Probleme Dayalı Öğrenme Materyalleri

Ders planları ve PDÖ materyalleri hazırlanırken alan uzmanlarından ve ders öğretmenlerinden fikirler alınmış ve bu görüşler doğrultusunda ilgili alanyazın incelenerek uygulanmıştır.

PDÖ materyalleri geliştirilirken 10.sınıf BİT dersi “Bilgi Teknolojisinin Temel Kavramları” ünitesinin kazanımlarını esas alınarak ders planları hazırlanmıştır (Ek6). Ders sırasında kullanılacak PDÖ materyallerinin hazırlanması sırasında, materyallerin programda yer alan amaçları gerçekleştirecek nitelikte ve öğrenci düzeyine uygun olmasına özen gösterilmiştir. Geliştirilen PDÖ materyallerine aşağıda yer verilmiştir:

PDÖ oturum raporu: Konu içeriğine uygun ve uzman görüşü alınarak

hazırlanan altı adet senaryo, PDÖ oturum raporunda sunulmuştur. Araştırmacı rehberliğinde PDÖ oturum raporunun doldurulması sağlanmıştır. PDÖ oturum raporunda, öğrencilerden problem durumuna yönelik çözümler üretmeleri, çözümleri grup üyeleriyle tartışarak veya bireysel olarak problem durumuna ilişkin bir çözüme ulaşmaları ve çözümü yazmalarını sağlayan sorulara cevap vermeleri beklenmiştir.

Yöneltilen soruların altlarında öğrencilerin açıklama yapmaları için boşluklar bırakılmıştır (Ek 7). Öğrenciler her raporun sonunda bir çözüm planı geliştirmişlerdir.

Öğrencilere zaman verilerek senaryo hakkında problem durumlarının nedenleri ve çözümleri ile ilgili beyin fırtınası yaptırılarak öğrencilerin önerileri değerlendirilmiştir. Bu sırada araştırmacı, öğrencilerin önemli sorular üzerinde durmalarını sağlamıştır. Deney grubunda, sohbet, e-posta gibi iletişim ortamlarında grup arkadaşlarıyla çalışmaları ders dışında da devam etmiştir. Senaryo sonunda yazıcılar tarafından elektronik ortama geçirilen PDÖ oturum raporları toplanmıştır. Daha sonra öz değerlendirme ve grup değerlendirme raporları doldurulmuştur. Öğrenci süreç değerlendirmesi Tablo 3.7’deki yüzdelere göre puanlandırılmıştır:

Tablo 3.7. Öğrencinin Değerlendirmesinde PDÖ Materyallerinin Yüzdelik Oranı

Deney Grubu

Öğrenci Süreç Değerlendirmesi

Kontrol Grubu

Öğrenci Süreç Değerlendirmesi

Araç Yüzde Araç Yüzde

Oturum raporu %40 Oturum raporu %40

Deney Grubu Öğrenci Süreç Değerlendirmesi

(Öz değerlendirme %5, Grup değerlendirme %5)

%30

Kontrol Grubu Öğrenci Süreç Değerlendirmesi (Öz değerlendirme %10)

%30

Başarı testi %30 Başarı testi %30

Toplam %100 Toplam %100

Öz değerlendirme ve grup değerlendirme, öğrenci süreç değerlendirme formunun içerisinde puanlandırılmıştır. Puan dağılımı yapılmadan önce uzmanlardan görüşleri alınarak süreç değerlendirmenin son şekli verilmiştir. Araştırmaya küçük gruplarla ve bireysel çalışan öğrencilerin doldurduğu örnek PDÖ oturum raporları ve çalışma anında çekilen fotoğrafları eklenmiştir (Ek 8, 9).

Senaryolar: Alican Teknoloji Dünyasında, Geç Olsun Ama Güç Olmasın, Vah

Korsanları isimli altı yapılandırılmamış senaryo, belirtke tablosu hazırlandıktan sonra konu kazanımlarına uygun olarak araştırmacı tarafından geliştirilmiştir. Senaryolara eklenen sorularla öğrencilerin tartışma ortamı yaratması ve sorulan soruların öğrencilerin merakını ve araştırma-tartışma ilgilerini ayakta tutması amaçlanmıştır. Uzman görüşü alınırken senaryo değerlendirme formu kullanılmıştır. Ölçütler oluşturulurken Botti (2004) tarafından hazırlanan PDÖ Senaryo Esasları Rubriği’nden yararlanılmıştır. PDÖ yönteminde kullanılan senaryolarda bulunması gereken ölçütler yine uzman görüşüne sunularak geliştirilmiş daha sonra her bir senaryonun bu ölçütlere uygun olup olmadığı uzmanlara sorulmuştur.

Senaryo formunda kullanılan ölçütler aşağıda belirtilmiştir:

• Öğrencilerin birlikte çalışmalarını sağlayan karmaşık problemler içerir. • Gerçek hayat problemleri gibi çelişkilidir.

• Müfredat içeriğine uygundur. • Öğrencide merak uyandırır.

• Senaryolar açık uçludur ve öğrencinin doğru yöntem ve bilgi ye ulaşması için mevcut kapasitesinin ötesinde sorgulama yapmasını gerektirir.

• Üst düzey düşünme becerileri gerektirir.

• Çözümler hangi bilginin toplandığına ve nasıl yorumlandığına bağlı olarak değişir.

Senaryolar oluşturulurken, öğrencilerin öğrendikleri bilgileri yeni öğrenme durumlarına transfer edebilmeleri ve kalıcı öğrenmenin gerçekleşmesi için öğrencilerin eski bilgileri ile yeni bilgileri arasında bir ilişki kurmaları beklenmiştir. İpuçları (başlık, özet, anahtar sözcük, resim vb.) kullanılarak eski bilgiler etkin hale getirilmeye çalışılmıştır (Erdem, 2005). Öğrenciler problem durumunu araştırırken, öğrencilere özellikle birincil kaynakları kullanmaları ve konu ile ilgili uzman kişilerle (bilgisayar teknisyeni) görüşmeleri konusunda yönlendirme yapılmıştır. İyi yapılandırılmamış problemlerden oluşan senaryolar uzman görüşü alındıktan sonra tekrar düzenlenmiştir (EK 7).

Öz değerlendirme ve grup değerlendirme formu: Davis ve Harden (1999) PDÖ

değerlendirmesinin gerektiğini belirtmektedir. Bu amaçla PDÖ sürecinde her bir grup üyesinin grubun diğer üyelerini değerlendirebilmesi için bir grup değerlendirme formu geliştirilmiştir. Her bir üyenin kendisini değerlendirebilmesi için de öz değerlendirme formu geliştirilmiştir. Bu formlar geliştirilirken uzman görüşü alınmış ve PDÖ sürecinde öğrencilerin yapması gereken etkinlikler göz önünde bulundurulmuştur. Öz değerlendirme ölçeği likert tipinde 15, grup değerlendirme ölçeği 10 maddeden oluşmaktadır (EK10).

Deney ve kontrol grubu öğrenci süreç değerlendirme formu: Gerek Davis ve

Harden (1999) gerekse de Norman ve Schmidt (2000) PDÖ yönteminde eğitim yönlendiricilerinin öğrencilerin performansını değerlendirmesi gerektiğini belirtmektedir. Bu amaçla araştırmacı tarafından hazırlanan öğrenci süreç değerlendirme formu kullanılarak öğrencilerin PDÖ sürecindeki genel performansı değerlendirilmiştir. Deney grubu öğrenci süreç değerlendirme formu 17, kontrol grubu öğrenci süreç değerlendirme formu ise 13 maddeden oluşmaktadır (EK 11).