SONUÇ VE ÖNERĐLER

Pseudomonas savastanoi pv. savastanoi ’nin neden olduğu zeytin dal kanseri hastalığı zeytin ağaçlarında önemli kayıplar oluşturmaktadır. 2006 ve 2007 yıllarında, Aydın Đlindeki dokuz ilçede (Söke, Koçarlı, Çine, Karpuzlu, Nazilli, Karacasu, Bozdoğan, Buharkent, Kuyucak) yapılan surveylerde, 189 adet dal örneği toplanılmıştır. Etmenin izolasyonu ve tanılanmasında başlıca PVF1 ve King B besi yerlerinde gelişim, NSA’ da levan oluşumu, 370C’ de gelişim, oksidaz testi, esculin hidrolizi, pektolitik aktivite testi, arginine dehidrolaz testi, jelatinin hidrolizi, tütün yaprağında aşırı duyarlılık reaksiyonu, nitrat redüksiyonu, üreaz aktivitesi, erythritol, mannitol, sorbitol ve sakkaroz kullanımı, D- arabinoz, nitrat indirgenmesi, IAA üretimi, yumurta sarısı testi testleri kullanılmıştır. Patojenin moleküler tanısında, PCR tekniği ile iaal ve hrc gen bölgeleri çoğaltılmıştır. Patojenisite testleri zeytin ve zakkum fidanlarının sürgünlerinde gerçekleştirilmiş, altı izolat hariç, P. s. pv. savastanoi izolatlarının tümünün ur oluşturma kabiliyetinde oldukları gözlenmiştir. Surveyler sonucunda elde edilen 125 bakteriyel izolattan 85’i, biyokimyasal ve moleküler yöntemlerle P. s. pv. savastanoi olarak tanılanmış ve il genelinde etmenin yaygınlık oranı %44,9 olarak belirlenmiştir.

Bu çalışma, belirtilen konuda Aydın yöresinde yapılan ilk çalışmayı temsil etmektedir. Hem geliştirilen yöntemler hem de patojenin karakterizasyonun da sağladığı başarı şu ana kadar Aydın yöresinde denenmiştir. Ancak zeytinin oldukça önemli bir tarım faaliyeti olduğu ülkemizde tüm Türkiye den elde edilecek izolatlarla daha detaylı bir çalışma yapılacak olursa tüm Türkiye de Pseudomonas savastanoi pv. savastanoi genotipleri çıkarılarak etmenin oluşturduğu zeytin dal kanseri hastalığına karşı mücadele olanaklarına yardımcı olabilecek detaylı bilgiler sağlanabilir.

Zeytin dal kanseri zeytin yetiştirilen her yerde görülen bakteriyel bir hastalıktır. Hastalık Akdeniz ülkelerinde, Güney ve Kuzey Amerika' da yaygındır ancak zarar düzeyi tam olarak saptanmamıştır. Hastalık, ağaçları öldürmez fakat dal ve sürgünlerini etkileyerek

zeytinin kalite ve kantitesinin düşmesine neden olur. Bulaşık olduğu bitkilerde yıldan yıla zararını arttırarak önemli derecede ürün kayıplarına neden olur. Ülkemizde hastalık Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde bulunmaktadır (Basım ve Ersoy, 2000; Tatlı ve Benlioğlu, 2004; Mirik ve ark., 2004). Pseudomonas savastanoi pv. savastanoi'nin neden olduğu dal kanseri hastalığı zeytin başta olmak üzere Oleaceae ailesine ait zakkum, dişbudak, ligustrum, yasemin ve mersin bitkilerinde de ur oluşumuna neden olmaktadır (Schaad ve ark., 2001).

LOPAT testleri Pseudomonas savastanoi pv. savastanoi teşhisinde kullanılabilecek testlerin başındadır

