Sonuçlar

Sözsüz iletişim unsurlarının işgören motivasyonuna etkisinin incelenmesine ilişkin öncelikle literatür taraması yapılmış ve ilgili alan yazın bölümü oluşturulmuştur. Ardından Balıkesir ili sınırları içerisinde faaliyetlerini sürdüren dört ve beş yıldızlı otel işletmelerindeki işgörenlere demografik özellikler (cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, çalışma süresi ve departman) ile sözsüz iletişim ve motivasyon ölçeğinden oluşan veri toplama araçları uygulanarak, veriler toplanmıştır. Daha sonra araştırmaya katılan otel işletmelerinde hizmet veren işgörenlerin demografik özellikleri ile birlikte sözsüz iletişim unsurlarına ilişkin algıları ve motivasyon düzeyleri ele alınmıştır. Son olarak sözsüz iletişim unsurları ile işgören motivasyonu arasındaki ilişki ve sözsüz iletişim unsurlarının işgören motivasyonuna etkisi analiz edilmiştir. Bu analizlerin bulgularından faydalanılarak değerlendirmeler yapılmış ve bir takım sonuçlara ulaşılmıştır. Burada söz konusu olan sonuçlar, şu şekilde sıralanabilir;

Demografik özellikler incelendiğinde, araştırmaya katılan otel işletmelerindeki işgörenlerin çoğunluğunun kadın işgören olduğu anlaşılmaktadır. Bu durum otel işletmelerinde erkek işgörenlerin olduğu gibi kadın işgörenlerin de istihdamı açısından oldukça önemli bir gelişme olarak kabul edilebilir. Ayrıca araştırmaya katılan işgörenlerin büyük çoğunluğunun 25 - 34 yaş aralığında ve lise eğitim düzeyinde olduğu görülmektedir. Dolayısıyla otel işletmeleri, yüksek eğitim düzeyine sahip olmayan genç yaştaki kişiler tarafından tercih edildiği söylenebilir. Otel işletmelerinin yaşça büyük olan kişiler tarafından tercih edilmeme durumu; yoğun stres içermesi, mesai süresinin uzun ve yorucu olması, zihinsel ve fiziksel bir güç gerektirmesi, iş güvencesinin ve sosyal hakların yetersiz bulunması gibi benzeri sebeplerden olabilir. Bununla birlikte yüksek eğitim düzeyine sahip olan işgörenlerin sayısının oldukça düşük olması ise otel işletmelerinde kalifiyeli eleman sıkıntısını

Diğer yandan araştırmaya katılan otel işletmelerindeki işgörenlerin çoğunluğunun 1 - 4 yıl arası çalışma süresi ile yiyecek ve içecek departmanında hizmet verdikleri görülmektedir. Otel işletmelerindeki işgörenlerin çalışma süresinin düşük olması, otel işletmelerinde işgören devir hızının yüksek olmasıyla açıklanabilir. Otel işletmelerindeki işgörenlerin yiyecek ve içecek departmanında hizmet vermeyi tercih etmesi ise, otel işletmelerinin ana bölümleri ve hizmet alanları ile örtüşmektedir. Nitekim otel işletmelerinin ana hizmet öğeleri, konaklama ile yiyecek ve içecek hizmetleridir. Buradan hareketle otel işletmelerindeki yiyecek ve içecek departmanının, en yoğun faaliyet gösteren ve en fazla işgören bulunduran departman olduğu söylenebilir.

Demografik özelliklerin yanı sıra araştırma kapsamında yararlanılan sözsüz iletişim ve motivasyon ölçeklerinin geçerlilik ve güvenilirlik analizleri yapılmıştır. Analizlerin sonucunda ölçeklerin yüksek düzeyde geçerli ve güvenilir olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca araştırma kapsamında elde edilen sonuçlar arasında sözsüz iletişim ve motivasyon ölçeklerinin genel ortalamaları da yer almaktadır. Sözsüz iletişim ölçeğinin genel ortalaması (X̄=91,42) ve motivasyon ölçeğinin ise (X̄=4,65)’dir. Bu durum araştırmaya katılan otel işletmelerindeki işgörenlerin sözsüz iletişim unsurlarına ilişkin algılarının ve motivasyon düzeylerinin yüksek olduğunu göstermektedir.

Araştırmaya katılan otel işletmelerindeki işgörenlerin sözsüz iletişim unsurlarına ilişkin algılarının demografik özelliklerine (cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, çalışma süresi ve departman) göre anlamlı bir farklılık gösterdiği ortaya çıkmıştır. Bu doğrultuda öncelikle araştırmaya katılan otel işletmelerindeki işgörenlerin sözsüz iletişim unsurlarına ilişkin algılarının cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterdiği tespit edilmiş ve erkek işgörenlerin, kadın işgörenlere göre sözsüz iletişim unsurlarına ilişkin algılarının daha yüksek olduğu saptanmıştır. Bu durum iş hayatında erkek işgörenlerin, kadın işgörenlere göre deneyim ve tecrübelerinin fazla olmasından kaynaklanabilir. Aynı şekilde Penpece ve İnan (2012) tarafından yapılan çalışmada da cinsiyet ile ilgili benzer sonuçlar elde edilmiştir.

Araştırmaya katılan otel işletmelerindeki işgörenlerin sözsüz iletişim unsurlarına ilişkin algılarının yaş değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Böylelikle 18 - 24 yaş grubu işgörenlerin, 35 - 44 yaş grubu ile 45

yaş üzeri işgörenlere göre ve 25 - 34 yaş grubu işgörenlerin, 35 - 44 yaş grubu işgörenlere göre sözsüz iletişim unsurlarına ilişkin algılarının daha yüksek düzeyde olduğu saptanmıştır. Bu durum iletişim sürecinde genç işgörenlerin, diğer yaş gruplarındaki işgörenlere göre anlamsal olarak kodlama ve kod açma becerilerinin etkin olmasıyla açıklanabilir. Yaş ilgili benzer şekilde sonuçlara, Özaslan (2009) ile Penpece ve İnan (2012) tarafından yapılan çalışmalarda da ulaşılmıştır.

