SONUÇ VE ÖNERĠLER

Ankete katılan çiftçilerin %78‟i, gübreleme uygulamalarını, toprak tahlili sonuçlarına göre yapmadıklarını ve şimdiye kadar hiç toprak tahlili yaptırmadıklarını beyan etmiştir. Bu oranın tüm bölgeyi kapsama ihtimali düşündürücü ve ürkütücüdür. Zira bilimsel tespitlerin haricinde, gübre tüketimi hatalara neden olmaktadır. Trakya‟daki üç ilin 2005 yılında etkili madde bazında gübre tüketimi 133.400 tondur. Tüketilen bu etkili madde miktarının, %1 oranında hatalı kullanılması durumunda, Türkiye‟ye sadece yurtdışından mal alımındaki zararı, 700.000$ civarında olacaktır. Bu maddi rakam gübre kullanımındaki %1 hatanın olması durumunda sadece üç ilin, Türkiye‟ye vereceği zarardır. Olası durumun, yani gübre kullanımındaki %1‟lik hatanın Türkiye genelinde yapılması durumunda maddi kayıp 10.000.000$ seviyesinde olacaktır.

Gübre kullanımındaki hatalar, verimde kayıpları da beraberinde getirmektedir. Trakya Bölgesindeki üç ilin buğday üretimi yaklaşık 2.600.000 ton ve ayçiçeği üretimi 600.000 ton civarındadır. Hatalı gübre kullanımı sonucu verimdeki %2‟lik bir kayıp;

Buğdayda 52.000 ton bir kayıp ile 10.400.000$ bir maddi kayıp‟a neden olacaktır.

Ayçiçeğinde 12.000 ton bir kayıp ile 4.800.000$ bir maddi kayıp‟a neden olacaktır.

Araştırma sonuçlarımızın yukarıdaki çerçevede değerlendirilmesi, sonuçlardaki küçük gibi gözüken değişimlerin maddi karşılığının bölge ve Türkiye için önemini vurgulamamızda yardımcı olacaktır.

Araştırmamızda elde ettiğimiz en çarpıcı sonuç, çiftçilerin %78‟lik bölümünün şimdiye kadar hiç toprak tahlili yaptırmamış olması ve ankete katılan çiftçilerin %90‟nının gübre kullanımının normal olduğunu düşünmesidir. Ancak gübre ve hammaddelerinin dışarıdan temin edildiği ve küçük hataların, genele yayılması durumunda yaratacağı maddi kayıplar yukarıda verilmiştir. Bu gerekçe ile küçük hataların toplamda ne denli büyük maddi kayıplara yol açabileceği ve bu gerekçe ile ülke olarak gübreleme konusunda hata yapma lüksümüzün olmadığı, yöre çiftçilerine çeşitli yollar ile anlatılmalıdır.

Çalışmada buğday için tespit ettiğimiz sonuçlar aşağıdadır.

Toprak tahlili yaptıranların gübre masrafı 24,39 TL/da, toplam masrafı ise 57,21 TL/da dır.

Toprak tahlili yaptırmayanların, gübre masrafı 25,15 TL/da, toplam masrafı ise 57,98 TL/da dır.

Her iki grubun toplam masrafların oldukça birbirine yakın olmasına karşın, toprak tahlili yaptıranların gübre masrafı %3,1 daha düşüktür.

Bununla birlikte, kullandıkları gübre kalemlerinde her iki grup arasında

farklılıklar vardır. Buna göre buğdayda toprak tahlili yaptıranlar, yaptırmayanlara göre; %3,8 daha az azot kullanmışlardır.

%1,7 daha fazla fosfor kullanmışlardır. Potasyum hiç kullanmamışlardır.

Verimde %12 artış elde etmişlerdir.

Çalışmada Ayçiçeği için tespit ettiğimiz sonuçlar aşağıdadır.

Toprak tahlili yaptıranların gübre masrafı 13,39 TL/da, toplam masrafı ise 44,73 TL/da dır.

Toprak tahlili yaptırmayanlar, gübre masrafı 13,77 TL/da, toplam masrafı ise 48,77 TL/da dır.

Her iki grubun gübre masrafları oldukça birbirine yakındır. Buna karşın toprak tahlili yaptıranların toplam masrafları %9 daha düşüktür.

