"Okuyun, her okuyuş güzeldir. Öyle kimseler gelecek ki onlar, Kuran’ı(n kelime ve lafızlarını), ok yapılacak çubuğun düzlenmesi gibi düzleyecekler. Ondan elde edilecek ücreti (âhirete) bırakmayıp (dünyada) alacaklar."40
Sünnetten Yüz Çevirmemek
Mucahid b. Cebr rahimehullah dedi ki: “Ben ve Yahya b. el-Ca’de, Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in ashabından Ensar’dan birinin yanına girdik. Dedi ki:
ِهْيَلَع ُ َّللها ىَّل َص َِّللها ِلو ُسَر َدْنِع اوُرَكَذ ِدْبَع يِنَبِل ًة َلَْوَم َمَّل َسَو
َّطُمْلا ِ َّللها ُلو ُسَر َلاَقَف .َراَهَّنلا ِتَما َصَو َلْيَّللا ِتَماَق اَهَّنِإ :اوُلاَقَف ِبِل ِنَمَف ُرِطْفُأَو ُمو ُصَأَو ،يِ ل َصُأَو ُماَنَأ يِ نِكَل :َمَّل َسَو ِهْيَلَع ُ َّللها ىَّل َص
ِإ يِ نِم َسْيَلَف يِتَّن ُس ْنَع َبِغَر ْنَمَو يِ نِم َوُهَف يِب ىَدَتْقا ِ لُكِل َّن
ْنَمَو َّل َض ْدَقَف ةَع ْدِب ىَلِإ ُهُتَرْتَف ْتَناَك ْنَمَف ًةَرْتَف َّمُث ،ًةَّر ِش لِماَع
40 Sahih. Ebu Davud (830) Said b. Mansur (1/150-152) İbn Ebi Şeybe (6/125) Ahmed (3/357, 397) Ebu Ya’la (4/140) Beyhaki Şuabu’l-İman (2/538-539) Buhari Halku Ef’ali’l-İbad (612) İbn Bişran Emali (228) Firyabi Fadailu’l-Kur’an (157) Acurri Ahlaku Hameleti’l-Fadailu’l-Kur’an (28)
31
ى َدَتْها ِدَقَف ةَّن ُس ىَلِإ ُهُتَرْتَف ْتَناَك
“Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in yanında Abdulmuttalib oğullarının azatlılarından bir cariyeden bahsettiler ve:
“O geceleri kalkar, gündüzleri oruç tutar” dediler. Bunun üzerine Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki:
“Lakin ben uyurum ve kalkar namaz kılarım. Bazı günler oruç tutarım, bazı günler tutmam. Kim bana uyarsa bendendir.
Kim de sünnetimden yüz çevirirse benden değildir. Şüphesiz her amel edenin bir dinçlik dönemi ve sonra duraklaması vardır. Kimin duraklaması bid’ate doğru olursa sapmıştır. Kimin duraklaması da sünnete doğru olursa hidayet bulmuştur.”41
Ebû Hureyre radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
َبَأ ْنَم َّلَِإ َةَّنَجلا َنوُلُخ ْدَي يِتَّمُأ ُّلُك ،ِ َّللها َلو ُسَر اَي :اوُلاَق ى
َةَّنَجلا َلَخَد يِنَعاَطَأ ْنَم : َلاَق ؟ىَبْأَي ْنَمَو ىَبَأ ْدَقَف يِنا َصَع ْنَمَو
“Yüz çevirenler dışında ümmetimin tamamı cennete girerler.” Dediler ki:
“Ey Allah’ın rasulü? Yüz çevirenler kimlerdir?” Şöyle buyurdu:
“Bana itaat eden cennete girer, bana isyan eden ise yüz çevirmiştir.”42
Ebû Hureyre radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu aleyhi
