SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

İlk bölümde genel olarak iş sözleşmesinin fesih dışı haller ile fesih yoluyla sona erme hususlarını tespit ettik. İkinci bölümde iş sözleşmesinin feshinde geçerli neden kavramını ayrıntılı olarak inceledik. Ayrıca iş güvencesi kapsamında geçerli neden türlerine hem Türk Hukuku hem de Alman Hukuku açısından mukayeseli olarak ele aldık. Son bölümde amacımız sosyal seçim ölçütleri kavramlarının değerlendirilmesi olmuştur. Çalışmamızda Yargıtay’ın sosyal seçime yer veren eski tarihli kararları ile yeni tarihli kararları, Alman İş Hukuku’nda düzenlenen sosyal seçim kriterleri ve Federal Alman İş Mahkemesinin bu kriterleri uygularken yer verdiği temel prensipler, Türk İş Hukuku öğretisinin sosyal seçim ölçütlerine bakış açısı esas alınarak değerlendirmede bulunulmaya çalışılmıştır. Türk İş Hukuku öğretisinde çoğunluk görüşü ve son dönem Yargıtay kararlarında işletme gerekliliklerine dayalı fesihlerde sosyal seçim ölçütlerinin uygulanmasının kabul görmediği anlaşılmaktadır. Bununla birlikte kanaatimizce, işyeri, işletme ve işin gerekleri gibi sebeplerle sosyal seçim ölçütlerinin uygulanmasına ihtiyaç bulunmaktadır. Öğretide de bu husus bazı yazarlarca isabetle belirtilmiştir. Bizim de taraftarı olduğumuz bu görüşe göre, iş hukukunun en temel amacı olan işçiyi korumak olduğundan, sosyal seçim kriterleri vasıtasıyla, bu amacın en çok gözetilmesi gereken işçinin saptanmasında önemli bir sistem oluşturmasıdır. Söz

465_{Alman Hukukunda İspat Yükümüne ilişkin 3. bölümün 1. kısmına bkz.} 466 _{6100 s. HMK m. 31 uyarınca.}

136

konusu işletmesel sebeplere dayalı yapılan fesihlerde, işçinin işverene karşı korumasız bırakan fesih tehlikesine karşı, korunmaya en çok ihtiyacı olan işçinin saptanması için sosyal seçim kriterlerinin ölçü olarak alınması isabetli olacaktır. Nitekim, sosyal seçim kurumunun asıl fonksiyonu, fesihten etkilenecek işçilerin arasından en mağdurunu veya ihtiyaç sahibinin tespit edilerek fesihten muaf tutulmasıdır. Alman İş Hukukunda yerleşik içtihat halinde olan ve Alman Feshe Karşı Koruma Kanunu’nda açıkça belirlenmiş olan sosyal seçim kriterli Türk İş Hukuku açısından da işletme gereklerine dayalı yapılan fesihlerde uygulanması gereken önemli bir düzenlemedir. Bize göre, sosyal seçim ölçütlerinin uygulanabilirliğini sağlamak açısından en doğru yöntem ise kanun değişikliğine gidilerek, iş güvencesi sistemimize bu ölçütlerin de dahil edilmesidir. Bununla birlikte öğretide ifade edildiği üzere kanun boşluğunun var olduğu görüşü kabul edilerek de bu ölçütlerden yararlanması mümkün olabilecektir.

KAYNAKÇA

Akan, Hande; İş Sözleşmesinin İşçinin Davranışlarından Kaynaklanan Geçerli Sebeple Fesih (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara 2009.

Akıncı, Çağdaş; İş Sözleşmesinin İşçinin Yeterliliği ve Davranışlarından Kaynaklanan Geçerli Bir Sebeple Feshi ve Sonuçları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Manisa, 2008. Aktay, Nizamettin; Arıcı, Kadir; Senyen, Tuncay, İş Hukuku, Gazi Kitapevi, 5. Baskı, Ankara 2012.

Akyiğit, Ercan, İçtihatli ve Açıklamalı 4857 Sayılı İş Kanunun ve şerhi (Cilt 1), Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2008.

