SAĞKALIM ANALĠZLERĠ

GEREÇ VE YÖNTEMLER

Kadınların genel sağkalım ortanca süresi 5 ay (2.9-7.1, Standart Hata(SH):1.1), erkeklerin genel sağkalım ortanca süresi 6 ay (4.3-7.7, SH:0.9) idi. Erkek ve kadınların genel sağkalım süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu (p=0.999) (ġekil 14).

ġekil 14. Cinsiyete göre genel sağkalım analizi

Kadınların progresyonsuz sağkalım ortanca süresi 4 ay (2.1-5.9, SH:1.0) erkeklerin proresyonsuz geçen ortanca süresi 5 ay (2.8-7.2, SH:1.1) idi. Erkek ve kadınların proresyonsuz geçen süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu (p=0.894).

50 yaĢ altı hastaların genel sağkalım ortanca süresi 7 ay (3.3-10.7, SH:1.9), 50 yaĢ üstü hastaların genel sağkalım ortanca süresi 6 ay (4.1-7.9, SH:1.0) idi. 50 yaĢ altı ve üstü hastaların genel sağkalım süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu (p=0.142) (ġekil 15).

ġekil 15. Elli yaĢa göre genel sağkalım analizi

Elli yaĢ altı hastaların ortanca progresyonsuz sağkalım (PSK) süresi 5 ay (2.4-7.6, SH: 1.3), 50 yaĢ üstü hastaların progresyonsuz geçen ortanca süresi 3 ay (1.4-4.6, SH:0.8) idi. 50 yaĢ altı ve üstü hastaların progresyonsuz geçen süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu (p=0.178).

Sigara içen hastaların genel sağkalım ortanca süresi 6 ay (1.4-10.6, SH:2.4), sigara içmeyen hastaların genel sağkalım ortanca süresi 6 ay (4.2-7.8, SH:0.9) idi. Sigara içen ve içmeyen hastaların genel sağkalım süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu (p=0.426) (ġekil 16).

ġekil 16. Sigara içme durumuna göre genel sağkalım analizi

Sigara içen hastaların progresyonsuz geçen ortanca süresi 5 ay (2.5-7.5, SH:1.3) , sigara içmeyen hastaların progresyonsuz geçen ortanca süresi 4 ay (2.3-5.7, SH:0.9) idi. Sigara içen ve içmeyen hastaların progresyonsuz geçen süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu (p=0.518).

Akciğer metastazı olan hastaların genel sağkalım ortanca süresi 6 ay(4.4-7.6, SH:0.8), akciğer metastazı olmayan hastaların genel sağkalım ortanca süresi 6 ay (0.0-15.6, SH:) idi. Akciğer metastazı olan ve olmayan hastaların genel sağkalım süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu (p=0.492) (ġekil 17).

ġekil 17. Akciğer metastazına göre genel sağkalım analizi

Akciğer metastazı olan hastaların progresyonsuz geçen ortanca süresi 5 ay (0.2-9.8, SH:2.4), akciğer metastazı olmayan hastaların progresyonsuz geçen ortanca süresi 4 ay (2.6- 5.4, SH:0.7) idi. Akciğer metastazı olan ve olmayan hastaların progresyonsuz geçen süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu (p=0.340).

Beyin metastazı olan hastaların genel sağkalım ortanca süresi 15 ay (0.0-32.1, SH:8.7), beyin metastazı olmayan hastaların hastaların genel sağkalım ortanca süresi 6 ay (4.2-7.8, SH:0.9) idi. Beyin metastazı olan ve olmayan hastaların genel sağkalım süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu (p=0.138) (ġekil 18).

ġekil 18. Beyin metastazına göre genel sağkalım analizi

Beyin metastazı olan hastaların progresyonsuz geçen ortanca süresi 7 ay (1.3-12.7, SH:2.9), beyin metastazı olmayan hastaların progresyonsuz geçen ortanca süresi 4 ay (3.0-5.0, SH:0.5) idi. Beyin metastazı olan ve olmayan hastaların progresyonsuz geçen süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı (p=0.362) farklılık yoktu (ġekil 19).