Zeytin dal kanseri hastalığı ile mücadelede don olayının çok olduğu yerlere zeytin dikiminden kaçınılmalı veya kuytu yerler tercih edilmelidir. Taban suyu yüksek yerlerde zeytin yetiştiriciliği yapılmamalı veya fazla su için kurutma hendekleri açılmalıdır. Bahçe tesisinde fidanların bulaşık olup olmadığı kontrol edilmelidir. Fazla azotlu gübre vermekten kaçınılmalıdır. Hasatta sırık kullanımından vazgeçilmeli ve hasat için zeytinin kolayca toplanabileceği olgun devre beklenmelidir. Budama işlemleri nemli günlerde yapılmamalı ve makaslar %1'lik hypo ile dezenfekte edilmelidir. Bahçede urlu dallar var ise bunlar toplanıp yakılmalıdır. Ağaçlarda mümkün olduğunca az yara açılmalıdır. Çevrede bulunan alternatif konukçuları uzaklaştırılmalıdır. Budama yerlerine %5'lik göz taşı ve arkadan bitkisel katran sürülmelidir. Hasat ve budama işlemleri, don ve dolu gibi doğa olaylarından sonra bakırlı preparatlarla ilaçlama yapılmalıdır. Hastalığa karşı dayanıklı çeşitler kullanılmalıdır. Üretim sezonu içerisinde ilkbaharda ve hasattan sonra olmak üzere en az iki kez bakırlı bir ilaçla uygulama yapılmalıdır. Bakır içerikli kimyasalların kullanılması açılan yaralardan hastalığın yayılmasını azaltır. Bunun yanında yaralanma görüldüğü zaman yeni enfeksiyonlardan korunmak için bakırlı ilaç uygulaması tekrarlanmalıdır. Yaprak döküm yerlerinden bu bakteri giriş yapıp ur oluşturabileceğinden zeytinlerde yaprak dökümüne neden olan halkalı leke hastalığına (Cyclogonium oleaginum) karşı gerekli ilaçlamalar yapılmalıdır ( Saygılı ve ark., 2008).

Yarı seçici besi ortamıyla ve biyokimyasal testlerle yapılan tanı1ama ile izole edilen patojenik bakterilerin Pseudomonas savastanoi pv savastanoi olabileceğini göstermiş olsa da, kesin tanı için günümüzde DNA bazında elde edilen bulgularla tanıların desteklenmesi oldukça faydalı olmuştur.

PCR tekniği ışığı altında yapılan bio-PCR sonuçlarına bakıldığında simptomsuz olan bitki materyallerinde de hastalık etmeninin tanısının yapılabileceği görülmüştür.

Hastalık etmeninin doğada bulunma yüzdesi hesaplamalarında kolaylıkla ve güvenilir olarak kullanılabilecek bir yöntem olarak zeytin yetiştiriciliği açısından önem taşımaktadır.

PCR tekniğinin kullanımı hastalık etmeninin erken dönemlerde teşhisinde zaman ve ekonomik yönden faydalı olabilir ve hastalığın epidemi oluşturma olasılığı önlenebilir.

7. KAYNAKLAR

Anonim, 1997. www.tuik.gov.tr. T.C. Başbakanlık Devlet Đstatistik Enstitüsü-Tarımsal Yapı.

Anonim, 2006. www.tarim.gov.tr. Tarım ve Köy Đşleri Bakanlığı Aydın Đlinde Zeytinin Durumu

Anonim, 2007a. www.tuik.gov.tr. Türkiye Đstatistik Kurumu (TUĐK) Türkiyede Zeytin Üretimi

Anonim, 2007b. www.tuik.gov.tr. Türkiye Đstatistik Kurumu (TUĐK) Türkiyede ve Dünyada Zeytin Üretimi

Anonim, 2008 www.zae.gov.tr

Arda M, 1994. Biyoteknoloji (Bazı Temel Đlkeler). Đkinci baskı. Ankara: Kükem Derneği Bilimsel Yayınları. No:2

Alonso E., Jj. Anchez Errano, Anehes Quintana R. Beltra And Lg Llobet 1988, Relation between the presence of plasmids and indoleacetic acid synthesis ın strains of Pseudomonas syringae pv. savastanoi. omunicaciones del III ongre o acional de Fitopatologia. Puerto de la ruz (Terıerife- i las anarias). 281-288p.

Alvarez F. J.E. Garcia De Los Rios, P. Jimenez . Rojas P. Reche And M.T. Troya 1998. Phenotypic variability in different of Pseudomonas syringae subsp. savastanoi isolated from different hosts. European Journal of Plant Pathology 104: 603- 609p. Arnold, D. L., Athey-Pollard A., Gibbon M. J., Taylor J. D. And Vivian A., 1996. Spesific

Oligonucleotide Primers fort he Identification of P. s. pv. pisi Yield One of Two Possible DNA Fragmnts by PCR Amplification: Evidence for Phylogenetic Divergence. Physiological and Molecular Plant Pathology, 49, 233-245.

