Siyasal İletişimde Kitle İletişim Araçlarının Kullanımı

Kitle iletişim araçları, siyasi aktörlerin hedef kitle ile aynı ortamda bulunmadan düşüncelerini ve siyasi ideolojilerini paylaşabilmelerini sağlayan, özellikle de siyasal seçim süreçlerinde sıklıkla tercih edilen bir siyasal iletişim aracıdır. Siyasal iletişimde kitle iletişim araçlarının kullanımı, siyasi aktörler ve toplum arasında karşılıklı etkileşim ve bilgi akışının sağlanması noktasında oldukça önemlidir. Günümüzde siyasi aktörler, iktidar ya da muhalefet, topluma seslerini duyurmak amacıyla kitle iletişim araçlarından etkin bir biçimde

21

yararlanmaktadır. Siyasal iletişim süreçlerinde kullanılan kitle iletişim araçları ise şunlardır (Gökgül, 2016: 29):

a. Yazılı Medya: Gazeteler, dergiler, pankartlar ve el ilanları gibi yazılı medya araçları, siyasal iletişim süreçlerinde kamuoyu oluşturmak için sıklıkla kullanılan kitle iletişim araçları olarak kabul edilmektedir. Yazılı medya araçları içerisinde özellikle gazeteler ve dergiler ön plana çıkmaktadır. Buradaki temel sebep gazeteler ve dergilerin daha fazla kitleye ulaşabilir olmasıdır. Gazeteler ve dergiler, siyasal bilgilerin hedef kitleye aktarılması noktasında da diğer yazılı medya araçlarının önüne geçmektedir, hem gazeteler hem de dergiler içeriklerinde farklı yorum ve görüşlere yer verebildikleri için okuyucularına farklı görüşleri aktarabilme imkânına da sahiptir (Bekiroğlu ve Bal, 2014: 134).

b. Açık Hava Araçları: Siyasal seçim süreçlerinde kullanılan reklam panoları, afişler ve mahyalar, siyasal seçim kampanyalarına destek olarak kullanılan açık hava araçları olarak kabul edilmektedir. Kullanılan açık hava araçlarının en önemli özellikleri kitlelere ulaşma, kalıcılık ve hatırlanabilir olmalarıdır. Bu sebeple siyasal seçim süreçlerinde sıklıkla kullanılan bir başka kitle iletişim aracıdır (Gökgül, 2016: 32).

Açık hava araçları arasında en sık kullanılan ise tüm özelliklere sahip olan afişlerlerdir. Afişlerin sıklıkla tercih edilmesindeki önemli etkenlerde bir diğeri de farklı boyutlarda hazırlanarak reklam panolarına, binalara, duvarlara ve geniş alanlara asılabilmesidir (Avcı, 2015: 235).

c. Radyolar: Geniş kitlelere ses kanalı ile ulaşma imkânı sağlayan radyolar, yazılı medya araçlarından farklı olarak görsel değil, işitsel biçimde hedef kitleye ulaşmaktadır. Siyasal iletişim aracı olarak kullanılan radyolar, hedef kitle ile iletilmek istenen siyasi mesaj arasında duygusal bir bağ kurmayı hedeflemekte ve bunu da ses ve müzik kullanarak yapmaktadır (Uztuğ, 2004: 347).

Tokgöz (2010: 27), siyasal seçim süreçlerinde radyo kullanımının siyaset hakkında fazla bilgiye sahip olmayan bireylerde yeterince etkili olmadığını belirtmektedir. Ona göre siyasal seçim süreçlerinde radyo kullanımı, siyaset hakkında fazla bilgiye sahip olan ve ilgili olan bireyler için tamamlayıcı bir etkendir.

d. Televizyon Yayınları: Televizyon, tüm kitle iletişim araçları kıyaslandığında, en popüler olan siyasal iletişim aracı olarak göze çarpmaktadır. Bunun temel nedeni ise televizyonun görsel ve işitsel ögeleri, hedef kitleye bir arada sunabilmesidir. Ayrıca

22

televizyonun diğer kitle iletişim araçlarından daha popüler olmasındaki bir diğer sebep ise haber verme, eğlendirme ve eğitim gibi çeşitli işlevleri de bünyesinde barındırmasıdır. Televizyon; haber bültenleri, tartışma programları, konferanslar ve siyasal reklamlar gibi çeşitli durumlar ile siyasal iletişim süreçlerinde aktif olarak rol almaktadır (Oktay, 2002: 173- 175).

Siyasi aktörler, siyasal seçim süreçlerinde televizyon aracılığı ile neredeyse tüm hedef kitleye seslenme imkânına sahip olabilmektedir. Siyasi aktörler ayrıca, haber bültenleri ve siyasi tartışma programları sayesinde de iletmek istedikleri siyasi mesajlarını seçmenlerle paylaşabilir (Bektaş, 2000: 137).

e. Mobil Telefonlar ve SMS (Short Message Service/Kısa Mesaj Servisi): Özellikle 2000’li yıllarda kullanımı hızla artan mobil telefonlar siyasal seçim süreçlerinde, gerek siyasi partiler gerek siyasi aktörler tarafından sıklıkla kullanılmaktadır. Siyasal seçim süreçlerinde, siyasi partiler ve siyasi aktörler, mobil telefonların SMS (Short Message Service/Kısa Mesaj Servisi) özelliği sayesinde hedef kitleye iletmek istedikleri mesajları, cep telefonu mesajı olarak da gönderebilmektedir (Gökgül, 2016: 33).

Devran (2003: 28), mobil telefonların siyasal seçim süreçlerindeki en önemli özelliklerini şu şekilde sıralamıştır:

 Kısa sürede geniş bir hedef kitlesine mesaj gönderebilmek  Belirlenen hedef kitleye farklı mesajlar ulaştırabilmek

 Kamuoyu ile kısa sürede bir anket uygulaması gerçekleştirebilmek

f. İnternet: Günümüzde en sık kullanılan ve siyasal hayatı en fazla etkileyen kitle iletişim aracı olan internet, bireylere karşılıklı etkileşim imkânı da sunmaktadır. Karşılıklı etkileşim özelliği sayesinde siyasi aktörler ve seçmenler doğrudan iletişim kurabilmekte, bu sayede siyasi aktörler, iletmek istedikleri mesajları doğrudan hedef kitleye aktarabilmektedir. Tüm kitle iletişim araçlarının en hızlısı olan internet, aynı anda yüz binlerce kişiye karşılıklı etkileşim imkânı sunabildiği için siyasal seçim süreçlerinde hem siyasi aktörler hem de kitleler tarafından oldukça yoğun bir kullanıma sahiptir (Çankaya, 2015: 58).

Tokgöz (2008: 239) interneti, siyasal seçim süreçlerinde siyasi aktörlerin web sayfası oluşturmasına ve seçmenlerle diyalog kurabilmesine olanak sağlamasından dolayı önemli bir demokratik aşama olarak ifade etmektedir.

23

Aziz (2014: 78)’e göre siyasi aktörler internetten iki şekilde yararlanmaktadır. İlk olarak kendileri ile ilgili bilgileri ve haberleri paylaşarak kendilerini tanıtmaktadır. İkinci olaraksa hem haber kaynağı olarak kullanmakta hem de siyasi rakip olarak gördükleri kişiler hakkında bilgi almaktır.

İnternetin siyasal iletişimde kullanılmaya başlaması ile birlikte siyasal iletişimde de yeni bir dönem başlamıştır. Norris (2004: 12)’in modern dönem olarak tanımladığı bu yeni siyasal iletişim süreci siyasal iletişim 2.0 olarak ifade edilmektedir.