SONUÇ ve ÖNERİLER

Bu çalışmada Diyarbakır ilinde 2011 ile 2013 yılları arasında Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Deri ve Zührevi Hastalıkları polikliniğine başvuran DL hastalarını retrospektif olarak inceledik. Hastaların demografik verilerini topladık. Hastaların ikamet adreslerini ve endemik bölgelere olan seyahat öykülerini inceledik. Yaptığımız incelemelerde Diyarbakır ilindeki olgu sayısının TSİM verilerinde gerçeğe uygun olmadığını, daha düşük sayıda olduğunu saptadık. TSİM verilerinin pasif surveyansa dayalı toplanmış olması nedeniyle Diyarbakır ilindeki gerçek DL olgu sayısı bilinmemektedir. Bu çalışmada Diyarbakır ilindeki DL odaklarını tespit etmeyi amaçladık. Bu amaçla çizilen harita üzerinde Net Cad programında ilçe ve köy yerleri gerçeğe uygun olarak belirlendi. Elde edilen veriler bu harita üzerinde gösterildi.

Bu çalışmada hastaların büyük kısmının Dicle, Eğil, Kulp ve Hani ilçelerinden başvurduğu tespit edildi. Hastaların yaş ortalaması 22,4±20,4’tü. Hastaların 71’i kadın, 60’ı erkekti.

Çalışmaya dahil edilen 131 hastada toplam 246 lezyon tespit edildi. Lezyonların %56’sı sadece yüz yerleşimliydi. Hastalardaki lezyon sayısı 1 ile 7 arasında değişmekteydi. Hasaların lezyon çapları 0,5 ile 9 cm arasındaydı. Hastaların %81,3’ü akut, %18,3’ü kronik formdaydı.

Hastaların %25,2’si merkez ilçelerden başvuruyordu. Merkez ilçelerden başvuran hastalar arasında endemik ilçelere seyahat öyküsü %72,7 idi. Bu sonuçlar incelendiğinde bu dört ilçenin endemik olduğu ve bu ilçelerde vektör ile mücadele yapılması gerektiği görülmektedir. Ayrıca bu bölgelerde hasta bireyler tespit edilmeli ve tedavileri uygun bir şekilde yapılmalıdır.

Yaptığımız çalışmada endemik ilçeleri ve köyleri haritaladık. Bu harita daha sonra yapılacak saha çalışmaları, vektör mücadele çalışmaları ve epidemiyolojik çalışmalarda kullanılabilecek kılavuz niteliğindedir.

Hastalar başvuru yıllarına göre incelendiğinde 2011 yılında 45 hasta, 2012 yılında 37 hasta ve 2013 yılında 49 hasta tespit edildi. Bu dağılım incelendiğinde yıllara göre dağılım dengelidir.

Özellikle Kulp ilçesinde 2013 yılında artış tespit edilmiştir. Bu nedenle bu ilçedeki hasta sayısı yakından takip edilmeli ve olgular uygun şekilde tedavi edilmelidir.

Çalışmamızda elde ettiğimiz veriler Türkiye ve Dünya’nın diğer bölgelerinden yapılan diğer çalışmalar ile uyumluydu. Ayrıca bu veriler Diyarbakır ilindeki DL olgu sayısını doğru saptamak için daha kapsamlı çalışmalara ihtiyaç olduğunu ortaya koymaktadır.

7. KAYNAKLAR

1. Mark S. Bailey, MRCP, Diana N.J. Lockwood, BSc, MD, FRCP, Cutaneous leishmaniasis Clinics in Dermatology, 2007; 25: 203–211

2. Lupi O. Protozoa and parasits. In: Dermatology. Bolognia JL, Jorizzo JL, Rapini RP. 2nd _{ed. Edinburg: Mosby,2008; (1) pp. 1263-90}

3. Ertem M, Aytekin S, Acemoğlu H, Akpolat N, Aytekin N, Diyarbakır Dicle İlçesi Dedeköy ve Durabeyli’de Kutanöz leishmaniasis Olgularının İncelenmesi Türkiye Parazitoloji Dergisi 2004; 28(2):65-68

4. Yemisen M, Ulas Y, Celik H, Aksoy N. Epidemiological and clinical characteristics of 7172 patients with cutaneous leishmaniasis in Sanliurfa, between 2001 and 2008. International Journal of Dermatology 2012; 51: 300-4.