Bununla birlikte, kullandıkları gübre kalemlerinde her iki grup arasında farklılıklar vardır. Buna göre ayçiçeğinde toprak tahlili yaptıranlar, yaptırmayanlara göre;

%14 daha az azot kullanmıştır. %23,3 daha fazla fosfor kullanmıştır. %16 daha az potasyum kullanmıştır. Verimde %10,5 artış sağlamışlardır

Toprak tahlili yaptıranların verim değerlerinin, buğdayda %12, ayçiçeğinde %10,5 daha yukarıda gerçekleşmiş olması dikkat çekici bir sonuçtur.

Toprak tahlili yaptıranların kimyevi gübre masrafları hem buğdayda hem de ayçiçeğinde diğer gruba göre daha düşüktür.

Toprak tahlili yaptıranlar ile diğer grup arasında gübre olarak kullanılan etkili madde miktarlarında ciddi farklar vardır.

Trakya Bölgesi topraklarının asitlik durumu dikkat çekicidir. Tekirdağ ili topraklarının %32‟si asit karakter göstermektedir. Edirne ili topraklarının %40‟ı asit karakter göstermektedir. Kırklareli topraklarının %29‟u asit karakter göstermektedir.

Azot, fosfor ve potasyumun yarayışlılığı ile toprak pH sı arasında önemli ilişki vardır. Asit topraklarda, özellikle fosforun yarayışlılığında ciddi oranlarda azalma meydana gelmektedir. Trakya Bölgesindeki asit karakterli topraklarda, asitlik giderilmeden fosfor uygulaması, toprakta fosfor birikmelerine ve verim kayıp‟larına neden olabilir.

Bu gerekçe ile ekim alanlarının üçte birinde toprak asitliği sorunu olan Trakya Bölgesinde, fosfor yarayışlığının arttırılması ve asit topraklardaki fosfor birikmesinin incelenmesinde fayda görülmektedir. Bunun da yolu toprak tahlili yaptırmaktan geçmektedir.

Çalışmada ele alınan Cobb-Douglas üretim fonksiyonu sonucuna göre buğdayda üretim esneklikleri toplamı ∑bi=1,0293 ve ayçiçeğinde ∑bi=1,1055 olarak hesaplanmıştır. Bu katsayılar sırasıyla buğdayda ölçeğe göre sabit getiriyi, ayçiçeğinde ise artan getiriyi ifade etmektedir. Bu durumda Trakya bölgesinde üretilen ayçiçeği buğdaya göre daha karlı görülmektedir. Bu sonuçların azalan getiriyi göstermemesi sevindiricidir. Trakya bölgesinde üretim yapan çiftçilerin büyük çoğunluğu toprak tahlili yaptırmamasına karşın yıllardan beri gelen tecrübelerinin yardımıyla bu iki üründe başarı sağlamaktadırlar. Ancak yinede bu katsayıların daha büyük çıkabilmeleri için girdi maliyetlerinin ve verimin yükseltilebilmesi için önlemler alınmalıdır. Bu önlemler de sadece üretim yapılan arazinin fiziksel ve kimyasal yapısının iyi bir şekilde bilinmesi ile mümkündür.

KAYNAKLAR

ANONĠM, 1984. “Edirne İli Verimlilik Envanteri ve Gübre İhtiyaç Raporu”, Köy İşleri

Bakanlığı Yayınları. Toprak-Su TOVEP Yay.No:14 Genel Yay.No: 742 Ankara

ANONĠM, 1984. “Tekirdağ İli Verimlilik Envanteri ve Gübre İhtiyaç Raporu”, Köy

İşleri Bakanlığı Yayınları. Toprak-Su TOVEP Yay.No:13 Genel Yay.No: 741 Ankara

ANONĠM, 1984. “Kırklareli İli Verimlilik Envanteri ve Gübre İhtiyaç Raporu”, Köy

İşleri Bakanlığı Yayınları. Toprak-Su TOVEP Yay.No:20 Genel Yay.No: 752 Ankara

ANONĠM, 2003. “Edirne Tarım Master Planı‟‟ Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Edirne

Tarım İl Müdürlüğü Edirne

ANONĠM, 2006. “ 2005 Yılı Tarım Raporu‟‟ Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tekirdağ

Tarım İl Müdürlüğü, Proje ve İstatistik Şubesi Tekirdağ

ANONĠM, 2007(a). Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Internet Sitesi Kayıtları,

http://www.ttae.gov.tr/

ANONĠM, 2007(b). Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Kırklareli Tarım İl Müdürlüğü

Internet Sitesi Kayıtları, http://www.kirklarelitarim.gov.tr

CELAC., 2007, http://www.celac.fr

ÇINAR, S., 1999. Çukurova Bölgesinde Önemli Tarla Ürünlerinde Gübre Kullanımının

Ekonomik Analizi. Yüksek Lisans Tezi. Adana