2.5.1. Sözsüz İletişim İle İlgili Yapılan Araştırmalar
Kay ve Christopel (1995), yöneticilerin iletişime açıklığı ile sözsüz iletişim becerilerinin işgören motivasyonuna etkisini araştırmışlardır. Simulatif olarak yapılan söz konusu araştırmanın analizleri, mevcut gözlemsel verilere dayanılarak yapılmıştır. Araştırma sonucuna göre yöneticilerin iletişim açıklığı ile işgören motivasyonu arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu; yöneticilerin sözsüz iletişim becerileri ile işgören motivasyonu arasında ise düşük düzeyde bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır.
Richmond, McCroskey ve Johnson (2003), sözsüz yakınlığı analiz etmek için kullanılan ölçeklerde ortaya çıkan sorunların veya başarısızlıkların üstesinden gelebilmek amacıyla araştırma yapmışlardır. Araştırma kapsamında önceden kullanılan sözsüz yakınlık ölçekleri dikkate alınarak hazırlanan ve geliştiren anket formu, ders içeriklerinden etkilenme olasılığı ortadan kaldırılarak, ders döneminin ilk haftası lisans öğrencilerine uygulanmıştır. Araştırma sonucuna göre güvenirliği ve geçerliği yüksek yeni bir ölçek oluşturulmuştur.
Özaslan (2009), Çanakkale ili sınırları içerisinde faaliyet gösteren iki, üç, dört ve beş yıldızlı konaklama işletmelerinde sözsüz iletişimin örgütsel iletişim tatminine olan etkilerini incelemiştir. Araştırmanın verilerini toplamak için konaklama işletmelerinde hizmet veren işgörenlere anket uygulanmıştır. Araştırmanın sonucunda sözsüz iletişimin örgütsel iletişim tatminini olumlu yönde etkilediği belirlenmiştir.
Erkuş ve Günlü (2009), İzmir bölgesinde bulunan beş yıldızlı otel işletmelerindeki işgörenlerin iletişim tarzları ve sözsüz iletişime yatkınlık düzeylerinin, iş performanslarına olan etkilerini araştırmışlardır. Araştırma kapsamında doğrudan ve dolaylı olmak üzere iki farklı model geliştirilmiştir. Doğrudan modelde, çalışanların iletişim tarzları ile sözsüz iletişime yatkınlık düzeylerinin, iş performanslarına etkileri; dolaylı modelde ise, iletişim tarzlarının ve sözsüz iletişime yatkınlık düzeyinin, öz - yeterlilik düzeyi ara değişkeniyle iş performansına etkileri belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın sonucuna göre aktif
iletişim tarzının iş performansını ve öz - yeterlilik düzeyini dolaylı olarak etkilediği bulunmuştur. Diğer yandan sözsüz iletişime yatkınlık düzeyi ile öz - yeterlik düzeyi ve iş performansı arasında herhangi bir ilişki tespit edilememiştir.
Uzun ve Ayık (2016), Erzurum ilinin Palandöken ilçe merkezindeki Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı ilkokullarda görev yapan öğretmenlerin görüşlerine göre okul müdürlerinin sözsüz iletişim beceri düzeylerinin belirlenmesine ilişkin araştırma yapmışlardır. Araştırmanın verileri hazırlanan anket formu ile toplanmıştır. Araştırmanın sonucunda okul müdürlerinin sözsüz iletişim becerileri orta düzeyde çıkmıştır. Ayrıca öğretmenlerin cinsiyet, kıdem ve eğitim durumu gibi değişkenleri ile okul müdürlerinin sözsüz iletişim becerileri arasında anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Ancak öğretmenlerin görüşlerine göre okul müdürlerinin sözsüz iletişim becerileri, branş ve iletişim ile ilgili eğitim almış olma değişkenlerine göre anlamlı bir farlılık göstermektedir.
Penpece ve İnan (2012), Kahramanmaraş’ta sağlık hizmetlerinden yararlanan hastaların sözsüz iletişim unsurlarına ilişkin algılarının demografik özellikler açısından farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için araştırma yapmışlardır. Araştırma verilerinin toplanması için kendilerinin geliştirdikleri anket formunu kullanmışlardır. Araştırma sonucunda sözsüz iletişim algısının cinsiyet, yaş ve meslek açısından anlamlı bir farklılık gösterdiği; medeni durum, eğitim durumu, toplam gelir ve hizmet aldığı bölüm açısından anlamlı bir farklılık göstermediği ortaya çıkmıştır.