ALPAGUT , Gülsevil, “ İş Sözleşmesinin Feshinde Sosyal Seçim Yükümlülüğü Mevcut Mudur. webb.deu.edu.tr/hukuk/dergiler/DergiMiz8-2/pdf/ebirben.pdf;

Erişim Tarihi: 1 Ağustos 2013

Anderfuhr/Buschmann, Arbeitsrecht, Kündigung, Sozialauswahl.

(www.anderfuhr-buschmann.de/arbeitsrecht/kuendigung/kuendigung_sozialauswahl.htm) Erişim Tarihi: 1/03/ 2013.

137

Anscheid, R.,Preis, U., Schmidt, I., Kündigungsrecht, Grosskommentar zum gesamten Recht der Beendigung von Arbeitsverhältnissen, München, 2012.

Aras, Talip İş Güvencesinden Yararlanmanın Koşulları ve Emredicilik (http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2015-119-1501); TBB Dergisi

Erişim Tarihi: 2015.

Arslan Ertürk, Arzu, Feshin Geçersizliği ve İşe İade Talebinin Süresi-Geçerli Neden/Haklı Neden Ayrımı ve Feshin Hakkaniyete Uygunluğu, Çalışma ve Toplum, 2007/4 (15).

Birben, Erhan, İşverenin İş Sözleşmesini Fesih Hakkının Etkisizleşmesi

(http://webb.deu.edu.tr/hukuk/dergiler/dergimiz-15-ozel/1-ishukuku/18-erhanbirben.pdf) Erişim Tarihi: 2015.

Birben, Erhan; İşletme Gerekleri Nedeniyle İşten Çıkarılacak İşçilerin Belirlenmesinde İşverenin Seçim Serbestisi ve Sınırları: (http://kutuphane.dogus.edu.tr/mvt/pdf)

Erişim Tarihi: 2015.

Bozkurt Gümrükçüoğlu, Yeliz, Türk İş Hukuku’nda Belirli Süreli İş Sözleşmesi, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2012.

Centel, Tankut, İş Güvencesi, Legal Yayınevi, 1. Baskı, İstanbul, 2012.

Çalık, Şefik, İş Sözleşmesinin Feshi ve İş Güvencesi, İstanbul Legal Yayınları 2005. Çelik, Nuri, İş Hukuku Dersleri, 26.Baskı, İstanbul, Beta Yayınları 2013.

Çelik, Nuri, Caniklioğlu, Nurşen, Canbolat, Talat, İş Hukuku Dersleri, Beta Yayın, İstanbul 2014.

Çelik, Nuri İş Güvencesi Kapsamı ile İlgili Otuz İşçi Sayısını Düzenleyen İş Kanunu Kuralının İptali İsteminin Anayasa Mahkemesince Reddi Üzerinde Düşünceler (http://ticaret.edu.tr/uploads/Kutuphane/dergi/s12/M00184.pdf)

138 Erişim Tarihi: 15/09/2014. http://www.ishukuku.org/index.php?option=com_content&task=view&id=110&Itemid=23, Erişim Tarihi: 13/10/ 2010. http://www.osmanozulku.av.tr/avukat-makale/is-sozlesmelerinde-gecerli-nedenle-fesih.html, Erişim Tarihi: 27/09/2010.

Çelik, Çağrı, İş Sözleşmesinin İşçinden Kaynaklanan Sebeplerle Süreli Feshi ve Sonuçları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Eskişehir 2006.

Çomoğlu, Ayşe Tuba; İş Sözleşmesinin İşçinin Davranışlarına Dayanan Geçerli Nedenle Feshi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara, 2008.

Demir, Deniz, Haklı Neden-Geçerli Neden Ayırımı, Çalışma ve Toplum, 2007/3 (14). Dornbusch/Fischermeier/Löwisch, Fachanwalts-Kommentar Arbeitsrecht, 6. Auflage, Luchterhand Verlag, 2014.

Dütz/Thüsing, Arbeitsrecht, Verlag C.H. Beck, München 2013.

Engin, Murat, İş Sözleşmesinin İşletme Gerekleri ile Fesih, Beta Yayın, İstanbul, 2003.

Erfurter Kommentar zum Arbeitsrecht, Dietrich/Hanau/Schaub, 14. Auflage, C. H. Beck München 2014.

Ertürk, Şükran, İş İlişkisinde Temel Haklar, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2002.

