• Sonuç bulunamadı

SA FAZİK FONKSİYONU HESAPLAMA FORMÜLÜ

2. GEREÇ ve YÖNTEM

4.2. Sonuç ve Öneriler

Sonuç olarak yaptığımız çalışma, literatürde AVNRT olgularında PA-TDI intervali ile hesaplanan total atriyal ileti zamanının ve sol atriyum çap, alan, volüm, mekanik – fazik fonksiyonların bir arada değerlendirildiği ilk çalışma olma özelliğine sahiptir.

Bulgulara baktığımızda; AVNRT grubu ile kontrol grubu arasında sol atriyum çap, alan, volüm ve mekanik – fazik fonksiyonlar açısından anlamlı farklılık saptanmaz iken, PA-TDI intervalinin AVNRT grubunda anlamlı şekilde daha uzun olduğu bulunmuştur. Bu durum AVNRT olgularında, konvansiyonel ekokardiyografi yöntemleri ile saptanabilen yapısal sol atriyum değişiklikleri oluşmadan önce doku düzeyinde yeniden şekillenmenin başladığını ve varolduğunu düşündürmektedir. Sol atriyum miyokardında yapısal değişiklikler oluşmadan önce elektriksel yeniden şekillenmenin başlaması ve buna bağlı olarak heterojen sol atriyal

miyokardiyal dokunun oluşması muhtemel görünmektedir. Oluşan heterojen sol atriyum miyokard dokusu aritmojenik substrat görevi görerek, reentrant mekanizmalar yolu ile aritminin başlamasını ve devamını sağlıyor olabilir.

Bu sonuçlar ışığında çalışmamızın bu konudaki literatüre katkı sağladığını düşünmekteyiz. Bu çalışma, bu konuda yapılan ilk ve küçük bir çalışmadır. Çalışmamıza dahil edilen olgu sayısının az olduğu ve diğer kısıtlılık nedenleri göz önüne alındığında daha büyük kohortları içeren başka çalışmalarla desteklenmesi gerekmektedir.

5. ÖZET

Giriş ve Amaç: Atriyoventriküler nodal reentrant taşikardi (AVNRT) en sık görülen düzenli,

paroksismal supraventriküler aritmidir. Literatürde AVNRT hastalarında sol atriyumun mekanik – fazik fonksiyonlarını ve total atriyal ileti zamanını birlikte değerlendiren çalışma mevcut değildir. Çalışmamızın amacı; AVNRT’nin sol atriyum mekanik – fazik fonksiyonlarına ve total atriyal ileti zamanına olan etkisini araştırmaktır.

Gereç ve Yöntem: Çalışmaya 30 AVNRT olgusu (ortalama yaş: 44 ± 12, 24 kadın) ile yaş ve

cinsiyet açısından eşleştirilmiş 31 kontrol olgusu dahil edildi. Tüm olguların bazal klinik özellikleri, elektrokardiyografik verileri, standart ekokardiyografik inceleme sonuçları kaydedildi. Ekokardiyografik incelemede ek olarak sol atriyumun mekanik – fazik

fonksiyonları ve total atriyal ileti zamanı değerlendirildi. Total atriyal ileti zamanı; yüzey EKG’de P dalga başlangıcından doku Doppler görüntülemede geç diyastolik A dalgası pikine kadar geçen süre olarak belirlendi ve lateral PA-TDI intervali olarak isimlendirildi. AVNRT ve kontrol grubu verileri uygun istatistiksel analizler sonrası karşılaştırmalı olarak değerlendirildi.

Bulgular: AVNRT hastalarında; hem sol atriyum lateral duvarından ölçülen (lateral PA-TDI

intervali) total atriyal ileti zamanı, hem de interatriyal septum apikalinden ölçülen (septal PA-TDI intervali) atriyal ileti zamanı kontrol grubuna göre anlamlı olarak yüksek bulundu (lateral PA-TDI intervali için sırasıyla 120.9 ± 13.3 msn.’e karşı 105 ± 12.6 msn, p<0.001 ve septal PA-TDI intervali için sırasıyla 102.4 ± 13.4 msn.’e karşı 88.5 ± 12.5 msn, p<0.001). Gruplar arasında sol atriyum çap, alan, volüm, volüm indeksi ve mekanik – fazik fonksiyonlar açısından anlamlı farklılık saptanmadı.

