Toplumun güçsüz ve ürkmüş hissettiği durumlarda düşük riskli güven inşa eden aksiy onların ilk olarak yapılması önemlidir. Bu tür eylemler – giysilerin alışılmışın dışında giyilmesi gibi – kamuoyu önünde farklı bir görüş olarak kaydedilecektir ve onlara bu f arklı görüşe iştirak etme fırsatını verecektir. Diğer nispeten daha küçük (yüzeysel) po litik olmayan hususlarda (örneğin bir su kaynağının korunması gibi) eyleme geçecek bir grubun oluşması için odaklanılabilir. Stratejistler öyle bir konu seçmeliler ki değeri geniş ölçüde benimsensin ve reddedilmesi zor olsun. Bu tip küçük kampanyalar sade ce belirli sorunları düzeltmekle kalmaz ayrıca toplumu potansiyel güce sahip olduğun a ikna eder.
Uzun vadeli mücadeleler de kampanyaların çoğu diktatörlüğün hemen tamamen alaş ağı edilmesini hedeflememeli ne de her bir kampanyaya toplumun tüm kesimlerinin d ahil olması talep edilmemeli, onun yerine sınırlı hedefler kazanılmasına odaklanılmalı dır.
Büyük stratejiyi hayata geçirmek için uzun vadeli mücadelenin başlangıcında, ortası nda ve sonuna doğru bir seri özel kampanya düşünülürken her biri farklı olarak ele alı nmalıdır.
Seçici Direnç
Mücadelenin başlangıcı safhasında, farklı özel amaçları olan ayrı kampanyalar çok fa ydalı olabilir. Ara sıra iki ya da üç tanesi aynı zamana denk gelebilir. “Seçici Direnç” i çin bir strateji planlanırken diktatörlüğün genel baskısını sembolize eden belirli sını rlı şikayet ya da hususları tanımlamak gerekir. Bu hususlar büyük strateji içindeki ara cılık eden stratejik amaçların kazanılmasındaki kampanyaların yürütülmesinde gerekli hedefler olabilir.
Bu aracılık eden stratejik hedefler demokratik güçlerin öngörülen ya da mevcut güç k apasitesi ile ulaşılabilir olmalıdır. Bu, moral için gerekli bir seri galibiyetin garantilenm esine yardımcı olacaktır ve uzun vadeli mücadele için güç ilişkisinde gittikçe artan av antajlı bir değişime katkıda bulunacaktır.
Seçici direnç stratejileri öncelikli belirli sosyal, ekonomik ve politik konulara odaklanm alıdır. Bunların seçilme nedenleri arasında sosyal, politik sistemlerin bir bölümlerinin diktatörlük kontrolünden çıkması, halen diktatör tarafından kontrol edilen bazı bölüml erin yeniden kontrol altına alınması, ya da diktatörün belirli bir hedefinin tamamen ya dsınması olabilir. Eğer mümkün ise seçici direnç kampanyası daha önce tartışıl-mış olan diktatörlüğün bir ya da daha fazla zayıflığına dokunmalıdır. Böylelikle demokratl ar mümkün güç kapasiteleri ile en büyük etkiyi yapabilirler.
Stratejistler erkenden en azından ilk kampanyanın stratejisini planlamalılar. Sınırlı he deflerin neler olacağını , seçilmiş büyük stratejinin gerçekleşmesine nasıl katkıda bul unacağını. Eğer mümkün ise genel hatları ile ikinci ve üçüncü kampanyaların stratej ilerinin en azından genel hatlarının belirlenmesi de akıllıca olur. Tüm bu stratejiler bü yük stratejinin hayata geçirilmesinde ve genel kurallar içinde operasyonuna ihtiyaç gö sterir.
Sembolik Meydan Okuma
Diktatörlüğün kuyusunu kazmak için yeni bir kampanyanın başlangıcında daha politi k özellikli eylemler daha sınırlı olabilir. Bir ölçüde toplumun ruh halini etkilemek ve tes t etmek için politik meydan okuma ve sivil itaatsizlik yoluyla sürekli bir meydan okum aya hazırlamak amaçlı tasarlanmalıdır.
İlk eylem sembolik protesto formunda ya da sınırlı veya geçici itaatsizlik sembolik har eketi olabilir. Eğer katılmak isteyen kişi sayısı az ise, ilk eylem örneğin sembolik de ğeri olan bir yere çiçek bırakmak olabilir. Diğer yandan katılımcı sayısı yüksek ise beş dakika tüm hareketleri durdurma ya da birkaç dakikalık sessiz- lik kullanılabilir. Diğer durumlarda birkaç kişi açlık grevine girebilir, sembolik önemi olan, bir yerde gece gün düz nöbet tutulabilir, öğrenciler dersleri boykot edebilir, önemli bir ofiste geçici işgal e ylemi yapılabilir Diktatörlüklerde daha fazla saldırgan eylemler büyük olasılıkla yoğun bir baskı ile karşılanabilir.
Bazı sembolik eylemler örneğin diktatörlük sarayının ya da bir polis merkezinin önünd e fiziki bir işgal eylemi çok riskli olur ve bir kampanyanın başlatılması için önerilmez.
