BÖLÜM V ÖZET, TARTIġMA VE ÖNERĠLER
5.3. Öneriler
5.3.3. Sınırlılıklar
1. Bu araĢtırma etkililiği araĢtırılan punto büyütme sağaltım tekniği, büyüteç kullanma sağaltım tekniği, uyarlanmıĢ bilgisayar teknolojisi sağaltım tekniği ile sınırlıdır.
2. Bu araĢtırma üç az gören katılımcı ile gerçekleĢtirilmiĢtir.
3. Bu araĢtırmada kullanılan el büyüteçleri öğrencilerin kullanmıĢ oldukları 2x büyütme oranına sahip büyüteçlerdir.
KAYNAKÇA
Akyurt, A. (2003). Az görenlere yardım gerekliliği ve etkinliği. Türk Oftalmoloji Dergisi, 33, 154-160.
Allinder, R.M., Dunse, L., Brunken, C. D. & Obermiller-Krolikowski, H. J. (2001). Improving fluency in at-risk readers and students with learning disabilities. Remedial and Special Education, 22, 48-54.
Allinder, R. M., Fuchs, L. S., Fuchs, D. & H.B.Vance (Eds). (1998). Curriculum Based Measurement. In Psychological Assessment Of Children: Best Practices For School And Clinical Settings. New York: Wiley.
Alves, F.C., Monteiro, G.B., Rabello, S., Gasparetto, M.E., & Carvalho, K. M. (2009). Assistive technology applied to education of students with visual impairment. Rev Panam Salud Publica/Pan Am J Public Health, 26(2), 148-152.
American Academy Of Ophthalmology Vision Rehabilitation Committee (2001). Preferred Practice Pattern: Vision Rehabilitation for Adults. San Francisco: CA American Academy Of Ophthalmology.
AytaĢ, G. (2005). Okuma eğitimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 461-469.
Bailey I.L., Lueck, A.H., Greer, R.B., Tuan, K., Bailey. V.M., & Dornbusch, H.G. (2003). Understanding the relationships between print size and reading in low vision. Journal of Visual Impairment and Blindness, 97(6), 325-334.
Billingsley, F., White, O.R., & Munson, R. (1980). Procedural reliability: A rationale and an example. Behavioral Assessment, 2, 229-241.
Buultjens, M., Aitken, S., Ravenscroft, J., & Carey, K. (1999). Size counts: The significance of size, font and style of print for readers with low vision sitting examinations. British Journal of Visual Impairment, 17, 5-9.
Chambliss M.J., & Calfee R.C. (1989). Designing science textbooks to enhance student understanding. Educational Psychologist, 24(3), 307-22.
Carreiras, M,. & Alvarez, C. J. (1999). Comprehension process in braille reading. Journal of Visual Impairment and Blindness, 93(9), 589-95.
Chard, D.J., & Dickson, S.V. (1999). Phonological awarreness: Instructional and assessment guidelines. Intervention in School and Clinic, 34, 261-271.
Clark, C.H. (1995). Teachings about reading: A fluency example. Reading Horizons, 35, 250-266.
Cooper, J.O., Heron, T.E., & Heward, W. L. (1987). Applied behavior analysis. Columbus: Merrill Publishing Company.
Corn, A.L., Wall, R., Jose, R., Bell, J., Wilcox, K., & Perez, A. (2002). An inital study of reading and comprehension rates for students who received optical devices. Journal of Visual Impairment and Blinds, 96 (5), 322-334.
Demirel, M. (1992). Temel boyutlarıyla okuduğunu kavrama süreci. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 325-334.
Eckert, T. L., Ardoin, S. P., Daly, E. J. & Martens, B. K. (2002). Improving oral reading fluency: A brief experimental analysis of combing an antecedent intervention with consequences. Journal of Applied Behavior Analysis, 35, 271-281.
Enç, M. (1974). Ruh Bilimleri Terimleri Sözlüğü. Ankara Üniversitesi Basımevi.
Erden, G., Kurdoğlu, F. & Uslu, R. (2002). Ġlköğretim okullarına devam eden Türk çocuklarının sınıf düzeylerine göre okuma hızı ve yazım hataları normlarının geliĢtirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 13 (1), 5-13.
Farr, R. C., & Carey, R. F. (1986). Reading: What Can Be Measured, (2nd Ed.) Newark, International Reading Association.
Ferah, A. (1999). Ġlk Okuma-Yazma Döneminde Okuma. Çağdaş Eğitim Dergisi, 253, 34- 38.
