İkinci Sütun: Nitel Gereklilikler

Solvency II Direktifi çerçevesinde sigorta ve reasürans şirketlerinin finansal başarısızlıklarına neden olabilecek risklerden bazıları Mali Yeterlilik Sermaye Gereksiniminde yansımasını bulan niceliksel yükümlülükler yerine yalnızca yönetişim yükümlülükleri yoluyla uygun bir şekilde ele alınabilir. Bu nedenle etkili bir yönetişim sistemi sigorta kuruluşlarının uygun şekilde yönetilmesi ve düzenleyici sistem için temel bir gereksinimdir.

Sigorta ve reasürans kuruluşlarının faaliyetlerinin sağlam ve basiretli şekilde yönetilmesini sağlayacak etkin bir yönetişim sistemine sahip olması zorunlu tutulmaktadır.

49

Bu yönetişim sistemi, sorunlulukların açıkça belirtildiği, uygun bir ayrıma tabi tutulduğu yeterince şeffaf bir organizasyon yapısını ve bilginin aktarımını sağlayan etkin bir sistemi içerecektir118_{. Yönetişim sistemi düzenli olarak iç denetime tabi olacaktır.}

Sigorta ve reasürans şirketlerinin en azından iç denetim, iç kontrol, risk yönetimi ve aktüerya fonksiyonlarını içerek kurumsal yönetim sistemlerini kurmaları ve şirketler tarafından Öz Risk ve Sermaye Yeterliliği Değerlendirmesi (ORSA) süreçlerinin geliştirilmesi gerekmektedir119 .

Yönetişim sistemleri kapsamında, sigorta ve reasürans şirketlerinin faaliyet performanslarının devamlılığını ve düzenliliğini sağlamak amacıyla acil durum planlarını da içerecek olan uygun ve ölçülü sistemleri, kaynakları ve süreçleri uygulamaya almaları gerekmektedir. Denetim otoriteleri söz konusu şirketlerin yönetişim sistemlerini tetkik etmek ve bu şirketlerin finansal durumlarını etkileyebilecek riskleri değerlendirmek için uygun araçlara, yöntemlere ve yetkiye sahip olacaktır120_.

Solvency II Direkfiti kapsamında belirlenen, sigorta ve reasürans şirketlerinin kurumsal yönetim sistemlerine ilişkin gerekli unsurlar Tablo 10’da açıklanmaktadır121_:

118 _{Directive 2009/138/EC, Madde 41/1.}

119 _{Pınar Cangir Üstün, “Solvency II’ye Uyum Yolunda Kurumsal Yönetim Yapısı ve İç Denetimin Rolü”, İç} Denetim, Sayı 21, Kış 2012, s.43.

120 _{Directive 2009/138/EC, Madde 41/4-5.} 121 _{Directive 2009/138/EC, Madde 42-49.}

50

Tablo 10. Solvency II: İkinci Sütun Çerçevesinde Kurumsal Yönetim Fonksiyonları.

Gerekli Fonksiyonlar Açıklamalar

Uygunluk ve Yerindelik

İlkesi Şirket yönetiminde veya kilit fonksiyonlarda etkin olan tüm kişiler profesyonel nitelikleri, bilgi ve tecrübesi sağlam ve basiretli bir yönetim için yeterli olmalıdır.

Risk Yönetim Sistemi Maruz kalınan veya kalınabilecek riskleri, sürekli olarak,

tanımlamak, izlemek, ölçmek, yönetmek ve raporlamak için gerekli stratejileri, işlemleri ve raporlama süreçlerini içeren etkin bir risk yönetim sistemi gereklidir.

Öz Risk ve Sermaye Yeterliliği

Değerlendirmesi (ORSA

SCR hesaplamasına dahil olan riskler, SCR hesaplamasına kısmen ya da tamamen dahil edilmeyen riskler, kurumsal yönetim yapısı, risk değerlendirmelerinde kullanılan yöntem, varsayım ve iyileştirme önerileri, risk alma eğilimi, risk alma kapasitesi ve limitleri, değerlendirmelerin ve modelin uygunluğu ve ORSA’yı etkileyen veri kaynakları, sistemler ve kontroller, şirketler tarafından değerlendirilmesi gereken konulardır.

İç Kontrol Sistemi Faaliyetlerin etkinlik ve verimliliğinin artırılması, finansal

raporlamanın güvenilirliğinin temin edilmesi ve yürürlükteki kanun ve düzenlemelere uyum sağlanması amaçlarına yönelik olarak kabul edilebilir bir güvence sağlamak üzere tasarlanan bir süreçtir. Asgari olarak idare ve muhasebe sistemlerini, şirketin tüm seviyelerinde uygun raporlama düzenlemelerini ve

yasal düzenlemelere uyum fonksiyonunu içermesi

gerekmektedir.

İç Denetim Fonksiyonu İç denetim fonksiyonu iç kontrol sisteminin yeterliliğinin ve etkinliğinin bir değerlendirmesini ve yönetişim sisteminin diğer unsurlarını içerecektir. İç denetim fonksiyonu nesnel ve idari faaliyetlerden bağımsız olacaktır. İç denetimin bulgu ve

tavsiyeleri, bunların her biri için hangi eylemin

gerçekleştirileceğini belirleyecek ve bu eylemlerin

uygulanmasını sağlayacak idari organa veya yönetim organına rapor edilecektir.

