Satın Alma Faaliyetlerinin Diğer ĠĢletme Faaliyetleri Ġle ĠliĢkisi

2. ĠġLETMELERDE SATIN ALMA SÜRECĠ

2.4. Satın Alma Faaliyetlerinin Diğer ĠĢletme Faaliyetleri Ġle ĠliĢkisi

Satın alma^æ fonksiyonu,^æ şirketin^æ büyük^æ bölümünün^æ aktivitelerinin^æ merkezi^æ halindedir.^æDoğal^æolarak^æşirketin^ætedarikçileri^æile^æolduğu^ækadar^æşirket^æiçindeki^ædiğer^æ bölümlerle^æ devamlı^æ ilişkide^æ bulunmaktadır.^æ Satın^æ alma^æ işlemleri^æ şirketteki^æ tüm^æ bölümlerin^ækesiştiği^æbir yerdedir (Dobler ve Burt, 1996, s. 31).

46 2.4.1. Mühendislik

Mühendislik genel^æolarak^æmevcut^æproblemi^æçözecek^æspesifikasyon^æve^ædizaynlarla^æ ilgilenir.^æ Bu^æ alandaki^æ herhangi^æ bir^æeksiklik^æ mühendisliği^æ gelişimden^æ önceki^æ haline^æ dönmesine^æsebep^æolacaktır.^æSonuç^æolarak^æmühendislik,^æihtiyaçların^æve^æbu^æihtiyaçların^æ olası^æsonuçlarının^ædeğerlendirilmesinde^æoldukça özenlidir (Aydoğan, 2014, s. 50).

Satın alma,^æmühendislik^æve^æüretim^ækarşılıklı^æolarak^æpek^æçok^æprobleme^æsahiptir.^æ Dizayn^æmühendisliği,^æüretim^ægibi^æsatın^æalmanın^ætedarikçi^æile^æilgilenmesi^æzarfında^ægeçen^æ zamanı^æbüyük^æölçüde^æetkiler.^æMühendislik,^æşirketin^æürün^æve^æmalzemelerine^æait^æteknik^æ özelliklerin^æhazırlanmasında^æbirincil^æolarak^æsorumluluk^ætaşır.^æBu^æsorumluluğun^æverimli^æ bir^æşekilde^æüstesinden^ægelebilmek^æiçin,^æmühendislik,^æsatın^æalma^æve^æüretim^æarasında^ædaimi^æ bir^æyardım^æağının^æmevcut^æolması^ægerekir.^æBazı^æfirmalar,^æbu^æağa^ædestek^æolmak^æamacıyla^æ satın^æalma^æ ve^æ tedarikçilerin^æyukarıda^æsözü^æ edilen^æ ağa^æerken^æbir^ækademede^æ entegre^æ olmalarını^æsağlamıştır.^æKalite,^æürün^æhammaddesine^æödenen^æfiyat^æve^æürünün^æüretilmesi^æ için^æharcanan^æpara^æürünün^æözellikleri^æile^æyakından^æilişkilidir.^æBunun^ægibi^æözellikler^æ şirketlerin^æbüyümesine^æyâda^æküçülmesine^æneden^æolabilecek^æşekilde^æde^æoluşturulabilir.^æ Eğer^æ amaç^æ büyümekse^æ mühendislik^æ tarafından^æ belirlenen^æ hammadde,^æ hem^æ tedarik^æ edilebilmek^æiçin^æhem^æde^æüretmek^æiçin^æekonomik^æolmalıdır.^æAyrıca^æbu^æhammaddeler^æ birden^æ fazla^æ düşük^æmaliyetli^æ üreticiden^æ de^æ elde^æ edilebilir^æ olmalıdır.^æ Tüm^æ bunların^æ yanında^æmalın,^ækalitesi^æmüşteriyi^ætatmin edebilmelidir (Aybatlı, 2000, s. 20).

2.4.2. Üretim

Üretimin rolü,^ætipik^æbir^æüretim^æşirketi^æiçindeki^ædiğer^ærollerden^æoldukça^æfarklıdır.^æ Üretime^ærakamsal^æve^ækalite^æolarak^æçıktı^æseviyesinin^ægeliştirilmesi^æve^ækorunması^ærolü^æ yüklenmiştir.^æBu^æbağlamda,^æüretim^æher^æzaman^æyüksek^æoranda^æzaman^æbaskısı altındadır (Fortune, 2002, s. 79).