5. Aytekin S. Kutanöz Layşmanyaziste Tedavi Yaklaşımları. Turkderm 2009;43:44- 7.

6. Ser Ö, Cetin H. Cutaneous Leishmaniasis and Its Status in Antalya, Turkey. Turkiye Parazitol Derg 2013; 37: 84-91

7. Gurel MS, Yeşilova Y, Olgen MK, Ozbel Y. Türkiye’de Kutanöz Leishmaniasisin Durumu. Turkiye Parazitol Derg 2012;36:121-9.

8. Sucakli MB, Saka G. Epidemiology of cutaneous leishmaniasis in Diyarbakir (2002-2006). Turkiye Parazitol Derg 2007;31:165-9.

9. Uzun S. Leishmaniasis. Dermatoloji 3. Baskı Ed.Tüzün Y, Gürer MA, Serdaroğlu S, Oğuz O, Aksungur VL, Nobel Tıp Kitabevleri 2008; 659-682

10. Yücel A, Polat, E, Gökler, G: Bir Deri Leyismanyazı, Türkiye Par Der 1996; 20(2),207- 9.

11. Unat, EK: Leishmaniasislerın Tarihçesi, Leishmaniasis (Kala-Azar ve Şark Çıbanı). Türkiye Parazitoloji Derneği Yayın No:2; 1-10.

12. WHO. Report of the consultative meeting on cutaneous leishmaniasis Geneva,

WHO headquarters, 30 April to 2 May 2007;

WHO/HTM/NTD/IDM/2008.7http://www.who.int/leishmmaniasis/resources/cutan eous_leish_cm_2008.pdf.

13. Gill V, Gillp, Immunotherapy and Immunochemotherapy for Leishmaniasis:An Overview International Journal of Pharmaceutical and Chemical Sciences 2013; 2 (3): 1528-41

14. Harman M. Layşmanyasis Kutis Tedavisi. Tuzun Y, Serdaroğlu S, editorler. Dermatolojide Gelişmeler-8. İstanbul: Umur Basım ve Kırtasiye San. ve Tic. A.Ş; 2009; 32-35.

15. Herwaldt BL. Laboratory-acquired parasitic infections from accidental exposures. Clin. Microbiol Rev 2001;14:659–88.

16. Deri Layşmanyazisi. İnsanda Bulaşıcı Hastalıkların Kontrolü Kitabından Editör: Abram S Beneson Çeviri editörü: Muzaffer Akyol, Hatiboğlu Yayınevi 1986;243- 247

17. Klaus SN, Frankenburg S, Dhar AD. Leishmaniasis and Other Protozoan Infections. Ed: Freedberg IM, Eisen AZ, Wolff K, Austen KF, Goldsmith LA, Katz SI. Fitzpatrick’s Dermatology in General Medicine. 6th _{Ed. 2003; pp. 2215-24} 2003.

18. Reithinger R, Dujardin JC, Louzir H, Pirmez C, Alexander B, Broker S. Cutaneous leishmaniasis. Lancet Infect Dis 2007;7:581–96.

19. Waitumbi J, Warburg A. Phlebotomus Papatasi Saliva Inhibits Protein Phosphatase Activity and Nitirc Oxid Production by Murine Macrophages. Infection and Immunity 1998; 66: p. 1534-37.

20. Alptekin D, Kasap M, Luleyap U, Kasap H, Aksoy S, Wilson ML. Sandflies (Diptera: Psychodidae) associated with epidemic cutaneous leishmaniasis in Sanliurfa, Turkey. J Med Entomol 1999; 36: 277-81.

21. Toprak S, Ozer N. Sand fly species of Sanliurfa province in Turkey. Med Vet Entomol 2005; 19: 107-10. [CrossRef]

22. Volf P, Ozbel Y, Akkafa F, Svobodova M, Votypka J, Chang KP. Sand flies (Diptera: Phlebotominae) in Sanliurfa, Turkey: relationship of Phlebotomus sergenti with the epidemic of anthroponotic cutaneous leishmaniasis. J Med Entomol 2002; 39: 12-5. [CrossRef]

23. Yaman M, Ozbel Y. The sandflies (Diptera: Psychodidae) in the Turkish province of Hatay: some possible vectors of the parasites causing human cutaneous leishmaniasis. Ann Trop Med Parasitol 2004; 98: 741-50. [CrossRef]

24. Sanchez JL, Diniega BM, Small JW, et al. Epidemiologic investigation of an outbreak of cutaneous leishmaniasis in a defined geographicfocus of transmission. Am J Trop Med Hyg 1992;47:47- 54.