Farmer, J., & Morse, S.E. (2007). Project magnify: Increasing reading skills in students with low vision. Journal of Visual Impairment and Blindness, 101(12), 763-768. Gompel, M., van Bon W. H. J. & Schreuder R. (2004). Reading by children with low
Gompel, M., van Bon W. H. J., Schreuder R. & Adriaansen, J.M.J. (2002). Reading and spelling competence of dutch children with low wision. Journal of Visual Impairment and Blindness, 96(6), 435-447.
Güzel-Özmen, R. E., Karakoç, T., Çakmak, S., & Özdemir, S. (2009). Determining effective ınterventions within a brief experimental analysis to ımprove reading fluency of students with low vision: Combined and single effects of skill-based and performance-based interventions. The First International Congress of Educational Research in Turkey, Çanakkale 18 Mart University, Çanakkale, Turkey.
House, A.W., House, B.G., & Campbell, M. B. (1981). Measures of interobserver agreement: Calculation formula and distribution effect. Journal of Behavioral Assessment, 3, 37-57.
Jutai, J.W., Graham, S.J., & Elizabeth, R. M. (2009). Effectiveness of assistive technologies for low vision rehabilitation: A systematic review. Journal of Visual Impairment Blindness, 103(4), 210-222.
Kavcar, C., Oguzkan, F. & Sever, S. (2002). Türkçe Öğretimi, Türkçe ve Sınıf Ögretmenleri İçin. Ankara: Engin.
Kelly, S. M., & Smith, D. W. (2011). The impact of assistive technology on the educational performance of students with visual impairments: A synthesis of the research. Journal of Visual Impairment and Blindness, 105(2), 73-83.
Kırcaali-Ġftar, Gönül. (1995). Tek Denek Deneysel Desenleri Doktora Ders Notları. Anadolu Üniversitesi, EskiĢehir.
Kratochwıll, T.R., & Levın, J.R. (1978). What time series designs may have to offer educational researchers. Contemporary Educational Psychology, 3, 273-329. Kuhn, M. R., & Stahl, S. A. (2003). Fluency: A developmental and remedial practices.
Journal of Educatinonal Psychology, 95(1), 3-2.
Kuhn, M.R., & Stahl, S.A. (2000). Fluency: A Review Developmental And Remedial Practices, Center For The Improvement Of Early Reading Achievement. Ann Arbor: University of Michigan
Lueck, A.H., Bailey I.L., Greer, R.B., Tuan, K., Bailey. V.M., & Dornbusch, H.G. (2003). Exploring print size reguirements and reading for student with low vision. Journal of Visual Impairment and Blindness, 97(6), 335-354.
Lussenhop, K., & Corn, A. L. (2002). Comparative studies of the reading performance of students with low vision review. Journal Of Visual Impairment and Blinds, 34 (2), 57-68.
Mandell, C. J., & Gold V. (1984). Teaching Handicapped Students. Minesota: West Publishing Company.
Marston, D., Deno, S. L., Dongil, K., Diment, K. & Rogers, D. (1995). Comparison of reading ıntervention approaches for students with mild disabilities. Exceptional Children, 62, 20-38.
Marston, D.B. (1989). A Curriculum Based Measurement Approach Of Assessing Academic Performance: What İt İs And Why Do İt. New York: Guilford.
Mcdowell, C. & Keenan, M. (2001). Developing fluency and endurace in a child diognosed with attention deficit hyperactivity disorder. Journal of Applied Behavior Analysis, 34, 345-348.
McLeish, E. (2007). A study of the effect of letter spacing on the reading speed of young readers with low vision. British Journal of Visual Impairment, 25, 133-143.
Özmen Güzel, R. (1999). Öykü yapısı ve öykü yapısının okuduğunu anlama öğretiminde kullanılması. Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 105-117.
Özmen Güzel, R. (2000). Okuduğunu Anlama Seti. Ġstanbul: Yapa.
Özmen Güzel, R. (2001). Türkçe Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu. AyĢegül Ataman (Ed.). Ankara: Nobel.
Pattillo, S. T., Heller, K. W., & Smith, M. (2004). The impact of a modified repeated reading strategy paired with optical character recognition on the reading rates of students with visual impairments. Journal of Visual Impairment and Blindness, 98, 28-46.
Raquel, J. Schmidt, Mary S., Rozendal & Gretchen G. Greenman. (2002). Reading instruction in the inclusion classroom. Remedial and Special Education, 23(3), 130-140.
Reading Strategies for Students with Visual Impairments. (2010). A Classroom Teacher‟s Guide. 22 ġubat 2010 tarihinde
sayfasından eriĢilmiĢtir.
