• Sonuç bulunamadı

Sonuç

Lehçelerin öğretiminde, Avrupa Öğretimi Ortak Çerçeve Metni’nden yararlanılmasının iyi olacağı kanaatindeyiz.

Türkiye, Türk soydaşlarına başta eğitim-öğretim olmak üzere her alanda büyük destek vermiştir. 1992 yılından itibaren Türk Cumhuriyetlerinden binlerce burslu öğrenci eğitim-öğretim için Türkiye’ye gelmiştir. Bu sayede de “Orta Asya’dan gelen Türk Soylulara Türkiye Türkçesi Öğretimi” konusu önem kazanmıştır. Öğretimi gerçekleştirmek için bu alanda yetişmiş hocalara ve dil öğretimini sistemli yürütmek için öğretim programlarına da ihtiyaç duyulmuştur.

Türkçenin yabancılara öğretimi alanındaki en temel eksiklik, belirli hedeflerin ve öğretim programının olmayışıdır. Bu çalışmayla program oluşturacaklara ve Türk soylulara Türkiye Türkçesi öğreteceklere katkı sağlamak amaçlanmıştır.

Eksikliğin giderilmesi için çözümünü Avrupa Konseyi’nin ortaya koyduğu Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Metni’ne bağlı çalışmalarla işbirliği yapmak daha kolay olacaktır. Çünkü ADÖOÇM, eğitim sisteminin kapsamını oluşturan sınav ve ders kitapları, dil öğretim yöntem ve teknikleri ile öğretim stratejileri gibi unsurları kontrol altında tutan ve rehber niteliğinde olan ortak bir çalışmadır.

Günümüzde TÖMER’lerin kendi Türkçe öğretim programlarını “Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Metni’ne bağlı olarak yeniden düzenledikleri görülmektedir. Söz konusu çerçeve programı “Avrupa’da ortak bir yabancı dil öğretim programı ve yabancı dil öğretiminde ortak bir standart, ortak ölçütler ve buna dayalı bir araç geliştirmeyi amaçlayan Avrupa Konseyi Modern Diller Bölümü tarafından geliştirilmiştir. Bugün tüm Avrupa ülkelerinde yabancı dil öğretimi, bu çerçeve programa dayalı olarak gerçekleştirilmektedir. Bu çerçeve programı çok genel ölçütleri

 

içerdiğinden ve Avrupa dillerini esas aldığından programın Türkiye Türkçesine uygulanmasında bazı farklılıkların olması çok doğaldır.

Sonuç olarak, Türk dünyasının birlik olup birbirini okuyabilmesi, anlayabilmesi ve anlaşmada sıkıntı yaşamayıp birbiriyle konuşabilmesi Türk soylulara Türkiye Türkçesini öğretmekle olabilir. Bu bağlamda oluşturduğumuz program örneğinin, Türk soylulara yönelik öğretim yapacak kurumlara ve öğretim elamanlarına Türkiye Türkçesini öğretmede kolaylık sağlayacağını onlara rehberlik edeceğini ümit ediyoruz. Çalışmamızın Türkiye Türkçesinin yabancı bir dil ya da lehçe olarak öğretiminde hazırlanacak programlara bir nebze de olsa katkı sağlayacağını düşünüyoruz. Bu sayede Türkiye Türkçesinin öğretimi daha sistemli bir hâle gelecektir.

Tezimiz, Türk Cumhuriyetlerindeki meslektaşlarımızın kendi lehçelerini öğretirken de bu programdan yararlanabilmesine imkân sağlayacaktır. Aynı zamanda bu program, kendi dil öğretim programlarını oluşturmada da onlara bir ışık tutacaktır.

Öneriler

Türk soylulara Türkiye Türkçesi öğretiminde lehçeler arasındaki fonetik benzerlik ve farklılıkların esas alınarak bir öğretim programının geliştirilmesi ve uygulanması gerekmektedir.

Bu programa uygun olarak MEB bünyesinde kurulacak komisyonlarca “Türk Soylular İçin Türkçe Öğretimi” setleri hazırlanmalıdır. Bu setler Orta Asya ülkelerine gönderilerek bu şekilde yayın ihtiyacı karşılanmalıdır. Bunun yanında, hedef kitlenin özelliklerine uygun Türkiye Türkçesi öğretimini kolaylaştıracak görsel ve işitsel ders materyaller de oluşturulmalıdır.

Yazılı, sözlü ve görsel kitle iletişim araçlarından kültürümüzün ortak değerlerinin araştırılması, tanıtılması için yararlanılmalıdır. Türk Dünyasına yönelik bu tür yayınlarda bilhassa Avrasya TV kanalında da yayın yapılmalıdır.

Türk edebiyatı, tarih, coğrafya, din kültürü ve ahlâk sosyoloji, felsefe alanlarında ortak programlara dayalı ve ortak değerleri içeren ders kitapları yazılmalıdır.