ġekil 19. Beyin metastazına göre progresyonsuz sağkalım analizi

Karaciğer metastazı olan hastaların genel sağkalım ortanca süresi 4 ay (2.4-5.6, SH:0.8), KC metastazı olmayan hastaların genel sağkalım ortanca süresi 10 ay (2.3-17.7, SH:4.0) idi. Karaciğer metastazı olan grubun sağkalım süresi KC metastazı olmayan hastalardan istatistiksel olarak anlamlı olarak daha düĢüktü (p=0.001) (ġekil 20).

ġekil 20. Karaciğer metastazı varlığına göre genel sağkalım analizi

Karaciğer metastazı olan hastaların proresygonsuz geçen ortanca süresi 3 ay (1.9-4.1, SH:0.6), KC metastazı olmayan hastaların progresyonsuz geçen ortanca süresi 7 ay (5.2-8.8, SH:0.9) idi. Karaciğer metastazı olan grubun progresyonsuz geçen süresi diğer hastalardan istatistiksel olarak anlamlı olarak daha düĢüktü (p=0.002) (ġekil 21).

ġekil 21. Karaciğer metastazı varlığına göre progresyonsuz sağkalım analizi Karaciğer metastazı olmayan hastaların ortanca genel sağkalım süresi 10.0 ay (4.7- 17.3, SH:3.2), KC metastaz sayısı(MS) 1 olan hastaların 5.0 ay (3.2-6.8, SH:), KC de MS 2 ve üstü olanların 4.0 ay (2.6-5.4, SH:0.7) idi. Karaciğer metastaz sayısına göre hastaların genel sağkalım süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu (p=0.337). Karaciğerde 1 metastaz, 2 ve üstü metastaz olanların karaciğerde hiç metastaz olmayanlara göre sağkalım süreleri istatistiksel anlamlı olarak daha düĢüktü (p= 0.002) (ġekil 22).

ġekil 22. Karaciğer metastaz sayısına göre genel sağkalım analizi 1

Karaciğer metastazı olmayan hastaların ortanca progresyonsuz sağkalım (PSK) süresi 7.0 ay (5.2-8.8, SH:0.9), KC MS 1 olan hastaların 3.0 ay (1.2-4.8, SH:0.9), KC MS 2 ve üstü olanların 3.0 ay (2.0-4.0, SH:0.5) idi. Karaciğerde metastaz sayısına göre hastaların proresyonsuz geçen süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu (p=0.337). Karaciğerde 1 metastaz, 2 ve üstü metastaz olanların karaciğerde hiç metastaz olmayanlara göre proresyonsuz geçen süreleri istatistiksel anlamlı olarak daha düĢüktü (p=0.007) (ġekil 23).

ġekil 23. Karaciğer metastaz sayısına göre progresyonsuz sağkalım analizi 1 Karaciğer MS 1 olan hastaların ortanca genel sağkalım süresi 5.0 ay (3.2-6.8, SH:0.9), KC MS 2-3-4 olanların 5.0 ay (0.8-9.2, SH:2.1), KC MS 5 ve üstü olanların 3.0 ay (1.5-4.5, SH:0.8) idi. Karaciğer metastaz sayısına göre hastaların genel sağkalım süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu (p=0.337) (ġekil 24).

ġekil 24. Karaciğer metastaz sayısına göre genel sağkalım analizi 2

Karaciğer MS 1 olan hastaların ortanca progresyonsuz geçen süresi 3.0 ay (1.2-4.8, SH:0.9), KC MS 2-3-4 olanların 3.0 ay (1.2-4.8, SH:0.9), KC MS 5 ve üstü olanların 3.0 ay (1.6-4.4, SH:0.7) idi. Karaciğerde metastaz sayısına göre hastaların progresyonsuz geçen süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu (p=0.373).

Kemik metastazı olan hastaların genel sağkalım ortanca süresi 6 ay (3.9-8.1, SH:1.1), kemik metastazı olmayan hastaların genel sağkalım ortanca süresi 6 ay (3.7-8.3, SH:1.2) idi. Kemik metastazı olan ve olmayan hastaların sağkalım süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu (p=0.522) (ġekil 25).

ġekil 25. Kemik metastazına göre genel sağkalım analizi

Kemik metastazı olan hastaların progresyonsuz geçen ortanca süresi 4 ay (1.9-6.1, SH:1.1), kemik metastazı olmayan hastaların progresyonsuz geçen ortanca süresi 4 ay (2.5- 5.5, SH:0.8) idi. Kemik metastazı olan ve olmayan hastaların progresyonsuz geçen süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu (p=0.522).