41 Buhârî ve Muslim'in şartlarına göre sahih. Ahmed b. Menî’nin Musned’inden naklen; Busayri İthafu’l-Mahera (246) Ahmed (5/409) Taberânî (2/285) Tahavi Şerhu Muşkili’l-Asar (1240)
42 Sahih. Buhârî (7280)
32 ve sellem şöyle buyurdu:
ا َصَع ْنَمَو ،ََّللها َعاَطَأ ْدَقَف يِنَعاَطَأ ْنَم ْنَمَو ،ََّللها ى َصَع ْدَقَف يِن
ِمَلْا ِصْعَي ْنَمَو ،يِنَعاَطَأ ْدَقَف َريِمَلْا ِعِطُي يِنا َصَع ْدَقَف َري
“Kim bana itaat ederse Allah’a itaat etmiştir. Kim de bana isyan ederse Allah’a isyan etmiştir. Kim benim emîrime itaat ederse bana itaat etmiştir, kim de emîrime isyan ederse bana isyan etmiştir.”43
İbn Ömer radıyallahu anhuma’dan: Nebî sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
ْنَم َبِغَر ْنَع
يِتَّن ُس َسْيَلَف يِ نِم
“Kim sünnetimden yüz çevirirse benden değildir.”44
Abdullah b. Amr b. El-Âs radıyallahu anhuma’dan: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki:
َدْبَع اَي َِّللها َنْب و ر ْمَع َّنِإ
اَنَل ًةَّن ُس ْنَم َف َذَخَأ اَهِب َوُهَف اَّنِم َمَو
ْن َّنِما َسْيَلَف اَهَكَرَت
“Ey Abdullah! Şüphesiz bizim bir sünnetimiz vardır. Kim ona sarılırsa bizdendir. Kim de onu terk ederse bizden değildir.”45
43 Sahih. Buhârî (2957, 7137) Muslim (1835)
44 Sahih. İbn Huzeyme (2024) Hatib Tarih (3/330) el-Lalekâî, İtikad (1/108) Herevî, Zemmu’l-Kelam (455) İbn Ebi Asım, es-Sunne (62)
45 Sahih ligayrihi. Ebu Ali Şazan el-Cuz’u Samin (el yazma no:135) Saduk bir ravi olan Eban b. Abdillah dışındaki ravileri güvenilirdir. Sahih bir mutabisini; Ahmed (2/158) rivayet etmiştir. Sa’d b. Ebi Vakkas radıyallahu
33
Enes b. Malik radıyallahu anh Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’den daha fazla ibadet etmek isteyen üç kişinin hadisini rivayet etmiştir. Onlardan biri:
“Ben gece boyunca daima namaz kılacağım” dedi. Diğeri:
“Ben her gün oruç tutacağım” dedi. Üçüncüleri de:
“Ben kadınlardan uzaklaşıp evlenmeyeceğim” demişti. Bunun üzerine Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
ُتْنَأ
olsun içinizde Allah’tan en çok korkanınız ve en takvalı olanınız benim. Lakin ben bazen oruç tutarım, bazen iftar ederim, gecenin bir kısmında namaz kılarım ve uyurum da. Kadınlarla da evlenirim.Kim benim sünnetimden yüz çevirirse benden değildir.”46
Ebu Rabah rahimehullah, Said b. el-Museyyeb rahimehullah’tan rivayet ederek dedi ki:
ْجَفْلا ِعوُلُط َدْعَب يِ ل َصُي ًلَُجَر ىَأَر ُهَّنَأ
anh’den şahidini; Darimi (2/132) rivayet etmiştir.
