Web Sitelerinin EtkileĢim Özellikleri

Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler kitle iletişim araçlarındaki tek taraflılığı çift taraflı iletişime dönüştürmüştür. Web siteleri ile kurulan iletişim geleneksel kitle iletişim araçları ile kurulan iletişimden farklıdır. Daha önceki iletişim araçlarındaki tek yönlü iletişim yerini geri beslemenin anında yapıldığı çift yönlü iletişime bırakmıştır. Günümüze kadar geliştirilmiş olan iletişim yaklaşımları tek taraflı iletişime uygun olduğu için web sayfalarındaki çift yönlü iletişimi eski yaklaşımlarla anlatmak yetersiz olmaktadır. Web sitesi ile kullanıcıları arasındaki tek yönlü iletişim yerini güven esasına dayanan ve ilişki söz konusu olduğu için çift yönlü simetrik bir modele bırakmıştır (Grunig, 2005: 310).

Kent ve Taylor çift yönlü iletişim kullanan web siteleri için diyalojik iletişim yaklaşımını geliştirmişlerdir. Bu yaklaşım daha çok kullanıcı ile şirket web sitesinin etkileşim oranını değerlendirmeye çalışmaktadır. Bilgisayar teknolojisi web sitesi ile kullanıcı arasında açık iletişim ve etkileşimi sağlayan araçtır. Yaklaşımın amacı web siteleri ile kullanıcı arasında iletişim kurulmasını daha sonra ise iletişimin etkileşimli olarak devam etmesini sağlamaktır. Web siteleri ile kullanıcı arasında ilişkiyi geliştirmek için bazı prensiplerin uygulanması gerekmektedir (Kent & Taylor, 1998). Araştırmada ele alacağımız online istihdam siteleri daha çok kullanıcı odaklı sitelerdir. Her hangi bir ticari faaliyet için, ürün satışı için veya bir şirketin web ortamında görünen yüzü olduğu için değil, kullanıcısına hizmet vermek için kurulmuş sitelerdir. Kullanıcısı durumunda olan işveren de iş arayan da web sitesi ile sürekli etkileşim halinde olmalıdır. Bu nedenle online istihdam sitelerinin tasarım ve içerik olarak değerlendirilmesinin yanında etkileşim özellikleri açısından da değerlendirilmesinin yapılması önem teşkil etmektedir.

2.3.1.Enformasyonun Yararlılığı

Taraflar arasındaki etkileşimin temeli enformasyonun yararlılığına bağlıdır. Kullanıcı için sunulan bilgi güvenilir ve yararlı olmalıdır. Web sitesinde yer alan bilgi web

54

sitesine yani şirkete yararı olduğu kadar kullanıcıya da yararı olmalıdır. Online istihdam siteleri daha çok kullanıcı yararı için işlem yapan sitelerdir.

Web sitelerinin sundukları ürüne bağlı olarak hedef kitlelerideğişmektedir. Web sitesinin başarısı da hedef kitlesine hitap edebilme gücüne bağlıdır. (Kent ve Taylor 1998; 328). Bazı web sitelerinin online istihdam siteleri gibi çok farklı hedef kitleleri bulunmaktadır. Web sitesinin verdiği bilgi hedef kitlesine uygun olduğu takdirde hedef kitle web sitesi ile paylaşım içerisinde bulunmaktadır. Web sitesinin amacı yalnızca enformasyon paylaşmak değil, enformasyonu alan kullanıcının iletişime dahil edilerek tepki vermesini sağlamaktır.

Röportajlar, basın bültenleri, grafikler, konusunda uzman kişilerin görüşleri-yazıları- gelecek öngörüleri, sektörde var olan son gelişmeler enformasyonu vermek için kullanılan araçlardır. Web sitesi enformasyonu paylaşırken enformasyona ulaşan tüm kullanıcıların güçlenmesini sağlamaktır. Kullanıcının güçlenmesi web sitesinin de başarılı olmasını sağlamaktadır (Taylor vd., 2001; 269-270).

Enformasyon kullanışlılığı üç başlık altında incelenebilir. Web siteleri tarafından müşterilere, çalışanlara ve medyaya yönelik enformasyon sunulmaktadır. Müşteri odaklı enformasyon incelenirken genellikle müşteri ilişkileri, web sitesinin çalışma alanı ve verdiği hizmet/ler ve sosyal sorumluluk projeleri başlıkları altında incelenmektedir. Çalışan odaklı enformasyon incelenirken genellikle kurum felsefesi, kurumun tarihçesi, kurum yönetimi, kurumun misyon ve vizyon ifadeleri, çalışan hakları, kariyer hakkında bilgilendirmeler, iş başvurusu hakkında bilgi gibi konular değerlendirilmiştir.

Medya odaklı enformasyon genellikle iletişim bilgileri, basın bültenleri, RSS aboneliği, indirilebilir medya içeriği gibi konularını inceler.

