Solvency II Projesinin Gelişim Süreci

Solvency I’in 2002 yılında yürürlüğe girmesinin ardından Solvency II Projesi başlamıştır. İlk aşamada yeni düzenlemenin genel çerçevesi ve sonraki süreçte ele alınacak konular belirlenmiştir. Buna göre, üç sütunlu yapı, risk tabanlı sermaye yeterliliği hesaplamaları, aktif denetim, şeffaflık ve şirketin gerekliliklerini belirlemek için standart yaklaşımlar ve içsel modeller kullanma opsiyonlarına sahip olması gibi ilkeleri açıkça belirtilmiştir. Ayrıca Solvency II Direktifi, diğer tüm direktifleri de tek çatı altında toplamayı amaçlamaktadır. 53

Yapılan pek çok çok çalışmanın arasından iki çalışma ön plana çıkmaktadır. Bunlardan biri 2002 yılı Mayıs ayında yayımlanan KPMG Raporu54_’dur. 55 _{Raporda sigorta}

şirketlerinin finansal durumları ile ilgili riskler ve bu risklerin birbirleri ile ilişkileri, teknik karşılıklar, daha yenilikçi risk azaltma teknikleri, Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB)’nun getirdiği yeni muhasebesel düzenlemeler, derecelendirme kuruluşlarının etkileri, farklı sermaye yeterliliği modelleri ele alınmıştır. Avrupa Birliği’nde uygulanan sermaye yeterliliği düzenlemesi olan Solvency I ile başta Amerika olmak üzere çeşitli ülkelerde uygulanan riske dayalı sermaye (Risk Based Capital- RBC) sistemi kıyaslanmış ve riske dayalı sistemde bulunması gereken asgari risk kategorilerini açıklanmıştır. Bununla birlikte bankacılık sektörü için uygulanan Basel II’nin üç sütunlu yapısına benzer bir yapı önerilmiştir56 _{Üye pek çok devlet tarafından da sigortacılıkta sermaye yeterliliği ile ilgili}

uygulanan diğer sistemlerin analizi, muhasebe, aktüeryal bilimler ve sigortacılıktaki uluslararası gelişmelerin analizi, sigorta ve reasürans şirketlerinin kullandıkları içsel modeller ve teknik karşılıklar gibi pek çok çalışma yapılmış ve rapor olarak sunulmuştur. 57

53 _{Doff, s. 121.}

54 _{KPMG, Study into the methodologies to assess the overall financial position of an insurance}

undertaking from the perspective of prudential supervision, Contract no: ETD/2000/BS-3001/C/45, May, 2002.

55 _{Sanström, Handbook of Solvency for Actuaries and Risk Managers, s. 581-582.} 56 _{KPMG (2002), s.10.}

57 _{Commission of The European Communities, Accompanying document to the Proposal for a Directive of}

The European Parliament and of The Council on The Taking-Up and Pursuit of The Business of Insurance and Reinsurance Solvency II Impact Assessment Report, SEC(2007) 871, Brussels, July 10, 2007, s. 5.

25

Yapılan pek çok çalışma arasından öne çıkan bir diğer çalışma ise Paul Sharma’nın başkanlığında hazırlanan ve Aralık 2002’de yayımlanan Sharma Raporu’dur58_{. Sigorta}

şirketlerinin finansal başarısızlıklarının ele alındığı raporda, sermaye yetersizliğine neden olan riskler ayrıntılı bir şekilde incelenmiş ve bu risklerin birbirleri ile ilişkilerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Solvency II Projesi’nin hazırlanmasında ilk aşama böylece tamamlanmıştır. Birinci aşama sonunda elde edilen ortak sonuç, sigorta sektöründe sermaye yeterliliği ile ilgili olarak Basel II’ye benzer, risk bazlı, nicel ve nitel gereklilikleri birleştiren, üç sütunlu bir yapının uygulamaya geçirilmesinin gerektiğidir.

