Sonuç

Duygusal Zeka Özelliği Ölçeği–Adölesan Kısa Formu (TEIQue-ASF) geçerliğinin belirlenmesinde veriler beş geçerlik ölçütüne göre test edilmiştir.

Bunlar; kapsam geçerliği, görünüş geçerliği, dil geçerliği, ölçüt bağımlı geçerliği ve yapı geçerliği açısından test edilmiştir. Araştırma bulgularına göre; Duygusal Zeka Özelliği Ölçeği-Adölesan Kısa Formu’nun geçerli bir ölçme aracı olduğu ispatlanmıştır.

Türkçe versiyonu ile İngilizce versiyonu dil eşdeğerliği geçerliğini belirlemek amacıyla, Duygusal Zeka Özelliği Ölçeği-Adölesan Kısa Formu (TEIQue-ASF)’nun çeviri işlemi için iki İngilizce çevirmeni, üç İngiliz dili ve edebiyatı mezunu olan okutman ve öğretim elemanı olmak üzere beş uzman tarafından yapılmıştır.

Duygusal Zeka Özelliği Ölçeği–Adölesan Kısa Formu (TEIQue-ASF) İngilizce formunun Türkçe’ye çevrilmesi için izlenen yol üç aşamada gerçekleşmiştir.

Duygusal Zeka Özelliği Ölçeği–Adölesan Kısa Formu (TEIQue-ASF)’nu Türk kültürüne uyarlama sürecinde ilk olarak ölçeğin orijinal hali İngiliz Dili ve Eğitimi alanında uzman üç kişi tarafından Türkçe’ye çevrilmiştir. Daha sonra hazırlanan bu formlar iki kişi tarafından geri çevir tekniği kullanılarak İngilizce’ye çevrilmiştir. Elde edilen form üç uzman tarafından anlamsal bütünlük, söz dizini, cümlelerin ifade edilme yapısı ve ifadelerin çalışma grubunun duygusal gelişim düzeyine uygunluğu açısından tekrar revize edilmiştir. Ölçeğin dil geçerliği için toplam sekiz uzmana başvurulmuştur. Uzmanlardan elde edilen sonuçlar ölçek maddelerinin Türkçe çevirisinin orijinal maddelerle eş değer olduğunu

kanıtlanmıştır. Ölçeğin uzman görüşleri doğrultusunda oluşan son hali ile geçerlik güvenirlik çalışmalarında kullanılacak olan TEIQue-ASF Türkçe Form’u oluşturulmuştur. Duygusal Zeka Özelliği Ölçeği–Adölesan Kısa Formu (TEIQue-ASF)’nun hedef dil ile dilsel eşdeğerliğe sahip olduğu görülmüştür.

Duygusal Zeka Özelliği Ölçeği–Adölesan Kısa Formu (TEIQue-ASF)’nun kapsam geçerliğine sahip bir ölçme aracı olup olmadığını saptayabilmek için, Türkçe formunda yer alan yönergelerin içerik olarak Türk kültürü açısından 11-17 yaş arası adölesanların duygusal zeka gelişim alanlarını değerlendirmeye ve maddelerinin çalışma grubunun gelişim düzeyine uygunluğuna ilişkin alan uzmanlarının görüşleri toplanmıştır. Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık alanında uzman üç öğretim üyesinden gelen geribildirimler doğrultusunda Türkçe ölçeğe son şekli verilmiştir.

Ölçekteki maddelerin tamamı özgün ölçekte olduğu gibi olumlu cümle olarak ifade edilmiştir. Değerlendirme sonucunda, uzmanların maddelerin kapsamını uygun buldukları tespit edilmiştir. Duygusal Zeka Özelliği Ölçeği–Adölesan Kısa Formu (TEIQue-ASF) kapsam geçerliğine sahip bir ölçme aracıdır.

