Sergilendikleri Mekânlara Göre Afişler

Genel olarak ebatları büyük olacak şekilde tasarlanan afişler Otobüs duraklarında, binaların dev duvarlarında bir çok yerde izleyici ile buluşmak üzere asılırlar. Dış mekan afişleri iç mekan afişlerine göre daha fazla izleyiciye hitap eder. Fakat bu afişlerinde izlenme süreleri oldukça kısadır. Tasarlanırken bu kriterler hesaplanmalı ve hareket halinde olan bireyin afişi gördüğü anda mesajı kısa bir sürede alması sağlanmalıdır. Geceleri de fark edilebilmeleri için ışıklandırma sistemleri ile yüzeylere asılması dikkat oranını çok arttıracak ve mesaj hedef kitleye rahat bir biçimde ulaşacaktır.

Görsel 20: 6. Lojistik Zirvesi Dış Mekan Afişi http://fikirmen.com/

1.4.5.1.2. İç Mekân Afişleri:

Bu afişlerin izlenme süresi dış mekan afişlerine göre çok daha fazladır. İç mekan afişleri binalardaki panolara, sergi salonlarına, koridorlara ve bir çok kapalı mekana asılabilir. Tasarım aşamaları dış mekan afişlerinden farklılık gösterebilir, iç mekan afişlerinde dikkat çekiciliği arttırmak için farklı temalar gelişitirilebilir ve daha uzun metinler kullanılabilir. Eğitim afişleri ve uyarıcı afişler iç mekan afişleri kategorisine dahildir.

Görsel 21: İç Mekan Afiş örneği http://vatout.net/tr/

1.4.6 İçeriklerine Göre Afişler 1.4.6.1. Reklam (Ticari) Afişler

Ürün tanıtımı yapmak amacı ile hedef kitlenin istekleri doğrultusunda tasarlanan afişler kar amacı güdülerek tasarlanan afişlerdir. Buna ek olarak belirli bir ürün hakkında bilgi vermek ve bir hizmeti tanıtmak amacı ile kullanılabilirler. En yaygın kullanılan alanlar Endüstri, Gıda, Turizm, Basın yayın ve moda alanlarıdır (Becer, 1999).

Görsel 22: “Siyah nokta ortaya çıktığı an Clerasil kullan” http://www.rm116.com/

1.4.6.2. Kültürel Afişler

Kültürel afişlerde para kazanma amacı yoktur. Genellikle sinema, sergi, tiyatro, seminer, sempozyum, ve spor müsabakaları gibi aktiviteleri toplumlara iletmek amacı ile tasarlanan afişlerdir. Kültürel afişler farklı kitlelere aynı anda ulaşmasından dolayı tasarlayan kişi ticari afişlere göre daha özgün ve soyut düşünebilir. Bu durumda afişlerdeki özgünlüğün artmasına son derece katkıda bulunur. Sanatçı tasarım aşamasında

farklı görseller ile estetik kompozisyonlar oluşturarark izleyiciyi derin yolculuklara çıkartan eser üretebilir.

Görsel 23: İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti, İstanbul Kültür Kenti Afiş Yarışması Birincisi

http://serpilkrgrn.blogspot.com.tr/

1.4.6.3. Sosyal İçerikli Afişler

Sosyal içerikli afişler, ticari ve kültürel afişlerden farklı olarak toplumu ilgilendiren sağlık, çevre sorunları, trafik kuralları gibi konularda bilgilendirme ve uyarı afişleridir. Sosyal içerikli afişlerde bir düşünceyi iletmek veya siyasal bir partinin tanıtımınında yapılması mümkündür. Sosyal içerikli afişler iç mekanlarda ve dış mekanlarda kullanılabilir. Bu afişler kurumların, derneklerin ve partilerin mesajlarını izleyiciye iletmek için kullanılır.

Görsel 24: “Su ve Kültür”, Nazmiye Yavuz http://www.dsi.gov.tr/

Nazmiye Yavuz’un Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nün 22 Mart 2006 Dünya Su Günü Afiş Yarışması için tasarladığı ve üçüncülük ile ödüllendirildiği “Su ve Kültür” temalı afişi suyun bir damlasının dahi değerli olduğu düşüncesini vurgulamakta ve bu konuda izleyicide bir farkındalık yaratmayı amaçlamaktadır.