Aktüeryal Fonksiyon Teknik karşılıkların hesaplanması; yöntemlerin, kullanılan

modellerin ve teknik karşılıkların hesaplanmasında kullanılan varsayımların uygunluğu; verilerin yeterliliği ve kalitesinin değerlendirilmesi; en iyi tahminleri karşılaştırmak; idari organı bilgilendirmek; sigorta poliçesi ve yazım kabul koşulları üzerine fikirler sunmak; reasürans anlaşmalarının yeterliliği hakkında fikirler sunmak; risk yönetim sisteminin etkin uygulanmasına katkıda bulunmak görevleri bulunmaktadır.

Dışarıdan Hizmet Alımı Şirketler herhangi bir faaliyetlerini hizmet alımı yoluyla yerine getirirse, yerine getirdikleri tüm yükümlülüklerden sorumlu tutulurlar. Sigorta ve reasürans kuruluşları, kritik veya önemli fonksiyonlarını veya faaliyetlerini dış hizmet alımına vermeden önce, bu faaliyetlerle ilgili müteakip gelişmeleri içerecek

şekilde, uygun zamanda denetim otoritelerini

51

Kaynak: Directive 2009/138/EC of The European Parliament and of The Council of 25 November 2009 on the taking-up and pursuit of the business of Insurance and Reinsurance (Solvency II), Official Journal of the European Union, No: L 335, 17.12.2009, Madde 42-49.

Solvency II ikinci sütunda belirtilen kurumsal yönetim ilkelerinin yerine getirilip getirilmediği, yine ikinci sütun kapsamında denetleyici gözden geçirme süreci çerçevesinde ele alınmaktadır.

Denetleyici gözden geçirme süreci, kurumsal yönetim süreci de dahil olmak üzere, teknik karşılıklar, sermaye yeterlilikleri, yatırımlara ilişkin kuralları, özkaynakların miktar ve niteliği ile ilgili düzenlemeleri, kısmi ya da tam iç model kullanılması durumunda ilgili ilkelere uyulmasının kontrolü ve değerlendirilmesi gereken konular olarak belirlenmiştir122_.

Denetim otoriteleri tarafından gerçekleştirilecek olan gözden geçirme süreci aşağıdaki aşamaları kapsamaktadır123_:

o Denetim otoriteleri kendilerine, bir sigorta veya reasürans kuruluşunun kötüleşen mali koşullarını tespit etme ve bu kötüleşmenin nasıl düzeltildiğini izleme imkanı veren uygun izleme araçlarını uygulamaya koyacaklardır.

o Denetim otoriteleri, sigorta ve reasürans kuruluşlarının olası olayları ve ekonomik koşullarda gelecekte yaşanacak ve ilgili şirketin mali durumunu olumsuz etkileyecek değişmeleri belirlemek için oluşturulmuş metot ve uygulamalarının yeterliliğini değerlendireceklerdir.

o Denetim otoriteleri, kuruluşların bu olası olaylara ve ekonomik şartlarda gelecekte oluşacak değişmelere dayanma yeteneğini değerlendireceklerdir.

Denetim otoriteleri, sigorta ve reasürans şirketlerinden denetleyici gözetim sürecinde belirlenen zayıflık ve aksaklıkları düzeltmelerini talep etmek için gerekli yetkiyi elinde bulundurur.

Denetim amaçlı gözden geçirme işleminin ardından denetim otoriteleri, istisnai durumlarda, gerekçeli bir karar ile bir sigorta veya reasürans kuruluş için sermaye artırımına karar verebilir. Bu olasılık sadece aşağıdaki şartlarda geçerlidir124_:

a) Denetim otoritesi sigorta veya reasürans kuruluşunun risk profilinin uyumlu standart bir formül kullanılarak hesaplanan Mali Yeterlilik Sermaye Gereksinimi altında yatan

122 _{Directive 2009/138/EC, Madde 36.} 123 _{Directive 2009/138/EC, Madde 36-37.} 124 _{Directive 2009/138/EC, Madde 37.}

52

varsayımlardan ciddi biçimde saptığı sonucuna varır ve içsel bir model kullanma şartını uygunsuz veya yararsız bulursa;

b) Denetim otoritesi, belirli ölçülebilir risklerin yetersiz biçimde tespiti ve modelin mevcut risk profilini daha iyi yansıtacak şekilde uyumunun uygun bir zaman dilimi içinde yapılamaması nedeniyle, sigorta veya reasürans şirketinin risk profilinin içsel bir model veya kısmi içsel model kullanılarak hesaplanan Mali Yeterlilik Sermaye Gereksinimi altında yatan varsayımlardan ciddi ölçüde saptığı sonucuna varırsa; c) Denetim otoritesi sigorta veya reasürans kuruluşunun yönetişim sisteminin

standartlardan ciddi ölçüde saptığı, bu sapmaların şirketin maruz kaldığı veya kalabileceği riskleri düzgün bir şekilde tanımlamasını, ölçmesini, izlemesini, yönetmesini ve raporlamasını engelleyeceğini ve kendi içinde alabileceği diğer önlemleri uygulamanın uygun bir zaman dilimi içinde aksaklıkları yeterince düzeltemeyeceği sonucuna varırsa.

Yukarıda belirtilen şartlara göre denetim otoriteleri (a) ve (b) maddelerinde açıklanan durumlarla karşılaştıkları takdirde, şirketin standart formüle göre sermaye gereksinimi hesaplandıktan sonra gerekli miktarda sermaye artırımı yapılır. Ancak (c) maddesinde belirtilen durumlarda ise, sermaye artırımı denetim otoritesinin artırım kararına neden olan aksaklıklardan doğan risklerle orantılı olacak şekilde yapılmaktadır.