25. Pearson, R.D, Sousa,Q. A. : Leishmania species: Visceral (kala-azar), cutaneous and mucosal leishmaniasis, in Mandell, Douglas, and Bennett's Principles and Practices of Infectious Diseases. Churchill Livingston, 1995; 2428-42.

26. Gurel MS, Ulukanligil M, Ozbilge H. Cutaneous leishmaniasis in Sanliurfa: epidemiologic and clinical features of the last four years (1997-2000). Int J Dermatol 2002; 41: 32-7. [CrossRef]

27. Uzun S, Durdu M, Culha G, Allahverdiyev AM, Memişoğlu HR. Clinical features, epidemiology, and efficacy and safety of intralesional antimony treatment of cutaneous leishmaniasis: recent experience in Turkey. J Parasitol 2004; 90: 853-9. [CrossRef]

28. Chatelain R. Protozoal Infections Ed. Burgdorf WHC, Plewig G, Wolff HH, Landthaler M. Braun-falco’s Dermatology 3nd _{ed. pp. 311-22 Springer MVH, 2009.} 29. Yılmaz H, Metin A, Delice İ. Van’da Türkmenistan Kaynaklı Bir Cutaneous

Leishmaniasis Olgusu. Van Tıp Dergisi: 6 (1):40-43, 1999

30. Vega-Lopez F, Hay RJ. Parasitic worms and protozoa.Rook’s Textbook of Dermatology’de Ed. Burns T, Breathnach S, Cox N, Griffiths C. Oxford, Blackwell Publishing,2004; 32.1-32.48

31. Uzun S, Uslular C, Yucel A, Acar MA, Ozpoyraz M, Memişoğlu HR. Cutaneous leishmaniasis: evaluation of 3,074 cases in the Cukurova region of Turkey. Br J Dermatol 1999;140:347-50.

32. Zijlstra E, Musa A, Khalil E, El Hassan I, El-Hassan A. Post–kala-azar dermal leishmaniasis. Lancet Infect Dis 2003;3:87-98.

33. Allahverdiyev A, Uzun S, Bagırova M, Durdu M, Memisoglu HR. A Sensitive New Microculture Method for Diagnosis of Cutaneous Leishmaniasis. Am J Trop Med Hyg 2004;70:294–7.

34. Scott P. Immunologic memory in cutaneous leishmaniasis. Cell Microbiol 2005;7:1707–13.

35. Faber WR, Oksam L, Gool T, Kron NCM, Knegt-Junk KJ, Hofwegen H, et al. Value of diagnostic techniques for cutaneous leishmaniasis. J Am Acad Dermatol 2003;49:70-4.

36. Hepburn NC. Cutaneous leishmaniasis. Clin and Exp Dermatol 2000;25:363-70. 37. Mitropoulos P, Konidas P, Durkin-Konidas M. New World cutaneous

leishmaniasis: Updated review of current and future diagnosis and treatment. J Am Acad Dermatol 2010;63:309-22.

38. Murray HW, Berman JD, Davies CR, Saravia NG. Advances in leishmaniasis. Lancet 2005;366:1561–77.

39. Markle WH, Makhouı K. Cutaneous leishmaniasis: Recognition treatment. American Family physicians 2004;69:1455-60.

40. Ayi B. Leishmaniasis. X-Pharm: comprehensive pharmacology Reference 2008:1- 10.

41. Khatami A, Firooz A, Gorouhi F, Dowlati Y. Treatment of acute Old World cutaneous leishmaniasis: A systematic review of the randomized controlled trials. J Am Acad Dermatol 2007;335:1-29

42. Nieto J, Alvar J, Mullen AB, Pharmacokinetics. Toxicities, and Efficacies of Sodium Stibogluconate Formulations after Intravenous Administration in Animals Antimicrobial Agents and Chemptherapy. 2003; 47: 2781–2787

43. Markle WH, Makhoul K. Cutaneous leishmaniasis: recognition and treatment. 2004;15:1455-60.

44. Philippe Minodiera, Philippe Parola. Cutaneous leishmaniasis treatment. J Travel Med and Infect Dis 2007;5:150–8.

45. Munir A, Janjua SA, Hussain I. Clinical efficacy of intramuscular meglumine antimonate alone and in combination with intralezyonel meglumine antimonate in the treatment of old world cutaneous lesishmaniasis. Acta Dermatovenereol Croat 2008;16:60-4.

46. Sadeghian G, Nilforoushzadeh MA. Effect of combination therapy with systemic glucantime and pentoxifylline in the treatment of cutaneous leishmaniasis. Int J Dermatol 2006;45:819-21.