Duygusal Zeka Özelliği Ölçeği–Adölesan Kısa Formu (TEIQue-ASF)’nin görünüş geçerliği çalışmasında Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık alanındaki kapsam geçerliliği konusunda yardımcı olan yine aynı üç uzman tarafından, test yönerge ve maddelerinin öğrencilerin duygusal zeka alanlarını ölçtüğünü belirtmişlerdir. Ayrıca testin isim, yönerge ve maddeler bağlamında bir bütünlük içerisinde olduğu saptanmıştır.

Uygulama çalışmalarına hazır hale getirilen test Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ortaokul ve liseler eğitimine devam eden 1224 öğrenciye (628 kız, 596 erkek) test uygulanmıştır.

Duygusal Zeka Özelliği Ölçeği–Adölesan Kısa Formu (TEIQue-ASF)’nin Açımlayıcı Faktör Analizi sonucunda ölçeğin 4 faktörlü yapıya sahip olduğu belirlenmiştir. Yalnız ölçeğin değerlendirilmesi yapılırken toplam puan bazında değerlendirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Ölçüt bağımlı geçerliğinde ise Duygusal Zeka Özelliği Ölçeği-Adölesan Kısa Formu (TEIQue-ASF)’nun referans testi olarak kullanılan Ergen Öznel İyi Oluş

Ölçeği (Eryılmaz, 2009) ve Olumlu-Olumsuz Yaşantı Ölçeği (Telef, 2013) ile arasında ilişkinin pozitif yönde orta seviyede anlamlı olduğu saptanmıştır.

Duygusal Zeka Özelliği Ölçeği–Adölesan Kısa Formu (TEIQue-ASF) alt test puanlarının pozitif yönde orta düzeyde ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Duygusal Zeka Özelliği Ölçeği–Adölesan Kısa Formu (TEIQue-ASF)’nun iç tutarlık güvenirliği Cronbach alfa katsayısı .78 olarak bulunmuştur. İlgili literatür incelendiğinde bu katsayının psikolojik bir test için .60 ve daha üzeri olmasının test puanlarının güvenirliği için yeterli olduğu görülmektedir.

Duygusal Zeka Özelliği Ölçeği–Adölesan Kısa Formu (TEIQue-ASF) alt ölçekleri iç tutarlık güvenirliği Cronbach alfa katsayıları İyi Oluş faktörü için .77, Öz kontrol için .70, Sosyallik için .69, Duygusallık için .65 olarak bulunmuştur.

Duygusal Zeka Özelliği Ölçeği–Adölesan Kısa Formu (TEIQue-ASF)’nun test tekrar test güvenirliği korelasyon katsayı .67 olarak bulunmuştur. Duygusal Zeka Özelliği Ölçeği–Adölesan Kısa Formu (TEIQue-ASF)’nun ilk ve son uygulamasında elde edilen puanlar arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir (p<0.05).

Duygusal Zeka Özelliği Ölçeği–Adölesan Kısa Formu (TEIQue-ASF) alt ölçekleri test tekrar test güvenirliği korelasyon katsayıları iyi oluş .65, öz kontrol .61, duygusallık .61, sosyallik .64’dır.

Bulunan faktörlere ilişkin madde toplam korelasyon katsayıları incelendiğinde .20 ile .59 arasında değiştiği, madde kalan korelasyon katsayılarının ise .25 ile .63 arasında değiştiği gözlenmiştir. Tüm bu sonuçlar tüm maddelerin aynı yapı içinde olduğunu ifade etmektedir.

Uygulamalar sonucunda Duygusal Zeka Özelliği Ölçeği–Adölesan Kısa Formu (TEIQue-ASF)’ndan elde edilen verilerle çalışmanın geçerlik ve güvenirlik analizleri tamamlanmıştır.

Yapılan istatistiki analizler ışığında Duygusal Zeka Özelliği Ölçeği–Adölesan Kısa Formu (TEIQue-ASF)’nun psikometrik özelliklerinin kabul edilebilir düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.