Dil öğretim merkezlerimize gidemeyip de Türkiye Türkçesini öğrenmek isteyen soydaşlarımız için internet üzerinde bir öğretim portalı kurulmalıdır.

 

Türkiye Türkçesini öğretirken yüksek başarı elde etmek için TÖMER’lerde; dil seviyeleri birbirinden farklı öğrencilerden oluşan karma sınıflar, öğrencilerin nereden geldikleri, dil özellikleri, yaşadıkları coğrafya ve kültürel özellikleri tespit edildikten sonra belirlenmeli ve bu şekilde seviye sınıfları oluşturulmalıdır.

Türk soydaşlarımıza Türkiye Türkçesi öğretiminde temel dil becerileri birbirinden ayrılmayacak kadar sıkı bir ilişki içinde tutulmalı ve eş zamanlı olarak geliştirilmelidir. Kolay uygulanabilen ve başarılı sonuçlara ulaştıracak yöntemlerin geliştirilmesi de kaçınılmaz bir ihtiyaçtır.

Orta Asya’daki dil merkezlerimizde Türk soylulara Türkiye Türkçesi öğretmek üzere görevlendirilecek okutman ve öğretmenlerin Türkçe veya Türk Dili ve Edebiyatı bölümlerinden mezun olmasına özen gösterilmelidir. Bu adaylar, Türk soylulara Türkiye Türkçesi öğretimi konusunda eğitilmeli ve staja alınmalıdır.

 

KAYNAKÇA

AKDOĞAN, G. ve diğerleri. (2001). Türkiye’de Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi ve Ankara Üniversitesi TÖMER. Avrupa’da Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Sempozyumu. 25-26.

AÇIK, F. (2008). Türkiye’de Yabancılara Türkçe Öğretilirken Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Uluslararası Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Sempozyumu Bildirisi. Doğu Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü, 2.

AÇIK, F. (2006). Yaş Türkistan Dergisi’nde Dil Meseleleri. TDK Yayınları, 22, 2,3. AKPINAR, M. AÇIK F. (2010). Avrupa Dil Gelişim Dosyası Bağlamında, Yabancılara

Türkçe Öğretiminde Deyim ve Atasözlerinin Öğrenme – Öğretme Sürecine Aktarımı III. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu. Dokuz Eylül Üniversitesi, 16.

AUELBEKOVA, Ş. (2003). 1890-1930 Yılları Arasında Kazakça Yayınlarda Dil ile İlgili Görüşler ve Uygulamalar, Gazi Ü. Sos. Bil. Ens. Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı. Doktora Tez. Ankara.

BARIN, E. (1992). Yabancılara Türkçenin Öğretimi Metodu. Gazi Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yüksek Lisans Tezi). Ankara.

BARIN, E. (2004 ). Yabancılara Türkçe Öğretiminde İlkeler. Türkiyat Araştırmaları, Hacettepe Üniversites. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları,1, 21.

 

BAYRAKTAR, N. (2003). Yabancılara Türkçe Öğretiminin Tarihsel Gelişimi. Dil Dergisi, 119, 58-7.

ÇINAR, A. (1994). Türk Dünyası Âşıklık Geleneğinin Karşılaştırılması. II. Türk Dünyası Yazarlar Kurultayı. Bildiriler, 411.

DEMİRCAN, Ö. (1990). Yabancı Dil Öğretim Yöntemleri. İstanbul. Ekin Eğitimi Yayınları.

DOLUNAY, S. K. (2005). Türkiye ve Dünyadaki Türkçe Öğretim Merkezleri ve Türkoloji Bölümleri Üzerine Bir Değerlendirme. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi. Denizli, 3-6.

DOĞAN, A. (1982). Her Yönüyle Dil. Ana Çizgileriyle Dilbilimi III, Ankara: TDK.

DURAK, E. (2006). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Bağlamında Avrupa Ortak Dil Kriterleri Sorunsalı, İstanbul Ü. Sos. Bil. Ens. Yabancılara Dil Olarak Türkçe Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.

EGAMBERDİYEV, M. (2005). Çarlık Rusya’nın Türkistan’daki Eğitim Politikası (1870-1917). Gazi Ü. Kırşehir Eğitim Fakültesi, 6, (1), 104.

ERDEM, İ. (2009). Yabancılara Türkçe Öğretimiyle İlgili Bir Kaynakça Denemesi. Turkish Studies, 4/3, 898-915.

Gazi Üniversitesi TÖMER. (2002). Yabancılar İçin Türkçe Dil Bilgisi, Ankara, Gazi Üniversitesi TÖMER.

GÖÇGÜN, Ö. Kültür ve Edebiyatımızda: Nevruz Bayramı. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Dr. Himmet Biray Özel Sayısı, 592-593.