Sosyal içerikli afişler bir amaç, anlayış ve bit tutumu izleyiciye ulaştırmak için tasarlanan afişlerdir. Toplumun dikkatini tek bir noktada toplamak amacı ile tasarlanan afişler kurumlar ve toplum arasındaki iletişimi sağlayan en önemli iletişim araçlarından birisidir.

1.4.7. Afiş Tasarımında Dikkat Edilmesi Gereken İlkeler

Afişler genel anlamda çoğaltılarak kitlelere ulaşan ve insan gereksinimlerini karşılayan bir iletişim aracıdır. Afişler insan duygularını uyardığı için asıldığı yerin aksine afişin tasarımının ve vermek istediği mesajın dikkati çekmesi önemlidir. Afiş hedef kitle ve zaman arasında olan bir noktadır. Bu bağlamda afişte kullanılan form, renk,

kompozisyon, miktar, ritim, algılanabilirlik, oran, okunabilirlik gibi kurallar tasarım aşamasında kesinlikle göz önünde bulundurulmadılır. Bu kurallarla eş zamanlı olarak afişte mesaj, mesaj ve görsel uyum ve sözel – görsel uyum değerlendirilmelidir.

“Mesaj: Bir ürünün içeriği, ürün veya hizmetler hakkında bilgiler, indirimler, filmler, satışlar, yerler gibi konularda verilen bilgilerdir (Mooij, 1998:243).

Mesaj-İmge Bütünlüğü: Afişte yer alan mesaj ancak; renk, metin, slogan, fotoğraf, resim gibi imgelerle anlaşılabilir. Resim ve fotoğraflar zaman zaman afişte yazıdan ön plana çıkarak afişteki algılanabilirliği arttırır. Bazı durumlarda kullanılan görsel direk mesajın kendisidir örneğin; basın haberleri. Özel durumlar haricinde verilmek istenen mesaj ve görsel bir bütün içinde incelenmeli ve birbirini tamamlayarak afişte yer almalıdır.

Sözel Hiyerarşi: Tasarımcı, afişte bulunan başlık, alt-başlık, slogan gibi bilgileri izleyicinin algısında önem sırasına göre anlayabileceği hiyerarşik bir dizimle hedef kitleye sunmalıdır (Becer, 1999:202). Grafik hiyerarşiler izleyicilerin gördükleri tasarımdaki unsurların veya bölümlerin hangilerinin eşit öneme, daha az ya da alt öneme sahip olduklarını belirler.

Boşluk: Afişte boş alanlar nesneler arasındaki ilişkiyi tanımlar. Afişin yan veya alt kısımlarındaki değişken boşluklar afişin içeriğini aksettirmek için geniş bir çerçevedir. Bundan dolayı hedef kitleyi görsele veya verilen mesaja odaklamak için görsel ile metin sütunu arasında boşluk bırakılmalıdır. Bu amaca ulaşmak için gerekli durumlarda diğer bölgelerde de yardımcı boşluklar oluşturulabilir.

Farkedilirlik/Dikkat Çekicilik: “Afişin en dikkat çekici aşaması; afişte kullanılan renk, biçim ve metni izleyicinin bir mesajı farkettiğinde durup detaylı bir şekilde incelemeye alma aşamasıdır” (Tepecik, 2002:75). “Bunun amacı, afişte iletişiminin büyük bir kısmının insanları etkilemeye ve ikna etmeye yönelik olmasıdır. Bu süreç mesaj, mesaj-imge, sözel hiyerarşi ve afiş tasarımının hedef kitle tarafından fark edilmesiyle gerçekleşebilir. Farkedilirlik tasarımcının konuyu nasıl yorumladığına bağlıdır. Bu noktada yaratıcılık en önemli kriter olarak ortaya çıkar” (Mercin, 2010:4).

1.4.8. Siyasal İletişim Aracı Olarak Afiş

Siyasal iletişim en dar anlamıyla, seçmene iletilecek olan siyasî mesajların en doğru ve etkili biçimde ulaşmasını sağlayacak plânlı çalışmaların tümüdür. Tıpkı iletişim olgusunda olduğu gibi siyasal iletişimde de beş temel öğe önem taşımaktadır. Bunlar sırasıyla verici, mesaj, kanal, alıcı ve geribildirim öğeleridir. Siyasal iletişim, genel iletişim olgu ve sürecinden, vericinin genellikle örgütlü yapılar olması bakımından bazı farklılıklar göstermektedir.

