Total diz artroplastisi sonras nda genel ve/veya lokal komplikasyonlar görülebilir.
4.5.1. Genel komplikasyonlar:
Total diz protezi uygulanan hastalar genellikle ya l grupta yer ald ndan aterosklerotik kalp hastal , hipertansiyon, diabetes mellitus, kronik obstrüktif akci er hastal gibi sorunlara s k rastlanmaktad r. Hastaya ait bu medikal durumlar gerek perioperatif gerekse de postoperatif dönemde morbidite ve mortaliteye neden olabilmektedir. 70 ya n üstündeki, sementli tespit uygulanan, önceden kardiopulmoner hastal k öyküsü olanlar, primer artroplasti uygulananlar ve ayn anda bilateral artroplasti uygulanan vakalarda mortalite h z n n yüksek oldu u belirtilmi tir (20).
4.5.2. Lokal komplikasyonlar:
4.5.2.1. Yara yerine ba$l komplikasyonlar:
Total diz artroplasitisinde protezin üzerini örten yumu ak dokunun ince olmas , yara yeri iyile mesini etkileyen bir faktördür. Yara yerinde s kl kla seröz ak nt , yüzeyel ya da derin hematom olu umu, yara yeri iyile mesinin gecikmesi ve cilt nekrozu gibi sorunlar ya anabilir (20).
4.5.2.2. Vaskuler komplikasyonlar:
Total diz artroplastisi sonras görülen damar lezyonlar n n oran dü üktür. Damar lezyonlar arteriyel oklüzyon, arteriovenöz fistül ve arteriyel anevrizma
embolizasyon yaratmas sonucu ortaya ç kar. Arteriovenöz fistül ve arteryel anevrizma a. poplitea’da ya da turnike seviyesinde direkt travma sonucu olu maktad r. Vaskuler sisteme ait di er bir komplikasyon derin ven trombozudur. Total diz artroplastisinde profilaksi yap lmam sa venografi ile tespit edilen tromboemboli oran %50-84 gibi yüksek s kl ktad r. Profilaksi ile bu oran %22-57’lere dü ürülmektedir (20, 21).
4.5.2.3. Sinir lezyonlar :
Total diz artroplastisi sonras en s k görülen sinir yaralanmas peroneal sinir paralizisidir. Peroneal sinir özellikle ileri derece deformitesi ve fleksiyon kontraktürü olan dizlerde düzeltme sonras gerilir. Bunlar d nda olu an hematomun veya kullan lan elastik bandaj n d tan bas s sonucu paralizi geli ebilir. Romatid artritli dizlerde, valgus dizlerde ve öncesinde kök patolojisi olan hastalarda daha s k görülmektedir. Peroneal sinir paralizilerinin %50’si tamamen geri dönerken geriye kalan %50’de iyile me k smidir. Kal c tam paraliz nadirdir (20).
4.5.2.4. Protez çevresinde görülen k r klar:
Protez çevresi k r klar eklem seviyesinden 15 cm ya da stem varsa stemden 5 cm uzakl ktaki mesafede geli ir. Bu tip k r klar s kl kla femur’da olmakta, tibia’da seyrek görülmektedir. K r k olu mas n kolayla t r c faktörler, romatoid artrit, osteoporoz, steroid kullan m , malaligment ve komponent malpozisyonudur (20).
4.5.2.5. Heterotopik ossifikasyon:
Total diz artroplatisi sonras geli en heterotopik ossifikasyonlar genelde asemptomatiktir. Erkek hasta, romatoid artrit, anterior femoral kesi s ras nda basamaklanma, m. quadriceps’in zorlay c etkisi ve midvastus giri im risk faktörleridir. Heterotopik kemik adac klar a r ve hareket k s tl l d nda sorun yaratmazlar (20,
21).
4.5.2.6. Ekstensör mekanizma komplikasyonlar :
Total diz artroplastisi sonras nda geli en komplikasyonlar n büyük k sm patellofemoral bölge ile ilgilidir. Patellofemoral komplikasyonlar kendilerini ön diz a r s eklinde gösterirler. Patellofemoral instabilite, patella k r klar , polietilen a nmas , gev eme, patellar tendon ve m. quadriceps rüptürü, peripatellar skar ve
yumu ak doku hipertrofileri patellofemoral komplikasyonlar n ba l calar d r (20, 21,
22, 23).