47. Esfandiarpour I, Alavi A. Evaluating the efficacy of allopurinol and meglumine antimoniate (Glucantime) in the treatment of cutaneous leishmaniasis. Int J Dermatol 2002;41:521-4.

48. Momeni AZ, Reiszade MR, Aminjavaheri M. Treatment of cutaneous leishmaniasis with a combination of allopurinol and low-dose meglumine antimonate. Int J Dermatol 2002;41:4412-3.

49. Kocyigit A, Erel O, Gurel MS, Avcı S, Akteje N. Alterrations of serum selenium, zinc, copper, and iron concentrations and related antioxidant enzyme activities in patients with cutaneous leishmaniasis. Biol Trace Res 1998;65:271-81.

50. Shazad B, Abbaszadeh B, Khamesipour A. Comparison of topical paromomycin sulfate (twice/day) with intralesional meglumine antimoniate for the treatment of cutaneous leishmaniasis causefor L. major. Eur J Dermatol 2005;15:85-7.

51. Lupi O, Bartlett BL, Haugen RN. Tropical dermatology: Tropical diseasescaused by protozoa. J Am Acad Dermatol 2009;60:897-925.

52. Firooz A, Khamesipour A, Ghoorchi M, Nassiri-Kashani M, Eskandari SE, Khatami A, et al. Imiquimod in combination with meglumine antimoniate for acute cutaneous leishmaniasis: a randomized assessor-blind controlled trial. Arch Dermatol 2006;142:1575-9.

53. Crawford R, Holmes D, Meymandi S. Comparative study of the efficacy of combined imiquimod 5% cream and intralesional meglumine antimoniate versus imiquimod 5% cream and intralesional meglumine antimoniate alone for the treatment of cutaneous leishmaniasis. J Am Acad Dermatol 2005; 52(Suppl):S118.

54. Rubaie SM. Cutaneous leishmaniasis. Treatment with combined cryotherapy and

intralesional stibogluconate injection. Int J Dermatol. 1990;29(1):56-9.

55. Weina PJ, Neafie RC, Wortmann G et all. Old World Leishmaniasis: An Emerging Infectionamong Deployed US Military and Civilian Workers. Clinical Infectious Diseases 2004; 39:1674–80

56. Yaman M. Tatarcıklarla Mucadele ve Bu Alandaki Son Gelişmeler. Türkiye Parazitol Derg 2008; 32: 280-7.

57. http://vektormucadelesi.orgfree.com/yakarcalar.html

58. Ramirez L, Corvo L, Duarte MC, Chávez-Fumagalli MA et all. Cross-protective effect of a combined L5 plus L3 Leishmania major ribosomal protein based vaccine

combined with a Th1 adjuvant in murine cutaneous and visceral leishmaniasis. Parasit vectors. 2014 7(3).

59. Latifynia A, Khamisipour A, Gharagozlou MJ, Bokaie S et all. Post Challenging Serum Cytokine Profile (Th1 & Th2) in the Vaccinated Mice (Balb/C) With a New Formulation of Leishmania major Antigen. Turkiye Parazitol Derg 2013; 37: 233- 40

60. Handman E. Leishmaniasis: Current Status of Vaccine Development. Clinical Microbiology Reviews. 2001; 14(2):229-43.

61. Akçalı C, Çulha G, İnalöz HS, Savaş N. Cutaneous Leishmaniasis in Hatay. J Turk Acad Dermatol2007;1 (1):1-5

62. Çulha G, Akçalı C. Hatay ve Çevresinde Saptanan KutanözLeishmaniasis Olguları. Türkiye Parazitoloji Dergisi, 2006;30 (4): 268-71

63. Votypka J, Kasap ÖE, Volf P, Kodym P, Alten B. Transactions of the Royal Society of Tropical Medicine and Hygiene. Transactions of the Royal Society of Tropical Medicine and Hygiene 2012;106: 186– 190

64. Akman A, Durusoy Ç, Seckin D, Alpsoy E. Antalya'da Görülen Kutanöz Layşlmanyazis Olgularının Epidemiyolojik Özellikleri. Türkderm 2007; 41: 93-6 65. Salman SM, Rubeiz NG, Kibbi A. Cutaneous leishmaniasis: clinical features and

diagnosis. Clin Dermatol 1999; 17: 291-296.

66. Pearson RD, Sousa AD, Jeronimo SM. Leishmania species: visceral (Kala-Azar), cutaneous and mucosal leishmaniasis. In: Mandell GL, Bennett JE, Dolin R, eds. Mandell, Douglas, and Bennett’s Principles and practice of infectious diseases. New York: Churchill Livingstone Inc, 2000, pp. 2831-2845.

