Giriş
Ö
ğretmen Akademisi Vakfı’nın “Öğrenen Lider Öğretmen” eğitimleri ile 82.759 öğretmene “İletişim”, “Sınıf Yönetimi” ve “Ölçme ve Değer- lendirme” başlıklarında atölye çalışmaları yapılmıştır. Projenin etkisini ölç- mek amacıyla eğitim öncesinde ve sonrasında öğretmenlere “Olumlu Sınıf Ortamı Oluşturmaya Yönelik Algı, Tutum ve Uygulamalar Ölçeği” uygulan- mıştır. Bu test sonuçları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olup ol- madığı eşleştirilmiş örneklemler için t-testi1 ile sınanmıştır. 6.379 öğretmenüzerinde yürütülen çalışmada eğitim sonrasında öğretmen görüşlerinin ölçe- ğin tüm alt boyutlarında istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde değiştiği sap- tanmıştır. Maddeler bazında, “iletişim” alt boyutunda 11 maddenin 7’sinde; “sınıf yönetimi” alt boyutunda 26 maddenin 22’sinde, “ölçme değerlendir- me” alt boyutunda ise 8 maddenin tamamında anlamlı bir farklılık olduğu görülmüştür. Eğitimin öğrenciler üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla da öğrencilere basılı olarak ön test ve son test anketleri uygulanmıştır. Öğretmen desteği, katılım, işbirliği, eşitlik alt boyutlarından oluşan ölçeğin ön test-son test sonuçları arasında fark olup olmadığı eşleştirilmiş örneklemler için t-tes- ti ile sınanmıştır. Öğrenci anketi sonuçlarına göre eğitimden sonra sınıf orta- mındaki katılım, işbirliği, eşitlik alt boyutlarında anlamlı bir farklılık olduğu,
1 Eşleştirilmiş örneklemler t-testi: Bir grubun veya örneklemin bir değişkene ait iki farklı zamanda- ki ölçümlerine ilişkin ortalamalarının karşılaştırılarak söz konusu ortalamalar arasındaki farkın belirli bir güven düzeyinde önemli olup olmadığını test etmek için kullanılır.
78 ikinci bölüm: öğretmen araştırması sonuçları
öğretmen desteği alt boyutunda ise anlamlı bir fark oluşmadığı görülmüştür. Öğretmenlerin eğitim sisteminin en önemli bileşenlerinden olduğu gerçeği ile kurgulanan bu eğitimin; iletişim, sınıf yönetimi ve ölçme değerlendirme ala- nında fark yarattığı; sınıf ortamında öğrenciler arasındaki katılım, işbirliği ve eşitliği olumlu yönde desteklediği görülmektedir.
Tüm dünyada her türlü eğitim-öğretim etkinliklerinin üç temel ayağı vardır: Öğrenci, uygulanan eğitim programı ve öğretmen. Eğitim sistemlerinin kalitelerinin yükseltilmesi ülkelerin kalkınma düzeylerini de yükselten, refah düzeylerini arttıran ve toplumda oluşan sosyo-ekonomik farklılıkları azaltan en önemli unsurdur. Özellikle İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra eğitim sistemle- rini geliştirmeye odaklanan ülkelerin daha sağlam demokrasiler kurduğu ve da- ha hızlı kalkındığı gözlemlenmiştir (Akınoğlu, 2005). Dolayısıyla her ülkenin eğitim sisteminin o ülkenin geleceğini belirlediğini söylemek gerçekçi bir yakla- şımdır. Geleceği kuracak olan iyi öğrencilere sahip olmak içinse temel olarak iyi bir eğitim programına ve iyi öğretmenlere ihtiyaç vardır (Seferoğlu, 2004).
Türkiye’de eğitim programlarıyla ilgili çalışmalar Cumhuriyet’in ilanı ve Atatürk’ün girişimleriyle başlamış, 1950’li yıllarda hızlanmıştır. 1960’lı yıllarda odak ilköğretim programlarına kaymıştır. 1980’li yıllardan itibaren alanında uzman akademisyenlerle ortak çalışmalar yürütülmüştür ve 1990’lı yıllardan itibaren ölçme ve değerlendirme konusu özel olarak çalışılmaya başlanmıştır.