Satın alma^æve^æüretim^æ ilişkileri,^æ kullanıcı^ædepartmanın^æüretim^æprogramını^æ ve^æ malzeme^æihtiyaç^ælistesini^æsatın^æalmaya^ægöndermesi^æile^æbaslar,^æsatın^æalma^æbu^ælisteyi^æ tedarikçi^æ ile^æ olan^æ ilişkisinde^æ kullanılabilecek^æ bir^ælisteye^æ dönüştürür.^æ Satın^æ almanın^æ zamanlaması^æbu^ædönüştürmeyi^æyapmada^æen^æönemli^æengeli^æoluşturur.^æKullanıcı^æsatın^æ almaya^æmalzemeyi^æalması^æiçin^ægereken^æzamanı^ævermez^æise^æpek^æçok^æihtiyaç^æduyulmayan^æ ve^ægereksiz^æmalın^æşirketin^æüretim^æmaliyetlerinde^æyer^ætutmasından^ækaçınılamaz.^æSatın^æ almanın^ætedarikçiyi^æbelirlemek,^ærekabet^æyaratmak,^æmüzakere^æetmek^æiçin^ægerekli^æzamanı^æ

47 yoksa^æmalzemelere^æekstra^æpara^æödenmesi^ækaçınılmazdır.^æMaliyeti^æyüksek^æolan^æacil^æözel^æ üretim^æihtiyaçları^æve^æekstra^ætransport^æmaliyetleri^æsatın^æalmanın^æzamanını^ædaraltan^æiki^æ ilave^æ faktördür.^æ Üretimde^æ malzemenin^æ tedariki^æ için^æ yeteli^æ zamanın^æ olmamasından^æ kaynaklanan^æen^æciddi^æsorun^æüretimin^ædurmasıdır.^æKimyasal,^æçimento,^æboya^ægibi^æpek^æçok^æ çeşitli^æproseslerde^æekipman^æya^ætam^ækapasite^æile^æyeterli^æolur^æya^æda^æhiç^æyeterli^æolmaz.^æ Sonuçta,^æmalzeme^æsıkıntısı,^æbu^æendüstrilerde^æüretimin^ætümden^ædurması^ægibi^æfelaketlere^æ yol açabilir (Aybatlı, 2000, s. 21).

Bu üretimse ilişkilerin ötesinde satın alma ve üretim firmanın önemli stratejik hedeflerini gerçekleştirebilmek için birbirleri ile koordineli bir şekilde çalışmalıdırlar.

Örneğin, üretim yönetimi gittikçe daha fazla bir şekilde piyasaya zamanında ürün çıkarabilmekveüründeğişimiiçingereklisüreyikısaltmakiçinuğraşmaktadır.Satınalma, bunlarıgerçekleştirebilmekiçinürünyönetimineyardımcıolmalıdır.Bunedenlesatınalma, tedarikçilerden daha çabuk cevap alabilme, tedarikçilerin kapasitesinin arttırılması için beraberçalışmavebunungibikonulardaçözümlerüretir.Bugibiaktivitelerdesatınalma, üretimvetedarikçiçokiyibirşekilde çalışabilmektedir (Deniz, 2011, s. 263).

2.4.3. Pazarlama

Bir firmanın^æpazarlama^æbileşenleri,^æmemnun^æmüşteriler^æyaratmak^æiçin^æsatış,^æpazar^æ payı^æve^æbu^æhedeflere^æulaşmak^æiçin^ægerekli^æçabalarla^æilgilidir.^æBu^ænedenle,^æmaliyetler,^æ potansiyel^ædizayn^æya^æda^æmalzeme^æsorunları^æve^æüretici^æilişkilerine^æolan^æilgisi^æikincil^æ öneme^æsahiptir.^æBu^æher^æzaman^æüretim^ædâhil,^æpazarlama^æve^æörgütün^ædiğer^æbileşenleri^æ arasında^æbüyük^æbir^æçelişkiye^æyol açmaktadır (Aydoğan, 2014, s. 51).

Tüm şirketler^æ pazarlama^æ ile^æ kar^æ arasındaki^æ direkt^æ ilişkiyi^æ anlamış^æ bulunmaktadırlar.^æ Şirketler^æ satışları^æ arttırmak^æ için^æ uğraşırken,^æ eğer^æ satışla^æ ilgili^æ konularda^æsatın^æalma^æve^æüretimle^ækoordineli^æbir^æşekilde^æçalışmadığı^ætakdirde^æortaya^æ çıkabilecek^ækardaki^æ azalmaları^æ gözden^ækaçırabilirler.^æ Satın^æ alma-Üretim-Satış,^æ satış^æ tahminlerinde^ækendi^æüçgenini^æoluşturmuştur.^æSatış^ætahminleri^æüretim^æprogramlarını,^æbuna^æ bağlı^æolarak^æda^æsatın^æalma^æprogramlarının^ætemelini^æoluşturur.^æSatış^ætahminleri^æayrıca^æ firmanın^æsermaye-ekipman^æbütçesini,^æreklam^ækampanyalarını^æve^ædiğer^æsatış^æaktivitelerini^æ de^æetkiler.^æSatış^ætahminlerindeki^ædeğişiklikler^æsatın^æalma^æve^æüretimle^ægirişilen^ævaktinde^æ koordinasyon^æsayesinde^æbu^ædepartmanların^æprogramlarını^æmümkün^æolabilecek^ækadar^æ ekonomik^æ ve^æ karlı^æ bir^æ şekilde^æ değiştirmelerine^æ olanak^æ sağlar.^æ Bunun^æ gibi,^æ üretim^æ