Grobys/Panzer, Stichwortkommentar, 1. Auflage, Nomos Verlag 2012.

Güler, Şeref; Türk İş Hukukunda Geçerli Nedenle Fesih ve Sonuçları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, 2008.

139

İlişkin Hükümlerinin İş Kanunu ve 818 Sayılı Kanunla Karşılaştırılarak Değerlendirilmesi; Çalışma ve Toplum 2011/3 (30).

Güzel, Ali; İşletmesel Kararların Keyfilik Denetimine Tabi Olması Ve Geçerli Nedenlerle Feshin Son Çare İlkesinin Gözetilmesi Karar İncelemesi, Çalışma ve Toplum, 2005/1.

Güzel, Ali; Ertan, Emre, Karşılaştırmalı Hukukta ve Türk Hukukunda Sosyal Seçim Ölçütleri İstanbul Legal Yayınları, No 16, 2007, S. 3-46.

Güzel, Ali, İş Sözleşmesinin Geçerli Nedenle Feshinde Ultima Ratio (Son Çare İlkesi ve Uygulama Esasları), İstanbul Legal Yayınları, No 49, 2005.

Kandemir, Murat; “İş Güvencesi Kapsamındaki İşçinin İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Feshi”, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, Sayı 6, 2005.

Kar, Bektaş, İşletme, İşyeri ve İşin Gereklerinden Kaynaklan Nedenlere Dayalı Fesihlerde Yargısal Denetim, Çalışma ve Toplum, 2008/2 (17).

Kara, Etem; İş Sözleşmesinden İşveren Tarafından Geçerli Nedenle Feshi ve Sonuçları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kocaeli 2006.

Kara, Etem, İş Sözleşmesinin İşveren tarafından Geçerli Nedenle Feshi ve Sonuçları, Bilge Yayınevi, Ankara 2007.

Keser, Hakan, İş Sözleşmesinin Bildirimli Feshinde Geçerli Sebep, Seçkin Yayınevi, 2. Baskı, Ankara 2012.

Kılıçoğlu, Mustafa, Şenocak, Kemal, İş Kanunu Şerhi, Legal Yayınevi, İstanbul 2012.

Köse, Kubilay; 4857 Sayılı Yeni İş Yasasında İş Güvencesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sakarya, 2007.

Kunt, Püren; İşçinin Performansı Sebebiyle İş Sözleşmesinin Feshi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2007.

140

Manav, Eda, İş Hukukunda Geçersiz Fesih ve Geçersiz Feshin Hüküm ve Sonuçları, Turhan Kitabevi, Ankara 2009.

Mollamahmutoğlu, Hamdi, Astarlı, Muhittin, Baysal, Ulaş, İş Hukuku, Turhan kitapevi, 6. Baskı, Ankara 2014.

Narmanlıoğlu, Ünal, İş Hukuku (Ferdi İş İlişkileri I) Beta Yayınevi, İstanbul, 2012.

Nomos Kommentar, Fiebig/Gallner/Nägele, Kündigungsschutzgesetz, 3. Auflage, Nomos 2013.

Süzek, Sarper, İş Hukuku, Beta Yayınevi, İstanbul, 2014, 10. Baskı. Şakar, Müjdat, İş Hukuku Uygulaması, Beta Yayın, İstanbul, 2012.

Topal, Güneş, Geçerli Nedenlerle Yapılan Fesih ve İş Güvencesinin Uygulanmadığı Durumlarda Bildirimli Feshin Karşılaştırılması, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2008.

Tunçomağ, Kenan ve Centel, Tankut; İş Hukukunun Genel Esasları, Beta Yayınevi, İstanbul, 2008.

Vahlen Jura Lehrbuch, Raimund Waltermann, Arbeitsrecht, 16. Auflage, Verlag Franz Vahlen München 2014.

v.Hoyningen-Huene/Linck, Kündigungsschutzgesetz, 15. Auflage, Verlag C.H. Beck München 2013.

Yavuz, Cevdet, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Beta Yayınları, Yenilenmiş 9. Bası, İstanbul, 2014.

Yenisey, Doğan İşverenin Sözleşmenin Feshinde Eşit Davranma Borcuna İlişkin İki Yargıtay Kararının Düşündürdükleri, Sicil I, 2, Haziran 2006.