Araştırmaya katılan otel işletmelerindeki işgörenlerin sözsüz iletişim unsurlarına ilişkin algılarının eğitim düzeyi değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Böylelikle ön lisans, lisans ve yüksek lisans eğitim düzeyine sahip olan işgörenlerin, ilköğretim ve lise eğitim düzeyine sahip olan işgörenlere göre sözsüz iletişim unsurlarına ilişkin algılarının daha yüksek düzeyde olduğu saptanmıştır. Bu durum yüksek eğitim düzeyine sahip olan işgörenlerin, diğer eğitim düzeylerindeki işgörenlere göre farklı bakış açıları geliştirmiş olmalarıyla ifade edilebilir. Ancak Özaslan (2009), Penpece ve İnan (2012), Uzun ve Ayık (2016) ile Berk (2017) tarafından yapılan çalışmalarda, sözsüz iletişim unsurlarının eğitim düzeyi değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermediği bulunmuştur.

Araştırmaya katılan otel işletmelerindeki işgörenlerin sözsüz iletişim unsurlarına ilişkin algılarının çalışma süresi değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterdiği tespit edilmiş ve 1 yıldan az çalışma süresine sahip olan işgörenlerin, 10 yıl ve üzeri çalışma süresine sahip olan işgörenlere göre sözsüz iletişim unsurlarına ilişkin algılarının daha yüksek olduğu saptanmıştır. Bu durum işe yeni girmiş işgörenlerin, 10 yıl ve üzeri çalışma süresine sahip olan işgörenlere göre mesleki konularda daha dikkatli olmaya çalışmalarıyla izah edilebilir. Ayrıca otel işletmelerindeki işgörenlerin sözsüz iletişim unsurlarına ilişkin algılarının departman değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterdiği tespit edilmiş ve ön büro departmanında hizmet veren işgörenlerin, teknik servis, kat hizmetleri, insan kaynakları ve yiyecek - içecek departmanlarında hizmet veren işgörenlere göre sözsüz iletişim unsurlarına ilişkin algılarının daha yüksek olduğu saptanmıştır. Bu durum ön büro departmanının diğer departmanlara göre otel işletmelerindeki iletişimin ve etkileşimin ana noktası olmasından kaynaklanabilir. Aynı şekilde Özaslan (2009) tarafından yapılan çalışmada da çalışma süresi ve departman değişkeni ile ilgili benzer sonuçlar elde edilmiştir.

Diğer yandan araştırmaya katılan otel işletmelerindeki işgörenlerin motivasyon düzeylerinin demografik özelliklerine (cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, çalışma süresi ve departman) göre anlamlı bir farklılık göstermediği ortaya çıkmıştır. Bu doğrultuda Dündar, Özutku ve Taşpınar (2007) ile Ertan ve Kaya (2012) tarafından yapılan çalışmalarda da işgören motivasyonunun demografik özellikler ile ilgili benzer şekildeki sonuçlara ulaşılmıştır.

Araştırmaya katılan otel işletmelerindeki işgörenlerin sözsüz iletişim unsurlarına ilişkin algıları ile işgören motivasyonu arasında düşük düzeyde ve pozitif yönlü bir ilişki saptanmıştır. Bu sonucu, Kay ve Christopel (1995) tarafından yapılan çalışma doğrular niteliktedir. Ayrıca araştırmaya katılan otel işletmelerindeki işgörenlerin sözsüz iletişim unsurlarına ilişkin algılarının motivasyon düzeylerine etkisi anlamlı bulunmuştur.

Araştırmaya katılan otel işletmelerindeki işgörenlerin sözsüz iletişim unsurlarına ilişkin algılarının motivasyon düzeylerine etkisinin ise demografik (cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, çalışma süresi ve departman) özelliklerine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği belirleyebilmek için cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, çalışma süresi ve departman değişkenleri grupları için ayrı ayrı değerlendirme yapılmıştır. Bu doğrultuda öncelikle araştırmaya katılan otel işletmelerindeki işgörenlerin sözsüz iletişim unsurlarına ilişkin algılarının motivasyon düzeylerine etkisinin cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterdiği tespit edilmiş ve kadın işgörenlerin, erkek işgörenlere göre sözsüz iletişim unsurlarına ilişkin algılarının motivasyon düzeylerine etkisinin daha yüksek seviyede olduğu saptanmıştır. Bu durum kadın işgörenlerin erkek işgörenlere göre duygularını fazla ön planda tutmalarıyla açıklanabilir. Daha sonra araştırmaya katılan otel işletmelerindeki işgörenlerin sözsüz iletişim unsurlarına ilişkin algılarının motivasyon düzeylerine etkisinin, 25 - 34 yaş grubu ile 45 ve üzeri yaş grubu aralığında; lise, ön lisans ve yüksek lisans eğitim düzeyinde; 1 yıldan az ve 5 - 9 yıl çalışma süresinde; ön büro, spa - sağlık, kat hizmetleri ve halkla ilişkiler departmanlarında hizmet veren işgörenler için anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Yaş, eğitim düzeyi, çalışma süresi ve departman değişkenlerinin diğer gruplarında ise araştırmaya katılan otel işletmelerindeki işgörenlerin sözsüz iletişim unsurlarına ilişkin algılarının motivasyon düzeylerine anlamlı etkisi bulunmamaktadır.