Lateral PA-TDI intervalinin, septal PA-TDI intervali ile yakın korelasyon gösterdiği (r=0.876, p<0.001) ancak yüzey EKG’de ölçülen P dalga süresi ve P dalga amplitüdü ile korelasyon göstermediği saptandı (sırasıyla r=0.063, p=0.652 ve r=-0.123, p=0.381). Yapılan ROC analizinde; lateral PA-TDI intervalinin 105 msn. kestirim değerinde % 90 duyarlılık, %48 özgüllük (eğri altında kalan alan=0.784, % 95-GA=0.666 – 0.902, P<0.001) değeri ve septal PA-TDI intervalinin 92 msn. kestirim değerinde % 90 duyarlılık, %58 özgüllük (eğri altında kalan alan=0.777, %95-GA=0.660 – 0.894, P<0.001) değeri ile tanısal olduğu görüldü.

Sonuç ve Tartışma: AVNRT grubu ile kontrol grubu arasında sol atriyum çap, alan, volüm

ve mekanik – fazik fonksiyonlar açısından anlamlı farklılık saptanmaz iken, PA-TDI intervalinin AVNRT grubunda anlamlı şekilde daha uzun olduğu bulunmuştur. Bu durum

AVNRT olgularında, konvansiyonel ekokardiyografi yöntemleri ile saptanabilen yapısal sol atriyum değişiklikleri oluşmadan önce doku düzeyinde yeniden şekillenmenin başladığını ve varolduğunu düşündürmektedir. Sol atriyum miyokardında yapısal değişiklikler oluşmadan önce elektriksel yeniden şekillenmenin başlaması ve buna bağlı olarak heterojen sol atriyal miyokardiyal dokunun oluşması muhtemel görünmektedir. Oluşan heterojen sol atriyum miyokard dokusu aritmojenik substrat görevi görerek, reentrant mekanizmalar yolu ile aritminin başlamasını ve devamını sağlıyor olabilir. Çalışmamıza dahil edilen olgu sayısının az olduğu ve diğer kısıtlılık nedenleri göz önüne alındığında daha büyük kohortları içeren başka çalışmalarla desteklenmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler: Atriyoventriküler nodal reentrant taşikardi, doku Doppler görüntüleme,

PA-TDI intervali, sol atriyum mekanik fazik fonksiyonları, total atriyal ileti zamanı.

6. ABSTRACT

BACKGROUND: Atrioventricular Nodal Reentrant Tachicardia (AVNRT) is the most

common regular, paroxismal supraventricular arrythmia. In medical literature there is no study evaluating left atrium (LA) mechanical, phasic functions and total atrial conduction time (TACT) together. The aim of this study is to investigate the affects of AVNRT over LA mechanical, phasic functions and TACT.

MATERIALS AND METHODS: 30 AVNRT patients (median age 44 ± 12, 24 female) and

age and sex matched 31 control cases were included in the study. Basal characteristics, electrocardiographic datas and standard echocardiographic evaluation results of all patients were recorded. In addition to standard measurements, in echocardiographic evaluation LA mechanical and phasic functions and TACT were obtained. TACT was defined as the time

delay between the onset of the P-wave of the surface electrocardiogram and the peak A'-wave on the tissue Doppler imaging (TDI) tracing of the left atrial lateral wall which is also called lateral PA-TDI interval. AVNRT and control group datas were evaluated comparatively after proper statistical analyses were done.

RESULTS: In AVNRT patients; lateral PA-TDI interval which is defined as TACT measured

from LA lateral wall and septal PA-TDI interval which is defined as ACT measured from apical area of the interatrial septum were statictically higher than control patients (For lateral PA-TDI interval 120.9 ± 13.3 msn. over 105 ± 12.6 msn, p<0.001 and for septal PA- TDI interval 102.4 ± 13.4 msn. over 88.5 ± 12.5 msn, p<0.001, respectively.) There were no statictically significant difference between groups according to LA diameter, area, volume, volume index and mechanical- phasic functions.