Azad, H.R. And .A. Cooksey, 1995. A semiselecti e mediurn for detecting epiphtic and systemic populations of Pseudomonas savastanoi from oleander. Phytopathology.85:7 740 -745.

Basım, 2002 Characterization by Pulsed-field Gel Electrophoresis of Pseudomonas savastanoi pv. savastanoi strains in Westem Mediterrenean Region of Turkey. APS.SO .MSA Joint Meeting, August 25-29 Salt Lake, USA. 6.

Benjama, A. M. Atbi H. Tahiri, And A. Aznad, 1993. The present situation with olive knot disease in the Zerhoun region of Morocco. Al Awamia, No: 8 , 153-160p.

Basım, H. O. Yeğen, Ersoy, Ülger., 2000. Batı Akdeniz Bölgesinde Zeytin Ağaçlarında Pseudomonas savastanoi pv. savastanoi Tarafından Oluşturulan Bakteriyel Dal Kanseri Hastalığının Yayılışı ve Hastalık Etmeninin Tanısı. Türki ·e 1. Zeytincilik sempozyumu 6-9 Haziran 2000 Uludağ üniversitesi Ziraat Fak. Bahçe Bit. Ve Gıda Mühendisliği Bölümleri, Bursa 310-315s.

Bej, A. K., Dicesare, J. L., Half, L. And Atlas R. M., 1991a. Detection Of Esherichia Coli And Shigella Spp. Đn Water Using The Polymerase Chain Reaction And Gene Probes For Uid. Appl. Environ. Microbiol. 57: 1013-1017

Bej, A. K., Mahbubani, M. H., And Atlas, R. M. 1991b. Amplification Of Nucleic Acids By Polymerase Chain Reaction (PCR) And Other Methods And Their Applications. Crit. Rev. Biochem. Mol. Biol. 26:301-334.

Boulila, M., 1994. Olive diseases in Tunisia: Current sıtuation and prospects in controlling them. 9th Congress of the Mediterranean Phytopathological Union Kuşadası, Aydın. Türkiy e. 421-42 s.

Burr, T. J., Katz, B. H., 1984. Grapevine cuttings as potential of survival and means of dissemination of Agrobacterium tumefaciens. Plant Disease, 68, 976-978.

Caponero, A., Am. Contensini, And Iacobeılis, 1995. Population diversity of Pseudomonas syringae subsp. savastanoi on oli e and oleander. Plant Pathology, 44: 5, 848-855. Denk, G., 2004. Zeytinyağı Sektör Profili Araştırması,

Ehlich, HA., Gelfand, D., Sninsky, JJ., 1991 Recent Advances Đn The Polymerase Chain Reaction. Science 252: 1643-1651.

Ersoy, A. 2002. Batı Akdeniz Bölgesinde Zeytin Ağaçlarında Görülen Pseudomonas savasatnoi pv. savastanoi nin eden Olduğu Bakteriyal Dal Kanseri Hastalığının Yayılışı, Etmenin Moleküler Tanısı, Đzolatlarının Elde Edilmesi ve Moleküler Karakterizasyonu. T.C. Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Bitki Koruma Anabilim Dalı. 72 s.

Fernandes, A.M.M. ,1994. Studies on olive knot disease in Portugal. 9th Congress of the Mediterranean Phytopathologieal Union Kuşadası, Aydın, Türkiye,5I 7.

Garden, L., C. David M., Morel, E. Glickmann, M., Abu-Ghorrah, And Y. Dessaux, 1992. Evidence for a correlation between auxin production and host plant species among strains of Pseudomonas syringae subsp. savastanoi. Applied and Environmental Microbiology 58(5): 1780-1783.

Hall, B., 2004. First report of olive knot caused by Pseudomonas savastanoi pv. savastanoi on olives (Olea europaea) in Australia Australasian Plant Pathology, 2004, 33, 433–436

Đyriboz, N. 1941. Zeytin Hastalıkları. 2. Basım. T.C. Ziraat Vekaleti Neşriyatı Umumi Sayı:322. Zirai Hastalıkları Sayı: 1. Manfet Matbaası-Đzmir. 94s.

Innis, M. A., Gelfand, D. H., Sninsky, J.J. And White, T. J. 1990. Pcr Protocols. Academic Pres, New York.

Jeng, R. S., Svircev A. M., Myers A. L., Beliavea L., Hunter D. M. And Hubbes M., 2001. the use of 16S-23S rDNA to easily detect and Differentiate Common Gram Negative Orchard Epiphytes. Journal of Microbiological Methods, 44, 69-77. Kovacs, N.,1956. Identification of Pseudomonas pyocyanea by the oksidase reaetion. ature,

London,70:703p.

