Eğitim seviyesini yükseltmek için eğitimi herkese ulaştırmak gerekmektedir. Geleneksel eğitim tarzı olan yüz yüze eğitim ile toplumun her öğretmene ulaşmak imkânsızdır.
Geleneksel eğitimle aşılamayan sorunlar teknolojinin de yardımı ile çözüme kavuşturulabilir. Problemleri aşma adına kullanılabilecek yöntemlerin başında uzaktan eğitim ve öğretim gelmektedir. Uzaktan eğitim de öğrenciler ve öğreticiler farklı ortamlarda olabildiği gibi öğrenci yalnızca bilgisayar ile de öğrenimini gerçekleştirebilir. Uzaktan eğitim, öğrenci ve öğretmenlerin, farklı mekânlarda, öğrenme ve öğretme faaliyetlerini, iletişim teknolojileri ve posta aracılığı ile gerçekleştirdikleri bir eğitim sistemi modelidir (İşman, 1998, s.93).
Uzaktan eğitimde birey sınıf ortamı dışına taşındığı için bireysel olarak eğitimini alır. Eğitim kurumlarındaki ders saatleri kendilerine uygun olmayan bireylerin ve hasta, özürlü ve suçlu insanların eğitim ihtiyacını karşılamak için uzaktan eğitim en iyi çözümdür. Böylelikle geleneksel eğitime uygun olmayan öğrencilere eğitim hizmeti verilmiş olur. Gelişen teknoloji ile
eğitimde hareket sağlanmıştır. Kablosuz teknoloji, internet ve portatif bilgisayarlar insanların hareketlilik içinde de eğitimlerine devam etmelerine imkan tanır. Elektronik posta yoluyla, geri beslemede sürat artmıştır. Ödevler e-posta yoluyla gönderilip sonuçları kısa zaman içinde geri alınabilmektedir. Uzaktan eğitim genel anlamda geleneksel eğitime göre çok daha ucuzdur. Teknolojinin tanıdığı imkanlar doğrultusunda sanal sınıf1ar ile yüz yüze eğitim verilebilmektedir (Çetiner, Gencel ve Erten, 1999, s.3).
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından gerçekleştirilmekte olan eğitim programların tamamı genelde yüz yüze eğitim şeklinde uygulanmakta; eğitim görevlisi, malî boyutlar, eğitim materyali ve sınıf ortamı gerektirmekte; bu sebeple de sınırlı sayıda personel hizmet içi eğitime
a l ı n a b i l m e k t e d i r .
Bu sebepten dolayı, özellikle son yıllarda mevcut klasik metot ve uygulamaların yanı sıra, çağımızın teknolojisi bilgisayar ve internet devreye sokularak Milli Eğitim Bakanlığı tarafından "Uzaktan Hizmet içi Eğitim Sistemiyle
Öğretmen Eğitimi Projesi“ planlanmıştır.
Arkan (2005) Milli Eğitim Bakanlığı ve Microsoft Firması arasında yapılan Eğitimde İşbirliği Protokolü kapsamında, Milli Eğitim Bakanlığı’nca ilk kez uygulanan Uzaktan Hizmet içi Eğitim Sistemiyle Öğretmen Eğitimi Projesi’ nin ilk örneğinin bilgisayar eğitimi alanında olduğunu belirtmektedir.
Uzaktan Hizmet içi Eğitim Sistemiyle Öğretmen Eğitimi Projesi gelecek nesilleri yetiştiren öğretmenlere temel bilgisayar becerileri kazandırılarak, gerçek potansiyellerinin ortaya çıkması hedeflenmektedir. Microsoft Öğretmen Eğitim Akademisi’ndeki eğitimlerde, işletim sistemi, kelime işlemci, hesap tablosu, sunu, e-posta ve internet kullanımı başlıkları yer almaktadır. Eğitim sonunda, programı başarı ile tamamlayan öğretmenlere Microsoft tarafından eğitim katılım belgesi verilmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından gerçekleştirilecek sınavları başarı ile tamamlayanlara verilen Milli Eğitim Bakanlığı onaylı başarı belgesi ise, öğretmenlerin kariyer basamaklandırma sisteminde ve yükselmelerinde geçerli olacaktır.
Bugüne kadar bilgisayar ve hizmet içi eğitim yaklaşımlı çalışmalar bir bütünlük içinde ele alındığında uzaktan hizmet içi eğitim ve bilgisayar eğitimi uygulamalarını içeren sistematik bir çalışmaya yeterince yer verilmediği dikkati çekmektedir. İşte bu nedenle; bu çalışmada Uzaktan Hizmet içi Eğitim Sistemiyle Öğretmen Eğitimi Projesinin değerlendirmesi problem durumu olarak ele alınmaktadır.
1.8. Amaç
Bu araştırmanın temel amacı Milli Eğitim Bakanlığı’nca yürütülmekte olan uzaktan hizmet içi eğitim sistemiyle bilgisayar eğitimi
1 uygulamasında öğretmenlerin görüşleriyle değerlendirmesini yapmak ve geleceğe yönelik öneriler geliştirmektir. Bu amaç doğrultusunda alt amaçlar şu şekilde belirlenmiştir.
1. Uzaktan hizmet içi eğitim sistemiyle bilgisayar eğitimi
1. uygulamasına katılan öğretmenlerin kişisel özelliklerini belirlemek. 2. Uzaktan hizmet içi eğitim sistemiyle bilgisayar eğitimi
2. programı uygulamasının; a. kurulum ve işletimi b. içeriği
c. sorgulama teknikleri
d. ilgi ve sürekliliğin sağlanması e. dönüt
f. teknik kalite
h. iletişim ve rehberlik
hakkında öğretmen görüşlerini belirlemek.