GÖZAYDIN, N. (1998). Türk Dünyasının Atasözleri. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 6, 709, 710

 

GÜNGÖR, E. (2008). Çarlık Döneminde Fikir Akımları, Manas Ü. Sos. Bil. Ens. Yüksek Lisans Tezi, Bişkek.

HENGİRMEN, M. Yabancı Dil Öğretim Yöntemleri ve Tömer Yöntemi. 2. Baskı, Ankara, Engin Yayınları.

KARA, M. (2010). Gazi Üniversitesi TÖMER Öğrencilerinin Türkçe Öğrenirken Karşılaştıkları Sorunlar ve Bunların Çözümüne Yönelik Öneriler. Gazi Üniversitesi, Türk Öğretim Bilimleri Dergisi, 673, Ankara.

KARA, M. (2011). Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Metni Doğrultusunda Türkçe Öğrenen Yabancılara A1-A2 Seviyesinde Türkçe Öğretim Programı Örneği”. Journal of World of Turks, 3, (3) 158-166.

KARABABA, C. (2009). Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretimi ve Karşılaşılan Sorunlar Ankara Ü. Eğitim Bilimler Enstitüsü Dergisi, 42, (2), 270.

KARAKUŞ, İ. (2006). Atatürk Dönemi Eğitim Sisteminde Türkçe Öğretimi. Türk Dil Kurumu Yayınları, 20-21.

KINACI, C. (2010). Sovyetlerden Günümüze Kazakistan'da Eğitim Politikaları. Turkish Studies İnternational Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 1314

KÖSE, D. (2005). Avrupa Konseyi Yabancı Diller Ortak Başvuru Metni’ne Uygun Türkçe Öğretiminin Başarıya ve Tutuma Etkisi, Ankara Ü. Sosyal Bil. Ens. Yabancı Dil Öğretimi Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, Ankara

 

MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Çeviri Komisyonu, (2009), Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni Öğrenme-Öğretme-Değerlendirme, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı Yayınları, Ankara.

MEB. İlköğretim Türkçe Dersi 6-8. Sınıflar Öğretim Programı, Ankara: Devlet Kitapları Basımevi, Ankara, 2006a.

MİRİCİ, İ. H. (2009). Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Programı ve Avrupa Dil Portfolyosu Nedir? http://adp.meb.gov.tr

ÖZBAY, M. (2009). Türkçe Özel Öğretim Yöntemleri I. Öncü Kitap. Ankara.

ÖZBAY, E. (2008). Çarlık ve Sovyet Rusya’sının Türkistan Eğitim Politikasında Türkmenistan Örneği. Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi. 172.

ÖZYÜREK, R. (2009). Türk Devlet ve Topluluklarından Türkiye Üniversitelerine Gelen Türk Soylu Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Türkçe Öğrenimlerinde Karşılaştıkları Sorunlar. TurkishStudies International PeriodicalFortheLanguages, LiteratureandHistory of TurkishorTurkic. 1822-1825.

ÖZKAN, İ. (2004). Cumhuriyet Döneminde Türkiye ile Türk Dünyasının İlişkileri. Cumhuriyet’in 80. Yılında Türkiye. Türk Ocakları Genel Merkezi Ankara Ticaret Odası Yayını. Ankara

SAKAOĞLU, S. (1994). Türk Halk Edebiyatında Ortak Fıkra Tipleri. II. Türk Dünyası Yazarlar Kurultayı, Bildiriler 317, 318.

SAVAŞ, S. (2009). Türk Dünyasında Eğitim Alanındaki Gelişmeler ve Yenilikler. Journal of Azerbaijani Studies, Kafkas Üniversitesi. 271-276.

 

SOMUNCUOĞLU, B. T. (2006). Türkistan’da Eğitim (1865-1917) ve Çarlık Rusya’sının Sosyo-Politik Açıdan Eğitime Yaklaşımı, Gazi Ü. Sos. Bil. Ens. Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı, Doktora Tezi. Ankara.

TÜRKYILMAZ, D. (2009). Ortak Sır Kalıplarımız: Türk Dünyası Bilmeceleri Üzerine, Milli Folklor. 41

Türk Dil Kurumu. (2005). Türkçe Sözlük (genişletilmiş baskı). Ankara: TDK

UYSAL, B. (2009). Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Metni Doğrultusunda Türkçe Öğretimi Programları ve Örnek Kitapların Değerlendirilmesi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Bolu.

YÜCE, S. (2005). İletişim Ve Dil: Yöntemler, Avrupa Dil Portföyü Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi. Journal of Language andLinguisticStudies Vol. 1 (1) 85-86

YAYLI, D. YAYLI, D. (2009). Yabancı Dil Öğretimi Yaklaşımları ve Yöntemleri. Yabancılara Türkçe Öğretimi Politika Yöntem ve Beceriler, Anı Yayıncılık, Ankara.

Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe Dersi Kitabı. (Edit.: Engin Uzun), Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 2009.

Benzer Belgeler