GEREÇ VE YÖNTEMLER
SAĞKALIM DEĞERLERİ
Hastalıksız Sağkalım
Değerlendirmeye alınan 121 hastada medyan 24 aylık takipte medyan HSK belirleyecek sayıda nüks gelişmedi. 24 aylık takip süresi tamamlanan 81 hastanın 21 (%27)’inde nüks geliştiği görüldü.
29 Genel Sağkalım
Değerlendirmeye alınan 121 hastada medyan GSK 82 ay idi. % 95 Güvenlik Aralığı (%95 Cİ), hasta sayısındaki yetersizlik nedeniyle hesaplanamadı.
Cinsiyet
Cinsiyete göre HSK incelendiğinde, kadınlarda medyan HSK 36 ay (% 95 Cİ, 12,46- 59,53); erkeklerde medyan HSK 35 ay (% 95 CI, 26,55-43,45) idi. HSK açısından iki grup arasında anlamlı fark yoktu (p=0,917). Kadınlarda medyan GSK 82 ay (% 95 CI, 47,68- 116,31) iken erkeklerde 24 aylık medyan takip süresinde medyan GSK değerini belirleyecek sayıda olay gözlenmedi. Her iki grup arasında GSK açısından istatistiksel farklılık görülmedi (p=0,445).
Yaş
Yaşa göre incelendiğinde 55 yaş ve altında olan hasta grubunda medyan HSK 36 ay (% 95 CI, 23,41-48,58), 55 yaş üstünde olan hasta grubunda medyan HSK 35 ay (% 95 CI, 24,45-45,55) idi. HSK açısından iki yaş grubunda anlamlı fark yoktu (p=0,584). 55 yaş ve altında olan hasta grubunda medyan GSK 82 ay (% 95 CI, 19,81-143,16) iken 55 yaş üzeri olan hasta grubunda ise 24 aylık medyan takip süresinde medyan GSK değerini belirleyecek sayıda olay gözlenmedi. Her iki grup arasında GSK açısından istatistiksel farklılık görülmedi (p=0,953).
Operasyon Merkezi
Tıp Fakülteleri’nde operasyon yapılan hasta grubunda medyan HSK 42 ay (% 95 CI, 27,29-54,70); diğer hastanelerde opere edilen hasta grubunda medyan HSK 32 ay (% 95 CI, 20,25-43,75) idi. HSK’daki bu fark istatistiksel olarak anlamlı değildi (p=0,90). Tıp Fakülteleri hastanelerinde operasyon yapılan hasta grubunda medyan GSK 82 ay (% 95 CI, 36,53-127,46) iken diğer hastanelerde opere edilen hasta grubunda 24 aylık medyan takip süresinde medyan GSK değerini belirleyecek sayıda olay gözlenmedi. GSK açısından her iki grup arasında anlamlı istatistiksel fark görülmedi (p=0,233).
Tümör Lokalizasyonu
Grup sayısının fazla, hasta sayısının az olması nedeniyle medyan sağ kalım süreleri ve gruplar arasındaki farklar hesaplanamadı.
30 Histolojik Tip
Hasta sayısındaki yetersizlik nedeniyle medyan sağkalım süreleri ve gruplar arasındaki farklar hesaplanamadı.
Grad
İyi diferansiye (G-I) hastalarda medyan HSK 42 ay (% 95 CI, 26,87-57,12); orta diferansiye (G-II) hastalarda medyan HSK 31 ay (% 95 CI, 22,09-39,90); kötü diferansiye (G- III) hastalarda medyan HSK 20 ay (% 95 CI, 12,53-27,46) idi. HSK açısından üç grup arasında istatistiksel olarak anlamlı fark yoktu (p=0,237). G-I hastalarda 24 aylık medyan takip süresinde medyan GSK değerini belirleyecek sayıda olay gözlenmedi, G-II hastalarda medyan GSK 55 ay (% 95 CI, 28,74-81,25); G-III medyan GSK 27 ay (% 95 CI, hasta sayısındaki yetersizlik nedeniyle hesaplanamadı) idi. Gruplar arasında GSK açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık görüldü (p=0,014) (Şekil 1).