İlköğretim programlarında en kapsamlı ve köklü değişiklik ise 2004 yılındaki pilot uygulamayla, davranışçı yaklaşımdan uzaklaşarak, bilişsel ve yapılandırmacı yaklaşımla oluşturulan eğitim programlarına geçişle gerçek- leşmiştir. Bu program 2005-2006 eğitim-öğretim yılında tüm Türkiye’de uy- gulanmaya başlamıştır. Yapılandırmacı yaklaşım, bilim insanlarının beyni ve öğrenme süreçlerini daha iyi anlaması ve açıklamasıyla ortaya konan kuram- ları temel alır ve her öğrencinin farklı öğrenme stiline, farklı zekâ çeşitlerine sahip olduğu varsayımını kabul eder. Bilginin tek taraflı olarak öğretmenden öğrenciye aktarılmasının aksine, bilginin çok sesli ve çeşitliliği barındıran or- tamda, herkesin aktif olarak katıldığı sosyal öğrenme ortamında yapılandırıl- dığı görüşüne dayanır. Öğrenme sürecinin merkezinde öğretmen değil, öğren- ci vardır ve sosyal etkileşim esastır. Öğrenci kendi öğrenmesinin sorumlulu- ğunu alır. Bilginin kaynağının son yirmi yılda katlanarak artmasıyla birlikte öğretmenin rolünün de sınıf içinde “öğreten” kişiden “öğrenmeyi kolaylaştı- ran” kişiye dönüşmesi bu program değişiminin getirilerinden biridir. Dünya- da pek çok gelişmiş ülkede yapılandırmacı yaklaşım temel alınarak uygula-
4. “öğrenen lider öğretmen” eğitiminin öğretmenlerin becerileri üzerine etkisi 79
nan eğitim programları vardır. Amerika Birleşik Devletleri, Finlandiya, Kana- da, İngiltere, İrlanda, Avustralya bunlardan sadece birkaçıdır. PISA (Prog- ramme for International Student Assessment) gibi uluslararası karşılaştırma- lar yapan sınavlar ve bunların çıktıları, yapılandırmacı yaklaşımın doğru uy- gulandığı ve öğretmen eğitimleri ile desteklendiği ülkelerdeki olumlu sonuçla- rı açıkça ortaya koymaktadır.
Türkiye’deki eğitim programında gerçekleştirilen bu olumlu değişik- liklerin doğru uygulanması ve sürdürülebilir olması, programın özellikle de öğretmenler tarafından iyi anlaşılmasına, neleri değiştirdiğinin iyi bilinmesine ve değişen öğretmen ve öğrenci rollerinin iyi anlaşılmasına bağlıdır (Akınoğ- lu, 2005). Bu açıdan bakıldığında son 10 yılda ülkemizde programın sağlıklı şekilde hayata geçmesinde pek çok engelle karşılaşılmıştır. Türkiye toplu- munda öğretmenlik mesleği algısı ve öğrencilerin öğretmenlik mesleğini seç- me sürecinden başlayıp, hizmet öncesi dönemde devam edip, sahadaki uygu- lamalara kadar uzanan süreçte aksayan pek çok yön olmakla birlikte bu ma- kalede sadece öğretmenlerin hizmetiçi eğitim alanındaki ihtiyaçlarına odakla- nılarak, alternatif bir model olan Öğretmen Akademisi Vakfı’nın uyguladığı Öğrenen Lider Öğretmen Programı’nın sonuçları ve getirileri incelenecektir.
Nitelikli öğretmen ve öğrenme ortamları için öğretmenlere sağlanacak mesleki gelişim fırsatlarının devamlılığı ülkenin kalkınmasında hayati rol oy- namaktadır (Seferoğlu, 2004). Yeni programla ilgili yapılan araştırmalarda öğretmenlerin kendilerini eksik hissettikleri konuların başında yeni program- la ilgili bilgi ve deneyimlerinin eksikliği olduğu ön plana çıkmakta ve bu ko- nuda sürekli bir hizmet içi eğitimin olması gerekliliği ifade edilmektedir. (Bu- lut, 2007). Hizmetiçi dönemde bu sorumluluk temel olarak Milli Eğitim Ba- kanlığı’nda olmakla birlikte sivil toplum kuruluşlarının da katkı sunabileceği pek çok alan vardır (TED Öğretmen Yeterlikleri Özet Raporu, 2009).