67. Desjeux P, 1996. Leishmaniasis Public Health Aspects and Control. Clin Dermatol, 14: 417-423.

68. Dawit G, Girma Z, Simenew K. A Review on Biology, Epidemiology and Public Health Significance of Leishmaniasis. Dawit et al., J Bacteriol Parasitol 2013, 4:2 69. Leishmaniasis Health Protection Agency. Updated November 2007.

http://www.nathnac.org/pro/factsheets/leishmaniasis.htm

70. Leishmaniasis: worldwide epidemiological and drug access updatehttp://www.who.int/leishmaniasis/resources/Leishmaniasis_worldwide_epid emiological_and_drug_access_update.pdf

71. Kassiri H, Sharifinia N, Jalilian M, ShemShad K. Epidemiological aspects of cutaneous leishmaniasis in Ilam province, west of Iran (2000-2007). Asian Pacific Journal of Tropical Disease 2012;382-6

72. Tayeh A, Jalouk L, Cairncross S. Twenty years of cutaneous leishmaniasis in

Aleppo, Syria. Trans R Soc Trop Med Hyg. 1997; 91(6):657-9

73. Ok UZ, Balcıoğlu İC, Özkan AT, Özensoy S, Özbel Y. Leishmaniasis in Turkey. Acta Tropica 2002; 84: 43-/48

74. T.C. Sağlık Bakanlığı istatistikleri http://www.saglik.gov.tr. 2009.

75. Ölmez D, Babayiğit A, Kuşku E, Uzuner N, Alaygut D, Akarsu S, Karaman Ö. Bir Pediatrik Kutanöz Leishmaniasis Olgusu. DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 2007; 21(2): 97 – 101

76. Kozacı DL, Ertuğ S, Kavak T, Okyay P, Chınkanza IC, Ertabaklar H. Kutanöz Leishmaniasisli Olgularda Serum Makrofaj Migrasyon İnhibitör Faktör (MİF) Değerlerinin Araştırılması. Türkiye Parazitoloji Dergisi, 2005;29 (3): 145-8.

77. Yazar S, Kuk S, Çetinkaya U, Şahin İ. Leishmania sp. in Cutaneous Leishmaniasis suspected patients is Kayseri. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 2013; 60: 177-8

78. Gürel MS: Leishmaniaisi kutis epidemiyolojisi In: Tüzün Y, Serdaroğlu S, eds. 8. Dermatolojide Gelişmeler sempozyumu Kitabı. Diyarbakır, 2009.

79. Erhan H, Emekdaş G, Direkel Ş. Mersin İli Mut ilçesi’nde Değişik Yaş Gruplarında Leishmania Antikor Düzeyi. Mersin Üniv. Sağlık Bilim Derg, 2008;1(1): 36-9

80. Ertuğ S, Aydın N, Gültekin B, Doyuran SE. Aydın İlindeki Deri Leishmaniasisi Olgularının Retrospektif İncelenmesi. Türkiye Parazitoloji Dergisi 2002; 26 (2):140-2

81. http://www.teias.gov.tr

82. Junnila A, Kline DL, Müller GC. Comparative efficacy of small commercial traps for the capture of adult Phlebotomus papatasi. Journal of Vector Ecology 2011; 36 (1): 172-8

83. Farahmand M, Nahrevanian H, Shirazi HA, Naeimi S, Farzanehnejad Z. An overview of a diagnostic and epidemiologic reappraisal of cutaneous leishmaniasis in Iran. Infect Dis 2011;15(1):17-21

84. Nezhad HA, Borhani M, Norouzi M, Merzaie M. Cutaneous Leishmaniasis in school children in a border area at southwest of Iran. Sci Parasitol 2012;13(4):153- 158

85. Yanik M, M. S. Gürel MS, Simsek Z, Kati M. The psychological impact of cutaneous leishmaniasis. Clinical and Experimental Dermatology, 2004; 29: 464–7 86. Akdeniz S. Layşmanyazis Kutiste Klinik Tanı Yontemleri ve Pratiği. Tuzun Y,

Serdaroğlu S, editorler. Dermatolojide Gelişmeler-8. İstanbul: Umur Basım ve Kırtasiye San. ve Tic. A.Ş; 2009; 27-31.

8. EKLER EK-1

DİYARBAKIR İLİNDEKİ LAYŞMANYALI HASTALARIN DEMOGRAFİK