Şekil 1. Histolojik grada göre genel sağkalım eğrisi
P = 0.014 P = 0.014
31 Damar İnvazyonu
Damar invazyonu olmayan hasta grubunda medyan HSK 38 ay (% 95 CI, 26,68- 49,31); damar invazyonu olan grupta medyan HSK 31 ay (% 95 CI, 20,14-41,85) idi (p=0,148). Her iki grupta 24 aylık medyan takip süresinde medyan GSK değerini belirleyecek sayıda olay gözlenmedi. GSK açısından her iki grup arasında istatistiksel olarak bir fark yoktu (p=0,241).
Perinöral İnvazyon
Perinöral invazyonu olmayan grupta medyan HSK 36 ay (% 95 CI, 24,35-47,64); perinöral invazyonu olan grupta medyan HSK 34 ay (% 95 CI, 22,51-45,48) idi. HSK’daki bu fark istatistiksel olarak anlamlı değildi (p=0,791). Perinöral invazyonu olmayan grupta 24 aylık medyan takip süresinde medyan GSK değerini belirleyecek sayıda olay gözlenmedi. Perinöral invazyonu olan grupta medyan GSK 32 ay (% 95 CI, 17,62-46,38) idi. GSK açısından her iki grup arasında anlamlı istatistiksel fark vardı (p<0,001) (Şekil 2).
32 Tümöral İnvazyon Derecesi
T1-T2 tümörlü hasta grubunda 24 aylık medyan takip süresinde medyan HSK değerini belirleyecek sayıda olay gözlenmedi. T 3 tümörlü hasta grubunda 24 aylık medyan takip süresinde medyan HSK değerini belirleyecek sayıda olay gözlenmedi. T 4 tümörlü hasta grubunda medyan HSK 31 ay (% 95 CI, 18,22-43,78) idi. Her 3 grup arasında HSK açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık görüldü (p=0,033) (Şekil 3). T1-T2 tümörlü hasta grubunda 24 aylık medyan takip süresinde medyan GSK değerini belirleyecek sayıda olay gözlenmedi. T 3 tümörlü hasta grubunda medyan GSK 82 ay (% 95 CI, hasta sayısındaki yetersizlik nedeniyle hesaplanamadı); T 4 tümörlü hasta grubunda medyan GSK 31 ay (% 95 CI, 7,90-54,09) idi. Her 3 grup arasında GSK açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmedi (p=0,061).
Şekil 3. Tümöral invazyon derecesine göre hastalıksız sağkalım eğrisi
Perforasyon Varlığı
Perforasyon olmayan hasta grubunda medyan HSK 34 ay (% 95 CI, 26,34-41,65); perforasyon olan hasta grubunda medyan HSK 50 ay (% 95 CI, hasta sayısındaki yetersizlik
33
nedeniyle hesaplanamadı) idi. HSK’daki bu fark istatistiksel olarak anlamlı değildi (p=0,530). Perforasyon olmayan hasta grubunda 24 aylık medyan takip süresinde medyan GSK değerini belirleyecek sayıda olay gözlenmedi. Perforasyon olan hasta grubunda medyan GSK 82 ay (% 95 CI, hasta sayısındaki yetersizlik nedeniyle hesaplanamadı) idi. GSK’daki bu fark istatistiksel olarak anlamlı değildi (p=0,860).
Obstrüksiyon Varlığı
Obstrüksiyon olmadan ameliyata giren hasta grubunda medyan HSK 42 ay (% 95 CI, 31,18-52,81); obstrüksiyon ile ameliyata giren hasta grubunda medyan HSK 24 ay (% 95 CI, 14,94-33,06) idi. HSK’daki bu fark istatistiksel olarak anlamlı idi (p=0,002) (Şekil 4). Obstrüksiyon olmadan ameliyata giren hasta grubunda 24 aylık medyan takip süresinde medyan GSK değerini belirleyecek sayıda olay gözlenmedi. Obstrüksiyon ile ameliyata giren hasta grubunda medyan GSK 32 ay (% 95 CI, 15,22-48,77) idi. GSK’daki bu fark istatistiksel olarak anlamlı idi (p<0,001) (Şekil 5).