Lateral PA-TDI interval were found to be closely correlated with septal PA-TDI interval (r=0.876, p< 0.001); and not correlated with P wave duration and P wave amplitude obtained from the surface electrocardiogram (r=0.063, p=0.652 ve r=-0.123, p=0.381 respectively). In the ROC analysis lateral PA-TDI predictive value of 105 msn. were found to be diagnostic with 90 % sensitivity and 48 % specificity (Area under curve=0.784, 95 % CI=0.666 – 0.902, P<0.001) while the septal PA-TDI predictive value of 92 msn. were found to be diagnostic with 90 % sensitivity and 58 % specificity (Area under curve=0.777, 95 %-CI=0.660 – 0.894, P<0.001).

CONCLUSION AND DISCUSSION: Between AVNRT and control group LA diameter,

area, volume, mechanical and phasic functions didn’t differ significantly. On the other hand PA-TDI interval of AVNRT patients were signficantly higher than control group. This finding leads us to the idea of before structural changes which can be stated with conventional echocardiographic methods, left atrial remodelling in tissue level can exist in AVNRT

patients. Before structural changes has developed in left atrial myocardium, electrical remodelling and myocardial heterogenicity according to electrical remodelling is possible to occur. That heterogenic left atrial myocardium works as an arryhtmogenic substrate for reentrant mechanisms of tachicardia. Due to the small patient cohort and other restrictions of our study , larger studies are needed to support our findings.

KEY WORDS: Atrioventricular nodal reentrant tachicardia, tissue doppler imaging, PA-TDI

interval, left atrium mechanical phasic functions, total atrial conduction time

7. KAYNAKLAR

1. Orejarena LA, Vidaillet H Jr, DeStefano F, Nordstrom DL, Vierkant RA, Smith PN, Hayes JJ. Paroxysmal supraventricular tachycardia in the general population. J Am Coll Cardiol 1998; 31: 150-7.

2. Katritsis DG, Camm AJ. Classification and differential diagnosis of atrioventricular nodal re-entrant tachycardia. Europace. 2006;8:29 –36.

3. Marriott HJL, Conover MB. Narrow QRS paroxysmal supraventricular tachycardia. Advanced concepts in arrhytmias. 1st ed. Missouri: Mosby; 1998.p.153-77.

4. Miles WM, Zipes DP. Atrioventricular reentry and its variants: Mechanisms, clinical features, and management. In: Zipes DP, Jalife J, editors. Cardiac Electrophysiology: From cell to bedside. Philadelphia: W.B. Saunders Company; 2000.p.488-504.

5. Porter MJ, Morton JB, Denman R, Lin AC, Tierney S, Santucci PA, Cai JJ, Madsen N, Wilber DJ. Influence of age and gender on the mechanism of supraventricular tachycardia. Heart Rhythm 2004; 1: 393-6.

6. Fogel RI, Prystowsky EN. Atrioventricular Nodal Reentry. In: Podrid P, Kowey PR, editors. Cardiac Arrhytmia: Mechanism, Diagnosis and Treatment. Baltimore: Williams&Wilkins; 1995. p. 828-846.

7. Bissett JK, de Soynza N, Kane JJ, Murphy ML. Atrioventricular conduction patterns in patients with paroxysmal supraventricular tachycardia. Am Heart J 1976; 91: 287- 91.

8. Lev M, Widran J, Erickson EE. A method for the histopathologic study of the trioventricular node, bundle, and branches. AMA Arch Pathol 1951; 52: 73-83.

9. Widran J, Lev M. The dissection of the atrioventricular node, bundle and bundle branches in the human heart. Circulation 1951; 4: 863-7.

10. Anderson RH, Ho SY. The architecture of the sinus node, the atrioventricular conduction axis, and the internodal atrial myocardium. J Cardiovasc Electrophysiol 1998; 9: 1233-48.

11. Wu D, Yeh SJ, Wang CC, Wen MS, Chang HJ, Lin FC. Nature of dual atrioventricular node pathways and the tachycardia circuit as defined by radiofrequency ablation technique. J Am Coll Cardiol 1992; 20: 884-95.