İkinci aşama, Solvency II ilgili yasal düzenlemelerin hazırlanması ve uygulanmasıdır. Bu süreç dört aşamadan oluşan Lamfalussy Süreci olarak isimlendirilmektedir (Bkz. Tablo 3). Birinci aşama, Solvency II Direktifi’nin genel çerçevesini oluşturan yasal düzenlemedir ve 2004 yılında Avrupa Komisyonu tarafından Avrupa Parlamentosu’na sunulmuştur. Direktifin kabul edilmesi ile birinci aşama sona ermiştir. Sonrasında Avrupa Komisyonu tarafından Avrupa Sigorta ve Mesleki Emeklilik Denetçileri Komitesi (CEIOPS)’ne yapılan çağrılar sonucunda, yeni sermaye yeterliliği sisteminin farklı yönleri ile ilgili olarak müzakere süreci başlamıştır. Sürecin ardından 10 Temmuz 2007 tarihinde Solvency II Direktif Taslağı yayımlanmıştır. Taslak, küçük çaplı değişikliklerin ardından 26 Şubat 2008’de tekrar yayımlanmıştır. Yoğun müzakerelerin ardından Solvency II Direktifi Taslağı önemli değişikliklere uğrayarak 22 Nisan 2009 tarihinde Avrupa Parlamentosu’nda kabul edilmiştir. Ardından 5 Mayıs 2009 tarihinde Avrupa Konseyi’nde onaylanmış ve 17 Aralık 2009 tarihli Avrupa Birliği Resmi Gazetesi’nde yayımlanmıştır.59

Solvency II Direktif Taslağı’nın kabul edilmesinin ardından, direktifin karmaşık yapısı gereği yorumlanması gerekliliği doğmuştur. Direktif’te tanımlanan tedbirleri uygulamak için gerekli ayrıntılı teknik düzenlemeler üzerinden çalışılmaya başlamıştır. Daha açık bir dille, ikinci aşama, “uygulama önlemleri” denilen önlemler Avrupa Sigorta ve Mesleki Emeklilik Komitesi (EIOPC)’nin mutabakatı ile kararlaştırılmış ve ortaya konmuştur60_.

58 _{Sharma ve diğerleri, a.g.e.}

59 _{CEA, Solvency II: Understanding the Process, 2007, s.5.} 60 _{Doff, s. 122.}

26

Tablo 4. Solvency II Direktifi’nin Yayımlanma Süreci ve Lamfalussy Yaklaşımı

Tanım Kapsam Hazırlayan

Kuruluş Karar Veren Kuruluş I. Aşama Solvency II direktifi Genel çerçeve ve ilkeler Avrupa Komisyonu Avrupa Parlamentosu

II. Aşama Uygulama

yöntemleri Ayrıntılı uygulama önlemleri Avrupa Komisyonu Avrupa Komisyonu (EIOPC ve Avrupa Parlamentosu onayı ile)

III. Aşama Denetim

standartları Günlük denetimlerin uygulanma kuralları CEIOPS CEIOPS

IV. Aşama Değerlendirme Uyum ve

Uygulamanın İzlenmesi Avrupa Komisyonu Avrupa Komisyonu

Kaynak: Comite Europeen des Assurances (CEA), Solvency II: Understanding the Process, Şubat 2007, s.5.

Denetim standartlarının oluşturulması, sigorta şirketlerinin denetiminin fiilen uygulanması ile ilgili yasal düzenlemelerin getirilmesi ise üçüncü aşamayı oluşturmaktadır. Ulusal sigorta denetçileri, sigorta şirketlerinin günlük denetimlerinin fiilen uygulanmasından sorumludurlar. Tüm Avrupa Birliği üyesi ülkelerde denetimi standardize etmek amacıyla, CEIOPS tarafından ortak yorumlar, tavsiyeler, rehberler ve standartlar yayımlanmıştır.61

Lamfalussy Süreci olarak adlandırılan bu dört aşamalı yapının nihai amacı, Solvency II düzenlemesinin tüm Avrupa çapında uyumlu bir şekilde uygulanmasını sağlamaktır. Bu amaçla Avrupa Komisyonu, üye ülkeler için uygulamaları izler ve direktife uyulmasını sağlar. Komisyon aynı zamanda, direktifteki yasal düzenlemelerin, üye ülkelerin ulusal mevzuatlarına aktarılıp aktarılmadığını ve üye ülkelerin uygulamalarını sürekli olarak denetleyecektir62. Uygulamaların izlenmesi ve değerlendirilmesi, sürecin dördüncü aşamasını oluşturmaktadır.