Berk (2017), çalışma hayatında sözsüz iletişimin kullanımı ile yorumlanması ve sözsüz iletişimin çalışan ilişkileri üzerine etkisini araştırmıştır. Araştırma kapsamında İstanbul ilinde perakendecilik sektöründe faaliyet gösteren bir firmanın merkez çalışanlarına anket formu ile sorular yöneltilmiştir. Araştırmanın sonucuna göre sözsüz iletişimin çalışan ilişkileri üzerine doğrudan etkisinin bulunduğu ve çalışan ilişkileri ile sözsüz iletişimin kullanım şekli arasında doğru orantılı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.
2.5.2. Motivasyon İle İlgili Yapılan Araştırmalar
Dündar, Özutku ve Taşpınar (2007), içsel ve dışsal motivasyon araçlarının Afyonkarahisar il merkezindeki termal otel işletmelerinde hizmet veren işgörenlerin
motivasyonları üzerinde etkili olup olmadığını ve söz konusu olan motivasyon araçlarının farklılık gösterip göstermediğini ortaya koymak amacıyla araştırma yapmışlardır. Araştırma için veri toplama aracı olarak kendilerinin geliştirdiği anket formunu kullanmışlardır. Araştırma sonucunda hem içsel hem de dışsal motivasyon araçlarının işgörenlerin motivasyonları üzerinde etkili olduğu ve içsel motivasyon araçlarının işgörenlerin motivasyonları üzerinde etkisinin dışsal motivasyon araçlarına göre daha yüksek olduğu saptanmıştır. Ayrıca içsel ve dışsal motivasyon araçlarının işgörenlerin motivasyonları üzerindeki etkisinin cinsiyet, yaş, departman ve çalışma süresi değişkenlerine göre farklılık göstermediği tespit edilmiştir.
Ertan (2008), otel işletmelerinde hizmet veren işgörenlerin örgütsel bağlılık, iş motivasyonu ve iş performansı düzeyleri ile örgütsel bağlılık, iş motivasyonu ve iş performansı arasındaki ilişkileri incelemiştir. Araştırma için gerekli olan veriler Antalya ilinde bulunan beş yıldızlı otel işletmelerindeki işgörenlerden anket formu ile elde edilmiştir. Araştırma sonucuna göre işgörenlerin örgütsel bağlılık ve iş motivasyonlarının orta, iş performanslarının ise yüksek olduğu görülmüştür. Diğer yandan örgütsel bağlılığın, iş motivasyonu üzerinde etkisi ve örgütsel bağlılık ile iş motivasyonunun, iş performansı üzerinde etkisi saptanmıştır.
Köroğlu (2011), turist rehberlerinin iş doyumunu ve motivasyonlarını etkileyen faktörlerin performans ile ilişkisini incelemiştir. Araştırmanın verilerini toplamak için elde edilen kuramsal bilgilerle kendisi tarafından geliştirdiği anket formunu kullanmıştır. Araştırmanın sonucunda ankete katılan rehberlerin iş doyum düzeylerinin orta, motivasyon ile performans düzeylerinin ise yüksek olduğu belirlenmiştir. İş doyumunu en fazla etkileyen değişkenin içsel doyum ve motivasyonu en fazla etkileyen değişkenin ise psiko - sosyal araçlar olduğu ortaya çıkmıştır. İçsel doyum ile performans arasında anlamlı pozitif bir ilişki olduğu ve dışsal doyum ile performans arasında ise çok düşük düzeyde ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca ekonomik araçlar ve psiko - sosyal araçlar ile performans arasında anlamlı pozitif bir ilişkinin olduğu; performans ile en fazla ilişkinin ise örgütsel - yönetsel araçlar arasında olduğu görülmüştür.
Ertan ve Kaya (2012), Edremit Körfezi’ndeki otel işletmelerinde hizmet veren işgörenlerin iş motivasyon düzeylerini belirlemek ve iş motivasyon düzeylerinin demografik ile meslek özelliklerine göre farklılık gösterip göstermediğini tespit
etmek amacıyla araştırma yapmışlardır. Kararsal örnekleme yöntemiyle belirlenen işgörenlerden anket tekniğiyle veriler toplanmıştır. Araştırmanın sonucunda otel işletmelerindeki işgörenlerin, iş motivasyonlarının demografik ve meslek özelliklerine göre farklılık göstermediği bulunmuştur.