Eğitim sistemini programın amaçladığı şekilde öğretmen odaklı ol- maktan kurtarmanın yolu iyi tasarlanmış ve uygulanan hizmetiçi eğitim prog- ramlarıyla mümkündür (Akınoğlu, 2005; Akpınar ve Aydın, 2007). Refor- mun hayata geçmesinin anahtarı öğretmenlerdir (Karakaya, 2003).
Türkiye’de öğretmenlerin mesleki ve kişisel gelişimlerini amaçlayan ilk ve tek sivil toplum kuruluşu olan Öğretmen Akademisi Vakfı 2008 yılından beri geliştirdiği tüm programların 2004 eğitim reformunu desteklemesine özen göstermiş ve hizmetiçi eğitim alanında yeni bir alternatif sunmuştur. Var olma amacında çocuğun yüksek yararını her zaman temel ilke olarak belirleyen va- kıf, bireysel ve toplumsal sorumluluklarının bilincinde; araştıran, sorgulayan
80 ikinci bölüm: öğretmen araştırması sonuçları
ve analitik düşünebilen, özgüven sahibi; kişisel gelişimin sürekliliğini önemse- yen; evrensel değerleri benimsemiş ve ülkenin kültür mirasına sahip çıkabile- cek genç nesillerin yetiştirilmesine katkıda bulunacak öğretmenlerin gereksi- nimlerine cevap vermek için çalışmaktadır. Bu ana hedef doğrultusunda 2008 yılında başlayan Öğretmenin Sınırı Yok projesi kapsamında gerçekleştirilen Öğrenen Lider Öğretmen eğitimlerinden bugüne dek 82.759 öğretmen yarar- lanmıştır. Eğitim içerikleri geliştirilirken özellikle OECD’nin TALIS (2010) ra- porunda da vurgu yapılan ve öğretmenlerin acil olarak geliştirilmesi gereken yetkinlik alanlarının arasında yer alan “öğrencilerin disiplin ve davranış so- runları” (Gökmenoğlu, 2013) Sınıf Yönetimi başlığı altında incelenmiştir. Ya- pılandırmacı yaklaşıma uygun bir eğitim programında öğretmenin bilgiyi su- nan yerine, rehber ve kolaylaştırıcı oluşu (Yapıcı ve Leblebiciler, 2005) iletişim becerilerinin önemini tartışılmaz hale getirmektedir. Yine Milli Eğitim Bakan- lığı’nca saptanan öğretmen yeterlilikleri grupları arasındaki “Eğitme-Öğretme Yeterlilikleri”nin alt başlıkları arasında yer alan “başarıyı ölçme ve değerlen- dirme” maddesi de (MEB, 2002) ölçme değerlendirme faaliyetlerinin önemine vurgu yapmaktadır. Dolayısı ile eğitimin diğer iki ana başlığının İletişim Bece- rileri ve Ölçme Değerlendirme olarak belirlenmesi önemli görülmüştür.
Öğretmenlerin sürekli gelişiminin sağlanması zorunluluğu göz önüne alındığında OECD’nin TALIS raporuna göre 23 ülkenin öğretmenlerinin % 89’u, araştırmanın yapıldığı tarih itibariyle son 18 ayda bir mesleki gelişim fa- aliyetine katıldıklarını belirtirken Türkiye’deki öğretmenlerin dörtte birinin herhangi bir etkinliğe katılmadıklarını ifade etmeleri önemlidir (2009). Bundan hareketle vakfın eğitimlerinin öğretmenlerin kendi görev yaptıkları okullarda yapılıyor oluşu kişisel gelişim fırsatlarına ulaşılabilirliği artırmış, okul temelli tüm eğitimler 25-30 kişilik gruplarda atölye çalışmaları biçiminde gerçekleşti- rilmiş ve öğretmenin sürece etkin katılımı sağlanmıştır. Eğitimin etkisi ön test ve son test uygulamalarıyla 2008 yılından beri düzenli olarak ölçülmektedir.
Bu araştırma, “Öğrenen Lider Öğretmen” eğitiminin öğretmenler üze- rindeki etkisini ölçmek amacıyla yapılmıştır. Bu amaç doğrultusunda araştır- mada aşağıdaki sorulara yanıt aranmıştır.
