Mali Yeterlilik Sermaye Gereksinimi (SCR)

Solvency II Direktifi kapsamında sigorta şirketlerinin sermaye gereksinimlerini belirlemek amacıyla iki ayrı sermaye seviyesi bulunmaktadır. Bunlardan ilki hedef sermaye gereksinimidir. Hedef sermaye gereksinimi hesaplamalarına ilişkin iki yöntem bulunmaktadır. Sayısal Etki Çalışmaları (QISs) kapsamında uygulanan standart formül ve şirketlerin kendi risk portföylerine uygun olarak kısmi veya tam içsel modeller yardımı ile hedef sermaye gereksinimi hesaplaması yapılabilmektedir.

Mali Yeterlilik Sermaye Gereksinimi, sigorta ve reasürans kuruluşunun maruz kaldığı bütün ölçülebilir risklerin hesaba katılmasını sağlayacak şekilde ayarlanacaktır. Hesaplama, mevcut işlerin yanı sıra gelecek on iki aylık dönemde kayda geçmesi beklenen işleri de kapsayacaktır. Mevcut işlerle ilgili olarak, hesaplama yalnızca beklenmeyen zararları kapsayacaktır. Hesaplama, bir yıllık bir zaman dilimi içinde, sigorta veya reasürans kuruluşunun, ana özkaynaklarının %99,5 güven düzeyine tabi Riske Maruz Değerine karşılık gelecektir. Mali Yeterlilik Sermaye Gereksinimi en azından aşağıdaki riskleri kapsayacaktır101_:

a) Hayat dışı sigorta riski; b) Hayat sigortası riski; c) Sağlık sigortası riski; d) Piyasa riski;

e) Kredi riski; f) Operasyonel risk

Solvency II Direktifi’ne göre, sigorta ve reasürans şirketleri en az yılda bir kez Mali Yeterlilik Sermaye Gereksinimini hesaplayacak ve hesaplamanın sonucunu denetim otoritelerine rapor edeceklerdir. Şirketler, yayınladıkları raporlarda nitelikli öz kaynaklarının sermaye gereksinimlerini karşılayabilecek düzeyde olduğunu ispat etmekle yükümlüdürler. Bir sigorta veya reasürans şirketinin risk profilinin, son bildirilen Mali Yeterlilik Sermaye Gereksiniminin temelini oluşturan varsayımlardan önemli ölçüde sapma göstermesi halinde,

43

ilgili kuruluş gecikmeksizin SCR hesaplamasını yeniden yaparak bunu denetim otoritelerini bildirmekle yükümlüdür102_.

Solvency II kapsamında SCR hesaplamasına ilişkin standart formül kullanılarak yapılan hesaplama, temel mali yeterlilik sermaye gereksinimi (BSCR – Basic Solvency Capital Requirement), operasyonel risk için gerekli sermaye miktarı (SCRop) ve ertelenmiş

vergiler ile teknik karşılıkların zarar karşılama kapasitesi için düzeltme (Adj) toplamından oluşmaktadır103_.

𝑆𝐶𝑅 = 𝐵𝑆𝐶𝑅 + 𝐴𝑑𝑗 + 𝑆𝐶𝑅𝑜𝑝 (2.1)

Yukarıdaki formülde yer alan değişkenler; SCR = Mali Yeterlilik Sermaye Gereksinimi BSCR = Temel Mali Yeterlilik Sermaye Gereksinimi

Adj = Ertelenmiş vergiler ile teknik karşılıkların zarar karşılama kapasitesi için düzeltme

SCRop = Operasyonel risk için sermaye gereksinimi

Olarak tanımlanmaktadır.

Standart formüle göre Temel Mali Yeterlilik Sermaye Gereksinimi (BSCR) hesaplaması asgari olarak hayat-dışı sigorta riski, hayat sigortası riski, sağlık sigortası riski, piyasa riski ve karşı taraf temerrüt riski modüllerini içerecektir104_{. BSCR hesaplaması}

kapsamında söz konusu risk modüllerinin korelasyon katsayıları uygulanarak korelasyon matrisi oluşturulacak, ve bu matrise göre toplamı alınacaktır. Ayrıca, risk modüllerinden her biri, bir yıllık dönemde %99,5 güven düzeyinde Riske Maruz Değer yöntemi kullanılarak hesaplanacaktır105_.