Lenf nodu metastazı olan hastaların genel sağkalım ortanca süresi 5 ay (1.2-8.8, SH:2.0), lenf nodu metastazı olmayan hastaların genel sağkalım ortanca süresi 6 ay (3.7-8.3, SH:1.2) idi. Lenf nodu metastazı olan ve olmayan hastaların genel sağkalım süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu (p=0.598) (ġekil 26).

ġekil 26. Lenf nodu metastazına göre genel sağkalım analizi

Lenf nodu metastazı olan hastaların progresyonsuz geçen ortanca süresi 3 ay (0.3-5.7, SH:1.4), lenf nodu metastazı olmayan hastaların progresyonsuz geçen süre ortancası 5 ay (3.4-6.6, SH:0.8) idi. Lenf nodu metastazı olan ve olmayan hastaların progresyonsuz geçen süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu (p=0.630).

Periton metastazı olan hastaların genel sağkalım ortanca süresi 4 ay (2.6-5.4, SH:0.7), periton metastazı olmayan hastaların genel sağkalım süre ortancası 6 ay (4.4-7.6, SH:0.8) idi. Periton metastazı olan ve olmayan hastaların genel sağkalım süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu (p=0.833) (ġekil 27).

ġekil 27. Periton metastazına göre genel sağkalım analizi

Periton metastazı olan hastaların progresyonsuz geçen ortanca süresi 3 ay (2.2-3.8, SH:0.4), periton metastazı olmayan hastaların progresyonsuz geçen ortanca süresi 5 ay (3.3- 6.7, SH:0.9) idi. Periton metastazı olan ve olmayan hastaların progresyonsuz geçen süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu (p=0.654).

Metastaz sayısı 1 olan hastaların ortanca genel sağkalım süresi 7.0 ay (3.5-10.5, SH:1.8), MS 2 olanların 4.0 ay (2.5-5.5, SH:0.8), MS 3 ve daha yüksek olanların 11.0 ay (3.2- 18.8, SH:4.0) idi. Metastaz sayısına göre hastaların genel sağkalım süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu (p=0.692) (ġekil 28).

ġekil 28. Metastaz sayısına göre genel sağkalım analizi

Metastaz sayısı 1 olan hastaların ortanca progresyonsuz geçen süresi 5.0 ay (2.8-7.2, SH:1.1), MS 2 olanların 3.0 ay (1.6-4.4, SH:0.7), MS 3 ve olanların 7.0 ay (0.0-14.5, SH:3.8) idi. Metastaz sayısına göre hastaların progresyonsuz sağkalım süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu (p=0.799).

Kemoterapi sonucunda tam/parsiyel yanıt alınan hastaların ortanca genel sağkalım süresi 18.0 ay (8.3-27.7, SH:5.0), stabil hastalık yanıtı olanların 17.0 ay (9.5-24.5, SH:3.8), progresyona girenlerin hastaların 3.0 ay (2.4-3.6, SH:0.3) idi. Kemoterapi yanıtı progresyon olan hastaların genel sağkalım süresi kemoterapiden yanıt alınan ve stabil hastalık yanıtı olanlardan istatistiksel anlamlı olarak daha düĢüktü (p=0.0001). Kemoterapi sonrası kemoterapiden yanıt alınan ve stabil hastalık yanıtlı olan hastaların genel sağkalım süreleri arasında istatistiksel anlamlı olarak farklılık yoktu (p=0.238) (ġekil 29).

ġekil 29. Kemoterapi yanıtına göre genel sağkalım analizi

Albumin değeri≤ 3,80 olan hastaların genel sağkalım ortanca süresi 4.0 ay (2.6-5.4, SH:0.7), albümin değeri >3.80 olan hastaların genel sağkalım ortanca süresi 14.0 ay (7.4- 20.6, SH:3.4) idi. Albumin değeri ≤ 3,80 olan grubun sağkalım süresi albümin değeri >3.80 olan hastalardan istatistiksel anlamlı olarak daha düĢüktü (p=0.010) (ġekil 30).