1. Öğrenen Lider Öğretmen eğitimiyle; öğretmenlerin olumlu sınıf or- tamı oluşturmaya yönelik olarak tutum, algı ve uygulamalarında farklılık var mıdır?
2. Eğitim sonrasında, katılımcı öğretmenlerin sınıflarındaki öğrencile- rin sınıf ortamına ilişkin algılarında farklılık var mıdır?
4. “öğrenen lider öğretmen” eğitiminin öğretmenlerin becerileri üzerine etkisi 81
YÖntem
“Öğrenen Lider Öğretmen” eğitiminin öğretmenlerin olumlu sınıf ortamı oluşturmaya yönelik tutum, beceri, algı ve sınıf uygulamalarına etkisini ince- leyen bu araştırmada “tek grup, ön test-son test” model olarak belirlenmiştir. Veri toplamak amacıyla öğretmenlere ve öğrencilere iki farklı ölçek uygulan- mıştır. Tek grup ön test-son test modelinde gruba bağımsız değişken uygula- nır ve hem eğitim öncesi (ön test) hem de eğitim sonrası (son test) ölçümler alınır (Karasar, 2012).
Çalışma Grubu: Araştırmanın çalışma grubunu; 2011-2014 yıllarında eğitime katılan öğretmenlerden ön test ve son test ölçeklerini doldurmuş olan 6.379 öğretmen ve bu öğretmenlerin öğrencilerinden ön test son test ölçekle- rini doldurmuş olan 12.491 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma grubundaki tüm öğrenci ve öğretmenler devlet okullarındadır.
Veri Toplama Araçları: Öğrenen Lider Öğretmen eğitiminin öğretmen- lerin tutum, beceri, algı ve sınıf uygulamalarına etkisini araştırmak üzere bir ölçme değerlendirme planı oluşturulmuştur. Bu plan çerçevesinde öğretmenle- re “Olumlu Sınıf Ortamı Oluşturmaya Yönelik Algı, Tutum ve Uygulamalar Ölçeği”; öğrencilere de “Bu Sınıfta Neler Oluyor?” ölçeği uygulanmıştır.
Olumlu Sınıf Ortamı Oluşturmaya Yönelik Algı, Tutum ve Uygulamalar Ölçeği
Öğrenen Lider Öğretmen eğitimi ile hedeflenen öğretmen kazanımları incelenerek hazırlanan ölçek, eğitimin geliştirmeyi hedeflediği tutum, algı ve uygulamalarına yönelik olarak kazanımlarla örtüşecek maddeler yazılarak oluşturulmuştur. 5’li Likert2 tipinde hazırlanan ölçekte “Kesinlikle katılmı-
yorum” ile “Kesinlikle katılıyorum” arasında derecelendirilmiş 45 ifade bu- lunmaktadır. Ölçek, iletişim becerileri, sınıf yönetimi ve ölçme değerlendirme olmak üzere üç boyuttan oluşmaktadır. Ölçeğin Cronbach alfa3 güvenirliği
katsayısı 0,91’dir. Ölçek eğitim öncesi ve sonrasında öğretmenlere çevrimiçi olarak uygulanmıştır.
2 Likert (1932) tarafından geliştirilen dereceleme toplamlarıyla ölçekleme yaklaşımında, ölçülmek is- tenen söz konusu tutumla ilişkili çok sayıda olumlu ve olumsuz ifade, çok sayıda cevaplayıcıya uy- gulanır. Cevaplayıcılar her ifade için “Kesinlikle katılıyorum”, “Katılıyorum”, “Kararsızım”, “Ka- tılmıyorum” ve “Kesinlikle katılmıyorum” biçiminde tepkide bulunurlar. Böylece her cevaplayıcı, ölçekteki her ifadenin kapsadığı tutum öğesine katılma / katılmama derecesini bildirmiş olur.
3 Cronbach (1951) tarafından geliştirilen alfa katsayısı yöntemi, maddeler 1-3, 1-4, 1-5 gibi puan- landığında, kullanılması uygun olan bir iç tutarlılık tahmin yöntemidir. Cronbach alfa katsayısı, ölçekte yer alan k maddenin varyansları toplamının genel varyansa oranlanması ile bulunan bir ağırlıklı standart değişim ortalamasıdır.
