• Sonuç bulunamadı

5. BÖLÜM: SONUÇ VE ÖNERİLER

5.1. SONUÇ

ULAKBİM’de hem basılı dergilerden hem de elektronik dergi veri tabanlarından az sayıda çekirdek dergiden çok sayıda istek sağlanmıştır. Aynı şekilde konsorsiyum kapsamında abone olunan elektronik dergi veri tabanlarından indirilen makalelerin büyük bir kısmı veri tabanlarındaki çok az sayıda çekirdek dergiden indirilmiştir.

ULAKBİM Belge Sağlama ve Okuyucu Salonu Referans Hizmetleri Birimlerinde kullanılan çekirdek dergilerin büyük bir kısmını aynı dergiler oluşturmaktadır.

Genel olarak tüm değerlendirmeler için isteklerin sağlandığı çekirdek dergilerin kullanım sıklıkları ile etki faktörü, toplam atıf sayısı gibi bibliyometrik göstergeler arasında ilişki yoktur.

Hem ULAKBİM hem de elektronik veri tabanları için çekirdek dergilerin birçoğu tüm yıllarda ortaktır.

Belge Sağlama Hizmetleri Birimine yapılan istekler için yarı-yaşam 10 yıl, Okuyucu Salonu Referans Hizmetleri Birimine yapılan istekler için 9 yıldır. Belge sağlamada en fazla istek beş, kütüphane içi kullanımda ise dört yaşındaki çalışmalara yapılmaktadır. Birimlerdeki çekirdek dergiler için atıfa göre hesaplanmış yarı-yaşam ile kullanıma göre hesaplanmış yarı-yaşam arasında ilişki vardır. Birimlerde daha güncel makalelere daha çok istek yapılmaktadır.

Konsorsiyum üyesi tüm kütüphanelerin makale indirdiği ScienceDirect, SpringerLink ve Wiley InterScience elektronik dergi veri tabanlarındaki dergilerin kullanım sıklıkları ile aynı dergilerin ULAKBİM’deki kullanım sıklıkları arasında ilişki vardır. Konsorsiyum kapsamındaki ScienceDirect elektronik veri tabanı dergilerinin tüm Türkiye’deki kullanım sıklıkları ile ULAKBİM’deki ScienceDirect OnSite dergilerinin kullanım sıklıkları arasında da yüksek düzeyde ilişki vardır. Dergilerin kütüphane içi ve kütüphane ötesi kullanımları benzerlik göstermektedir. Ulusal bir belge sağlama merkezi olan ULAKBİM’de sık kullanılan dergiler konsorsiyum üyesi üniversite kütüphanelerinde de sık kullanılmaktadır.

Araştırmamızdan elde edilen diğer sonuçlar şöyledir:

- ULAKBİM belge sağlama isteklerinin %71’i, kütüphane içi kullanım isteklerinin ise %92’si sağlanmıştır. Yıldan yıla istek yapılma sayısında azalma, isteklerin sağlanma oranlarında ise artış görülmektedir. ULAKBİM’deki elektronik dergi veri tabanlarından indirilen makale oranlarında yıldan yıla artış görülmektedir.

- ULAKBİM’deki dergilerin büyük bir kısmından sadece bir istek sağlanmıştır. BS’de dergilerin yaklaşık yarısından, genel değerlendirme ve OSR’de ise %40’ından fazlasından bir ile beş defa arasında istek sağlanmıştır. Değerlendirmeler her biri birer yıllık veri içeren dönemlere göre yapıldığında da dergi kullanım sayıları açısından benzer sonuçlar elde edilmektedir.

- Hem BS’de hem de OSR’de en fazla istek 1996-2000 yılları arasında yayımlanan çalışmalara yapılmıştır.

- ULAKBİM’in abone olduğu elektronik dergi veri tabanları arasında ScienceDirect OnSite en yüksek kullanım oranına sahiptir.

- Toplu değerlendirmeler için ScienceDirect ve Wiley InterScience veri tabanlarındaki dergilerin %6’sından, SpringerLink veri tabanındaki dergilerin %20’sinden, derleme bir veri tabanı olan ve diğer veri tabanlarına oranla kapsamında çok daha fazla dergi bulunan EBSCOHost veri tabanındaki dergilerin ise yaklaşık yarısından indirilen makale sayısı 1 ile 20 arasındadır.

- Tüm değerlendirmeler için dergiler eşit sayıda makale karşılayacak şekilde bölgelere ayrıldığında bölgelerdeki dergi dağılımlarının çok farklı olduğu, ilk iki bölgedeki dergi sayıları ile üçüncü bölgedeki dergi sayısı arasında çok fark olduğu görülmektedir.

- Dergi dağılımları Bradford ve Price Yasalarına ve 80/20 Kuralına uymamaktadır.

- ULAKBİM BS ve OSR çekirdek dergilerinin kullanım sıklığına göre sıraları ile etki faktörlerine göre sıraları arasında bir ilişki yoktur. Dergilerin kullanım sıklığına göre sıraları ile toplam atıf sayısına göre sıraları arasında ise düşük bir ilişki vardır.

- Hem toplu hem de dönemlere göre değerlendirmeler için ULAKBİM genel, BS ve OSR çekirdek dergilerinin büyük bir kısmı ortaktır ve kullanım sıklığına göre sıraları arasında ilişki vardır.

- Genel olarak elektronik veri tabanları çekirdek dergileri için, dergilerin indirilen makale sayısına göre sıraları ile etki faktörüne ve toplam atıf sayısına göre sıraları arasında ilişki yoktur. Sadece ScienceDirect ve EBSCOHost çekirdek

dergileri için toplam atıf sayısına göre sıraları ile indirilen makale sayısına göre sıraları arasında düşük bir ilişki vardır.

- Elektronik veri tabanlarındaki çekirdek dergilerin son yıllarda yayımlanan makalelerine daha çok atıf yapılmaktadır.

- Elektronik veri tabanlarındaki çekirdek dergilerin birçoğu hem birbirini takip eden yıllarda hem de tüm yıllarda ortaktır ve çekirdek dergilerin yıllara göre kullanım sıklığı sıraları arasında genelde yüksek düzeyde ilişki vardır.

- Türkiye’de en çok makale indirilen ScienceDirect dergileri dünya çapında en çok makale indirilen ScienceDirect dergileri arasında yer almaktadır.

- Konsorsiyum kapsamında erişim sağlanan ve makale indirilen ScienceDirect dergileri ile ULAKBİM üzerinden erişim sağlanan ve makale indirilen ScienceDirect OnSite dergilerinin kullanım sıklıklarına göre sıraları arasında yüksek düzeyde ilişki vardır.

- ULAKBİM’de kullanılan SpringerLink dergilerinin kullanım sıklıklarına göre sıraları ile aynı dergilerin 36 üniversitedeki (%60) kullanım sıklıklarına göre sıraları arasında ilişki vardır.

- ULAKBİM’de kullanılan Wiley InterScience dergilerinin kullanım sıklıklarına göre sıraları ile aynı dergilerin 17 (%61) üniversitedeki kullanım sıklıklarına göre sıraları arasında ilişki vardır.