ġekil 30. Albümin 3.80 g/dl değerine göre genel sağkalım analizi

Hemoglobin değeri ≤ 13 olan hastaların genel sağkalım ortanca süresi 5 ay (3.4-6.6, SH:0.8), Hb değeri >13 olan hastaların genel sağkalım ortanca süresi 8 ay (0.2-15.8, SH:4.0) idi. Hemoglobin değeri ≤ 13 olan grubun sağkalım süresi Hb değeri >13 olan hastalardan istatistiksel anlamlı olarak daha düĢüktü (p=0.019) (ġekil 31).

ġekil 31. Hemoglobin 13 g/dl değerine göre genel sağkalım analizi

Lökosit değeri < 4600+>10200 olan hastaların genel sağkalım ortanca süresi 7 ay (4.8- 9.2, SH:1.1), lökosit değeri >4600-10200> olan hastaların genel sağkalım ortanca süresi 4 ay (2.1-5.9, SH:1.0) idi. Lökosit seviyesine göre hastların sağkalım süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu (p=0.145) (ġekil 32).

ġekil 32. Lökosit normal ile normal dıĢı değere göre genel sağkalım analizi

Trombosit değeri < 150 000+>450 000 olan hastaların genel sağkalım ortanca süresi 6 ay (4.7-7.3, SH:0.6), trombosit değeri >150 000-450 000> olan hastaların genel sağkalım ortanca süresi 7 ay (0.0-15.0, SH:4.1) idi. Trombosit seviyesine göre hastaların sağkalım süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu (p=0.998 ) (ġekil 33).

ġekil 33. Trombosit normal ile normal dıĢı değere göre genel sağkalım analizi

Laktat dehidrogenaz değeri < 560 olan hastaların genel sağkalım ortanca süresi 6 ay (3.7-8.3, SH: 1.2), LDH değeri > 560 olan hastaların genel sağkalım ortanca süresi 4 ay (2.5- 5.5, SH:0.7) idi. LDH değeri < 560 olan grubun sağkalım süresi LDH değeri < 560 olan hastalardan istatistiksel anlamlı olarak daha yüksekti (p=0.029) (ġekil 34).

69 LDH: Laktat dehidrogenaz.

ġekil 34. Laktat dehidrogenaz 560 ünite/l değerine göre genel sağkalım analizi

Alkali fosfataz değeri <92 olan hastaların genel sağkalım ortanca süresi 10 ay (0.7- 19.2, SH: 4.7), ALP değeri ≥92 olan hastaların genel sağkalım ortanca süresi 5 ay (3.4-6.6, SH:0.8) idi. Alkali fosfataz değeri < 92 olan grubun sağkalım süresi ALP değeri ≥92 olan hastalardan istatistiksel anlamlı olarak daha yüksekti (p=0.006) (Tablo 32).

Tablo 32. Alkali fosfataz değerine göre genel sağkalım analizi*

Ortanca Genel Sağkalım Süresi

ALP Değeri Tahmin Standart

Hata % 95 Güven Aralığı p En DüĢük En Yüksek < 92 10.0 4.7 0.7 19.2 0.004 ≥ 92 5.0 0.8 3.4 6.6

ALP :Alkali fosfataz.

Alkali fosfataz değeri <92 olan hastaların progresyonsuz sağkalım ortanca süresi 7 ay (3.8-10.1, SH:1.6), ALP değeri ≥92 olan hastaların genel sağkalım ortanca süresi 3 ay (1.9- 4.0, SH:0.5) idi. Alkali fosfataz değeri < 92 olan grubun progresyonsuz sağkalım süresi ALP değeri ≥92 olan hastalardan istatistiksel anlamlı olarak daha yüksekti (p=0.004) (ġekil 33).

Tablo 33. Alkali fosfataz değerine göre progresyonsuz sağkalım analizi*

Ortanca Progresyonsuz Sağkalım Süresi

ALP Değeri Tahmin Standart

Hata % 95 Güven Aralığı p En DüĢük En Yüksek < 92 7.0 1.6 3.8 10.1 0.004 ≥ 92 3.0 0.5 1.9 4.0

ALP : Alkali fosfataz.

*Kaplan- Meier/Log Rank (Mantel Cox).