82 ikinci bölüm: öğretmen araştırması sonuçları
Bu Sınıfta Neler Oluyor? Ölçeği
Fraser, McRobbie ve Fisher tarafından 1996 yılında geliştirilen oriji- nal ölçek 56 maddeden oluşmaktadır. Öğrenci uyumu, öğretmen desteği, ka- tılım, araştırma, görev dağılımı, işbirliği ve eşitlik olmak üzere sekiz alt bo- yuttan oluşmaktadır. “Bu Sınıfta Neler Oluyor?” ölçeğinde proje kapsamın- daki hedefler doğrultusunda, eşitlik, öğretmen desteği, katılım ve işbirliği alt boyutundaki 32 maddelik kısmı kullanılmıştır. Ölçek, eğitime katılan öğret- menlerin sınıflarında yer alan öğrencilere Öğrenen Lider Öğretmen eğitimin- den önce ve eğitimden bir süre sonra basılı olarak uygulanmıştır. Öğrenciler ölçekte yer alan ifadelere 1. Hiçbir Zaman, 5. Her Zaman olmak üzere 5’li Likert tipinde yanıt vermişlerdir. Ölçeğin Cronbach alfa güvenirliği katsayı- sı 0,94’tür.
verilerin Çözümlenmesi ve Yorumlanması
Araştırmada verilerin çözümlenmesinde SPSS 17.04 programı kullanılmıştır.
Araştırmada kullanılan istatistiksel süreçlerde anlamlılık düzeyi 0,05 olarak kabul edilmiştir. Ölçeklerden elde edilen ön test ve son test puanları arasında- ki farkın istatiksel olarak anlamlı olup olmadığı eşleştirilmiş örneklemler için t testi ile test edilmiştir.
olumlu sınıf ortamı oluşturmaya Yönelik Algı, tutum ve uygulamalar Ölçeği Bulguları
Öğrenen Lider Öğretmen eğitiminin öğretmenlerin algı, tutum ve uygulama- ları üzerinde bir değişiklik yapıp yapmadığı, Olumlu Sınıf Ortamı Oluştur- maya Yönelik Algı, Tutum ve Uygulamalar Ölçeği ön test - son test puan or- talamaları arasında anlamlı bir fark olup olmadığını belirlemek için eşleştiril- miş grup t-testi yapılmış ve elde edilen bulgular tablo 4.1’de sunulmuştur.
Olumlu sınıf ortamı oluşturmaya yönelik tutum ve algıları ölçeğinde, iletişim, sınıf yönetimi ve ölçme değerlendirme alt boyutları için ön test ve son test puanlarının ortalamaları arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığını belirlemek için eşleştirilmiş örneklemler t-testi yapılmıştır. Testin sonucuna göre olumlu sınıf ortamı oluşturmaya yönelik üç alt boyut için de eğitimden önceki ve eğitimden sonraki puan ortalamaları arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu görülmektedir (p<0,05). Başka bir deyişle, eğitime katılan öğretmenlerin olumlu sınıf ortamı oluşturmaya yöne-
4 SPSS 17.0 (statistical Package for the social sciences) istatistiksel analize yönelik bir bilgisayar programıdır.
4. “öğrenen lider öğretmen” eğitiminin öğretmenlerin becerileri üzerine etkisi 83
lik iletişim, sınıf yönetimi ve ölçme değerlendirme yapma becerilerinde olum- lu yönde istatistiksel olarak anlamlı bir değişim ortaya çıkmıştır.
Eğitimin kazanımları dikkate alınarak oluşturulan ölçek, maddeler dü- zeyinde de incelenerek eğitim sonrasında hangi maddelerde anlamlı fark ol- duğu kontrol edilmiştir. Eğitim sırasında yürütülen etkinliklerin katılımcıla- rın tutum, algı ve uygulamalarına yönelik fark yaratıp yaratmadığı eğitim programının geliştirilmesi, yenilenmesi açısından da önemli bir bilgidir. Bu amaçla alt boyutlara göre maddelerin ön test ve son test puanları arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığı eşleştirilmiş örneklemler t- testi ile yapılmıştır. tablo 4.2, alt boyutlara göre ön test ve son test puanları arasında anlamlı fark çıkan ve çıkmayan madde sayısını göstermektedir.