48 programlarındaki^æ değişiklikler^æ de^æsatış^æelemanlarına^æ hemen^æ haber^æ verilmelidir.^æ Bu^æ durum^æsatısın^æ dağılım^æprogramlarını^æ müşterilerini^ækaybetmeden^æde^æ değiştirmelerine^æ olanak^æsağlar.^æSatın^æalma,^æmalzeme^æfiyatlarındaki^æartısı,^æhiç^ævakit^ægeçirmeden^æsatışa^æve^æ diğer^æyönetim^ædepartmanlarına^æiletmelidir.^æBu^æsatısın^æartan^æmalzeme^æfiyatlarının,^æfiyat^æ tahminlerine^æolan^æetkisini,^æürünün^ægelecekteki^æpiyasa^æsatısını,^æpiyasadaki^æfiyatını^æve^æ ilerideki^æplanları^æayarlamasına^æfırsat verir (Aybatlı, 2000, s. 23).

2.4.4. Finans

Finansın öncelikli^æamacı,^æörgütün^æsağlıklı^æbir^æfinansal^æyapıya^æsahip^æolmasını^æ sağlamak^æve^æbunu^ægaranti^æaltına^æalmaktır.^æBu,^ædoğal^æolarak^æşirketin^æsatın^æalma^æsüreci^æ bakısını^æetkiler.^æFinansın^æperformansı^æyapmış^æolduğu^æyatırımların^ægeri^ædönüş^æoranları^æile^æ ölçülür.^æAynı^æzamanda^æfinansa^æyatırımların^æbütçe^æsınırları^æiçinde^ækalmasını^æsağlamak^æve^æ buna^æbağlı^æolarak^æperformans^æ değerlendirmesi^æyapma^ærolleri yüklenmiştir (Fortune, 2002, s. 83).

Satın almanın^æ finans^æile^æ olan^æ ilişkisi^ædiğer^æ departmanlarla^æ olan^æ ilişkisinden^æ farklıdır.^æ Bu^æ farklılık^æ maliyet^æ belirlemelerinin^æ satın^æ alma-finans^æ ilişkilerinde^æ gizlenemeyecek^æolmasından^ækaynaklanır.^æİyi^æbir^æfinansal^æplanlamanın^æönemi^æşuradan^æ kaynaklanır.^æ Kötü^æ finansal^æ planlama,^æ şirketin^æ isinin^æ başarısız^æ olmasındaki^æ temel^æ nedendir.^æ İyi^æ bir^æ planlama^æ yapılması^æ için^æ organizasyonlara^æ gerekli^æ temel^æ bilgiler^æ arasında^ædoğru^æsatış^ætahminleri^æve^ædoğru^æsatın^æalma^æprogramları^ævardır.^æSatın^æalmanın^æ programındaki^ædeğişiklikleri^æsatış^æve^æüretime^æhaber^ævermesi^ækadar^æfinansı^æda^æhaberdar^æ etmesi^æönemlidir.^æPiyasa^ædurumunun^æmalı^æsatın^æalmak^æiçin^æçok^æuygun^æolduğu^æbir^ædönem,^æ şirketin^æfinansal^æaçıdan^æuygun^æolmadığı^æbir^æzamana^ærastlayabilir.^æEğer^æsatın^æalma^æfinansa^æ danışmadan^æbu^ædurumda^æmalı^æsatın^æalırsa,^æşirketi^æçok^æzor^æbir^ædurumda^æbırakabilir.^æDiğer^æ taraftan,^æpiyasa^æSartlarının^æçok^æuygun^æolduğu^ædurumlarda^æfinans^ægerekli^æparayı^æbulamaz^æ ise^æbu^æseferde^æşirketi^æaynı^æmalzemeyi^æpiyasa^æSartlarının^æuygun^æolmadığı^æbir^æzamandan^æ daha^æyüksek^æfiyatlara^æalmak^æzorunda bırakır (Aybatlı, 2000, s. 24).

Finans bölümü^æile^æsatın^æalma^æarasında^ækurulacak^ædoğrudan^æhaberleşme,^æetkin^æbir^æ satın^æalma^æfaaliyetinin^ægerçekleşmesinde^ækatkıda bulunur (Akyıldız, 2001, s. 25).

Belgede İç kontrol sisteminin denetimi satın alma süreci örneği (sayfa 58-61)