12. Spach MS, Josephson ME. Initiating reentry: the role of nonuniform anisotropy in small circuits. J Cardiovasc Electrophysiol 1994; 5: 182-209.

13. Hocini M, Loh P, Ho SY et al. Anisotropic conduction in the triangle of Koch of mammalian hearts: electrophysiologic and anatomic correlations. J Am Coll Cardiol. 1998;31:629-36.

14. Josephson ME. Supraventricular Tachycardia. In: Josephson ME, editor. Clinical Cardiac Electrophysiology. Malvern, PA: Lea & Febiger; 1993. p. 181-274.

15. Tıkız H. Atriyoventriküler nodal re-entran taşikardi. Oto A, Aydemir K, Köse S. Klinik Kardiyak Elektrofizyoloji. 1. Baskı. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Basımevi; 2004.p.136-56.

16. Tandoğan İ. Atriyoventriküler nodal re-entran taşikardi; oluşum mekanizmaları, tanı kriterleri ve ilaçla tedavi yöntemleri. Görenek B. Aritmiler. Nobel Tıp Kitabevleri; 2010.p.169-87.

17. Mercanoğlu F. Aritmiler. Enar R. Temel Kardiyoloji. 1. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp; 2007.p.797-870.

18. Jackman WM, Beckman KJ, McClelland JH et al. Treatment of supraventricular tachycardia due to atrioventricular nodal reentry, by radiofrequency catheter ablation of slow-pathway conduction. New Engl J Med. 1992;85:2162-75.

19. Bissett JK, de Soynza N, Kane JJ, Murphy ML. Atrioventricularconduction patterns in patients with paroxysmal supraventricular tachycardia. Am Heart J 1976; 91: 287-91. 20. Touboul P, Huerta F, Porte J, Delahaye JP. Reciprocal rhythm in patients with normal

electrocardiogram: evidence for dual conduction pathways. Am Heart J 1976; 91: 3- 10.

21. Kwaku KF, Josephson ME. Typical AVNRT-An update on mechanisms and therapy. Cardiac Electrophysiology Review. 2002;6:414-21.

22. Tai CT, Chen SA, Chiang CE, Lee SH, Chiou CW, Ueng KC et al. Multipl anterograde atrioventricular node pathways in patients with atrioventricular nodal re-entrant tachycardia. J Am Coll Cardiol. 1996;28:725-31.

23. Heinroth KM, Kattenbeck K, Stabenow I, Trappe HJ, Weismuller P. Multiple AV nodal pathways in patients with AV nodal reentrant tachycardia: more common than expected? Europace. 2002;4:375–382.

24. Farre J, Wellens HJ, Cabrera JA, Blomstrom-Lundqvist C. Supraventricular tachycardia. In: Camm AJ, Luscher TF, Serruys PW. The ESC Textbook of Cardiovascular Medicine. 1st ed. Antipolis, France, PA: Balckwell Publishing;2006.p.831-70.

25. Blomström-Lundqvist C, Scheinman MM, Aliot EM et al. ACC/AHA/ESC guidelines for the management of patients with supraventricular arrhythmias--executive summary: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines and the European Society of Cardiology Committee for Practice Guidelines (Writing Committee to Develop Guidelines for the Management of Patients With Supraventricular Arrhythmias). Circulation. 2003;108:1871-909.

26. Hebbar AK, Hueston WJ. Management of common arrhythmias: Part I. Supraventricular arrhythmias. Am Fam Physician. 2002;65:2479-86.

27. Schweikert RA, Packer DL. Atrioventricular nodal dependent tachycardias and preexcitation. In: Topol EJ. Textbook of cardiovascular medicine. 3st ed. Philadelphia, PA: Lippincott Williams and Wilkins; 2007.p.1076-97.

28. Ray IB. Narrow complex tachycardia: recognition and management in the emergency room. J Assoc Physicians India. 2004;52:816:24.