tABlo 4.1
olumlu sınıf ortamı oluşturmaya Yönelik Algı, tutum ve uygulamalar Ölçeği Ön test - son test eşleştirilmiş Örneklemler t-testi sonuçları
Alt boyutlar Ölçümler n1 ort.2 ss3 sd4 t5 p6
İletişim Ön test 6379 4,1051 ,35314 6378 -21,976 ,000 Son test 6379 4,2249 ,39356
Sınıf yönetim Ön testSon test 63796379 4,23834,3396 ,34912,39156 6378 -18,508 ,000 Ölçme değerlendirme Ön test 6379 4,0839 ,39573 6378 -15,017 ,000
Son test 6379 4,1766 ,42307
1 N: Kişi sayısı.
2 Ort.: Aritmetik ortalama.
3 SS: Standart sapma.
4 Sd: Serbestlik derecesi.
5 t: t değeri.
6 p: Anlamlılık değeri, gruplar arasında fark olup olmadığını gösteren değerdir. Bu değer 0,05’ten küçükse gruplar arasında fark olduğuna karar verilir.
tABlo 4.2
olumlu sınıf ortamı oluşturmaya Yönelik tutum ve Algılar Ölçeği, Alt Boyutlara Göre maddelerin Özet Dağılımı
Alt boyutlar
toplam madde sayısı
Anlamlı fark çıkan madde sayısı Anlamlı fark çıkmayan madde sayısı İletişim 11 7 4 Sınıf yönetimi 26 22 4 Ölçme değerlendirme 8 8 0 Toplam 45 37 8
84 ikinci bölüm: öğretmen araştırması sonuçları
Bu sınıfta neler oluyor? Ölçeği Bulguları
Öğrenen Lider Öğretmen eğitiminin, eğitime katılan öğretmenlerin öğrencile- rine nasıl yansıdığı, öğrencilerin projeden ne yönde ve ne şekilde etkilendiği- ni belirlemek amacıyla uygulan “Bu Sınıfta Neler Oluyor?” ölçeği ön test ve son test puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark olup olmadığını belirle- mek için eşleştirilmiş grup t-testi yapılmış ve elde edilen bulgular tablo 4.3’te sunulmuştur.
tABlo 4.3
“Bu sınıfta neler oluyor?” Ölçeği Ön test-son test eşleştirilmiş Örneklemler t-testi sonuçları
Alt boyutlar Ölçümler n ort. ss sd t p
Öğretmen desteği Ön test 12490 3,9372 ,77722 12489 1,622 0,105 Son test 12490 3,9269 ,83959
Katılım Ön test 12413 3,6267 ,87639 12412 -14,932 ,000 Son test 12413 3,7313 ,89791
İşbirliği Ön testSon test 1247312473 3,68843,8019 ,81321,84583 12472 -16,119 ,000 Eşitlik Ön test 12491 4,1892 ,81243 12490 -3,373 ,001
Son test 12491 4,2119 ,85155
“Bu Sınıfta Neler Oluyor?” ölçeğinde, öğretmen desteği, katılım, işbir- liği ve eşitlik alt boyutlarında ön test ve son test puanlarının ortalamaları ara- sındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığını belirlemek için eş- leştirilmiş örneklemler t-testi yapılmıştır. Testin sonucuna göre öğretmen des- teği alt boyutunun dışındaki diğer üç alt boyut için de eğitimden önceki ve eğitimden sonraki puan ortalamaları arasındaki farkın istatistiksel olarak an- lamlı olduğu görülmektedir (p<0,05). Bu sonuca göre, eğitime katılan öğret- menlerin öğrencilerinin eğitimden sonra sınıf ortamlarındaki katılım, işbirliği ve eşitlik alt alanlarında olumlu yönde istatistiksel olarak anlamlı bir değişim ortaya çıkmıştır.