Sallinger, T. (2003). Helping older struggling readers. Preventing School Failure. 47, 79- 85.
Samuels, S.J. (1988). Decoding and automticity: Helping poor readers become automatic at word recognition. The Reading Teacher, 41, 756-760.
Schwanenflugel, P., Kuhn, M. R., Meisinger, B., Bradley., B. & Stahl, S.A. (2003). Am examination of the attentional resource model and the development of reading fluency. Paper presented at biennial meeting of the Society of Resarch in Child Development, 41, 469–522.
Simon, C., & Huertas, J. A. (1998). How blind readers perceive and gather information written in Braille. Journal of Visual Impairment Blindness, 92(5), 322-330.
Smith, J. (1999). The Effects Of Practice On The Reading Rate, Accuracy, Duration, And Visual Fatique Of Students With Low Vision When Accessing Standart Size Print With Optical Devices. Doctoral Dissertation, The University of Arizona.
Tawney, W.J., & Gast, L.D. (1984). Single subject research in special education. Ohio: A Bell and Howell Company. Büyük harf
Tazebay, A. (1995). İlkokul 3. ve 4. Sınıf Öğrencilerinin Okuma Becerilerinin Okuduğunu Anlamaya Etkisi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Tekin, E. & Kırcaali-Ġftar, G. (2001). Özel Eğitimde Yanlışsız Öğretim Yöntemleri. Ankara: Nobel.
Tekin, H. (1979). Okullarımızdaki Türkçe Öğretiminin Etkililiği. Doçentlik Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Tuncer, T. (2003). Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriĢ. AyĢegül Ataman (Ed.), Görme Engelliler (s.71-89). Ankara: Nobel.
EK-1. Bilgi Verici Metin Örneği
BĠLGĠ VERĠCĠ METĠN ÖRNEĞĠ
ÜLKEMĠZDE MADEN KÖMÜRÜNÜN BULUNUġU
"Maden kömürü, maden kömürü" derler. Nedir bu maden kömürü? Kara bir taĢ elbette. Fakat bu kara taĢ, bir memlekete yiyecek kadar gerekli; buğday kadar, et kadar gerekli. Bir zamanlar trenler, vapurlar, fabrikalar hep maden kömürü ile iĢlerdi. Bundan uzun yıllar önce Türkiye'de maden kömürü var mı, yok mu bunu bilen yoktu. Yabancı ülkelere para ödeyerek maden kömürü alıyorduk. Bizde maden kömürünü ilk defa Uzun Mehmet adında bir genç buldu. Böylece o zor yıllarda ülkemize büyük bir hizmet yapmıĢ oldu. Uzun Mehmet, Zonguldaklı bir köylü çocuğu idi. Asker olunca Ġstanbul'a gitti. Orada deniz eri olarak askerlik yaptı. Maden kömürünü de ilk defa asker ocağında gördü. Maden kömürünün memlekete ne kadar gerekli olduğunu da burada öğrendi. Günler gelip geçti. Uzun Mehmet askerliğinin sonuna geldi. Son gün erler toplandılar. Bölük komutanı, elinde bir parça maden kömürü ile geldi: “ArkadaĢlar, bunun maden kömürü olduğunu asker ocağında öğrendiniz. Maden kömürünün ülkemiz için ne kadar önemli olduğunu da biliyorsunuz. Biz bunu yabancı ülkelerden para ile alıyoruz. Türkiye'de maden kömürü var mı, yok mu bilmiyoruz. Belki var, belki de yok. Varsa bulmak lâzım. Onu bulmak, memlekete çok büyük hizmet olacak. Gittiğiniz köyde, dağda, derede, her yerde maden kömürü arayın arkadaĢlar, dedi”. Her ere bir parça maden kömürü verdi. Mehmet de bir parça kömür aldı. Uzun Mehmet, aldığı maden kömürü parçasını torbaya koydu, yola çıktı. Birkaç gün sonra köyüne vardı. Anası onu görünce çok sevindi. Ana, oğul uzun uzun konuĢtular. Hasret giderdiler. Birlikte yemek yediler. Yemekten sonra anası, torbadan çıkan maden kömürünü görünce hayretle sordu: “Bu ne oğlum, bu kara taĢ nedir?” Mehmet güldü: “Ona maden kömürü diyorlar, onu iyi bir yere koy ana. Dağda, derede, her yerde bu taĢtan arayın diye bölük komutanımız verdi”. Uzun Mehmet, birkaç gün sonra köy iĢlerine baĢladı. Her gün tarlaya gidip çalıĢıyor, arada bir pazara gidip geliyordu. Tarlaya gittiğinde yanına maden kömürü parçasını da alıyor, oralarda maden kömürü aramaya çalıĢıyordu.
