran özel sektörde çalışanlar daha çok istekli oldukları görülmektedir. Bu iki grubun olaya sessiz kalma gibi insani durumlarda cevapları aynı oldukları görülmüştür. Ayrıca farklı iklimlere sahip işyeri ile ilgili sorularda ise iki grup arasında ise çok büyük farklar görülmemiştir.
40 KAYNAKÇA
Akbaş, T.T., (2010), " Örgütsel Etik İklimin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi:
Mobilya Sanayi Büyük Ölçekli İşletmelerinde Görgül Bir Araştırma", Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı:12, Cilt:19, Karaman.
Aktan, C.C., (2006), Organizasyonlarda Yanlış Uygulamalara Karşı Bir Sivil Erdem, Ahlaki Tepki ve Vicdani Ret Davranışı: Whistleblowing, Mercek Dergisi, s.
1
Banisar, D., (2011). Whıstleblowıng: Internatıonal Standards and Developments, (Inside) Sandoval, Irma E. (Editor) "Corruption and Transparency: Debating The Frontiers Between State, Market and Society", World Bank-Institute For Social Research, Unam, Washington, D.C.
Bulut, D., Eryeşil, K., Bedük, A., (2016). Banka Çalışanlarının Örgütsel Sessizlik ve Whistleblowing Davranışlarına Yönelik Bakış Açısı: Gaziantep İlindeki Bir Araştırma, 1. Lisansüstü İşletme Öğrencileri Sempozyumu, Gaziantep, S.
566-573
Danışman, S.A., (2012). Sosyal Bir Sorumluluk Olarak İhbarcılık, İş Ahlakı Dergisi, Cilt: 5 Sayı: 2
Deliorman Bakaoğlu, R., Kandemir Üstünoldu, A., (2009). Yolsuzluğun Önlenmesi İçin Etik Projesi Akademik Araştırma Çalışması (Kamu Kurumu Niteliğinde Meslek Kuruluşları ve Etik), Council of Europe.
Francis, R., Armstrong, (2003). “Ethics as a Risk Management Strategy: The Australian Experience”. Journal ofBusiness Ethics, 45, pp. 375-385.
Gerçek, H., (2005). Mühendislikte Etik Sorunların Ele Verilmesi, Madencilik Dergisi, 44 (4).
Gönül, Balkır, (2005)“İşverenin Yönetim Hakkının Kullanılmasında Etik Sınırlar”, 2.Siyasette ve Yönetimde Etik Sempozyumu Bildirisi, http://www.etiksempozyumu.sakarya.edu.tr/etik/2.2/Balkir.pdf
Gül, H., Gökçe H., (2008), "Örgütsel Etik Bileşenleri", Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt:13, Sayı:1,Isparta.
41 Güllüoğlu, (2006). Halkla İlişkiler Mesleğinde Etik Anlayışı, II. Halkla İlişkiler Sempozyumu (21. Yüzyılda Hakla İlişkilerde Yeni Yönelimler, Sorunlar ve Çözümler), Kocaeli Üniversitesi, İzmit.
Nayır, D.Z., (2005). Kurumsal Etik ve Whistleblowing, Pozitif Yayıncılık, 1. Baskı, İstanbul.
OECD, (1996). “Ethics in the Public Service: Current Issues and Practive”, Head of Publications Service, Parıs Cedex, France.
Özler, D, E., Dil Şahin, M., Giderler Atalay, C., (2014). Teorik Bir Çerçevede Whistleblowing-Etik Anlayışı. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (2), 169-194. Retrieved from http://ogu.dergipark.gov.tr/ogusbd/issue/10998/131620
Öztürk, M. B. (2004), “Avrupa Birliği’ne Uyum Sürecinde Kurumsal Yönetim uygulamaları”, III. Ulusal Orta Anadolu Kongresi, Kırşehir, 29–30 Nisan.
Öztürk, M.B. ve Demirgüneş K. (2008), Kurumsal Yönetim Bakış Açısıyla Entelektüel Sermaye, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19:395–411.
Öztürk, N.K., (1999). Kamu ve Özel Yönetim Etiği: Benzerlikler ve Farklılıklar, Amme İdare Dergisi, Cilt 32, Sayı 2, Sayfa: 15-26.
Pazarlı, Osman (1980), İslam’da Ahlak, Remzi Kitapevi, İstanbul.
Pehlivan, A.İ., (2002). Yönetsel Mesleki ve Örgütsel Etik. Pegem Yayıncılık, 3.
Baskı, Ankara.
Petrick, J.A ve Quinn J.F, (1997). Management Ethics Integrity at Work, SAGE published.
Saylı, H. ve Kızıldağ, D. (2007). Yönetsel Etik ve Yönetsel Etiğin Oluşmasında İnsan Kaynakları Yönetiminin Rolünü Belirlemeye Yönelik Bir Analiz, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (1), 231 – 251.
Saylı, H., Ağca, V., Kızıldağ, V., Uğurlu, Y., (2009). Etik, Kurumsal İtibar ve Kurumsal Performans İlişkisini Belirlemeye Yönelik İlk 500 İşletme İçinde Yapılmış Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakülte Dergisi, C.14, S.2, s.171-180, Isparta
42 Saylı, H., Uğurlu, Ö.Y., (2007). Kurumsal İtibar ve Yönetsel Etik İlişkisinin Analizine Yönelik Bir Değerlendirme, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Y.2007, C.12, S.3 s.75-96.
Usta, A., (2011). Kuramdan Uygulamaya Kamu Yönetiminde Etik ve Ahlâk, KSU İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Yıl 1, Sayı 2, Sayfa 39-50
Ülgen, H., (2004). “İşletmelerde Stratejik Yönetim”, 1. Baskı, Literatür Yayınları, İstanbul.
Yılmaz, E.G., (2012). Kurumsal İletişim ve Prensiplere Dayalı Kurumla Uyuşmazlık Davranışı: Whistleblowing.” Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, S.6.
Yılmaz, G.E. (2009) “Kurumsal İletişim ve Prensiplere Dayalı Kurumla Uyuşmazlık Davranışı: Whistleblowing”, Uluslararası Davraz Kongresi, Isparta.