Cox-regresyon testi ile P=0.15 ve altında olan faktörler çok değiĢkenli analize alındı. Progresyonsuz sağkalımla iliĢkili bağımsız prognostik faktörlerin karaciğerde metastaz varlığı ve KT‘ye yanıt olduğu belirlendi. (Tablo 34).

Tablo 34. Progresyonsuz sağkalımla iliĢkili çok değiĢkeli analiz tablosu*

DeğiĢkenler B SH p Odds %95 GA Odds

En DüĢük En Yüksek YaĢ 0.334 0.242 0.167 1.396 0.869 2.241 Beyinde Metastaz -0.200 0.277 0.471 0.819 0.476 1.410 Karaciğerde Metastaz 0.469 0.239 0.050 1.599 1.000 2.556 Kemoterapiye Yanıt 0.716 0.174 0.0001 2.046 1.456 2.875 Albümin -0.164 0.260 0.527 0.849 0.510 1.412 Laktat Dehidrogenaz 0.190 0.283 0.502 1.209 0.695 2.104 Lökosit 0.292 0.227 0.197 1.339 0.859 2.088 Hemoglobin -0.238 0.258 0.356 0.789 0.476 1.306

B : Sabit değer (Regresyon katsayısı/eğimin derecesi), SH: Standart hata, GA : Güven aralığı. *Cox-regresyon.

ÇalıĢmaya katılan hastaların klinik ve patolojik özellikleri ve tedavi sonuçları tablo olarak aĢağıda sunulmuĢtur (Tablo 35).

Tablo 35. Örneklemin klinik ve patolojik özellikleri ve tedavi sonuçları

Sıra _Ġsim Met. yerleri Olası

Primer KT Protokolu

KT kür

sayısı Ted. Yanıtı Ġkinci seçim KT

1 A.K. AC AC P/D 6 Stabil hastalık 2 A.B. LAP AC P/E 1 Progresyon 3 A.C. LAP baĢ boyun P 2 Tam yanıt 4 A.S. KC, kemik AC P/G 6 Stabil hastalık 5 A.M. beyin AC Kp/Pk 3 Progresyon 6 A.T. KC, periton GĠS P/Pk 2 Progresyon 7 A.A. periton over P/Pk 1 Progresyon Kp/Pk 8 A.D. periton over Kp/Pk 1 Progresyon 9 B.K. KC atanamadı Kp/5-FU 1 Progresyon 10 B.Ç. AC, KC HB, GĠS P/E 1 Progresyon 11 B.A. KC HB P/E 3 Stabil hastalık 12 C.A. KC pankreas G 1 Progresyon 13 C.Y. AC, periton periton Kp/Pk 4 Tam yanıt Kp/Pk

14 C.Y. KC, dalak,

batın pankreas Tegafururasil/Folinikasit 1 Progresyon 15 Ç.M. AC, beyin AC P+E 3 Parsiyel yanıt 16 D.A. KC atanamadı P 1 Progresyon 17 E.D. periton atanamadı P/5-FU 3 Progresyon 18 E.T. kemik AC P/Pk 2 Stabil hastalık G 19 F.Ö. AC, KC,

periton GĠS Kp/Epirubisin/5-FU 2 Progresyon

20 F.B. AC, KC atanamadı P/E 2 Progresyon Tegafururasil 21 F.B. beyin, sürrenal AC Kp/D 12 Stabil hastalık G

22 F.G. KC atanamadı P/5-FU 3 Progresyon

23 F.K. KC pankreas P/E 2 Stabil hastalık Tegafururasil 24 G.T. KC pankreas G 4 Stabil hastalık G

25 G.A. KC, periton kolorektal P 1 Progresyon

26 H.E. cilt, LAP atanamadı E 18 Stabil hastalık Doksorubisin/Etoposid 27 H.H. KC, LAP pankreas G 2 Progresyon

28 H.B. KC atanamadı P 2 Stabil hastalık 29 H.K. beyin AC Kp/D 4 Stabil hastalık 30 H.D. LAP AC, GĠS P/5-FU 12 Stabil hastalık Kp/G 31 H.S. AC, beyin,

böbrek böbrek P/5-FU 1 Progresyon 32 H.E.T. boyun AC P/D 6 Parsiyel yanıt 33 H.S.E. AC, LAP atanamadı P/5-FU 2 Progresyon 34 Ġ.A. KC, LAP atanamadı FOLFĠRĠ-B 1 Progresyon

