Sektör İçin Tehdit ve Tehlikeler

 Gıda Sektörü:

Genç nüfusun yeterince eğitilememesi,

Makro ekonomik ve siyasi istikrarsızlık, kriz senaryolarının sektör için önemli bir tehdit oluşturması

Türkiye’nin bulunduğu bölgede yaşanan istikrarsızlıklar
AB’ye tam üyelik sürecinin yaratacağı gerginlikler

Uluslararası ticaretin giderek serbestleşmesi ve rekabetin artması

Küresel rekabet ve uluslararası anlaşmaların sektörün dış ticaret politikalarını etkilemesi

Bilim ve teknolojik gelişmeye uyum sağlayamama
Rakip ülkelerin daha hızlı gelişmesi

Gıda sektörünün faaliyet alanından dolayı bir yandan tarım sektöründeki gelişmelerden etkilenirken, öte yandan değişen sosyo-ekonomik koşulların şekillendirdiği tüketici talebine de hızla uyum sağlamak durumunda kalması

Türkiye’nin AB’ye üyeliği ile birlikte; AB’ye uyum sürecinde rekabet edemeyen, AB standartlarını yerine getirmeyen işletmelerin kapatılacak olması ve bu nedenle yaşanacak işsizlik

Gıda sanayi işletmelerinde ara eleman eksikliğinin devam etmesi

Sürekli değişen ve istikrarsız tarım politikaları ile gıda sanayinin geleceğe güvenli bakamaması

Gelecekte iç pazar yetersizliği ve dış satım belirsizliğinin sanayi üretimini tehdit etmesi

 İçecek Sektörü:

Tarım sektöründeki kayıt dışılık

Yerel yönetimlerin açık içki satışını belirli alanlarla sınırlandırarak, yasaklamaya yönelik uygulamaları ile ruhsat belgesi yenilenmesindeki farklı uygulamaları nedeniyle zorluklar yaşanması

Alkollü içecek piyasasının liberalleşmesinin ardından, çeşit ve miktarları gün geçtikçe artan, ekonomik anlamda her kesime hitap edebilecek farklı fiyatlarda ürün ithali karşısında, piyasaya yeni giren üretici firmaların rekabet gücünün zayıf olması

Turizmde “her şey dahil” sisteminden dolayı kalitesiz ürünlerin ithal edilmesi ve kayıt dışı faaliyet riskini arttırması

Alkollü içecek ithalatı izin prosedürlerinde TAPDK ve Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı arasında gereken koordinasyonun sağlanamamış olması

Alkollü içeceklerin ve şarapların internetten ve telefon siparişi ile satışının yapılmasına yönelik yasal engellerin bulunması

Distile alkollü içecek sektöründe ve özellikle şarap sektöründe yaşanan kayıt dışılık

Bağcılık ile şarap sektörünün ilişkisinin kurulduğu bir mevzuatın olmaması

Çok düşük fiyatla şarap üreten komşu ülkelerin varlığı

Bira ve şarap sektörlerinde reklam ve tanıtım yasağının distile alkollü içeceklerle aynı kategoride düzenlenmesi

Su sektörünün ana girdisi olan preform (plastik şişenin ısıtılıp kalıpta

şişirilmeden önceki ilk halidir.), kapak ve damacana imalatının Türkiye’de mevcut 3-

4 firmanın tekelinde oluşu

Ağır vergi yükü nedeniyle merdiven altı firmaların artmasının; ciddi üreticilerin kar baskısı altında olmasına ve tüketici sağlığının tehdit edilmesine, şirketler arası rekabet eşitsizliğine neden olması

Küresel ısınma (Akdeniz havzası küresel ısınmadan en çok etkilenen bölgedir.)

