SONUÇ YERİNE

Gıda bankalarının, alt gelir grupları için gıda güvencesi sağlayamadıkları, hatta dağıtmaya söz verdikleri acil gıda yardımında bile ciddi problem yaşadığı aşikâr. Dahası, Poppendieck’in de altını çizdiği gibi, gıda bankalarının da dâhil olduğu gıda yardımı alanı dikkatleri, gıda güvencesizliğinin nedeni olan fakirlikten ve fakirliğin gelişme ve kapitalizmle olan ilişkisinden başka yöne kaydırarak daha kalıcı çözümlerin masaya yatırılmasına bir anlamda engel oluyor (J. Poppendieck 2008). Bu kronikleşen çözümsüzlük hali, bir yandan devletin bir diğer görevini daha özelleştirirken, diğer yandan da devletle temsil edilen siyasi birliğin yavaş yavaş çözülmesine neden oluyor. Oysa devletin aslî görevi bu siyasî birliğin ve onu oluşturan üyelerin (yani vatandaşların) yaşamasını – hayatta kalmasını – sağlamaktır. Bu bağlamda da gıda yardımı, sadece ‘makbul fakirlerin’ alabileceği bir imtiyaz değil, ihtiyacı olan her müşkül vatandaşa verilmesi gereken bir haktır.

Bu hakkın günümüzde bir imtiyaz hâline dönüşmesi tabii ki belli başlı tarihsel makro-süreçlerin sonucudur. Neoliberal ekonomi-politiğin emek-sermaye ikilemini sermaye lehine çevirmesi bu süreçlerden biri; bir diğeri de gene neoliberal ekonomi politiğin devamlı olarak fakirliği önleme ve üretim ilişkilerinin dışsallaştırdığı sosyal maliyetlerin kamusallaştırılması politikalarını azamiye indirmeye ve kamunun dışına, özele, özellikle de aileye yüklemeye çalışmasıdır. Listeye daha nicelerini ekleyebiliriz tabii, ama burada bunları sıralamaktan ziyade dikkat çekmek istediğim, iktidarın tarafsız ve politika-dışı olarak algılanan araçlara (ki bu makalede bu araçlar veri tabanlarıydı) eklemlenerek ortadan kaybolması veya saklanmasıydı. Nitekim, sahadaki aktörler de iktidarı tam bu noktada – yani sosyal hizmetler görevlilerinden ve gıda bankası personellerinden veri tabanlarına geçtiğinde – göremez hâle geliyorlar, veri tabanlarıyla gıda bankasına erişim sürecini düzenleyenleri tamamen direnişin hedefinin dışında bırakıyorlardı.

Tabii bu durumu James Scott’un ünlü Weapons of the Weak (1985) çalışmasından feyz alıp, aktörlerin dikkatli tercihlerle sadece kazanımlar elde edebilecekleri süreçlere karşı direniş geliştirdikleri şeklinde de değerlendirebiliriz. Yani, veri tabanlarıyla gıda bankasına erişim sürecini düzenleyenlere ulaşamayacaklarını bilerek, etkin direnişi ulaşabildiklerine – sosyal hizmet görevlileri ile gıda bankası personellerine – yöneltiyor olabilirler. Bu değerlendirme yanlış olmamakla beraber eksiksiz de değil. Nitekim, veri tabanlarının neden ve nasıl politika-dışı ve tarafsız olarak algılandıklarını yeterince açıklamıyor. Onun yerine, bu ortadan

kaybolmanın Foucault’un (2008) idare zanaatı (art of government) olarak bahsettiği yönetim teknikleri ve stratejileri altında değerlendirmenin daha doğru olduğunu düşünüyorum. Bir hak olması gereken gıdaya erişimi bir imtiyaz haline getirerek bedeni terbiye eden bir pratiğe dönüşüyor ve süreklilik kazanıyor. Bugünün güvencesiz (precarious) bireyi böylece üretiliyor.

Gastronomi ve ve Mutfak Sanatları Bölümü, Özyeğin Üniversitesi

Kaynakça

Atalay, Z. 2017. “Partners in Patriarchy: Faith-Based Organizations and Neoliberalism in Turkey.” Critical Sociology 1-15.

Bacon, C.M., and G.A. Baker. 2017. “The rise of food banks and the challenge of matching food assistance with potential need: towards a spatially specific, rapid assessment approach.” Agriculture and Human Values 34: 899-919. doi:10.1007/s10460-017-9783-y.

Bazerghi, C., F.H. McKay, and M. Dunn. 2016. “The role of food banks in addressing food insecurity: A systematic review.” Journal of Community Health 41 (4): 732-740. Buğra, A. 2007. “Poverty and Citizenship: An Overvoew of the Social Policy Environment in

Republican Turkey.” International Journal of Middle East Studies 39 (1): 33-52. Buğra, A. 2018. “Social Policy and Different Dimensions of Inequality in Turkey: A Historical

Overview.” Journal of Balkan and Near Eastern Studies 20 (4): 318-331.