Günümüzde Avrupa Birliği Tek Sigortacılık Piyasası’nda uygulanmakta olan Solvency II Direktifi’ne ilişkin son sayısal etki çalışması olan QIS5 çerçevesinde, BSCR’nin belirlenmesinde kullanılan altı risk modülü olan hayat dışı sigorta riski, hayat sigortası riski, sağlık sigortası riski, piyasa riski, karşı taraf temerrüt riski ve madde olmayan duran varlıklar riski olmak üzere hesaplamaya dahil edilecek alt risk modülleri de çalışmaya eklenmiştir. Buna göre standart formüle ilişkin alt risk modülleri Tablo 8’de yer almaktadır.

102 _{Directive 2009/138/EC, madde 102.} 103 _{Directive 2009/138/EC, madde 103.} 104 _{Directive 2009/138/EC, madde 104.} 105 _{Directive 2009/138/EC, madde 104.}

44

Tablo 9. Temel Mali Yeterlilik Sermaye Gereksinimi (BSCR) Ana ve Alt Risk Modülleri

Kısaltma Ana ve Alt Risk Modülleri

SCRmkt Piyasa riski için sermaye gereksinimi

MKint Faiz oranı riski için sermaye gereksinimi

MKTeq Hisse Senedi Riski için sermaye gereksinimi

MKTprop Gayrimenkul riski için sermaye gereksinimi

MKTsp Spread riski için sermaye gereksinimi

MKTfx Döviz kuru riski için sermaye gereksinimi

MKTip Likidite primi riski için sermaye gereksinimi

MKTconc Yoğunlaşma riski için sermaye gereksinimi

SCRhealth Sağlık sigortası riski için sermaye gereksinimi

HealthCAT Sağlık felaket riski için sermaye gereksinimi

HealthnonSLT Hayat sigortası tekniklerine benzemeyen (nonSLT) sağlık sigortası riski

için sermaye gereksinimi

Healthpr Sağlık prim ve karşılık (rezerv) riski için sermaye gereksinimi

Healthlapse Sağlık sapma riski için sermaye gereksinimi

HealthSLT Hayat sigortası tekniklerine benzeyen sağlık sigortası riski için sermaye

gereksinimi

Healthmort Sağlık ölüm oranı riski için sermaye gereksinimi

Healthlong Sağlık uzun ömür riski için sermaye gereksinimi

Healthdis Sağlık sakatlık riski için sermaye gereksinimi

Healthexp Sağlık masrafları riski için sermaye gereksinimi

Healthrev Sağlık düzeltme (revizyon) riski için sermaye gereksinimi

SCRdef Karşı taraf temerrüt riski için sermaye gereksinimi

SCRlife Hayat sigortası riski için sermaye gereksinimi

Lifemort Ölüm oranı riski için sermaye gereksinimi

Lifelong Uzun ömür riski için sermaye gereksinimi

Lifedis Sakatlık riski için sermaye gereksinimi

Lifeexp Hayat masrafları riski için sermaye gereksinimi

Lifelapse Hayat sapma riski için sermaye gereksinimi

Liferev Düzeltme (Revizyon) riski için sermaye gereksinimi

LifeCAT Hayat felaket riski için sermaye gereksinimi

SCRnonlife Hayat dışı sigorta riski için sermaye gereksinimi

NLpr Hayat dışı prim ve karşılık (rezerv) riski için sermaye gereksinimi

NLlapse Hayat dışı sapma riski için sermaye gereksinimi

NLCAT Hayat dışı felaket riski için sermaye gereksinimi

SCRintangibles Maddi olmayan duran varlıklar için sermaye gereksinimi

Kaynak: European Insurance and Occupational Pensions Authority (EIOPA), European Commission Letter to CEIOPS - QIS5 Call for Advice and Technical Specifications, 13 Kasım 2011.

