Sefalometrik Yöntem

Lateral sefalometrik filmler, bireyin "Yumuşak Doku Frankfurt Horizontal Düzlemi" yere paralel olacak şekilde, sentrik okluzyon pozisyonunda ve dudaklar istirahat halindeyken PLANMECA ProMax Dimax3 ceph sefalometri cihazı (Planmeca OY, Helsinki, Finland) kullanılarak elde edilmiştir. Işınlama 66 kV ve 5 mA değerleriyle 18,7 saniye süre ile uygulanmıştır.

Elde edilen dijital sefalogramlar, Apple iMac G5 ® 20″ 2,4GHz bilgisayar 16 sistemine aktarılmış ve çalışmada kullanılacak sefalometrik parametrelere göre programlanmış Quick Ceph Studio17 sefalometrik analiz programı ile ölçümler yapılmıştır.

Araştırmamızda kullanılan sefalometrik noktalar (Şekil 2.18)

Araştırmamızda aşağıdaki anatomik nokta, düzlem ve açılardan yararlanılmıştır (Uzel ve Enacar 2000, QuickCeph Studio®).

1. Sella (S): Sella Tursica’nın orta noktası.

2. Porion (Po): Dış kulak yolunun en üst noktası.

3. Hinge Axis (HA): Kondilin rotasyon merkezi.

4. Nasion (N): Frontal ve nasal kemiklerin birleştiği fronto-nasal süturun en ileri noktası.

5. Orbitale (Or): Orbital konturun en alt noktası.

6. Spina Nasalis Anterior (ANS): Ön nasal çıkıklığın en uç noktası.

7. Spina Nasalis Posterior (PNS): Arka nasal çıkıklığın en uç noktası.

8. A noktası (A): Orta çizgi üzerinde spina nasalis anterior’un altındaki kemik içbükeyliğinin en derin noktası.

9. B noktası (B): En ileri alt kesici diş ile Pogonion arasında kalan kemik içbükeyliğinin en derin noktası.

Şekil 2.18. Araştırmamızda kullanılan sefalometrik noktalar.

10. PM: B noktasıyla Pg arasında kalan kemik içbükeyliğin en derin noktası.

11. Pogonion (Pg): Alt çene ucunun en ön noktası.

12. Menton (Me): Alt çene ucunun en alt noktası.

13. Corpus Left (CL): Alt çene cisminin gonial bölgeye geçtiği kısımdaki kemik dışbükeyliği.

14. Ramus Down (RD): Gonial bölgenin ramusa geçtiği kısımdaki kemik dışbükeyliği.

15. Artikulare (Ar): Ramus ile occipital kemiğin basiller kısmının alt kenarının kesişme noktası.

16. R3: Ramus mandibulada Sigmoid girintinin en derin noktası.

17. R1: Ramus mandibulanın ön kenarındaki kemik içbükeyliğinin en derin noktası.

18. Mx1 cr: Üst orta keser kronu: Üst orta kesici dişin kesici kenarının en uç noktası.

19. Mx1 rt: Üst orta keser kökü: Üst orta kesici dişin kökünün en uç noktası.

20. Mn1 cr: Alt orta keser kronu: Alt orta kesici dişin kesici kenarının en uç noktası.

21. Mn1 rt: Alt orta keser kökü: Alt orta kesici dişin kökünün en uç noktası.

22. OL: Alt ve üst kesici dişlerin, kesici kenar noktalarını veya alt üst birinci premolarları birleştiren doğru parçasının orta noktası

23. Mx6 cr: Üst daimi birinci moların distali: Üst daimi birinci moların distal kontak noktası (okluzal düzlemin yaklaşık 2 mm üzerinde).

24. Mx6 rt: Üst daimi birinci moların kökü: Üst daimi birinci moların disto-bukkal kökünün en uç noktası.

25. Mn6 cr: Alt daimi birinci moların distali: Alt daimi birinci moların distal kontak noktası (okluzal düzlemin yaklaşık 2 mm altında).

26. Mn6 rt: Alt daimi birinci moların kökü: Alt daimi birinci moların disto-bukkal kökünün en uç noktası.

27. FCA alt: Çalışmamızda Modifiye FCA apareyinin uygulandığı tarafta kullandığımız referans telinin dikey ve yatay komponentlerinin kesişim noktası.