KT : Kemoterapi, AC: Akciğer, GĠS: Gastrointestinal system, HB: Hepatobiliyer, LAP: Lenfadenopati, KC:

Karaciğer, D: Dosetaksel, E: Etoposide, FA: Folinik asit, FUFA: 5-Florourasil/Folinik asit, FOLFOX 4: 5- Florourasil/Folinikasit/Oxaliplatin, SF: Siklofosfamid, 5-FU: 5-Florourasil, G: Gemsitabin, Kp: Karboplatin, Pk: Paklitaksel, P: Sisplatin, UFT: Tegafururasil, Vn: Vinerelbin.

Tablo 35 (devam). Örneklemin klinik ve patolojik özellikleri ve tedavi sonuçları

Sıra Ġsim Met. yerleri Olası

Primer KT Protokolu

KT kür

sayısı Ted. Yanıtı Ġkinci seçim KT

35 Ġ.B. kemik AC, GĠS P/E 3 Stabil hastalık 36 Ġ.D. KC atanamadı P/5-FU 6 Stabil hastalık 37 K.A. AC atanamadı Kp/5-FU 2 Progresyon 38 L.Ç. kemik, KC,

LAP atanamadı G 5 Progresyon 39 M.Ç. kemik, LAP AC P/E 4 Stabil hastalık 40 M.A. AC, KC pankreas P/G 3 Parsiyel yanıt 41 M.A.A kemik AC P 8 Progresyon 42 M.A. kemik, KC,

sürrenal AC P/E 2 Stabil hastalık 43 M.Ç. AC, KC KC,k

olorektal Tegafururasil+Folinikasit 1 Progresyon 44 M.E.C. beyin,kemik,

sürrenal AC P/G 1 Progresyon 45 M.K. kemik, LAP AC P/D 12 Stabil hastalık G 46 M.Y. beyin, kemik AC Kp/Pk 4 Stabil hastalık 47 M.G. KC, kemik AC P+Vn 2 Stabil hastalık 48 M.S. kemik, LAP atanamadı FUFA 1 Stabil hastalık 49 M.A. AC atanamadı P/E 1 Stabil hastalık 50 M.A. periton AC, GĠS P/5-FU 2 Progresyon 51 M.E. Kemik, KC pankreas G 1 Progresyon 52 M.K. AC, kemik AC P+Vn 2 Progresyon Kp/Vn 53 M.G. AC periton,

plevra Kp/Pk 5 Stabil hastalık 54 M.K. kemik pankreas G 1 Progresyon 55 N.ġ. kemik AC P/G 2 Progresyon D 56 N.Ç. KC atanamadı Tegafururasil/Folinikasit 2 Progresyon 57 N.D. KC atanamadı ECU-FU 2 Progresyon PEF 58 N.A. AC, kemik,

beyin, KC AC Kp/G 6 Stabil hastalık 59 N.Y. kemik, beyin AC P/Epirubisin 1 Progresyon 60 N.A. KC pankreas P/5-FU 3 Progresyon 61 N.A. KC atanamadı P/5-FU 1 Progresyon 62 N.A. AC, KC pankreas P/5-FU 2 Progresyon 63 N.Ö. beyin atanamadı P/E 8 Progresyon 64 N.D. parotis, LAP baĢboyun P/5-FU 3 Parsiyel yanıt 65 N.Y. kemik atanamadı P/5-FU 3 Stabil hastalık 66 N.Ġ. AC, KC kolorektal 5FU 3 Stabil hastalık 67 O.G. kemik pankreas Tegafururasil/Folinikasit 1 Progresyon

KT : Kemoterapi, AC: Akciğer, GĠS: Gastrointestinal system, HB: Hepatobiliyer, LAP: Lenfadenopati, KC:

Tablo 35 (devam). Örneklemin klinik ve patolojik özellikleri ve tedavi sonuçları

Sıra Ġsim Met. yerleri Olası

Primer KT Protokolu

KT kür

sayısı Ted. Yanıtı Ġkinci seçim KT

68 O.Y. beyin AC P/E 4 KISMÎ YANIT 69 R.C. LAP(sağ kasık) AC P/E 1 Progresyon

70 R.G. periton KC P/5-FU 3 Progresyon Tegafururasil 71 R.K. LAP AC, baĢ

boyun Kp/D 1 Progresyon 72 R.U. beyin, KC AC P/E 1 Stabil hastalık 73 R.K. periton over,

periton Kp/D 1 Parsiyel yanıt 74 R.M. AC, KC pankreas P+E 3 Parsiyel yanıt 75 S.A. AC, periton periton Kp/Pk 27 Stabil hastalık Dosetaksel/Doksorubisin/

Ġfosfamid/Kp

76 S.Ö. LAP, kemik, atanamadı P/E 4 Stabil hastalık CHOP 77 S.D. beyin kolorektal Kapesitapin 3 Progresyon 78 S.G. plevra AC, plevra Kp/Pk 9 Stabil hastalık D

79 S.S. kemik, KC AC 5-FU 3 Progresyon 80 S.E. KC, kemik HB,

pankreas P/G 5 Progresyon 81 S.Ç. AC, KC atanamadı P/5-FU 1 Progresyon 82 ġ.Ç. retroperiton testis Bleomisin/Etoposid/sisplatin 4 Tam yanıt 83 ġ.K. kemik atanamadı P/5-FU 2 Progresyon 84 ġ.A. KC, periton pankreas G 1 Progresyon 85 ġ.H. kemik, beyin AC P/D 6 Stabil hastalık 86 ġ.A. beyin AC P/E 11 Stabil hastalık Kp+E 87 ġ.H. periton over Sisplatin/siklofosfamid 1 Progresyon 88 ġ.G. beyin AC Kp/E 3 Progresyon 89 T.Ö. kemik atanamadı P/G 8 Progresyon 90 T.G. periton over FUFA 8 Progresyon Kp/5-FU 91 T.Ö. KC atanamadı P/5-FU 3 Progresyon 92 T.K. periton GĠS, HB,

over Kp/Pk 4 Stabil hastalık 93 U.K. AC, beyin,

LAP AC G 11 Parsiyel yanıt P/D 94 V.D. KC atanamadı P/5-FU 1 Progresyon 95 V.H. beyin, kemik,

KC AC P/G 10 Stabil hastalık Kp/Pk 96 Y.G. kemik pankreas FUFA 2 Progresyon

97 Z.Y. KC, kemik pankreas GTP 4 Stabil hastalık

KT : Kemoterapi, AC: Akciğer, GĠS: Gastrointestinal system, HB: Hepatobiliyer, LAP: Lenfadenopati, KC:

TARTIġMA

Primeri bilinmeyen kanserler en sık görülen kanserler sarasında 7. - 8. sırada (1) yer almasına rağmen ölüme neden olan kanserler arasında 4. Sıradadır (5,66,67). Primerin ortaya çıkmadan metastazların ortaya çıktığı bu agresif tümörler aynı zamanda sıklıkla sistemik tedavilere dirençlidir (6,10,11,16,54,55). Bir baĢlık altındaki hemen hemen en heterojen kanser grubunu oluĢturmaktadır (4, 47). Agresif seyir, tedavilere direnç, alternatif tedavilerin yetersizliği ve yaygın çeĢitlilik bu alanda Ģiddetle yeni çalıĢmalara ihtiyaç doğurmaktadır. Bununla birlikte klinik prezantasyon, patolojik tip ve metastaz paterni gibi özelliklerin yaygın heterojenite göstermesi nedeniyle prospektif klinik çalıĢmalar sınırlı sayıdadır. Prospektif çalıĢmaların sınırlı olduğu diğer tümörler gibi primeri bilinmeyen kanserlerde de retrospektif çalıĢmalar önem kazanmaktadır. Yoğun hasta sayısına sahip kliniğimizin PBK‘li hasta sayısı da literatüre katkı sağlayabilecek veriler elde etmek için yeterli olabilecek düzeydedir.

ÇalıĢmamızda PBK oranı %2,1 bulundu. Literatürle en düĢük oran olarak %2, en yüksek olarak %7.8 uyumlu idi (6,68). Primeri bilinmeyen kanserli hasta sayımız literatürle uyumlu olmakla birlikte oranımız alt sınıra yakındır, bu durum primeri bilinmeyen kanserlerin coğrafi durumla sıklığının değiĢmesine bağlı olabilir.