4.5.2.7. 4nfeksiyon:
Total diz artroplastisinin en korkulan komplikasyonudur. Bnfeksiyon geli imini kolayla t r c faktörlerin ba l calar , romatoid artrit, steroid kullan m , obesite, diabetes mellitus, renal yetmezlik, kronik alkolizm, malnutrisyon ve psöriazistir. Hastaya ait faktörlerin d nda infeksiyon geli imini engellemeye yönelik olarak cerraha ve hastaneye ait olan faktörler de vard r. Sa l kl ve temiz ameliyathane ko ullar , laminer ak m düzene i, do ru tasarlanm ameliyathane mimarisi, e itimli ameliyathane personeli, uygun maske, ba l k ve ameliyat önlü ü kullan lmas , cerrah n uygun y kanmas , antibiyotik profilaksisinin do ru yap lmas ve hastan n do ru ekilde haz rlanmas bunlardan baz lar d r (20, 21).
4.5.2.8. Gev6eme:
Aseptik gev eme, protezin kemik ile fiksasyonunun mekanik nedenlere ve zamana ba l olarak sona ermesidir. Günümüzde revizyon artroplastilerinin en yayg n sebebi, aseptik gev emedir (23). Polietilen ve metal debrislerin indükledi i makrofajlar n, osteolizi ba latt dü ünülmektedir. Komponentlerin varusta yerle tirilmesi gev emenin ba l ca nedenlerinden biridir. Primer fiksasyonun kalitesi, kemik defektlerinin varl , hastan n aktivite düzeyi ve protezin tasar m özellikleri aseptik gev emeyi etkileyen ba l ca faktörlerdir. K s tlay c mente e tipi protezlerde yüklenmeler direkt protezden kemi e aktar ld ndan, bunlarda gev eme oran daha yüksektir (20, 21, 22).
4.5.2.9. Eklem instabilitesi ve dislokasyon:
Dizde instabilite, a r ve bo alma hissinden dislokasyona kadar geni bir yelpazede gözlenebilir. Dizde ba dengesinin kurulamamas , ameliyat esnas nda ba lar n zedelenmesinden, kemik rezeksiyonlar n hatal yap lmas ndan ve komponentlerin hatal rotasyonel yerle iminden kaynaklanabilir (20, 24, 25). Subluksasyon ve dislokasyon kombinasyonu s k görülen bir komplikasyondur ve patellar komponentinin anormal traksiyonu ile ili kilidir. Subluksasyon, olgular n %90’ nda fleksiyon, %10’unda ekstensiyon esnas nda görülür (22).
4.5.2.10. Hareket k s tl l $ ve nedeni aç klanamayan a$r :
Hareket aç kl n n art r lmas ve a r n n giderilmesi artroplastinin temel amac d r. Günlük aktivitelerin devam için yeterli hareket aç kl n n sa lanmas önemlidir. Preoperatif hareket aç kl , cinsiyet, ya , cerrahi teknik, etyoloji, postoperatif rehabilitasyon ve protez tasar m hareket aç kl n etkileyen faktörlerdir. Özellikle fleksiyon kontraktürü ve varus deformitesi olan dizlerde, posteriordeki osteofitlerin temizlenmesi ve medial kollateral ba n derin lifleri ile m. semimembranosus’un tendonunun ve pes anserius’un gev etilmesi postoperatif fleksiyonu art ran önemli giri imlerdir.
Nedeni belirlenemeyen a r durumunda ilk ara t r lmas gereken subklinik bir infeksiyondur. Gerekirse aspirasyon ve sintigrafik de erlendirme yap lmal d r. Bunun d nda kalçadan yans yan a r , bursit, metal reaksiyonu, peripatellar skar ve yumu ak doku hipertrofisi ya da refleks sempatik distrofi dü ünülebilir (20, 21, 22).
4.5.2.11. Osteonekroz:
Vaskuler yaralanmalar takiben Patella’n n osteonekrozu geli ebilir. Bu durum protezin gev emesine ve patella’da stres k r klar n n olu mas na neden olabilir. Bu komplikasyonun insidans n azaltmak için operasyon s ras nda a. superior lateralis genus’u korumak gerekmektedir (22).