29. Katritsis DG, Camm AJ. Atrioventricular Nodal Reentrant Tachycardia. Circulation. 2010; 122: 831-840

30. Fox DJ, Tischenko A, Krahn AD, Skanes AC, Gula LJ, Yee RK, Klein GJ. Supraventricular tachycardia: diagnosis and management. Mayo Clin Proc. 2008;83:1400-11

31. Murgatroyd FD, Krahn AD. Handbook of cardiac electrophysiology. 1st ed. London,PA: Remedica, 2002.

32. Kalbfleisch SJ, el-Atassi R, Calkins H, Langberg JJ, Morady F. Differentiation of paroxysmal narrow QRS complex tachycardias using the 12-lead electrocardiogram. J Am Coll Cardiol. 1993;21:85-9.

33. Fogel RI, Prytowsky EN. Atrioventricular nodal re-entry. In. Podrid PJ, Kowey PR. Cardiac arrhythmias. Mechanisms, diagnosis and management. 3st ed. Philadelphia, PA: Lippincott Williams and Wilkins;2001.p.434-56.

34. Akhtar M, Damato AN, Ruskin JN, Batsford WP, Reddy CP, Ticzon AR, Dhatt MS, Gomes JA, Calon AH. Antegrade and retrograde conduction characteristics in three patterns of paroxysmal atrioventricular junctional reentrant tachycardia. Am Heart J. 1978;95:22-42.

35. Benditt DG, Pritchett EL, Smith WM, Gallagher JJ. Ventriculoatrial intervals: diagnostic use in paroxysmal supraventricular tachycardia. Ann Intern Med. 1979;91:161-6.

36. Tandoğan İ, Yücel O. Dar QRS kompleksli taşikardilerde acil yaklaşım. Türkiye Klinikleri. 2007;3:74-82.

37. Pollack ML, Brady WJ, Chan TC. Electrocardiographic manifestations: narrow QRS complex tachycardias. J Emerg Med. 2003;24:35-43.

38. Deakin CD, Nolan JP; European Resuscitation Council. European Resuscitation Council Guidelines for Resuscitation 2005 Section 3.Electrical therapies: Automated external defibrillators, defibrillation, cardioversion and pacing. Resuscitation.2005;67 Suppl 1:S25-37.

39. Waxman MB, Wald RW, Sharma AD, Huerta F, Cameron DA. Vagal techniques for termination of paroxysmal supraventricular tachycardia. Am J Cardiol 1980;46:655- 64.

40. Waxman MB, Bonet JF, Finley JP et al. Effects of respiration and posture on paroxysmal supraventricular tachycardia. Circulation. 1980;62:1011-20.

41. Wen ZC, Chen SA, Tai CT, Chiang CE, Chiou CW, Chang MS. Electrophysiological mechanisms and determinants of vagal maneuvers for termination of paroxysmal supraventricular tachycardia. Circulation. 1998;98:2716-23.

42. Durham D, Worthley LIG. Cardiac Arrhythmias: Diagnosis and Management. The Tachycardias. Critical Care and Resuscitation. 2002;4:35-53.

43. DiMarco JP, Gersh BJ, Opie LH. Antiarrhythmic drugs and strategies. Opie LH, Gersh BJ. Drugs fort he heart. 6nd edition, Philadelphia: Elsevier 2005.p.218-76.

44. Glatter KA, Cheng J, Dorostkar P et al. Electrophysiologic effects of adenosine in patients with supraventricular tachycardia. Circulation 99;1034-1040.

45. DiMarco JP, Miles WH, Akhtar M, et al. Adenosine for paroxysmal supraventricular tachycardia: dose ranging and comparison with verapamil: assessment in placebo controlled, multicenter trials. The Adenosine for PSVT Study Group. Ann Intern Med. 1990;113:104-10.

46. Olgin JE, Zipes DP. Spesific arrhythmias: Diagnosis and treatment. In: Zipes DP, Libby P, Bonow RO, Braunwald E. Braunwald’s Heart Disease. 7nd ed. Philadelphia, Pa: WB Saunders; 2005:803-64.

47. Chen SA, Chiang CE, Tsang WP, et al. Selective radiofrequency catheter ablation of fast and slow pathways in 100 patients with atrioventricular nodal reentrant tachycardia. Am Heart J 1993;125:1-10.