Hastaların ortalama yaĢı 56±10 yaĢ bulundu. Primeri bilinmeyen kanserler en sık 6. dekatta görülmektedir ki bulgularımız literatürle benzer çıkmıĢtır (48). YaĢla prognoz arasındaki iliĢki açık değildir (24). Bizim çalıĢmamızda yaĢla prognoz arasında iliĢki ortaya çıkmamıĢtır.

Literatürde kadın erkek oranı benzer olmasına rağmen çalıĢmamızda erkek oranı %65 yüksekti (69). Bu durum bizim çalıĢmamızda sigara içme oranının erkeklerde kadınlardan

yüksek olmasına bağlı olabilir. Kadınların ortanca genel sağkalım süresi ile erkeklerin ortanca genel sağkalım süreleri arasında anlamlı (p=0,999) farklılık yoktu. Kadınların ortanca progresyonsuz sağkalım süresi ile erkeklerin ortanca proresyonsuz geçen süresi arasında anlamlı (p=0,894) farklılık yoktu. Kadın cinsiyet olası prognostik faktör olarak bildirilmektedir (4,47,70,71).

Sigara içen hastaların ortanca genel sağkalım süresi ile sigara içmeyen hastaların sağkalım sonuçları benzer bulundu. Sigara da çoğu çalıĢmada prognostik faktör olarak ortaya çıkmamıĢtır, ancak, bir kısım çalıĢmada sigara kullanımı olası prognostik faktörler arasında bildirilmektedir (4,47). Sigaranın prognostik faktör olarak ortaya çıkmaması zaten agressif olan bu tümörlerin seyrine sigaranın ek katkısının olmaması Ģeklinde açıklanabilir. Sigara öyküsü de cinsiyet gibi olası prognostik faktördür. OluĢan verile,r prognostik olup olmadığı konusuna açıklık getirmemektedir. Diğer yanda baĢ boyun bölgesinde yassı hücreli lenf nodu metastazları ya da olası primer akciğerlerde sigaranın prognostik faktör olması muhtemeldir (47). Bununla ilgili bizim hasta sayımız istatistiksel değerlendirme için yeterli değildi. Literatürde de bu konuya yönelik çalıĢma bulunamadı.

ÇalıĢmamızda hastaların en sık baĢvuru Ģikayetleri arasında karın ağrısı, kilo kaybı, bel ağrısı, halsizlik, karın ĢiĢliği, ve nefes darlığı yer almaktaydı. ġikayetler metastazların sıklıkla ortaya çıktığı bölgeler ile uyumlu idi. Karakteristik yakınma, literatürde olduğu gibi çalıĢmamızda da ortaya çıkmamıĢtır (47,48).

ÇalıĢmamızda hastaların metastaz yerine göre dağılımı sırasıyla, karaciğer, kemik, akciğer, lenf nodu, beyin, periton, plevra, cilt, sürrenal, gastrointestinal, pankreas, böbrek, dalak, parotis ve over olarak saptanmıĢtır. Metastaz bölgeleri literatürde bildirilen odaklara oldukça benzerlik göstermektedir. ÇalıĢmamıza sadece kemoterapi verilen hastalar alındığından özellikle beyin metastazlı ve buna bağlı genel durumu bozukluğu ile kemoterapi verilmeyen hastaların çalıĢma dıĢı bırakılması metastatik odak sıralamamızı etkilemiĢ olabilir. En sık metastaz yerleri genelde literatürde bildirilen sıklığa benzer bulunmuĢtur (6).

Metastaz bölge sayısına göre hastaların dağılımı ortanca 2 idi, bir metastaz bölgesi olan hasta oranı %37, birden çok metastaz bölgesi olan hasta oranı % 63 ile literatürle uyumlu idi (6). Metastatik bölge sayısı sağkalım sonuçları ile iliĢkili bulunmadı. ÇeĢitli yayınlarda birden fazla ya da ikiden fazla odakta metastaz varlığı sağkalımla iliĢkili bulunmasına rağmen metastaz bölge sayısı ile sağkalım arasında iliĢki olmadığını gösteren yayınlar da vardır

Belgede Primeri bilinmeyen tümörlerin klinik, patolojik, demografik özellikleri ve tedavi sonuçlarının retrospektif analizi (sayfa 52-91)