EK-2. Okuma Hızı Kayıt Çizelgesi
OKUMA HIZI KAYIT ÇĠZELGESĠ
Öğrencinin; Adı: Soyadı: YaĢı: Okulu-Sınıfı: Uygulama Tarihi:
Bir dakikada Öğrencinin YanlıĢ Seslettiği Sözcük Sayısı
Bir dakikada AraĢtırmacının Öğrencinin Yerine Okuduğu Sözcük Sayısı
Bir dakikada Öğrencinin Sesletmeden Atladığı Sözcük Sayısı
Bir dakikada Öğrencinin Eklediği Sözcük Sayısı
Bir dakikada Öğrencinin Doğru Okuduğu Sözcük Sayısı
EK-3. Büyüteç Kullanma Değerlendirme Formu
BÜYÜTEÇ KULLANMA DEĞERLENDĠRME FORMU Öğrencinin adı soyadı:
Tarih:
BÜYÜTEÇ KULLANMA AġAMALARI EVET HAYIR
Büyüteci kullandığı elinin baĢ ve iĢaret parmaklarıyla tutar
Yazıyı görebileceği Ģekilde yazı ile büyüteç arasındaki mesafeyi ayarlar
Yazıyı görebileceği Ģekilde kendisi ile büyüteç arasındaki mesafeyi ayarlar
EK-4. Puntosu BüyütülmüĢ Basılı Materyal
EL
Kendi hesabıma ben, kaba saba da olsa keser,
testere, çivi, çekiç gibi aletleri kullanabilirim ve
bundan büyük bir zevk de duyarım. Fakat yaptığım
işler, son derece basittir. Genellikle masa başında
oturan, kitap okuyan ve sadece kalem ya da
bilgisayar kullanan bütün insanlar gibi ben de elle
yapılan işlerde başarılı değilimdir. Bundan dolayı
elinden bir iş gelen, üretken ve becerikli kimselere
karşı derin hayranlık ve takdir hissi duyarım.
Ürettikleri işe yarar, konforlu, birçok güzel eşya ile
hayatımızı kolaylaştıran ustalara ve işçilere karşı,
içimde sonsuz bir sevgi ve minnet duygusu vardır.
Onların yaptıkları araç ve gereçlerle öteki eşyalar
olmasaydı şimdi mağaralarda yaşayacaktık; diğer
hayvanlardan farksız olacaktık.
EK-4. (devam) Puntosu BüyütülmüĢ Basılı Materyal
Ben ve benim gibi masa başında çalışanlar, elini
uzatınca çakmağı alıp ocağı yakabilir. Mağaralarda
yaşamış olan atalarımız için bu, mucizeye benzer bir
iştir. Elektrik düğmesini çevirince odamız ışıkla dolar.
Dünyanın en güzel müziğini dinlemek İçin bir
düğmeye basmamız yeter. Karşıdaki asfalt caddeden
otobüsler ve otomobiller geçiyor. Onlara binip
istediğimiz yere kolayca gidiyoruz. Bütün bunlar ne
kadar güzel!
Bu masa, bu pencere, bu kapı, bu halı, bu soba
etrafımızdaki bu eşyalar âlemi hep kol gücüyle
çalışan insanların elinden çıkmıştır. Bunların hiçbiri
bir anda ve kolayca üretilmemiştir. Bugün içinde
rahatça oturduğum bu oda, mağara devrinden beri
binlerce insanın düşünme ve denemelerinin bir
mahsulüdür. Fakat biz alıştığımız ve üzerinde zihin
yormadığımız için onu kolayca yapılabilecek sanırız.
EK-4. (devam) Puntosu BüyütülmüĢ Basılı Materyal
Oysa kullandığımız eşyalardan birini yapmaya
kalksak, bir mağara adamı gibi acemi ve âciz bir hâle
düşeriz.
Şüphesiz bilimle meşgul olanların da bu medeniyetin
meydana gelmesinde büyük hissesi vardır. Newton
(Nivtın) veya Einstein (Aynştayn) elleri ile değil,
kafaları ile çalışan insanlardı. Fakat insanoğlu, bin bir
hareketi yapmaya elverişli iki ele sahip olmasaydı,
onlarla dış dünyaya ait varlıkları yakalamasaydı, bu
medeniyeti
meydana
getirmek
mümkün
olmayabilirdi. Ayaklarınızla bir şey yakalamaya
çalışınca, elinizin üstünlüğünü, anlarsınız. Kısacası
medeniyet düşünen kafaların ve çalışan ellerin
eseridir.