48. Mehta D, Gomes JA. Long term results of fast pathway ablation in atrioventricular nodal reentry tachycardia using a modified technique. Br Heart J 1995;74:671-5. 49. Erdinler İ. Atriyoventriküler nodal re-entran taşikardi (AVNRT); katater ablasyonu.

Görenek B. Aritmiler. Nobel Tıp Kitabevleri; 2010.p.169-87.

50. Pires LA, Huang SK, Mazzola F, Wagshal AB. Long-term outcome after radiofrequency catheter ablation of atrioventricular nodal reentrant tachycardia with the anterior-approach method. Am Heart J 1996;132:125-9.

51. Lee MA, Morady F, Kadish A, et al. Catheter modification of the atrioventricular junction with radiofrequency energy for control of atrioventricular nodal reentry tachycardia. Circulation 1991;83:827-35.

52. Mitrani RD, Klein LS, Hackett FK, Zipes DP, Miles WM. Radiofrequency ablation for atrioventricular node reentrant tachycardia: comparison between fast (anterior) and slow (posterior) pathway ablation. J Am Coll Cardiol 1993;21:432-41.

53. Mc Elderry HG, Kay NG. Ablation of atrioventricular nodal reentry by the Anatomic Approach. In Huang S, Wood MA. Catheter Ablation of Cardiac Arrhythmias. Saunders 2006, p. 337.

54. Jackman WM1, Beckman KJ, McClelland JH, Wang X, Friday KJ, Roman CA, Moulton KP, Twidale N, Hazlitt HA, Prior MI, et al. Treatment of supraventricular tachycardia due to atrioventricular nodal reentry, by radiofrequency catheter ablation of slow-pathway conduction. N Engl J Med. 1992;327:313-8.

55. Haissaguerre M, Gaita F, Fischer B, et al. Elimination ofatrioventricular nodal reentrant tachycardia using discrete slow potentials to guide application of radiofrequency energy. Circulation 1992;85:2162-75.

56. Manolis AS, Wang PJ, Estes NA, III. Radiofrequency ablation of slow pathway in patients with atrioventricular nodal reentrant tachycardia. Do arrhythmia recurrences correlate with persistent slow pathway conduction or site ofsuccessful ablation? Circulation 1994;90:2815-9.

57. Kay GN, Epstein AE, Dailey SM, Plumb VJ. Selective radiofrequency ablation of the slow pathway for the treatment of atrioventricular nodal reentrant tachycardia.

Evidence for involvement of perinodal myocardium within the reentrant circuit. Circulation 1992;85:1675-88.

58. Blume GG, McLeod CJ, Barnes ME, et al. Left atrial function: physiology, assessment, and clinical implications. Eur J Echocardiogr. 2011;12:421-30.

59. Leung DY, Boyd A, Ng AA, Chi C, Thomas L. Echocardiographic evaluation of left atrial size and function: current understanding, pathophysiologic correlates, and prognostic implications. Am Heart J. 2008;156:1056-64.

60. Potter LR, Yoder AR, Flora DR, et al. Natriuretic peptides: their structures, receptors, physiologic functions and therapeutic application. Handb Exp Pharmacol. 2009;341- 6.

61. Garcia MJ. Left ventricular filling. Heart Fail Clin. 2008;4:47-56.

62. Laukkanen JA, Kurl S, Eranen J, et al. Left atrium size and the risk of cardiovascular death in middle-aged men. Arch Intern Med. 2005;165:1788-93.

63. Roşca M, Popescu BA, Beladan CC, et al. Left atrial dysfunction as a correlate of heart failure symptoms in hypertrophic cardiomyopathy. J Am Soc Echocardiogr. 2010;23(10):1090-8.

64. Petersen P, Kastrup J, Brinch K, et al. Relation between left atrial dimension and duration of atrial fibrillation. Am J Cardiol. 1987;60:382-4.

65. Moore KL. The Developing Human: Clinically Oriented Embryology. 6th ed. Philadelphia PA: W.B. Saunders; 1998.

66. Malouf JF, Edwards WD, Tajik AJ. Functional anatomy of the heart. Fuster V, Alexander RW. Hurst.s The Heart. 11th ed. The McGraw-Hill. 2004. p.72-4.