2.3.2.Geri Bildirim Döngüsü

Diyalogsal döngü olarak da adlandırılan bu kriter web sitesine anında yapılan geri dönüşleri ifade etmektedir. Web sitesinden yararlanan kullanıcıya sorgulama, var olan sorunların çözümüne yardımcı olma, karşılıklı bilgi alışverişi sağlama gibi olanaklar sunar (Kent ve Taylor, 1998: 327).Web siteleri üyelerinden geri dönüşleri aldıkları ve bu geri dönüşlere yönelik hareket geliştirebildikleri sürece başarı elde edeceklerdir. Web sitesi aynı zamanda yayınladığı enformasyonu, bilgiyi kullanıcılardan gelen talepler doğrultusunda yayınlamaktadır.

55

Geri bildirim döngüsü ancak çift yönlü iletişimin var olmasıyla oluşur. Kullanıcı web sitesine geri bildirim yapabilir, görüşlerini beyan edebilecekleri anketlere katılma hakkı bulunur, düzenli bilgi isteyebilir vb. Geri bildirim döngüsünün en son ve en önemli aşaması ise kullanıcıdan gelen geri bildirimler doğrultusunda web sitesinin şekil almasıdır. Bu durum geri bildirimi yapan kullanıcının görüşüne değer verdiğini göstermektedir (Taylor vd., 2001; 269-270).

2.3.3.Siteyi Tekrar Ziyaret

Web sitesinin başarısı kullanıcının siteyi tekrar ziyaret etmesine bağlıdır. Kullanıcının siteyi tekrar ziyaret etmesi için siteden devamlı olarak fayda sağlaması gerekmektedir. Güncel ve ilgi çekici içerik siteyi tekrar ziyareti sağlamaktadır. Web sitesinde kullanılan bilginin güvenilir olması yanında sitenin ne kadar duyarlı olduğu konusunda da kullanıcının dikkatini çekmektedir.

Ayrıca çevrimiçi soru cevap oturumları, sıkça sorulan sorular, özel forumlar, indirilebilir sunumlar, uzman görüşü alma, e-posta yoluyla istenilen bilgilere cevap verme vb. uygulamalar ile kullanıcının tekrar ziyareti sağlanır (Kent ve Taylor 1998; 329).

Siteyi tekrar ziyareti sağlayan bazı özellikler ise şöyle sıralanabilir; kullanıcıya siteye tekrar girmesi için davet ifadeleri kullanmak, kullanıcının dikkatini çekecek ilgili web sitelerine link vermek, “bu sayfayı favorilere ekle” gibi uyarı butonları kullanmak, kullanıcının ilgisini çekebilecek konular hakkında otomatik e-posta göndermek (Taylor vd., 2001; 269-270).

2.3.4.Sitenin Kullanım Kolaylığı

Web sitesinin tasarımında düzen ve hiyerarşinin gözetilmesidir. Kullanıcının siteden istediği bilgiyi edinmiş olarak veya bir fayda sağlamış olarak ayrılması sağlanır. Kullanıcının web sitesinde aradığı bilgiyi rahatlıkla bulmasını ifade eder. Web sitesi içeriğinde görsel unsurlar, ses, video gibi unsurları barındırmaktadır. Bu unsurların yoğun olarak kullanılması hem tasarımı kötü gösterecek hem de sitenin yavaşlamasına neden olacaktır (Kent ve Taylor, 1998: 330).

Web siteleri benzeri web siteleri ile rekabet içerisindedir. Web sitelerinin içerdiği bilgiler ve bilginin faydasının aynı olması durumunda ziyaretçinin hangi siteyi tekrar ziyaret edeceği daha çok tasarım unsurlarına bağlıdır. Web sitesi içerik konusunda

56

farklılık sağlayamıyorsa tasarım ve dizayn konusunda mutlaka farklılık göstermelidir. Sitenin kullanım kolaylığı olması tercih edilme sebebi olabilmektedir (Taylor vd., 2001).

2.3.5.Ziyaretçileri Elde Tutma

Web sitesinin diğer sitelerle etkileşim içinde olması iletişimin yüksek olduğunun bir göstergesidir. Fakat web sitenin verdiği linkler kullanıcının o siteye gidip o sitede kalmasını engellemelidir. Bu nedenle verilen linkler temel öneme sahip sitelerin linkleri olmalıdır (Kent ve Taylor, 1998; 331).

Kullanıcının sayfada kalmasını sağlayan özellikler şunlardır: yoğun reklam kullanmamak, sitede çok görsel kullanmayarak hızlı açılmasını sağlamak, sık aralıklarla güncelleme yapmak vb. (Taylor vd., 2001).

Karşılıklı etkileşime geçebilmek için kullanıcının web sitesinde zaman harcaması gerekmektedir. Kullanıcının bulunduğu site bilgi, tasarım ve etkileşim açısından kullanıcıyı tatmin ederse başka bir siteye geçiş yapmadan istediği bilgiye ve donanıma ulaşabilir. Böylelikle sitede kalma süresi uzayacaktır. Hedef kitlenin web sitesinde daha uzun zaman harcaması için ilgilendiği konu dışında, ilgilenebileceği konularda öngörülerek uygun içerik hazırlanmalıdır.

57

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: TÜRKĠYE VE ABD’DEKĠ ONLĠNE ĠSTĠHDAM