46 Sahih. Buhari (5063) Müslim (1401)
34
“Said b. el-Museyyeb rahimehullah fecrin doğuşundan sonra iki rekatten fazla namaz kılan ve namazında rükû ve secdeleri artıran birini gördü. Onu yasaklayınca, adam:
“Ey Ebu Muhammed! Namazdan dolayı Allah’ın bana azap mı edecek?” dedi. İbnu’l-Museyyeb dedi ki:
“Hayır. Allah’ın sana sünneti terk etmenden dolayı azap eder.”47 Hişam b. Huceyr rahimehullah dedi ki:
ا َدْعَب ِنْيَتَعْكَر يِ ل َصُي ٌسُواَط َناَك ِر ْصَعْل
: ساَّبَع ُنْبا ُهَل َلاَق َف
َقَف ،ًةَّن ُس ذختت نأ امهنع يهن امنإ :لاقف ،اَمُهْكُرْتا : ساَّبَع ُنْبا َلا
ِهْيَلَع ُ َّللها ىَّل َص ُّيِبَّنلا ىَهَن ْدَق ُهَّنِإَف ْنَع َمَّل َسَو
دعب ة َلَ َص .رصعلا
: َلاَق ََّللها َّنَ َلْ رجؤت مأ امهيلع بذعت يردأ لَف َمَو{
نِم ْؤُمِل َناَك ا
اًرْمَأ ُهُلو ُسَرَو ُ َّللها ى َضَق اَذِإ ةَنِمْؤُم لََو }ةريخلا مهل نوكي ْنَأ
“Tavus rahimehullah ikindiden sonra iki rekât (nafile) kılardı. İbn Abbas radıyallahu anhuma ona:
“Bu iki rekati terk et” dedi. Tavus:
“Bu iki rekatten ancak sünnet edinilmemesi için yasaklandı” dedi.
Bunun üzerine İbn Abbas radıyallahu anhuma dedi ki:
“Nebî sallallahu aleyhi ve sellem ikindiden sonra namaz kılmaktan yasaklamıştır. Bu iki rekatten dolayı azap mı edilir yoksa ecir mi verilir bilmiyorum. Zira Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur:
47 Sahih maktu. Darimi (436) Abdurrezzak (3/52) Beyhaki (2/466) Hatib el-Fakih (1/147, 214)
35
“İman etmiş hiçbir erkek ve iman etmiş hiçbir kadına, Allah ve rasulü bir meseleye hüküm verdikten sonra başka bir tercih hakkı yoktur” (Ahzab 36)”48
Ebu Katade radiyallahu anh dedi ki:
ْي َصُح ِنْب َناَرْمِع َدْنِع اَّنُك َو ، طْهَر يِف ن
، بْعَك ُنْب ُرْي َشُب اَنيِف
ُلو ُسَر َلاَق : َلاَق ، ذِئَم ْوَي ،ُناَرْمِع اَنَثَّدَحَف َّل َسَو ِهْيَلَع ُللها ىَّل َص ِللها
: َم َك ُنْب ُرْي َشُب َلاَقَف ٌرْيَخ ُهُّلُك ُءاَيَحْلا : َلاَق ْوَأ : َلاَق ُهُّلُك ٌرْيَخ ُءاَيَحْلا : بْع
ِجَنَل اَّنِإ َأ ِةَمْك ِحْلا ِوَأ ِبُتُكْلا ِضْعَب يِف ُد
َِِّلله اًراَقَوَو ًةَنيِك َس ُهْنِم َّن ،
َمْحا ىَّتَح ُناَرْمِع َب ِضَغَف : َلاَق ، ٌفْع َض ُهْنِمَو َلََأ : َلاَق َو ،ُهاَنْيَع اَتَّر
ْيَلَع ُللها ىَّل َص ِللها ِلو ُسَر ْنَع َكُثِ دَحُأ ىَرَأ ِف ُضِراَعُتَو ،َمَّل َسَو ِه
،ِهي
َداَعَأَف : َلاَق ، َثيِدَحْلا ُناَرْمِع َداَعَأَف : َلاَق ،ُناَرْمِع َب ِضَغَف ،ٌرْي َشُب
َأ اَي اَّنِم ُهَّنِإ ِهيِف ُلوُقَن اَنْلِز اَمَف : َلاَق ِهِب َسْأَب َلَ ُهَّنِإ ، دْيَجُن اَب
İçimizden bir grupla beraber İmran b. Husayn radıyallahu anh’ın yanında idik. Aramızda Beşir b. Ka’b da vardı. İmran radıyallahu anh o gün bize Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in:
“Hayâ tamamen hayırdır” hadisini rivayet etti. Beşir b. Ka’b dedi ki:
“Biz hikmetli kitaplardan birinde hayânın bazısının huzur, bazısının Allah için vakar ve bazısının zayıflık olduğunu görüyoruz”
İmran radıyallahu anh öyle öfkelendi ki gözleri kızardı. Şöyle dedi:
48 Sahih mevkuf. Sa’dan b. Nasr, Cüz (162) İbni Abdilberr Cami (s.559)
36
“Sana Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’den hadis rivayet ettiğimi görmüyor musun da itiraz ediyorsun?” İmran radiyallahu anh sonra hadisi tekrar etti. Beşir de sözünü tekrar edince İmran radiyallahu anh yine öfkelendi. Biz:
“Ey Ebu Nuceyd! O bizdendir, o sakıncalı biri değildir” demeye devam ettik.”49
Abdullah b. Mesud radıyallahu anh dedi ki:
ْيَخ ِةَّن ُّسلا يِف ُد ْصَقْلا ِف ِداَهِتْج ِلَا َنِم ٌر
ِةَع ْدِبْلا ي
"Sünnette orta yollu olmak, bidatle çok amel etmekten hayırlıdır."50
Ubey b. Ka'b radıyallahu anh'den:
ةَّن ُسَو ليِب َس ىَلَع دْبَع ْنِم َسْيَل ُهَّنِإَف ،ِةَّن ُّسلاَو ِليِب َّسلاِب ْمُكْيَلَع َّزَع َنَمْحَّرلا َرَكَذ َّلَجَو َّزَع ِللها ِةَي ْشَخ ْنِم ُهاَنْيَع ْت َضاَفَف َّلَجَو
َنَمْحَّرلا َرَكَذ ةَّن ُسَو ليِب َس ىَلَع دْبَع ْنِم َسْيَلَو ،ُراَّنلا ُه َّسَمَتَف ةَرَج َش ِلَثَمَك ُهُلَثَم َناَك َّلَِإ َّلَجَو َّزَع ِللها ِةَفاَخَم ْنِم ُهُدْل ِج َّرَع َشْقاَف َرَو َسِبَي اَهُقَرَو اَهْنَع ْتَّتاَحَتَف ُحيِ رلا اَهْتَبا َصَأ ْذِإ َكِلَذَك َيِه اَنْيَبَف اَهُق
َّنِإَو ،اَهُقَرَو ِةَرَج َّشلا ِهِذَه ْنَع َّتاَحَت اَمَك ُهُبوُنُذ ُهْنَع ْتَّتاَحَت َّلَِإ يِب َس ِف َلَ ِخ يِف داَهِتْجا َنِم ٌرْيَخ ةَّن ُسَو ليِب َس يِف اًدا َصِتْقا ِللها ِل
49 Sahih. Muslim (37)
50 Sahih. Darimi (223) İbn Batta el-İbane (1/320, 328, 337, 357) İbn Abdilberr el-Cami (2334) Herevi Zemmu’l-Kelam (438) Hâkim (1/184) Ahmed Zühd (879) Mervezi es-Sunne (90) Lalkai İtikad (14, 114) Beyhaki (3/19)
37
َنوُكَت ْنَأ اًدا َصِتْقا ِوَأ اًداَهِتْجا ِتَناَك ْنِإَف ، ْمُكَلاَمْعَأ اوُرُظْناَف ،ِهِتَّن ُسَو ْمِهِتَّن ُسَو ِءاَيِبْنَ ْلْا ِجاَهْنِم ىَلَع
“Sizlere yolu ve sünneti tavsiye ederim. Zira yol ve sünnet üzere olan hiçbir kul yoktur ki, Rahman Azze ve Celle'yi hatırlayıp Allah korkusuyla gözleri yaşarsa, ona asla ateş dokunmaz. Yol ve sünnet üzere olup da Allah Azze ve Celle’nin korkusundan cildi ürperen hiçbir kul yoktur ki onun misali; yaprakları kurumuş bir ağacın misali gibi olmasın. Ona rüzgâr isabet ettiğinde yaprakları nasıl dökülüyorsa böyle bir kulun da günahları dökülür. Muhakkak ki yol ve sünnet üzere orta yollu olmak, Allah’ın yolu ve sünnetine aykırı işlerde çok amel etmekten hayırlıdır. Çok da olsa, orta yollu da olsa amellerinizin nebilerin menheci ve sünnetlerine uygun olmasına bakın.”51