Şekil 4. Obstrüksiyon varlığına göre hastalıksız sağkalım eğrisi
34
Şekil 5. Obtrüksiyon varlığına göre genel sağkalım eğrisi
Cerrahi Sınır
Cerrahi sınır pozitif olmayan grupta medyan HSK 34 ay (% 95 CI, 23,82-44,17); cerrahi sınır pozitif olan grupta medyan HSK 35 ay (% 95 CI, hasta sayısındaki yetersizlik nedeniyle hesaplanamadı) idi. HSK’daki bu fark istatistiksel olarak anlamlı değildi (p=0,998). Cerrahi sınır pozitif olmayan grupta medyan GSK 82 ay (% 95 CI, hasta sayısındaki yetersizlik nedeniyle hesaplanamadı); cerrahi sınır pozitif olan grupta medyan GSK 39 ay (% 95 CI, hasta sayısındaki yetersizlik nedeniyle hesaplanamadı) idi. GSK açısından her iki grup arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı değildi (p=0,629).
Tümör Çapı
Tümör çapı 5 cm ve altında olan hasta grubunda medyan HSK 28 ay (% 95 CI, 20,22- 35,77); tümör çapı 5 cm üzerinde olan hasta grubunda medyan HSK 25 ay (% 95 CI, 18,18- 31,81) idi. HSK’daki bu fark istatistiksel olarak anlamlı değildi (p=0,546). Her iki grupta 24 aylık medyan takip süresinde medyan GSK değerini belirleyecek sayıda olay gözlenmedi. GSK açısından her iki grup arasında istatistiksel bir fark görülmedi ( p=0,488).
35 Preoperatif CEA Değeri
Hem CEA değeri 10 ng/ml ve altında hem de üzerinde olan hasta grubunda 24 aylık medyan takip süresinde medyan HSK değerini belirleyecek sayıda olay gözlenmedi. HSK açısından iki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktu (p=0,110). CEA değeri 10 ng/ml ve altında olan hasta grubunda 24 aylık medyan takip süresinde medyan GSK değerini belirleyecek sayıda olay gözlenmedi. CEA değeri 10 ng/ml üzerinde olan hasta grubunda medyan GSK 24 ay (% 95 CI, 19,12-28,88) idi. GSK’daki bu fark istatistiksel olarak anlamlı idi (p=0,002) (Şekil 6).
Şekil 6. Preoperatif CEA değerine göre genel sağkalım eğrisi
Preoperatif CA 19-9 Değeri
Hasta sayısındaki yetersizlik nedeniyle medyan sağkalım süreleri ve gruplar arasındaki farklar hesaplanamadı.
36 Preoperatif Albumin Değeri
Hem albumin değeri 3,5 gr/dl altında hem 3,5 gr/dl ve üzerinde olan grupta 24 aylık medyan takip süresinde medyan HSK değerini belirleyecek sayıda olay gözlenmedi. Her iki grupta HSK açısından istatistiksel olarak anlamlı fark yoktu (p=0,070). Albumin değeri 3,5 gr/dl altında olan grupta medyan GSK 56 ay (% 95 CI, 23,09-88,91); 3,5 gr/dl ve üzerinde olan grupta 24 aylık medyan takip süresinde medyan GSK değerini belirleyecek sayıda olay gözlenmedi. GSK’daki bu fark istatistiksel olarak anlamlı idi (p=0,013) (Şekil 7).