28. FCA üst: Çalışmamızda Modifiye FCA apareyinin uygulandığı tarafta kullandığımız referans telinin dikey komponentinin üst noktası.

29. JONES alt: Çalışmamızda Modifiye Jones Jig apareyinin uygulandığı tarafta kullandığımız referans telinin dikey ve yatay komponentinin kesişim noktası.

30. JONES üst: Çalışmamızda Modifiye Jones Jig apareyinin uygulandığı tarafta kullandığımız referans telinin dikey komponentinin üst noktası.

Sefalometrik düzlemler (Şekil 2.19)

1. Ön kafa kaidesi düzlemi (SN): Sella ve Nasion noktalarından geçen düzlem.

2. S┴SN Düzlemi (SV) : Ön kafa kaidesi düzlemine Sella noktasından dik çizilerek oluşturulan düzlem.

3. Frankfurt Horizontal Düzlemi (FHP): Orbitale noktasıyla Porion noktası arasında kalan düzlem.

4. Maksiller düzlem (MxP): ANS ve PNS noktalarından geçen düzlem.

6. Gonion Gnathion düzlemi (GoGn): Go ve Gn noktalarından geçen düzlem.

7. Okluzal düzlem (OLP): Alt ve üst kesici dişlerin, kesici kenar noktalarını veya alt üst birinci premolarları birleştiren doğru parçasının orta noktası ile üst birinci moların, mesio-vestibüler tüberkülünün distal kenarının orta noktasından geçen düzlem.

8. N-A düzlemi (NA): Nasion ve A noktalarından geçen düzlem.

9. N-B düzlemi (NB): Nasion ve B noktalarından geçen düzlem.

10. Y aksı: S ve Pg noktalarından geçen düzlemdir.

11. Üst kesici eğimi (Mx1): Üst orta kesici dişin kök ucuyla kesici ucundan geçen, dişin uzun aksı.

12. Alt kesici eğimi (Mn1): Alt orta kesici dişin kök ucuyla kesici ucundan geçen, dişin uzun aksı.

Şekil 2.19. Araştırmamızda kullanılan sefalometrik düzlemler.

13. FCA düzlemi (FCA): Çalışmamızda Modifiye FCA apareyinin uygulandığı tarafta kullandığımız referans telinin dikey komponentinin oluşturduğu düzlem. SN 1 SV 2 FHP 3 MxP 4 6 GoGn OLP 7 NA 8 NB 9 Y Aksı 10 Mx1 11 Mn1 12 13 FCA JONES 14 E 15 5 MnP

14. Jones düzlemi (JONES): Çalışmamızda Modifiye Jones Jig apareyinin uygulandığı tarafta kullandığımız referans telinin dikey komponentinin oluşturduğu düzlem.

15. Rickett’s düzlemi (E): Yumuşak doku Pogonion noktasından burun ucuna teğet çizilen düzlem.

İskeletsel açısal ölçümler (Şekil 2.20)

1. SNA açısı: Sella, Nasion ve A noktaları arasında kalan açıdır.

2. SNB açısı: Sella, Nasion ve B noktaları arasında kalan açıdır.

3. ANB açısı: A, Nasion ve B noktaları arasında kalan açıdır.

4. Y aksı açısı: Y aksıyla FHP arasında kalan açıdır.

5. FMA açısı: FHP ve MnP arasında kalan açıdır.

6. SN-GoGn açısı: Ön kafa kaidesi düzlemi, Go ve Gn noktaları arasında kalan açıdır.

7. SN-MxP açısı: Ön kafa kaidesi düzlemiyle maksiller düzlem arasında kalan açıdır.

Şekil 2.20. Araştırmamızda kullanılan iskeletsel açısal ölçümler. 1 2 3 4 5 6 7

1

2

3

4 5 İskeletsel boyutsal ölçümler (Şekil 2.21)

1. SV┴A: A noktasının Sella Vertikal düzlemine (SV) dik uzaklığı.

2. SV┴B: B noktasının Sella Vertikal düzlemine (SV) dik uzaklığı.

3. A-N┴FHP: A noktasının, Nasion noktasından Frankfurt Horizontal Düzlem’e indirilmiş dikmeye uzaklığı.

4. Pg-N┴FHP: Pg noktasının, Nasion noktasından Frankfurt Horizontal Düzlem’e indirilmiş dikmeye uzaklığı.

5. Alt ön yüz yüksekliği: ANS ve Menton noktaları arasında kalan çizginin uzunluğu.

Şekil 2.21. Araştırmamızda kullanılan iskeletsel boyutsal ölçümler.