3. Uzaktan hizmet içi eğitim sistemiyle bilgisayar eğitimi
uygulamasına katılan öğretmenlerin uygulamaya ilişkin görüşlerinin; a. cinsiyete
b. branşa
c. mezun oldukları okul türüne d. yaş durumuna
e. okulun bulunduğu yerleşim birimine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek.
9. Önem
Uzaktan hizmet içi eğitim sistemiyle bilgisayar eğitimi
uygulamasının değerlendirilmesi konulu bu çalışma aşağıdaki yönler ile önem taşımaktadır.
Uzaktan hizmet içi eğitim sistemiyle bilgisayar eğitimi
uygulaması Milli Eğitim Bakanlığı’nın öğretmenlere yönelik ilk uzaktan eğitim projesi olması ve projenin yeterliliği, hedefine ulaşma düzeylerine ışık tutabilecektir.
Yüz yüze eğitim şeklinde eğitim görevlisi, malî boyutlar, eğitim materyali ve sınıf ortamı gerektirmekte; bu sebeple de sınırlı sayıda personel hizmet içi eğitime alınabilmesi ortaya konulabilecektir. Oysaki uzaktan eğitim ile bu sınırlılıklar ortadan kaldırılmaktadır. Projenin hedefine ulaşması gerekmektedir.
Projenin hedeflerine ulaşması için değerlendirilmesi büyük önem taşımaktadır. Projenin başarılı olabilmesi için projede amaçlanan hedeflere ulaşmış olması gerekir, ancak bu her zaman
gerçekleşmeyebilir. Bu nedenle, projenin uygulanması sonucunda, yetersiz kalan ya da ters işleyen öğeleri olup olmadığı; varsa aksaklıkların programın hangi öğelerinden kaynaklandığını belirlemek ve gerekli düzeltmeleri yapmak amacıyla programın değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu çalışma uzaktan hizmet içi eğitim sistemiyle bilgisayar eğitimi uygulamasını değerlendirilebilecektir.
Ayrıca Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yapılan hizmet içi eğitim çalışmalarına verilen bilgisayar eğitimleri bu projeden sonra geleneksel eğitim ile yapılmayacağından dolayı projenin hedeflerine ulaşması gerekmektedir.
Bu çalışma ile uzaktan hizmet içi eğitim sistemiyle bilgisayar eğitimi
1. uygulamasına katılan öğretmenlerin özellikleri görülecek; uygulamanın kurulum ve işletimi, içeriği, sorgulama teknikleri, ilgi ve sürekliliğin sağlanması, dönüt, teknik kalite, dokümantasyon ve destek, iletişim ve rehberliği hakkında öğretmen görüşlerinden haberdar olunacak;
uygulamaya katılan öğretmenlerinin cinsiyete, branşa, mezun oldukları okul türüne, yaş durumuna, okulun bulunduğu yerleşim birimine göre farklılık gösterip göstermediği hakkında bilgi sahibi olunacaktır.
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından daha önce uzaktan hizmet içi eğitim sistemiyle bilgisayar eğitimi
uygulamasının değerlendirmesi yapılmadığından bu değerlendirme önem taşımaktadır. Bu uygulamadan sonraki Milli Eğitim Bakanlığı tarafından uygulanacak uzaktan eğitim sistemiyle hizmet içi eğitimlere ışık tutacaktır.
9. Varsayımlar
1. Öğretmenlerin uzaktan hizmet içi eğitim sistemiyle bilgisayar eğitimi 1. uygulamasını değerlendirme anketindeki soruları içtenlikle yanıtladığı,
1. Uzaktan hizmet içi eğitim sistemiyle bilgisayar eğitimi
1. uygulaması değerlendirme anketinin görünüş, yapı ve kapsam geçerliğine ilişkin uzman görüşleri yeterli olduğu,
varsayılmıştır.
9. Kapsam ve Sınırlılıklar
1. Araştırma 30 Nisan 2005 tarihine kadar sisteme kayıt yaptıran öğretmenler ile sınırlıdır.
2. Araştırma bilgi toplama araçları ile elde edilen veriler ve yanıtlarla sınırlıdır.
3. Karabük ilinde bulunan 31 okulda görev yapan uzaktan hizmet içi eğitim sistemiyle bilgisayar eğitimi
programına katılan 231 öğretmenin görüşleri ile sınırlıdır.
9. Tanımlar
Hizmet İçi Eğitim: Hizmet içi eğitim çalışanlara mesleki bilgi ve becerilerini geliştirmeleri için çalıştıkları süre içinde verilen eğitimdir (Türk Dil Kurumu, 2006).
Uzaktan Eğitim: Eğitim çalışmalarını planlayanlar ve uygulayanlar ile öğrenenler arasında iletişim ve etkileşimin özel olarak hazırlanmış öğretim üniteleri ve çeşit ortamlar yoluyla belirli bir merkezden sağladığı bir eğitim sistemidir (Alkan, 1987; Karaağaçlı, 2004, s.161).
İnternete Dayalı Uzaktan Eğitim: Eğitimin zaman ve mekandan bağımsız olarak yürütüldüğü bilgisayarın, öğrenim, sunum ve iletişim aracı olarak kullanıldığı bir yaklaşımdır (Karaağaçlı, 2004, s.132).
II. BