“İlkokullarda çalışan öğretmenlerin yöneticileriyle ilgili iletişimlerine dair algı düzeyi nedir?” ve “İlkokullarda çalışan öğretmenlerin yöneticileriyle ilgili iletişimlerine dair
algı düzeyleri; a) Cinsiyete b) Yaşa c) Branşa, d) Mesleki Kıdem, e) Mezun olunan Fakülte/yüksekokula, f) Eğitim düzeylerine, g) İletişim Becerileriyle İlgili Kurs, Seminer veya Eğitim Alma Durumuna, h) Çalışılan okulun sosyo-ekonomik düzeyine göre anlamlı bir farklılık var mıdır?” olmak üzere 2 alt probleme ilişkin bulgulara yer verilmiştir.
4.2.1. Birinci Alt Probleme İlişkin Bulgular
Araştırmanın birinci alt problemi “İlkokullarda çalışan öğretmenlerin yöneticileriyle ilgili iletişimlerine dair algı düzeyi nedir?” biçiminde belirlenmiştir. Bu alt probleme cevap verebilmek amacıyla toplanan veriler analiz edilerek Tablo 4.2.1.1’degösterilen bulgular elde edilmiştir.
Tablo 4.2.1.1
Öğretmenlerin Yöneticileriyle İletişim Düzeyine İlişkin Algı Düzeyleri Analizi
Önerme n 𝑿̅ SS Katılım Düzeyi
Okul yöneticimiz güçlü olduğumuz yönleri bilir. 136 3,87 0,94 Sık sık Okul yöneticimiz görevlerin yapılmasında zor kullanma
eğilimindedir. 136 1,74 0,99 Hiçbir zaman
Okul yöneticimiz öğretmenleri uyarmadan ceza verme
eğilimindedir. 136 1,38 0,76 Hiçbir zaman
Okul yöneticimiz başarılı olan öğretmenleri objektif
olarak ödüllendirir. 136 3,10 1,20 Bazen
Okul yöneticimiz öğretmenlerin kendilerini
geliştirmeleri için fırsatlar yaratır. 136 3,58 1,21 Sık sık Okul yöneticimiz öğretmenlerin söylediklerini dikkate
almaz. 136 1,97 1,13 Çok az
Okul yöneticimiz öğretmenlerin yaptığı işlerle ilgili
eksik yönlerini düzeltilmesi yönünde uyarır. 136 3,69 ,95 Sık sık Okul yöneticimiz öğretmenlerin ilgi duydukları alanları
bilir. 136 3,29 1,16 Bazen
Okul yöneticimiz sık sık öğretmenler odasını ziyaret
eder, hal hatır sorar. 136 3,39 1,30 Bazen
Okul yöneticimiz öğretmenlere karşı incitici sözler
Okul yöneticimiz çatışmaları çözerken yıkıcı değil
yapıcı davranır. 136 3,76 1,11 Sık sık
Okul yöneticimiz öğretmenler tarafından sevilir. 136 3,90 0,97 Sık sık
Okul yöneticimiz öğretmenlerin problemleriyle
ilgilenir. 136 3,77 1,06 Sık sık
Okul yöneticimiz etkileyici şekilde konuşur. 136 3,70 1,01 Sık sık
Okul yöneticimiz sadece kendisinin önemli gördü ü
konuları iletir. 136 2,68 1,22 Bazen
Okul yöneticimiz ve öğretmenler arasındaki ilişki
eğitim öğretim faaliyetlerini olumsuz etkiler. 136 1,94 1,20 Çok az
Okul yöneticimiz öğretmenleri motive edici davranışlar
gösterir. 136 3,61 1,08 Sık sık
Okul yöneticimiz kendini sürekli üstün görme
eğilimindedir. 136 1,96 1,21 Çok az
Okul yöneticimiz insan ilişkileri konusunda güven
verir. 136 3,74 1,12 Sık sık
Okul yöneticimiz öğretmenler arasında iyi ilişkiler
kurulmasını sağlar. 136 3,61 1,10 Sık sık
Okul yöneticimizin davranışları başkalarının amaç ve
beklentilerinden etkilenir ve yönlendirilir. 136 2,41 1,25 Çok az Okul yöneticimiz kolay ve anlaşılır bir yöneticidir. 136 3,79 1,13 Sık sık
Okul yöneticimiz alınacak kararlara öğretmenlerin de
katılmasına dikkat eder. 136 3,70 1,14 Sık sık Okul yöneticimiz eksik ve yetersiz işleri eleştirir. 136 3,39 0,98 Bazen
Okul yöneticimiz kendi dışındaki kişilerin
düşüncelerine önem vermez, tek söz sahibi kendisidir. 136 2,05 1,16 Çok az Okul yöneticimiz öğretmenleri koruyucu bir davranış
içindedir. 136 3,80 1,05 Sık sık
Okul yöneticimiz görüşmelerinde öğretmenlerin
Okul yöneticimiz okul dışında öğretmenlerin birlikte olacağı etkinlikler (piknik, yemek, gezi, tiyatro vb.)
düzenler ve katılır. 136 3,50 1,27 Sık sık
Okul yöneticimiz öğretmenlerin de öğrendiği ve
öğreneceği şeyler olduğunu düşünür. 136 3,94 0,95 Sık sık Okul yöneticimiz öğretmenler arasında ayrımcılık
yapar. 136 1,83 1,10 Çok az
Genel Algı 136 3,03 0,40 Bazen
Tablo 4.2.1.1 incelendiğinde ve yapılan inceleme ve analiz sonucunda öğretmenlerin yöneticileriyle iletişim algı düzeylerine ilişkin en az katılım gösterdikleri önermenin (X=1,38) ortalama ile “Okul yöneticimiz öğretmenleri uyarmadan ceza verme eğilimindedir.” maddesine “Hiçbir zaman” şeklinde görüş bildirdikleri görülmektedir. En fazla katılım gösterdikleri önermenin ise (X=3,94) ortalama ile “Okul yöneticimiz öğretmenlerin de öğrendiği ve öğreneceği şeyler olduğunu düşünür” maddesine “Sık sık” derecesinde olduğu görülmektedir.
Bunun dışında;
“Okul yöneticimiz güçlü olduğumuz yönleri bilir.” önermesine (X=3,87) ortalama ile “Sık sık”, “Okul yöneticimiz görevlerin yapılmasında zor kullanma eğilimindedir.” önermesine (X=1,74) ortalama ile “Hiçbir zaman”, “Okul yöneticimiz başarılı olan öğretmenleri objektif olarak ödüllendirir. ” önermesine (X=3,10) ortalama ile “Bazen”, “Okul yöneticimiz öğretmenlerin kendilerini geliştirmeleri için fırsatlar yaratır. ” önermesine (X=3,58) ortalama ile “Sık sık”, “Okul yöneticimiz öğretmenlerin söylediklerini dikkate almaz.” önermesine (X=1,97) ortalama ile “Çok az”, “Okul yöneticimiz öğretmenlerin yaptığı işlerle ilgili eksik yönlerini düzeltilmesi yönünde uyarır.” önermesine (X=3,69) ortalama ile “Sık sık”, “Okul yöneticimiz öğretmenlerin ilgi duydukları alanları bilir. ” önermesine (X=3,29) ortalama ile “Bazen”, “Okul yöneticimiz sık sık öğretmenler odasını ziyaret eder, hal hatır sorar.” önermesine (X=3,39) ortalama ile “Bazen”, “Okul yöneticimiz öğretmenlere karşı incitici sözler kullanır.” önermesine (X=1,51) ortalama ile “Hiçbir zaman”, “Okul yöneticimiz çatışmaları çözerken yıkıcı değil yapıcı davranır.” önermesine (X=3,76) ortalama ile “Sık sık”, “Okul yöneticimiz öğretmenler tarafından sevilir.” önermesine (X=3,90) ortalama ile “Sık sık”, “Okul yöneticimiz öğretmenlerin problemleriyle ilgilenir.” önermesine (X=3,77) ortalama ile “Sık sık”, “Okul yöneticimiz
etkileyici şekilde konuşur. ” önermesine (X=3,70) ortalama ile “Sık sık) ortalama ile “Bazen”, “Okul yöneticimiz ve öğretmenler arasındaki ilişki eğitim öğretim faaliyetlerini olumsuz etkiler. ” önermesine (X=1,94) ortalama ile “Çok az”, “Okul yöneticimiz öğretmenleri motive edici davranışlar gösterir.” önermesine (X=3,61) ortalama ile “Sık sık”, “Okul yöneticimiz kendini sürekli üstün görme eğilimindedir. ” önermesine (X=1,96) ortalama ile “Çok az”, “Okul yöneticimiz insan ilişkileri konusunda güven verir. ” önermesine (X=3,74) ortalama ile “Sık sık”, “Okul yöneticimiz öğretmenler arasında iyi ilişkiler kurulmasını sağlar.” önermesine (X=3,61) ortalama ile “Sık sık”, “Okul yöneticimizin davranışları başkalarının amaç ve beklentilerinden etkilenir ve yönlendirilir.” önermesine (X=2,41) ortalama ile “Çok az”, “Okul yöneticimiz kolay ve anlaşılır bir yöneticidir. ” önermesine (X=3,79) ortalama ile “Sık sık”, “Okul yöneticimiz alınacak kararlara öğretmenlerin de katılmasına dikkat eder.” önermesine (X=3,70) ortalama ile “Sık sık”, “Okul yöneticimiz eksik ve yetersiz işleri eleştirir.” önermesine (X=3,39) ortalama ile “Bazen”, “Okul yöneticimiz kendi dışındaki kişilerin düşüncelerine önem vermez, tek söz sahibi kendisidir.” önermesine (X=2,05) ortalama ile “Çok az”, “Okul yöneticimiz öğretmenleri koruyucu bir davranış içindedir.” önermesine (X=3,80) ortalama ile “Sık sık”, “Okul yöneticimiz görüşmelerinde öğretmenlerin kendilerini rahat hissetmelerini sağlar.” önermesine (X=3,81) ortalama ile “Sık sık”, “Okul yöneticimiz okul dışında öğretmenlerin birlikte olacağı etkinlikler (piknik, yemek, gezi, tiyatro vb.) düzenler ve katılır.” önermesine (X=3,50) ortalama ile “Sık sık”, “Okul yöneticimiz öğretmenler arasında ayrımcılık yapar.” önermesine (X=1,83) ortalama ile “Çok az” şeklinde katılım gösterdikleri görülmüştür.
Genel ortalamanın ise (X=3,03) ortalama ile “Bazen” düzeyinde olduğu tespit edilmiştir. Buradan hareketle öğretmenlerin okul yöneticileriyle iletişimlerinde önermelerdeki gibi duruma göre ve bazen düzeyinde farklı yöntem ve teknikleri gözlemledikleri ve kullandıkları sonucuna ulaşılmıştır.
4.2.2. İkinci Alt Probleme İlişkin Bulgular
Araştırmanın İkinci alt problemi “İlkokullarda çalışan öğretmenlerin yöneticileriyle ilgili iletişimlerine dair algı düzeyleri; a) Cinsiyete b) Yaşa c) Branşa, d) Mesleki Kıdem, e) Mezun olunan Fakülte/yüksekokula, f) Eğitim düzeylerine, g) İletişim Becerileriyle İlgili Kurs, Seminer veya Eğitim Alma Durumuna, h) Çalışılan okulun sosyo-ekonomik düzeyine göre anlamlı bir farklılık var mıdır?” Şeklinde belirlenmiştir. Bu alt probleme cevap verebilmek amacıyla toplanan veriler analiz edilerek; Tablolarda gösterilen bulgular elde edilmiştir.
4.2.2.1
Öğretmenlerin Yöneticileriyle İletişim Düzeylerinin Cinsiyete Göre Cinsiyete Göre İndependent Samples T- Testi ile Analizi
Kategori n 𝑿̅ SS Sd t p
Kadın 88 2,98 0,40 0,04
-2,11 0,037
Erkek 48 3,13 0,40 0,05
* p<0,05
Tablo 4.2.2.1’e baktığımızda yapılan İndependent Samples T- Testi analizi sonucunda öğretmenlerin yöneticileriyle iletişim düzeylerinin cinsiyet değişkenine göre 0,05 manidarlık düzeyinde farklılık gösterdiği (t=-2,11; p<0,05) görülmüştür. Dolayısıyla cinsiyet değişkeni öğretmenlerin yöneticileriyle iletişimlerinde belirleyici olduğu ve farklılık oluşturduğu söylenebilir.
4.2.2.2
Öğretmenlerin Yöneticileriyle İletişim Düzeylerinin Yaşa Göre Göre One Way Anova Testi ile Analizi Değişken Kategori Kareler Toplamı Serbestlik Derecesi Kareler Ortalaması F p Fark
Yaş Gruplar Arası 1,18 3 0,39 2,47 0,065 Yok
Grup İçi 21,15 132 0,16
*p>0,05
Tablo 4.2.2.2. incelendiğinde yapılan One Way Anova Testi analizi sonucunda öğretmenlerin yöneticileriyle iletişim düzeylerinin yaş değişkenine göre istatistiksel olarak 0,05 manidarlık düzeyinde anlamlı bir farklılık (F=2,47; p>0,05) görülmemiştir.
Dolayısıyla öğretmenlerin yöneticileriyle iletişim düzeyleri öğretmenlerin yaşı ne olursa olsun herhangi bir değişiklik oluşturmadığı söylenebilir.
4.2.2.3
Öğretmenlerin Yöneticileriyle İletişim Düzeylerinin Branşa Göre One Way Anova Testi ile Analizi Değişken Kategori Kareler Toplamı Serbestlik Derecesi Kareler Ortalaması F p Fark
Branş Gruplar Arası 0,27 3 0,09 0,538 0,657 Yok
Grup İçi 22,07 132 0,16
Tablo 4.2.2.3. incelendiğinde yapılan One Way Anova Testi analizi sonucunda öğretmenlerin yöneticileriyle iletişim düzeylerinin branş değişkenine göre istatistiksel olarak 0,05 manidarlık düzeyinde anlamlı bir farklılık (F=0,538; p>0,05) görülmemiştir.
Dolayısıyla öğretmenlerin yöneticileriyle iletişim düzeyleri öğretmenlerin branşı ne olursa olsun herhangi bir farklılık oluşturmadığı söylenebilir.
4.2.2.4
Öğretmenlerin Yöneticileriyle İletişim Düzeylerinin Mesleki Kıdeme Göre One Way Anova Testi ile Analizi
Değişken Kategori Kareler Toplamı Serbestlik Derecesi Kareler Ortalaması F p Fark Mesleki Kıdem Gruplar Arası 1,11 3 0,37 2,31 0,079 Yok Grup İçi 21,22 132 0,16 *p>0,05
Tablo 4.2.2.4. incelendiğinde yapılan One Way Anova Testi analizi sonucunda öğretmenlerin yöneticileriyle iletişim düzeylerinin mesleki kıdem değişkenine göre istatistiksel olarak 0,05 manidarlık düzeyinde anlamlı bir farklılık (F=2,31; p>0,05) görülmemiştir. Bu tespitten hareketle öğretmenlerin yöneticileriyle iletişim düzeyleri öğretmenlerin mesleki kıdemi ne olursa olsun herhangi bir farklılık oluşturmadığı söylenebilir.
4.2.2.5
Öğretmenlerin Yöneticileriyle İletişim Düzeylerinin Mezun Oldukları
Fakülteye/Yüksekokula Göre One Way Anova Testi ile Analizi
Değişken Kategori Kareler Toplamı Serbestlik Derecesi Kareler Ortalaması F p Fark Mezun Olunan Okul Gruplar Arası 0,04 3 0,014 0,085 0,968 Yok Grup İçi 22,29 132 0,169 *p>0,05
Tablo 4.2.2.5. incelendiğinde yapılan One Way Anova Testi analizi sonucunda öğretmenlerin yöneticileriyle iletişim düzeylerinin mezun olunan okul değişkenine göre istatistiksel olarak 0,05 manidarlık düzeyinde anlamlı bir farklılık (F=0,085; p>0,05)
görülmemiştir. Buradan hareketle öğretmenlerin yöneticileriyle iletişim düzeyleri öğretmenlerin mezun oldukları yüksekokul farklılığına göre herhangi bir değişiklik göstermediği söylenebilir.
4.2.2.6
Öğretmenlerin Yöneticileriyle İletişim Düzeylerinin Eğitim Düzeylerine Göre One Way Anova Testi ile Analizi
Değişken Kategori Kareler Toplamı Serbestlik Derecesi Kareler Ortalaması F p Fark Eğitim Düzeyi Gruplar Arası 0,281 3 0,094 0,561 0,642 Yok Grup İçi 22,059 132 0,167 *p>0,05
Tablo 4.2.2.6. incelendiğinde yapılan One Way Anova Testi analizi sonucunda öğretmenlerin yöneticileriyle iletişim düzeylerinin eğitim düzeyi değişkenine göre istatistiksel olarak 0,05 manidarlık düzeyinde anlamlı bir farklılık (F=0,561; p>0,05) görülmemiştir. Dolayısıyla öğretmenlerin yöneticileriyle iletişim düzeyleri öğretmenlerin eğitim düzeyine göre herhangi bir farklılık göstermediği söylenebilir.
4.2.2.7
Öğretmenlerin Yöneticileriyle İletişim Düzeylerinin İletişim Becerileri İle İlgili Kurs Seminer veya Eğitim Durumuna Göre İndependent Samples T- Testi ile Analizi
Kategori n 𝑿̅ SS Sd t p
Evet / Aldım 64 3,05 0,46 0,05
0,409 0,683 Hayır / Almadım 42 3,02 0,35 0,04
* p>0,05
Tablo 4.2.2.7’ye baktığımızda yapılan İndependent Samples T- Testi analizi sonucunda öğretmenlerin yöneticileriyle iletişim düzeylerinin iletişim becerileriyle ilgili eğitim alma/almama değişkenine göre 0,05 manidarlık düzeyinde farklılık göstermediği (t=0,409; p>0,05) görülmüştür. Dolayısıyla öğretmenlerin yöneticileriyle iletişimlerinde iletişim düzeylerinin iletişim becerileriyle ilgili eğitim alma/almama durumu herhangi bir farklılık oluşturmadığı söylenebilir.
4.2.2.8
Öğretmenlerin Yöneticileriyle İletişim Düzeylerinin Çalışılan Okulun Sosyo-Ekonomik Düzeyine Göre One Way Anova Testi ile Analizi
Değişken Kategori Kareler Toplamı Serbestlik Derecesi Kareler Ortalaması F p Fark Sosyo Ekonomik Düzey Gruplar Arası 1,302 2 0,651 4,115 0,018 Var Grup İçi 21,038 133 0,158 *p>0,05
Tablo 4.2.2.8. incelendiğinde yapılan One Way Anova Testi analizi sonucunda öğretmenlerin yöneticileriyle iletişim düzeylerinin sosyo-ekonomik düzey değişkenine göre istatistiksel olarak 0,05 manidarlık düzeyinde anlamlı bir farklılık (F=4,115; p>0,05) görülmüştür. Bu farklılığın hangi gruplar arasında olduğunu test etmek için Post Hoc Tukey işlemi sonucu aşağıdaki veriler elde edilmiştir.
POST HOC işlemi gerçekleştirildiğinde en az iletişim algı düzeyinin sosyo ekonomik düzeyi alt düzeyde olanlara ait olduğu (Xa=2,83) ve bunu sosyo-ekonomik düzeyi orta olanların izlediği (Xo=2,99) görülürken sosyo-ekonomik düzeyi üst düzeyde olanların ise (Xü=3,16) düzeyiyle en üst düzeyde olduğu görülmüştür. Elde edilen bulgular aşağıdaki tabloda verilmiştir. Değişken Kategori Kareler Toplamı Serbestlik Derecesi Kareler Ortalaması F p Fark Sosyo Ekonomik Düzey Gruplar Arası 1,302 2 0,651 4,115 0,018 1-3 Grup İçi 21,038 133 0,158 *p<0,05 1. Alt 2. Orta 3. Üst
Tablo incelendiğinde; sosyo-ekonomik düzeyi orta düzeydekilerin diğerleriyle herhangi bir farklılık oluşturmazken; sosyo-ekonomik düzeyi alt ve üst düzeyde olanlar arasında öğretmenlerin yöneticileriyle iletişim düzeylerinin birbirinden farklı oldukları görülmektedir (F=4,115; p<0,05). Buradan hareketle sosyo-ekonomik düzey düştükçe iletişim algı düzeyinin de düştüğü ve sosyo-ekonomik düzey arttıkça iletişim algı düzeyinin de arttığı söylenebilir.