Psikolojik Tedavi

Psikoterapi (Ruhsal Terapi): İnsanın ruhsal durumunu ve yapısını anlamaya çalışarak var olan durumunu çözümlemek için destekleyici, geliştirici yönde uygulama yapılan psikolojik bir yöntemdir.102

Psikoterapi kişinin kendisi ve başkalarıyla uyum içinde olabilmesi, kendisi ve çevresindeki kişilerle barışık bir şekilde yaşayabilmesi için bir takım destekleyici yöntemlere başvurularak yapılan psikolojik uygulama sistemidir. Depresyonda psikoterapotik yaklaşım depresyondaki özgül bazı yönelimlerini düzeltmek için uygulanan çalışmadır. Bunlar, biliş, davranış ve duygulanımdır. Bu tedavi uygulaması özgül depresyon için geliştirilen terapidir. Kısa süreli kişilikte değişmeler yerine ortaya çıkan depresif tabloyu yapılandırmaya hedefleyen yaklaşımdır.103

1970 yılından günümüze kadar sürekli geliştirilen psikoterapi biçimleri depresyon tedavisinde etkili olduğu kanıtlanmıştır. Birçok özelleşmiş psikolojik tedavi şekilleri vardır. Bunlardan en iyi olarak kaydedilen ilerleme, ilaçlarda görülen gelişmelerle neredeyse eşittir. Bu alanda yapılan bir çok çalışmaların eşliğinde gözlemlenen özelleşmiş psikoterapi yöntemleri tek yada ilaçla birlikte uygulandığında, kişinin 2 yıllık kontrol, gözleme sürecinde rahatsızlığın nüksetme durumunda kayda değer oranda azalma görülmüştür.104

Bilişsel Terapi: Tek kutuplu depresyon tedavisinde etkili olan, depresyonu oluşturan ruhsal yapıyı değiştirmeyi hedefleyen, etkili bir terapi sistemidir. Bilişsel

101_{Bahar,a.g.e.,s.17} 102 _{Köknel, a.g.e., s.211.} 103 _{Alper, a.g.e., s.74.} 104_{Burtcher,a.g,e., s.487.}

35

terapi, bilişlerin, çevresel olaylar ile davranış ve duygular arasında aracı olduğu varsayıma dayanır.

Bilişsel terapide ana unsur, düşündeki hataların psikolojik sorunlara yol açmasıdır. Bilişsel terapide, terapistler danışanların bu hatalarını tanımaları, bunlarla başa çıkmaları, mücadele etmeleri, değiştirmeleri yönünde yardımcı olmaya çalışırlar.105

Birçok terapötik tedaviler düşünce sürecini içermekteyken, bilişsel terapiler özellikle danışanın uyumsuz bilişlerini tanımlanması ve değiştirilmesi için yönelirler. Bu bilişler bir davranışın inandığı şeyleri, günlük beklentilerini, şemalarını, kendilerince yaptıkları konuşmaları, problemi çözme stratejilerini içerebilir. Bilişsel tedavi içeriği, şimdi ve burada sorunlara ağırlık verir. Bilişsel tedavinin, davranışcı tedaviden farkı, düşünceler, duygular, istekler, gündüz düşleri ve tutumlar gibi içsel yaşantılara çok daha önem vermesidir.

Davranış Terapisi: Tek kutuplu depresyon tedavisinde göreceli yeni ve umutlandırıcı bir yöntem de davranış terapisidir. Öğrenme kuramlarından ve öğrenme üzerine yapılmış olan birçok araştırmalar sonucu ortaya çıkmış ve birçok psikolojik sorunlara uygulanabilecek bir yöntemdir.106

Davranış terapisi tek bir yöntem değildir. Özellikle kişilerin ruhsal sorunlarını değiştirebilmek için geliştirilmiş geniş bir teknik yelpazedir. Bunlar içinde sistematik duyarsızlaştırma, maruz bırakma terapileri, gevşeme eğitimi, edimsel koşullanma, diğer pekiştirmeye dayalı terapiler, cinsel işlev bozukluğu için duyusal odaklanma gibi birçok sistem sayılabilir107

Davranış terapisi, danışan kişilerin problemli davranışlarını veya bu davranışlarına neden olan çevresel koşulları tanımak ve bunları değiştirme yöntemlerini öğrenmek için yardımcı olabilmeyi hedeflemektedir.