Bektaş (2012), İstanbul ve Bursa illerinde faaliyet gösteren üç otomotiv firmasındaki yöneticilerin iş tatminleri ile motivasyonlarının yaşama yükledikleri anlam düzeylerine etkisini araştırmıştır. Araştırma kapsamında veriler anket tekniğiyle toplanmıştır. Araştırma sonucuna göre yaşam anlamının alt boyutu olan mevcut anlamın, içsel motivasyon ve iş tatmini arasında pozitif; dışsal motivasyon arasında negatif ilişki olduğu saptanmıştır. Yaşam anlamının diğer alt boyutu olan aranan anlamın ise sadece iş tatmini ile pozitif ilişki içerisinde olduğu tespit edilmiştir.
Akgündüz (2013), içsel ve dışsal motivasyon araçlarının otel işletmelerindeki işgörenlerin yaratıcılığına etkisini belirlemek üzere araştırma yapmıştır. Araştırma kapsamında hazırlanan anket formu kolayda örnekleme yöntemi ile Kuşadası’nda bulunan beş yıldızlı otel işletmelerindeki işgörenlere uygulanmıştır. Araştırmanın sonucunda otel işletmelerindeki işgörenlerin yaratıcılığını hem içsel hem de dışsal motivasyon araçlarının etkilediği bulunmuştur.
Ertürk (2014), Bolu ilinin merkez ilçesindeki görev yapan ortaöğretim öğretmenlerinin iş motivasyonları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkiyi araştırmıştır. Araştırman için gerekli olan veriler anket formu ile elde edilmiştir. Araştırmanın sonucuna göre öğretmenlerin iş motivasyon algılarının orta, iş motivasyonun alt boyutları olan dışsal motivasyon algılarının orta ve içsel motivasyon algılarının ise yüksek olduğu saptanmıştır. Diğer yandan öğretmenlerin örgütsel bağlılığa yönelik algılarının orta, örgütsel bağlılığının alt boyutları olan devam ile normatif bağlılık algılarının orta ve duygusal bağlılık algılarının ise yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir.
Köroğlu ve Avcıkurt (2014), turist rehberlerinin performans düzeylerinin ölçülmesi, rehberlerin performansları ile motivasyonları arasında herhangi bir ilişkinin olup olmadığının tespit edilmesi ve rehberlerinin demografik özellikleri ile performansları ve motivasyonları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla araştırma
yapmışlardır. Araştırma kapsamında elde edilen kuramsal bilgilere dayanarak, kendilerinin geliştirdikleri anket tekniğini kullanmışlardır. Araştırmanın sonucuna göre turist rehberlerinin performans düzeylerinin yüksek olduğu ve rehberlerin performansları ile motivasyonları arasında pozitif yönlü ilişkilerin olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca performans ile turist rehberlerinin yaşı, eğitimi, tecrübesi ve taban ücreti alabilme durumu arasında; motivasyon ile turist rehberlerinin yaşı ve taban ücreti alabilme durumu arasında anlamlı farklılıklar saptanmıştır.
Bilge, Bal ve Gönlügür (2015), içsel ve dışsal motivasyon araçlarının örgütsel bağlılık ve örgütsel bağlılığının alt faktörleri üzerine etkisini incelemişlerdir. Araştırma kapsamında Manisa ilindeki hemşireler tarafından doldurulan anket formundan elde edilen veriler ile Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) kullanılarak bir model önerilmiştir. Araştırma sonucunda dışsal motivasyon araçlarının örgütsel bağlılığının alt boyutları üzerinde pozitif; içsel motivasyon araçlarının örgütsel bağlılığının alt boyutları üzerinde ise negatif bir etkiye sahip olduğu görülmüştür.
Kerse (2016), Aksaray ili kamu kurumlarında “657 Devlet Memuru Kanunu” çerçevesindeki çalışanların X ve Y kuşağına göre içsel ve dışsal motivasyon araçlarını önemseme düzeyleri ile motivasyon araçlarının örgütsel bağlılığına etkisini araştırmıştır. Basit örnekleme yöntemiyle belirlenen çalışanlardan anket tekniğiyle veriler toplanmıştır. Araştırmanın sonucuna göre dışsal motivasyon araçlarının örgütsel bağlılık üzerinde etkisi belirlenmiştir.