Karaca, Đ. 1977. Fitobakteriyoloji ve Bakteriyel Hastalıklar Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları o: 294.

King, E. O., Ward, M. K. And Raney, D. E., 1954. Two Simple Media fort he Demonsstration of pyocyanin and Fluorescens. Journal of Laboratıry and Clinical medicine, 44, 301-307

Klement, Z., Farkas G. L. And Lourekovich L., 1966. Hypersensitive Reaction Induced by Phytopathogenic Bacteria in tobacco leaf. Phytopathology, 54, 474-477.

Klement, Z., Rudolph, K., Sands, D. C., 1990. Methods Đn Phytobacteriology, Akademia Kiado, Budapest, XIV+568s.

Kovacs, N., 1956. Identification Of Pseudomonas pyocyanea By Oxidase Reaction. Nature, London, 170,173.

Lacoobellis ve ark., 1993 Oecurence of unusual of Pseudomonas syringae subsp. savastanoi on olive in cenral Đtaly. Bulletin OEPPIEPPO Bulletin 23,429-435p. Lee, I. M., Bartoszyk I. M., Gundersen D. E., Mogen B. And Davis R. E., 1997. nested

PCR for Ultrasensitive Detection of the Potato Ring Rot Bactrium, C. m. subsp. Sepedonicus. Applied and Enviromental Microbiology, 63 (67), 2625-2630.

Leite, R. P., Jones J. B., Somodi, G. C., Minsavage G. V. And Stall R. E., 1995. Detection Of Xanthomonas campestris pv. vesicatoria Associated With Pepper And Tomato Seed By DNA Amplification. Plant Disease, 79 (9), 917-922.

Lelliott, R. A. And D. E. Stead 1987. A Manualfor the Diagnosis of Plant Pathogenic Bacteria. Blackwell cientific Publication Ltd. OsneyM ad Oxford. 224s.

Louws, F. J., Fulbright D. W., Stephens C. T. And De Bruijn F. J., 1994. spesific Genonic Fingerprinting of phytopathogenic Xanthomonas and Pseudomonas Pathovars and Strains Generated with Repetitive sequences and PCR. Applied and Enviromental Microbiology, 60 (7), 2286-2295.

Mirik, M., Saygılı, H., Aysan, Y., Sahin, F., Üstün, N. Plant Pathology. 53(6):803, December 2004.

Mugnai L. O. Surico And Iacobellis, 1993. Response of explants and cultured cells of oleanderto inoculation with strains of Pseudomonas syringae subsp. savastanoi. Petria, 3: 1,27-39 20 ref

Mugnai, L. L. Gio Anetti, .Ventura, And G. Surico 1994. The grouping of strains of Pseudomonas syringae subsp. savastanoi by D A restriction fıngerprinting. Journal of Phytopathology. 142:3-4 209-218p.

Marcelo A., M. Femandes, Mf. Potes, Jf. Errano It. Metzidak.Đs (Ed.), D.G. Voyiatzis 1999. Proceedings of the Third Đnternational Symposium on Olive Growing Chania, Crete Oreece,22-26 eptember 1997: volume 2. ActaHorticulturae.1999, 0:474 581- 584p.

Mohan ve ark., 1987 An Improved Agar Plating Assay For Detection Pseudomonas syringae pv. syringae And Peudomonas syringae pv. phaseolicola Đn Contaminated Bean Seed. Phytopathology 77: 1390-1395.

Öztürk, 2006 http://www.egeekonomisi.com/yazar_kose.php?hid=11535

Panagopoulos, C. G., 1993. Olive Knots in Greeee. Bulletin OEPP/ EPPO Bulletin 23,417- 422p.

Penyalver, R., Garcıa, A., Ferrer, A, Bertolını, E. And Lopez, M. M. 2000. Detection of Pseudomonas savastanoi pv. savastanoi in olive plants by enrichment and -PÇR. Applied and Environmental Microbiology, 66(6): 2673-2677·

Penyalver, R., García, A., Ferrer, A., Bertolini, E., Quesada, J. M.,Salcedo, C. I., Piquer, J., Pérez-Panadés, J., Carbonell, E. A., Del Río, C.,Caballero, J. M., And López, M. M. 2006. Factors affecting Pseudomonas savastanoi pv. savastanoi plant inoculations and their use for evaluationof olive cultivar susceptibility. Phytopathology 96:313-319.