Kişilerarası Terapi (Interpersonel Terapi): Zaman sınırlı, kişiler arasındaki ilişkilere eğilimli psikoterapi şeklidir. Gözlemlemeyi hedef alarak depresyon tedavisinde etkili olduğu görülmüştür. Kişilerin birbirleri ile olan ilişkilerini ve yaşamdaki problemlerine yaklaşarak sistematik ve standartize bir tedavi şeklidir.108

Bu uygulama biçiminde doktor çatışma alanlarına yönelir. İnsanların yaşam biçimleri ve aralarındaki ilişkilere odaklanarak sosyal destek yöntemlerinin

105 _{Dağ,a.g.e., s.364.} 106 _{Dağ, a.g.e.,s.349.} 107 _{Dağ,a.g.e., s.350.}

108_{Gl Klerman, MM Weissman, ES Chevron, BJ. Rounsaville Interpersonal Therapy. TB Karasu (ed.)} The Psychiatric Therapies. Washington: The Amercan Psychiatric Association, 1984: 387-96

36

kuvvetlendirilmesine ve bireyin inançları ve işlevselliğini etkileyen davranışlarını anlamlandırmaya, değiştirilmesine yardım etmeye çalışılır.

Psikoanalitik Yönelimli Psikoterapi: Terapi, klasik psikaanaliz kurallarına dayalı, uzun süreli iç görü kazanma ve kişilik yapıların değişmesinin amaçlandığı terapi şeklidir.109

Depresyonu tetikleyen ve devam etmesini sağlayan bilinç dışındaki çatışmanın ve güdülerin açığa çıkması hedeflenen, süresi belirli olmayan iç görü odaklı tedavi sistemidir.

Destekleyici Psikoterapi: Psikodinamik uygulamada, hastalığın ortaya çıkan bulgularını hafifletebilmek, uygulanan ilaç tedavisine uyumu sağlayabilmek istenir. Hastanın daha önceki sağlıklı yaşamındaki ruhsal dengesinin yeniden yapılandırılmasını sağlamaya çalışmak ve olumlu yönleri ile işlevselliğin zayıflamasını engellemektedir.

Grup Terapisi: Düzenli olarak aynı ortamda toparlanarak, faaliyette bulundukları, kendi düşüncelerini, duygu ve davranışlarını danışanlarla paylaşarak iç görü kazanır. Bu paylaşımlar eşliğinde yardımlaştıkları bir terapi türüdür.110

Grup terapisi, hem danışana hem de terapiste, hastanın çevresindeki diğer insanlarla nasıl iletişime girdiğini, etkileşim içerisinde olduğunu görme şansını kazandırır. Grupların bireyin sıkıntılarının daha kolay meydana çıkmasını sağlarken aynı zamanda diğer bir kolaylığı ise bilişsel terapi sisteminden daha basit ve daha kısa süreçte gerçekleşebilmektedir.

Aile Terapisi: Bireylerinin birinin sorunu için aile fertlerinin tümünün davranışlarındaki farklılıklarını, problemi olan depresif kişi kadar diğer aile bireyleri içinde fayda göstereceği bir terapi türüdür. Özellikle eşler, aile ve çocuklar veya diğer aile üyeleri arasında çıkan problemin çözümü için uygulanan bir terapi şeklidir. Grup terapisinin farklı bir türü olan aile terapisi, depresyonun gelişiminde tetikleyici olan aile ortamındaki problemlerin depresyonu arttırmasıdır. Aile bireyleri içerisindeki paylaşımları, iletişimleri olumlu yönde artırabilmek sorunlu kişinin tedavisinin iyiye gitmesine yardımcı olacaktır.