68. Biswajit P. Left Atrial Volume - A New Index in Echocardiography. J Assoc Physicians India. 2009;57:463-65.

69. Barbier P, Solomon SB, Schiller NB, et al. Left atrial relaxation and left ventricular systolic function determine left atrial reservoir function. Circulation. 1999;100:427- 36.

70. Pozzoli M, Capomolla S, Sanarico M, et al. Doppler evaluations of left ventricular diastolic filling and pulmonary wedge pressure provide similar prognostic information in patients with systolic dysfunction after myocardial infarction. Am Heart J. 1995;129:716-25.

71. Prioli A, Marino P, Lanzoni L, Zardini P. Increasing degrees of left ventricular filling impairment modulate left atrial function in humans. Am J Cardiol 1998;82:756-61. 72. Stefanadis C, Dernellis J, Toutouzas P. A clinical appraisal of left atrial function. Eur

Heart J. 2001;22:22-36.

73. Toutouzas K, Trikas A, Pitsavos C, et al. Echocardiographic features of left atrium in elite male athletes. Am J Cardiol. 1996;78:1314-7.

74. Yoshida N, Okamoto M, Makita Y, et al. Determinants of enhanced left atrial active emptying with aging: left atrial preload, contractility or both? Intern Med. 2009;48:987-92.

75. Triposkiadis F, Tentolouris K, Androulakis A, et al. Left atrial mechanical function in the healthy elderly: new insights from a combined assessment of changes in atrial volume and transmitral flow velocity. J Am Soc Echocardiogr. 1995;8:801-9.

76. Blondheim DS, Osipov A, Meisel SR, et al. Relation of left atrial size to function as determined by transesophageal echocardiography. Am J Cardiol. 2005;96:457-63. 77. Thomas L, Levett K, Boyd A, et al. Compensatory changes in atrial volumes with

78. Gerstenblith G, Frederiksen J, Yin FC, et al. Echocardiographic assessment of a normal adult aging population. Circulation. 1977;56:273-8.

79. Erol MK, Ugur M, Yilmaz M, et al. Left atrial mechanical functions in elite male athletes. Am J Cardiol. 2001;88:915-7.

80. Rodrigues AC, Scannavacca MI, Caldas MA, et al. Left atrial function after ablation for paroxysmal atrial fibrillation. Am J Cardiol. 2009;103:395-8.

81. Thomas L, Thomas SP, Hoy M, et al. Comparison of left atrial volume and function after linear ablation and after cardioversion for chronic atrial fibrillation. Am J

Cardiol. 2004;93:165-70.

82. Itoh T, Okamoto H, Nimi T, et al. Left atrial function after Cox’s maze operation concomitant with mitral valve operation. Ann Thorac Surg. 1995;60:354-9.

83. Tops LF, van derWall EE, Schalij MJ,et al. Multi-modality imaging to assess left atrial size, anatomy and function. Heart. 2007;93:1461-70.

84. Lester SJ, Ryan EW, Schiller NB, et al. Best method in clinical practice and in research studies to determine left atrial size. Am J Cardiol. 1999;84:829-32.

85. Kircher B, Abbott JA, Pau S, et al. Left atrial volume determination by biplane two- dimensional echocardiography: validation by cine computed tomography. Am Heart J. 1991;121:864-71.

86. Rodevan O, Bjornerheim R, Ljosland M, et al. Left atrial volumes assessed by three- and two-dimensional echocardiography compared to MRI estimates. Int J Card

Imaging. 1999;15:397-410.

87. Triposkiadis F, Pitsavos C, Boudoulas H, et al. Left atrial myopathy in idiopathic dilated cardiomyopathy. Am Heart J. 1994;128:308-15.

88. Dernellis J, Panaretou M. Left atrial function in patients with a high C-reactive protein level and paroxysmal atrial fibrillation. Acta Cardiol. 2006;61:507-11.

89. Payne RM, Stone HL, Engelken EJ. Atrial function during volume loading. J Appl

Benzer Belgeler