Meşrubat ve Su üreten firmaların ambalajlı suyu ticari bir emtia olmaktan çıkarıp diğer ürünlerinin marka bağımlılığı gücünü kullanarak suyu bu ürünlerin yanında promosyon olarak dağıtıyor olması nedeniyle haksız rekabet ortamı oluşması
Pet ambalajlı suların (tek kullanımlık) mahallinde tüketici tarafından tüketildikten sonra tekrar farklı sular (şehir şebeke suyu dahil) doldurularak satışa sunulması

 Tütün Sektörü:

Tekel’in özelleştirilmesiyle, çok uluslu sigara şirketlerinin yalnız sigara pazarına hakim olmakla kalmayarak, ekici tütün piyasalarında ve ihracatta koşulları ve fiyatları kendi çıkarlarına göre belirleyecek tek güç konumuna gelecek olmaları

Tekel’in ekici tütün piyasalarındaki düzenleyici ve belirleyici rolünün ortadan kalkması; en çok, istediği koşullarda, kalite ve miktarda üretimi kendi denetiminde gerçekleştirebilecek uluslararası tütün ihracatçısı firmaları memnun etmesi

Tütün mamullerinin piyasaya kaçak ve sahte olarak sürülmesiyle halk sağlığının ciddi şekilde tehdit edilmesi ve kamu gelirlerinin (vergi kaybı) önemli ölçüde kayıplara uğraması

Gümrük Birliği nedeniyle gümrüksüz olarak Türkiye’ye giren sigaralarla yerli ürün sigaraların rekabet edebilmesi için sektör bir süre korunmalıdır. Aksi durumda, Türkiye’nin hem tütünde hem de sigarada uzun vadede dışa bağımlı hale gelme ihtimali

Tekel’in özelleştirilmesiyle tütün yetiştirilen bölgelerimizde, özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde, başta tarımsal etkinlik olmak üzere, ekonomik ve sosyal sorunların artması

Tekel sigara fabrikalarının özelleştirilmesiyle; tütün üretiminde azalma ve ithalatında artış, sektörde çalışanlar için istihdam sorunları (500-600 bin ekici ailenin geleceği ve en az 40 bin işçi ve memurun işsiz kalması), sigara fiyatlarının

yükselmesi ve gençlerin daha fazla oranda sigara kullanma alışkanlığı edinmesi gibi olumsuz koşulların ortaya çıkması

Tütün sektörünü serbestleştirmeyi, tütün için destekleme alımlarını giderek kaldırmayı ve Tekel’in varlıklarının satışına olanak sağlayan 4685 sayılı Tütün Yasası 3 Ocak 2002’de kabul edilmiştir (4733♦). Bu yasa ile ülkemizde marka bazında sigara üretimi için yıllık en az 2 milyar adet, diğer tütünler için yıllık en az 15 bin ton üretimde bulunan firmaların aynı markadan olmak üzere serbestçe ithalat yapabilecek, fiyatlandırabilecek ve satabilecek olmaları

Şark Tipi tütün ihraç fiyatının yükselmesi (Tüm girdileri Türk Lirası ile olan, buna karşılık satışlarını dolar olarak gerçekleştiren ihracatçının; TL’nin aşırı değerlenmesine, doların ise düşüşüne bağlı olarak iç piyasa maliyetleri yükselmekte, bu maliyet ise, ihraç fiyatına yansımaktadır. Bu durumda, üretici yüksek maliyetlerle tütün üretiminde zorlanırken, kendi maliyetleri de bu paralelde yükseldiği için ihracatçı da alım fiyatını daha fazla artıramamakta, verilen avanslar ise geçici bir rahatlama sağlamaktadır. Bu gelişmeler sonucu ihraç fiyatlarının yükselmesi, kısa vadede ihracatımızın lehine gibi görünse de, yüksek fiyatlar nedeniyle yabancı alıcının Türk tütünü yerine, aynı tütünün üreticisi başka ülkelere yönelmesi kaçınılmaz görülmektedir.164)

Ermenistan, Orta Asya ülkeleri, Çin ve Hindistan gibi ülkelerde Şark Tipi tütünlerin üretimlerine başlanması

Sigara tüketiminin çok yaygın bir bağımlılık çeşidi olmasının yanı sıra, sigara ve dumanında bulunan maddelerin insan sağlığı üzerine yaptığı olumsuz etkiler

3.3.5. SWOT Analizi Bulgularının Yabancı Sermaye Açısından