Standart formüle ilişkin hesaplamalar daha sonra üçüncü bölümde detaylı biçimde açıklanacaktır.

Solvency II Direktifi çerçevesinde, sigorta ve reasürans kuruluşları, karşılaştıkları risklerin doğası, boyutu ve karmaşıklığının haklı kıldığı ve bütün sigorta ve reasürans

45

kuruluşlarından standartlaştırılmış hesaplamayı kullanmalarını talep etmenin aşırılık oluşturacağı durumlarda, belirli bir alt modül veya risk modülü için basitleştirilmiş bir hesaplama kullanabilirler106_.

Solvency II Direktifi kapsamında Mali Yeterlilik Sermaye Gereksinimi hesaplamasına ilişkin standart formülün yanı sıra tam veya kısmi içsel modellerin de şirketler tarafından kullanılmasına ilişkin düzenlemeler getirilmiştir. Sigorta ve reasürans şirketleri Direktif uyarınca Temel SCR’ye ilişkin bir veya daha fazla risk modülü veya alt modülleri için, operasyonel risk için ve SCR’nin hesaplanmasında yapılacak düzeltmeler için kısmi içsel modelleri kullanabilirler107. Ayrıca kısmi içsel modeller, şirketlerin bütün işleri ya da yalnızca bir veya daha fazla ana faaliyet birimleri üzerinde uygulanabilmektedir.

İçsel modeller, Uluslararası Sigorta Denetim Otoriteleri Birliği (IAIS)’nin yaptığı tanıma göre, “sigorta şirketinin genel durumunu analiz etmek, risklerini ölçmek ve bu riskleri karşılamak için gerekli ekonomik sermaye miktarını belirlemek amacıyla sigorta şirketlerinin kendileri tarafından geliştirilen bir risk yönetim sistemi” olarak belirtilmiştir108_{. İçsel modeller}

denetim otoritelerinden onay alınması koşuluyla kısmen ve ya tamamen uygulanabilmektedir. Düzenleyici otoriteler tarafından tüm sigorta ve reasürans şirketlerine yönelik tasarlanan standart formüle kıyasla, içsel modeller şirketlerin özel ihtiyaçları doğrultusunda ve kendileri tarafından hazırlanıp geliştirilmektedir109_.

İçsel modellerin şirketlerin kendi risk portföylerine özgü olarak geliştirilmesi nedeniyle, standart formüle kıyasla daha düşük sermaye gereksinimi hesaplaması beklenmektedir110_{. Ancak basitleştirilmiş standart formülden tam içsel modele doğru}

ilerledikçe risk duyarlılığının ve hesaplama karmaşıklığının da arttığı görülmektedir (Bkz. Şekil 8)111_.

106 _{Directive 2009/138/EC, Madde 109.} 107 _{Directive 2009/138/EC, Madde 110.}

108 _{International Association of Insurance Supervisors (IAIS), Guidance Paper on The Use of Internal Models for} Risk and Capital Management Purposes by Insurers, October, 2007, s. 5.

109 _{Martin Eling, Hato Schmeiser, Joan T. Schmit, “The Solvency II Process: Overview and Critical Analysis”,} Risk Management and Insurance Review, Volume 10, Number 1, 2007, s. 73.

110 _{Buckham, Wahl, Rose, a.g.e., s. 74.}

111 _{Anthony Brown, David Johnston, Pillar 1: Standard Formula, Approvals and Reviews, Solvency II} Conference, Financial Services Authority (FSA), April 18, 2011

46

Şekil 8. Basitleştirilmiş Standart Formülden İç Modele Doğru Risk Duyarlılığı ve Hesaplama Karmaşıklığı

Kaynak: Anthony Brown, David Johnston, Pillar 1: Standard Formula, Approvals and Reviews, Solvency II Conference, Financial Services Authority (FSA), April 18, 2011,

http://www.fsa.gov.uk/pubs/international/slides_standard_formula.pdf, Erişim 20 Kasım

2017.