İlk sembolik protesto ulusal ve uluslararası dikkatin toplanmasına yarayabilir- 1988 yıl ında Burmadaki sokak hareketlerinde ve 1989’da Pekin Tiananmen meydanındaki aç lık grevi ve öğrenci işgalinde olduğu gibi. Her iki olayda da göstericilerin çok kayıp ver meleri stratejistlerin kampanya planlarken büyük özen göstermeleri ne işaret eder. He r ne kadar çok yoğun moral ve psikolojik etki olsa da bu eylemler kendi başlarına bir diktatörlüğü alaşağı edemezler, sembolik kalırlar ve diktatörlüğün güç pozisyonunu d eğiştirmezler.
Mücadelenin başlangıcında hızla ve tamamen diktatörlüğün güç kaynaklarının mevcu diyetini kaldırmak mümkün değildir. Bu neredeyse tüm toplumun varlığını ve toplum un tüm kurumlarının rejimi reddetmelerini ve aniden büyük ölçekli ve güçlü itaatsizlikl e karşı koymalarını gerektirir. Bu henüz oluşmamıştır ve başarılması en zor olandır.
Çoğu durumda, bundan dolayı başlangıç stratejisi olarak hızlı bir itaatsizlik kampan yası ve meydan okuma gerçek dışı bir strateji olacaktır.
Sorumluluğu Yaymak
Seçici direnç kampanyalarında mücadelenin en ağır kısmı toplumun bir ya da birkaç bölümü tarafından karşılanacaktır. Daha sonraki kampanya da farklı hedeflerle, mey dan okumanın yükü diğer toplum gruplarına aktarılacaktır. Örneğin, öğrenciler eğitiml e ilgili konularda grev yaparken, dini liderler ve inanlar dini bir konuda özgürlüğe odak lanacaktır, demiryolu işçileri güvenlik kurallarını aşırı özenli uyguladıklarından demiry olu ulaşımı aksayacaktır. Gazeteciler sansürle yasaklanan makalelerin yerlerini siyah basarak mücadele edebilir ve ya polis demokratik muhalefetin aranan üyelerini bulma kta ve tutuklamakta tekrarlayan bir başarısızlık sergileyebilir.
Direnç kampanyalarını konularına ve katılımcı gruplarına göre safhalar halinde yapm ak direniş devam ederken toplumun belirli kısımlarının dinlenmesine imkan verecektir
.
Seçici direnç özellikle daha önce tartışılmış olan diktatörlüğün kontrolü dışındaki kurul uşların ve bağımsız sosyal, ekonomik ve politik grupların özerkliğinin ve varlığının ko runması için önemlidir. Bu güç odakları diktatöryel kontrole dayanabilir ya da baskı gösterebilir. Mücadelede diktatörlüğün ilk hedefi olamaya adaydırlar.
Diktatörlerin Gücünü Hedeflemek
Uzun vadeli mücadele başlangıç stratejilerinden daha hırslı ve ileri seviyedeki safhala ra ilerledikçe, stratejistler diktatörlerin güç kaynaklarını daha fazla nasıl sınırlandırabil eceklerini hesaplamak ihtiyacında olacaklar.
Demokratik direniş güçleri kuvvet kazandıkça, stratejistler diktatörlük güç kaynaklarını koparmak için, artan politik paraliz hali üretmek ve sonucunda diktatöryanın kendisini n parçalanması amacıyla daha hırslı itaatsizlik ve mücadele kumpasları kuracaklardır .
Demokratik güçlerin diktatörlüğe önceleri destek vermiş kişi ve grupların zayıflatılmas ı için dikkatlice plan yapmaları zaruridir. Desteklerini rejimin gaddarlıklarının açığa çık ması ile mi zayıflayacak, ya da diktatörlük politikalarının feci ekonomik sonuçlarına ka tlanarak mı ya da diktatörlüğe son verecek yeni bir anlayış ile mi? Diktatör destekçiler i etkinliklerinde nötr kalmaya teşvik edilecek (“çitte oturanlar”) ya da demokrasi hare ketinin aktif destekçisi olacaklar.
Politik mücadelenin ve itaatsizliğin planlama ve uygulaması sırasında, ana destekçile rine ve yardımcılarına, dahili hizipçilerine, politik partilerine, polise ve bürokratlara am a özellikle orduya çok yakından dikkat göstermek gerekir.
Askeri güçlerin sadakat derecesi hem askerler hem de geri görevde olanların durumu dikkatlice ölçülmelidir ve demokratik güçlerce etkilenmeye açık olup olmadıkları belirl enmelidir. Sıradan askerlerin çoğu mutsuz ve korkmuş acemi askerler olabilir mi? As kerlerin ya da geri görev yapanların çoğu kişisel, ailevi ya da politik nedenlerle rejime yabancılaşmış olabilir mi? Başka hangi faktörler askerleri ve geri görevde olanları de mokratik yıkıma hassas hale getirebilir?