Sambrook ve ark., 1989 Molecular Cloning: a laboratory manual. 2nd ed. N.Y., Cold Spring Harbor Laboratory, Cold Spring Harbor Laboratory Press, 1989. 1659 p. ISBN 0-87969-309-6.

Schaad . W. J. B. Jones And W . Chun 2001. Laboratory Guide for Identificatiorı of Plant Pathogenie Bacteria. Third edition. APS PRESS. St. Paul, Minnesota.

Scortichini M., Marchesi U. And Di Prospero P., 2001. Genetic Diversity of X. Arboricola pv. Juglandis strains from Different Geographical Areas Shown by RepEtitive Polymerase Chain Reaction Geenomic Fingerprinting. J. Phytopathology, 149, 325-332.

Sisto, A., Cipriani, M. G., And Morea, M. 2004. Knot formation caused by Pseudomonas syringae subsp. savastanoi on olive plants is hrp-dependent. Phytopathology 94:484-489.

Steffan, R. L., Atlas, R. M. 1991. Polymerase Chain Reaction: Applications Đn Environmental Microbiology. Annu. Rev. Microbiol. 45: 137-161.

Surico G. Comaı L. And Kosuge T. 1984. Pathogenicity of strains of Pseudomonas syringae pv. savastanoi and their indoleacetic aciddeficient mutants on olive and oleander. Phytopathology, 74: 490-493.

Surico G., And P. Lavermicocca 1989. A serniselective mediwn for the isolation of Pseudomonas syringae pv. savastanoi. Phytopathology, 78: 185-190.

Surico, G. And Iacobellis N.S., 1992. Phytohormones and olive knot diseases. Molecular ignals In Plant-Microbe Communications. Ed. Desh Pal S. Verma Ph. D., FRSC., CRC Press. 209-227.

Tatlı, B. ve Benlioğlu, K., 2004 Aydın ve Muğla Đllerinde Zeytin Ağacı Uru Pseudomonas savastanoi pv. savastanoi Hastalığı Üzerine Çalışmalar T.C. Adnan Menders Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Bitki Koruma Anabilim Dalı. 62 s.

Tarbah, F. A., Goodman, R. N., 1986. Rapid detection of Agrobacterium tumefaciens in grapevine propagating material and the basis for an efficient indexing system. Plant Disease, 70, 566-568.

Tenover, F. C. Ed. 1989. DNA Probes For Infectious Diseases. CRC Pres, Boca Raton, FL. Tehabsim, A., Khadair And Jd. Janse 1991. Oeeurenee and distribution of Pseudomonas

syringae subsp. savastanoi in Jordan. Phytopatologia Mediterranea. 30: 1,64-66p. Thornley M. J. 1960. The differ ntiation of Pseudomonas from other Gram negative ba teria

on the basis ofarginine metabolism. 1. Appl. BacterioL. 1: 37-52p.

Teviotdale, Beth L. 1994. Olive Produetion Manua (L8. Part . Pest Management Diseases OfOlive ). 107p.

Tunalıoğlu, R., Karahocagil, P., Tan, M.. 2003 tarımsal ekonomi araştırma enstitüsü zeytin yağı ve sofralık zeytin durum ve tahmini : 2002/2003

Varvaro, L. And Surıco, G. 1984. Epiphytic survival of Pseudomonas syringae pv. savastanoi and its multiplication in host tissues. u. S. Workshop/Seminar "Plant Pathology and Quarantine" Roma (ltaly) , 17- 21 September.

Wilson E. E. 1965. Pathological histogenesis in oleander tumors induced by Pseudomonas savastanoi. Phytopalhology, 55: 1244-1249.

Visidi, R. P., And Yolken, P. G. 1987. Molecular Diagnosis Of Đnfectious Diseases By Nucleic Acid Hybridization. Mol. Cell. Probes 1: 3-14.

ÖZGEÇMĐŞ

1983 yılında Kilis te doğdum. Đlk, orta ve lise eğitimimi Aydın’da tamamladıktan sonra 2002 yılında Selçuk Üniversitesi, Ziraat Fakültesini kazandım. 2006 yılında Bitki Koruma Bölümünden Ziraat Mühendisi ünvanı ile mezun oldum. 2006 yılında Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Ana Bilim Dalında yüksek lisans eğitimime başladım.