EK-5. Gözlemcilerarası Güvenirlik Formu
GÖZLEMCĠLERARASI GÜVENĠRLĠK FORMU
Öğrencinin Adı Soyadı: Tarih: OTURUMLAR:
BaĢlama Düzeyi Punto Büyütme Büyüteç
UyarlanmıĢ Bilgisayar Teknolojisi
Öğrencinin bir dakikada doğru okuduğu kelime sayısı
Planlanan Uygulamacı DavranıĢı Gözlenen Uygulamacı DavranıĢı
EVET HAYIR
Uygulamacının bir dakika sonunda metinde iĢaretlediği sözcük
Uygulamacının bir dakika sonunda kayıt ettiği öğrencinin okuduğu doğru sözcük sayısı Uygulamacının bir dakika sonunda kayıt ettiği öğrencinin okuduğu yanlıĢ sözcük sayısı
Öğrencinin 1 dakikada doğru okuduğu kelime sayısını hesaplamak için; Doğrular:
Öğrencinin 5. sn içinde doğru seslettiği
Öğrencinin 5. sn içinde önce yanlıĢ okuyup düzelttiği
YanlıĢlar
Öğrencinin yanlıĢ okuduğu
Öğrencinin 5 sn içinde okuyamadığı ve uygulamacı tarafından okunan kelimeler Öğrencinin okumadan atladığı kelimeler
EK-6. Uygulama Güvenirliği Formu
UYGULAMA GÜVENĠRLĠĞĠ FORMU
Öğrencinin adı soyadı: Tarih: Sağaltım oturumu: BaĢlama düzeyi
Planlanan Uygulamacı DavranıĢı Gözlenen Uygulamacı
DavranıĢı
OTURUMLAR EVET HAYIR
Öğrenciye çalıĢmanın adının söylenmesi
Araç gereçlerin öğrenciye tanıtılması
Öğrenciye „„Bu metni en güzel okumanla oku‟‟ denilmesi
EK-6. (devam) Uygulama Güvenirliği Formu
UYGULAMA GÜVENĠRLĠĞĠ FORMU
Öğrencinin adı soyadı: Tarih: Sağaltım oturumu: Punto Büyütme
Planlanan Uygulamacı DavranıĢı Gözlenen Uygulamacı
DavranıĢı
OTURUMLAR EVET HAYIR
Öğrenciye çalıĢmanın adının söylenmesi
Araç gereçlerin öğrenciye tanıtılması
Puntosu büyütülmüĢ metnin öğrenciye verilmesi
Öğrenciye „„Bu metni en güzel okumanla oku‟‟ denilmesi
EK-6. (devam) Uygulama Güvenirliği Formu
UYGULAMA GÜVENĠRLĠĞĠ FORMU
Öğrencinin adı soyadı: Tarih: Sağaltım oturumu: Büyüteç Kullanma
Planlanan Uygulamacı DavranıĢı Gözlenen Uygulamacı
DavranıĢı
OTURUMLAR EVET HAYIR
Öğrenciye çalıĢmanın adının söylenmesi
Büyütecin öğrenciye gösterilmesi
Öğrenciye “okuma çalıĢmasında büyüteci kullanacağız” denilmesi
Öğrenciye “büyüteci eline al ve uygun Ģekilde tut” yönergesinin verilmesi
Öğrenciye „„Bu metni büyüteci kullanarak en güzel okumanla oku‟‟ yönergesinin verilmesi
EK-6. (devam) Uygulama Güvenirliği Formu
UYGULAMA GÜVENĠRLĠĞĠ FORMU
Öğrencinin adı soyadı: Tarih: Sağaltım oturumu: UyarlanmıĢ Bilgisayar Teknolojisi
Planlanan Uygulamacı DavranıĢı
Gözlenen Uygulamacı DavranıĢı
OTURUMLAR EVET HAYIR
Öğrenciye çalıĢmanın adının söylenmesi
Bilgisayarın öğrenciye gösterilmesi
Öğrenciye “okuma çalıĢmasında bilgisayar kullanacağız” denilmesi
Öğrenciye “bilgisayar ekranına bak ve metnin ilk paragrafını göster” yönergesinin verilmesi
Öğrenciye “bilgisayar ekranının mesafesini uygun Ģekilde ayarla” yönergesinin verilmesi
Öğrenciye „„Bu metni bilgisayar ekranından en güzel okumanla oku‟‟ yönergesinin verilmesi