sonuÇlAr ve tArtışmA
PISA (Programme for International Student Assessment) gibi uluslararası karşılaştırmalar yapan sınavlarda yüksek skorlara ulaşan ülkelerdeki öğret- menlerin hizmetiçi eğitimi kendilerini geliştirmek için bir fırsat ve bir hak ola- rak algılandığı ortak noktalardan biridir (Eraslan, 2009). Öğretmen Akade- misi Vakfı, eğitiminde öğretmenin aktif katılımını sağlayarak, eğitimi eğlen-
4. “öğrenen lider öğretmen” eğitiminin öğretmenlerin becerileri üzerine etkisi 85
celi hale getirmiş ve öğretmenlerin hizmetiçi eğitimlerine dair bakış açılarını değiştirme yönünde önemli bir adım atmıştır. Ayrıca eğitimler okul temelli gerçekleştirilmiş, öğretmenlerin birbirlerinden öğrenmesi için alan açarak, meslektaş öğrenmesini desteklemiş ve eğitimden sonra vakfın online eğitim portalı eKampüs’e erişim için her katılımcıya ücretsiz olarak kullanıcı adı ve şifre sağlayarak yüz yüze eğitimlerin online olarak da devam etmesini sağla- yarak karma öğrenme modelini hayata geçirmiştir. Tüm dünyada öğretmen- lerin hizmetiçi eğitiminde kullanılan bu temel ilkeler (Aykaç, Kabaran, Bilgin, 2014) Öğretmen Akademisi Vakfı’nın eğitimlerinde hayata geçmiş ve Türki- ye’de değişen programın uygulanabilirliğini sağlama yolunda önemli bir al- ternatif model oluşturulmuştur.
Bilgiye erişme yollarında çocukların oldukça hızlı takip edebildikleri gelişmelere ayak uydurabiliyor olmak, sağlıklı iletişim kurabilmek ve sınıfta uygulanabilir yöntem ve tekniklere hâkim olmak etkili öğrenme ortamları- nın tasarlanmasında önem arz etmektedir. Yenilenen eğitim ihtiyaçlarını karşılama yolunda önemli bir adım olan yeni eğitim programının tek başına ülkeyi daha ileriye taşıması imkânsızdır. Özellikle çocuğun yüksek yararına çalışan tüm eğitimcilerin sürdürülebilir kişisel gelişimin önemini içselleştire- bilmeleri, kendilerini sürekli güncellemeleri ve gelişime açık olmaları birinci önceliktedir.
Türkiye’de bu yönde çalışmayı amaç edinen kurum, kuruluş ve sivil toplum örgütlerinin sayısı artmalı, gelecek nesillerin bilime inanan, aydın, sorgulayan ve öğrenmeyi öğrenmiş bireyler olarak yetişmelerine katkı yapa- bilmek adına öğretmenlerin kişisel gelişimine yatırım yapılmalı ve bu tür et- kinlikleri ulaşılabilir kılmak için kaynak yaratılmalıdır.
Kaynakça
Akınoğlu, O., “Türkiye’de Uygulanan ve Değişen Eğitim Programlarının Psikolojik Temel- leri”, M. Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 22, 2005, s. 31-46. Akpınar, B. ve Aydın, K., “Türkiye ve Bazı Ülkelerin Eğitim Reformlarının Karşılaştırılma-
sı”, Doğu Anadolu Bölesi Araştırmaları, 6(1), 2007.
Aykaç, N., Kabaran, H. ve Bilgin, H., “Türkiye ve Bazı Avrupa Birliği Ülkelerindeki Öğ- retmen Yetiştirme Uygulamalarının Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi”, Turkish Stu-
dies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(3), 2014, s. 279-292.
Bulut, M., “Curriculum Reform in Turkey: A Case of Primary School Mathematics Cur- riculum”, Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 3(3), 2007, s. 203-212.
86 ikinci bölüm: öğretmen araştırması sonuçları
Eraslan, Ali, “Finlandiya’nın PISA’daki Başarısının Nedenleri: Türkiye için Alınacak Ders- ler”, Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 3(2), 2009, s. 238-248.
Gökmenoğlu, Tuba, “İlköğretim Öğretmenlerinin Hizmetiçi Eğitim Gereksinimlerini Belir- lemeye Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması”, Öğretmen Eğitimleri ve Eğitimcileri
Dergisi, 2(1), 2013, s. 31-52.
Karakaya, Ş., Modernizim Postmodernizm ve Öğretmen Çalışma Kültürü, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2003.
Karasar, N., Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2012.