Dişsel açısal ölçümler (Şekil 2.22)

1. Mx1-SN: Ön kafa kaidesi düzlemiyle üst orta kesici dişin uzun ekseni arasında kalan açıdır.

2. Mx1-MxP: Maksiller düzlemle üst orta kesici dişin uzun ekseni arasında kalan açıdır.

3. Mx1-NA: NA düzlemiyle üst orta kesici dişin uzun ekseni arasında kalan açıdır.

4. Mn1-NB: NB düzlemiyle alt orta kesici dişin uzun ekseni arasında kalan açıdır.

5. IMPA: Mandibular düzlemle alt orta kesici dişin uzun eksen arasında kalan açıdır.

6. Keserler arası açı: Üst orta kesici dişin uzun ekseniyle alt orta kesici dişin uzun ekseni arasında kalan açıdır.

7. SN-FCA: Sella-Nasion düzlemi ile çalışmamızda Modifiye FCA apareyinin uygulandığı tarafta kullandığımız referans telinin dikey komponentinin oluşturduğu düzlem arasındaki açı.

8. SN-JONES: Sella-Nasion düzlemi ile çalışmamızda Modifiye Jones Jig apareyinin uygulandığı tarafta kullandığımız referans telinin dikey komponentinin oluşturduğu düzlem arasındaki açı.

Şekil 2.22. Dişsel açısal ölçümler. 1 2 3 4 5 6 7 8

Dişsel boyutsal ölçümler (Şekil 2.23)

1. Mx1-NA: Üst orta kesici dişin en ön noktasının NA doğrusuna uzaklığı.

2. Mn1-NB: Alt orta kesici dişin en ön noktasının NB doğrusuna uzaklığı.

3. SV┴FCA: Çalışmamızda Modifiye FCA apareyinin uygulandığı tarafta kullandığımız referans telinin dikey ve yatay komponentlerinin kesişim noktasının Sella Vertikal düzlemine dik uzaklığı.

4. SV┴JONES: Çalışmamızda Modifiye Jones Jig apareyinin uygulandığı tarafta kullandığımız referans telinin dikey ve yatay komponentlerinin kesişim noktasının Sella Vertikal düzlemine dik uzaklığı.

5. SV┴Mx1: Üst orta kesici dişin kesici kenarının en uç noktasının Sella Vertikal düzlemine dik uzaklığı.

6. SV┴Mn1: Alt orta kesici dişin kesici kenarının en uç noktasının Sella Vertikal düzlemine dik uzaklığı.

7. SN┴FCA: Çalışmamızda Modifiye FCA apareyinin uygulandığı tarafta kullandığımız referans telinin dikey ve yatay komponentlerinin kesişim noktasının Sella-Nasion düzlemine dik uzaklığı.

8. SN┴JONES: Çalışmamızda Modifiye Jones Jig apareyinin uygulandığı tarafta kullandığımız referans telinin dikey ve yatay komponentlerinin kesişim noktasının Sella-Nasion düzlemine dik uzaklığı.

9. Overjet: Okluzal düzlem üzerinde alt ve üst kesicilerin tepe noktaları arasındaki mesafe.

10. Overbite: Alt ve üst kesicilerin tepe noktaları arasındaki uzaklığın okluzal düzleme göre dik yöndeki ölçümüyle belirlenir.

Yumuşak doku ölçümleri (Şekil 2.23)

11. Nasolabial açı: Burunun alt kenarıyla üst dudağın ön yüzeyinin yumuşak doku subnasale bölgesinde oluşturduğu açıdır.

12. Üst dudak-E: Üst dudağın Ricketts’in E doğrusuna uzaklığı.

Şekil 2.23. Dişsel boyutsal ölçümler ve yumuşak doku ölçümleri.