Özgürlük mücadelesinin ilk evrelerinde diktatörlük güçleri ve görevlileri ile iletişimde ö zel bir strateji geliştirilmelidir. Kelimeler, semboller ve eylemlerle demokratik güç birlik leri özgürlük mücadelesinin gücü, kararlılığı ve kalıcı olduğuna dair bilgilendirmelidir.
Birlikler mücadelenin özel karakteri olduğunu, diktatörlüğün kökünü kazımak için tasa rlandığını ancak hayatlarını tehdit etmediğini öğrenmelidir. Bu tür eylemler nihayetin de diktatör birliklerinin moralini bozmak ve sadakat ve itaatlerini demokratik güçler leh ine yıkacaktır. Benzer stratejiler polis ve kamu personeli için de hedeflenebilir.
Diktatör güçlerinin sempatisini kazanma ve nihayetinde itaatsizliğe teşviki yorumlanm aktansa daha çok askeri güçlerin diktatörlüğe karşı askeri bir eylemle hızlı bir sonland ırma yapmaları için teşvik edilmeleri anlamındadır. Böyle bir senaryo çalışan bir dem okrasiyi yerleştirmeyecektir, (daha önce tartıştığımız gibi) darbe yönetenler ve kalabal ıklar arasındaki güç dengesizliği ilişkisine nadiren çözüm üretecektir. Bu nedenle sem pati duyan askeri görevlilerin diktaya karşı ne askeri darbenin ne de iç savaşın gerekli
ve tercih edilir olmadığının anlatılması hususu planlanmalıdır.
Sempati duyan askeri görevliler demokrasi mücadelesinde temel rol oynayabilirler, as keri güçler arasında hoşnutsuzluğu ve itaatsizliği yayarak, kasıtlı verimsizliği teşvik ed erek, emirleri sessizce göz ardı ederek ve sorumlulukların yerine getirilmesinin reddin i destekleyerek.
Ordu diktatörlerin gücünün en önemli kaynağıdır zira disiplinli ordu birimleri ve silahla rı ile itaatsiz topluluğa direk saldıracak ve cezalandıracaktır. Muhalefet stratejistleri şu nu kesinlikle hatırlamaladır ki diktatöryayı dağıtmak polisin, bürokratların ve ordunun diktatöryayı desteklemeleri halinde ve tüm komutları yerine getirmeleri halinde tamam en zor ve imkansız olacaktır. Demokrat stratejistler dikta güçlerinin sadakatinin yıkılm asını amaçlayan stratejilere yüksek öncelik verilmelidir.
Demokratik güçler şunu hatırlamalıdır ki askeri ve polis güçleri arasında hoşnutsuzluk ve itaatsizlik bu grupların üyeleri için çok tehlikeli olabilir. Askerler ve polisler itaatsizli k ve isyan halinde şiddetli cezalandırma bekleyebilirler. Demokratik güçler askerlerd en ve görevlilerden ani isyanlarını talep etmemelidir. Yerine iletişimin mümkün olduğu yerlerde açıklık kazandırılmalıdır ki başlangıçta üstü kapalı itaatsizlik gibi göreceli olar ak daha güvenli pek çok yöntemler öncelik kazanabilir. Örneğin, polisler ve birlikler ye tersiz baskı direktifleri, arananların bulunmasındaki başarısızlıklar, yaklaşan baskı, tu tuklama, sürgüne gönderme gibi konularda isyancıları uyarmak ve önemli bilgilerin üs t yetkililere raporlanmasında ihmal yapılabilir. Hoşnutsuz görevliler sonuç olarak emir komuta zincirindeki baskı emirlerinin nakledilmesinde ihmalkar olabilirler. Askerler gö stericilerin başlarının üzerinden ateş edebilirler. Benzer bir şekilde Kamu görevlileri d osyaları ve talimatları kaybedebilirler, verimsiz bir çalışma sergileyebilirler ve "hasta"
olabilirler, "iyileşinceye" kadar evde kalabilirler.
Stratejilerde Değişim
Politik muhalefet stratejistlerinin büyük strateji ve özel kampanya stratejilerinin nasıl uygulandığı değerlendirilmesinin sürekli olarak yapılmasına gereksinimi vardır. Örneğ in mücadelenin beklendiği gibi gitmemesi mümkündür. Bu durumda da stratejide han gi değişikliklerin gerekli olduğu hesaplanmalıdır. Harekete güç kazandırmak için ve te krar inisiyatif sağlamak için ne yapılabilir? Böyle bir durumda, problemin tespiti zaruri dir, stratejik yeniden değerleme yapmak, mücadele sorumluluklarını farklı bir gruba y önlendirme, farklı güç odaklarını harekete geçirme, ve alternatif eylem planları geliştir mek gerekir. Bu yapıldığında yeni plan derhal uygulamaya alınmalıdır.
Aksi takdirde, mücadele beklenenden daha iyi sonuç verebilir, diktatörlük hesaplanan dan önce çökebilir, demokratik güçler beklenmedik bu kazanç üzerine nasıl yararlan abilirler ve diktatörlüğü paralize etme yönünde ilerleyebilirler? Bu soruları sonraki böl ümlerde ele alacağız.