Şekil 7. Preoperatif albumin değerine göre genel sağkalım eğrisi Preoperatif Hemoglobin Değeri
Hemoglobin değeri 10 gr/dl ve altında olan hasta grubunda medyan HSK 31 ay (% 95 CI, 24,41-37,58); 10 gr/dl üzeri olan hasta grubunda medyan HSK 34 ay (% 95 CI, 23,61- 44,38) olup bu fark istatistiksel olarak anlamlı değildi (p=0,530). Hemoglobin değeri 10 gr/dl ve altında olan hasta grubunda medyan GSK 55 ay (% 95 CI, 30,47-79,52); 10 gr/dl üzerinde olan hasta grubunda medyan GSK 82 ay (% 95 CI, hasta sayısındaki yetersizlik nedeniyle hesaplanamadı) idi. GSK’daki bu fark istatistiksel olarak anlamlı değildi (p=0,353).
37 Çıkarılan Lenf Nodu Sayısı
Çıkarılan lenf nodu sayısı 12’nin altında olan grupta medyan HSK 44 ay (% 95CI, 20,13-58,86); 12 ve üzerinde olan grupta medyan HSK 34 ay (% 95 CI, 23,52-44,47) olup iki grup arasında istatistisel olarak anlamlı bir fark yoktu (p=0,273). Çıkarılan lenf nodu sayısı 12’nin altında olan grupta medyan GSK 82 ay (% 95 CI, 20,05-143,94); 12 ve üzerinde olan grupta ise 24 aylık medyan takip süresinde medyan GSK değerini belirleyecek sayıda olay gözlenmedi. GSK’daki bu fark istatistiksel olarak anlamlı değildi (p=0,105).
Pozitif Lenf Nodu Sayısı
Pozitif lenf nodu sayısı 4’ün altında olan grupta medyan HSK 38 ay (% 95 CI, 28,54- 47,45); 4 ve üzeri olan grupta medyan HSK 24 ay (% 95 CI, 15,81-32,18) olup iki grup arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı idi (p=0,024) (Şekil 8). Pozitif lenf nodu sayısı 4’ün altında olan grupta 24 aylık medyan takip süresinde medyan GSK değerini belirleyecek sayıda olay gözlenmedi; 4 ve üzeri olan grupta medyan GSK 39 ay (% 95 CI, 11,19-66,81) idi. GSK açısından iki grup arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı idi. (p=0,030) (Şekil 9).
.
38
Şekil 9. Lenf nodu tutulumuna göre genel sağkalım eğrisi
Kemoterapi
Değerlendirmeye alınan 121 kolon kanserli hastada kemoterapinin sağkalım üzerine etkisini araştırmak için olay sayısı yetersizdi. Bu nedenle kemoterapi türü ve uygulanan kür sayısının sağkalım üzerine etkileri değerlendirilemedi.
Metastaz
Değerlendirmeye alınan 121 kolon kanserli hastanın 38 (% 31,4)’inde nüks-metastaz saptandı. 22 (% 58) hastada karaciğer, 5 (% 13,2) hastada akciğer, 2 (% 5,3) hastada beyin, 2 (%5,3) hastada kemik, 2 (% 5,3) hastada peritonitis karsinomatoza, 1 (% 2,6) hastada sürrenal metastazı ve 10 hastada lokal nüks saptandı (Hastaların metastaz yerlerine göre dağılımı Tablo 21’de gösterilmiştir). Metastatik hastalarda medyan GSK 20 ay (% 95 CI, 13,28-26,7) olarak bulundu.
39
Tablo 21. Metastaz yerlerine göre hastaların dağılımı
Metastaz Yeri Hasta Sayısı Metastatatik Hasta İçindeki Yüzdesi Tüm Hastalar İçindeki Yüzdesi Karaciğer 22 58 18,2 Akciğer 5 13,2 4,1 Beyin 2 5,3 1,7 Kemik 2 5,3 1,7 Peritonitis karsinomatoza 2 5,3 1,7 Sürrenal 1 2,6 0,8 Lokal nüks 10 26,3 8,3
SAĞKALIM SÜRELERİ ÜZERİNE ETKİLİ PROGNOSTİK FAKTÖRLER