Görsel 25: 1950 İhap Hulusi Görey Seçim Afişi Örnekleri https://image.ogunhaber.com/

Siyasal iletişimde mesaj, siyasal bir kimlik üzerinden verilir. Bu bazen bir parti, bazen bir grup bazen de adayın kendisi olabilmektedir. Siyasal iletişimin bir diğer önemli özelliği ise ikna edici iletişime dayanmasıdır. Seçmene kendi politikası hakkında bilgi vererek, haberdar etmesinin yanı sıra onu etkileyip ikna ederek, belli tutum değişikliklerine sevk etmeyi amaçlar. Bunu; alıcıda yani seçmende, yeteri kadar güçlü bulmadığı tutumu arttırarak ya da tümden bir tutum değişikliğine gitmesini sağlayıp yeni bir tutum geliştirmesini sağlayarak gerçekleştirmeye çalışır. Belli yöntem ve teknikler

çerçevesinde oluşturulur. Hedef kitleye ulaştırılmak istenen mesajda nelerin, ne zaman verileceği, hangi kanaldan yararlanılacağı ve en önemlisi siyasal söylemi kimin hangi yöntem ve teknikle gerçekleştireceği üzerinde durulur. Alıcının sosyo-ekonomik koşulları dikkate alınır ve iletişim kanalı bu doğrultuda seçilir. Tercih edilen sözel unsurlar da semantik gürültüye sebep olmayacak şekilde belirlenir. Mesaj ilk duyulduğu ya da okunduğu andan itibaren algılanmalı, anlamı açık ve net olmalıdır (Işık, 2010).

Siyasal iletişimde ilk olarak hedeflenen, seçmenin dikkatini çekmektir. Bunun için propaganda tekniklerinden faydalanılmaktadır. Adayın sempatizanı durumunda olan seçmenler doğal hedefler olarak belirirken, kararsız durumda olan seçmen çeşitli propaganda yöntemleri ile adayı destekler konuma getirilmeye çalışılmaktadır.

Propaganda; bir bireyin veya grubun başka bireylerin veya grupların tutumlarını belirleyip biçimlendirmek, denetim altına almak veya değiştirmek için, iletişim araçlarından yararlanarak bu bireylerin veya grupların belirli bir durum veya konumdaki tepkilerinin kendi amaçlarına uygun tepkiler olacağını umarak gerçekleştirdikleri bilinçli bir girişim olarak tanımlanmaktadır.

1.4.9. Siyasal Reklamcılık

Erol Mutlu İletişim Sözlüğünde reklamı şu şekilde tanımlamaktadır: “Bir ürün veya hizmeti satmak üzere tasarımlanan ikna edici mesajlar, daha geniş bir tanımda ise, malların ve hizmetlerin elde edilebilirliğiyle ve nitelikleriyle ilgili bilgilerin geniş bir kamuya bildirilmesi süreci ve araçları (basın, film, televizyon, vb.) şeklindedir (Mutlu, 1998: 286). Bu tanımdan yola çıktığımızda reklam; tanıtımı yapılan ürün, fikir ya da hizmetin hedefteki kişiyi ya da grupları bilgilendirmeyi, etkilemeyi ve bu doğrultuda benimseme ya da satın alma davranışına sevk etmeyi amaçlamaktadır.

Hedef kitleyi inandırmak, ikna etmek, bilgilendirmek amacıyla reklamda dolaylı bildirim ya da dolaysız bildirim yolu tercih edilebilir. Reklamın dili açısından dolaylı bildirim ılımlı bir yöntemken, dolaysız bildirim sert bir yöntem olarak görülmektedir. Bu doğrultuda siyasal reklamlarda farklı yollar izlenmektedir. Birçok amaca hizmet eden siyasal reklamda; siyasî parti, grup ya da adayın görüşleri, seçmene doğrudan açıklanabileceği gibi karşıt grup ya da adayların doğru bulunmayan yönleri, eksikleri,

zaafları dile getirilerek hatta bazen saldırılarak da sonuç elde etme yolu izlenmektedir. Siyasî reklamlar pozitif, negatif ve karşılaştırmalı siyasî reklam olarak üç şekilde gruplandırılabilir (Işık, 2010:35).

Görsel 26: 1950 Demokrat Parti Seçim Afişleri https://serzenis.files.wordpress.com/