Buğra, A., and Ç. Keyder. 2006. “Turkish welfare regime in transformation.” Journal of

European Social Policy 16 (3): 211-228.

Butcher, L.M., M.R. Chester, L.M. Aberle, V.J.A. Bobongie, C. Davies, S.L. Godrich, R.A.K. Milligan, J. Tartaglia, L.M. Thorne, and A. Begley. 2014. “Foodbank of Western Australia’s healthy food for all.” British Food Journal 116 (9): 1490-1505.

Cochoy, F. 2008. “Calculation, qualculation, calqulation: shopping cart arithmetic, equipped cognition and the clustered consumer.” Marketing Theory 8 (1): 15-44.

Daponte, B.O., and S. Bade. 2006. “How the Private Food Assistance Network Evolved: Interactions between Public and Private Responses to Hunger.” Nonprofit and

Voluntary Sector Quarterly 35 (4): 668-690.

Doolan, K., D. Cepić, and J. F. Walton. 2018. “Charity’s dilemmas: an ethnography of gift-giving and social class in Croatia.” Journal of Organizational Ethnography. doi:https:// doi.org/10.1108/JOE-03-2018-0015.

Duffy, P.A., M. M. Irimia-Vladu, S. Cashwell, J.P. Bartkowski, J.J. Molnar, and V. Casanova. 2006. “Food Pantries and the Populations They Serve: Strange Bedfellows or Strategic Partners?” Sociological Inquiry 76 (4): 502-527.

Faroqhi, Suraiya. 2009. Another Mirror for Princes. Piscataway: Gorgias Press.

—. 2005. Subjects of the Sultan: Culture and Daily Life in the Ottoman Empire. New York: I.B.Tauris.

Foucault, Michel. 1995. Discipline and Punish: Birth of the Prison. Translated by Alan Sheridan. New York: Vintage Books.

—. 2008. The Birth of Biopolitics: Lectures at the College de France 1978-1979. Edited by Arnold I. Davidson. Translated by Graham Burchell. New York: Picador Palgrave MacMillan. Gonzalez-Torre, P. L., and J. Coque. 2016. “How is a food bank managed? Different profiles in

Kicinski, L.R. 2012. “Characteristics of Short and Long-Term Food Pantry Users.” Michigan

Sociological Review 26: 58-74.

Koc, M. 2014. “Food Banking in Turkey.” In First World Hunger Revisited: Food Charity or the

Right to Food?, by T. Silvasti and G. Riches, 146-159. London: Palgrave.

Lambie-Mumford, H., and E. Dowler. 2014. “Rising use of “food aid” in the UK.” British Food

Journal 116 (9): 1418-1425.

McIntyre, L., D. Tougas, K. Rondeau, and C. L. Mah. 2016. “”In”-sights about food banks from a critical interpretive synthesis of the academic literature.” Agriculture and Human

Values 33: 843-859. doi:DOI 10.1007/s10460-015-9674-z.

Merry, S.E. 2016. Seductions of Quantification: Measuring Human Rights, Gender Violence

and Sex Trafficking. Chicago: University of Chicago Press.

Nader, Laura. 1972. “Up the Anthropologist: Perspectives Gained from Studying Up.” In

Reinventing Anthropology, by Dell Hymes, 284-311. New York: Pantheon.

Poppendieck, J. 1999. Sweet Charity?: Emergency Food and the End of Entitlement. New York: Penguin.

Poppendieck, Janet. 2008. “Want Amid Plenty.” In Food and Culture: A Reader, by Carole Counihen and Penny van Esterik, 563-571. New York: Routledge.

Scott, James C. 1985. Weapons of the Weak: Everyday Forms of Peasant Resistance. New Haven: Yale University Press.

SGK. 2019. GSS Tescil ve Gelir Testi Süreci. Jan 8. http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/ calisan/gss_tescil_sureci/sure-varmi.

SYGM. 2017. Türkiye’nin Bütünleşik Sosyal Yardım Sistemi. Ankara: T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığı.

Warshawsky, D.N. 2018. No. 13: The Growth of Food Banking in Cities of the Global South. Hungry Cities Partnership Discussion Paper No. 13, Waterloo, ON: Hungry Cities Partnership, 1-10.

Will, J.A., and T.A. Milligan. 2015. “Toward an understanding of food pantry food recipients and the agencies that serve them.” Journal of Applied Social Science 9 (1): 65-74.

Bilim, Teknoloji ve Toplum Perspektifinden Küresel Siyaseti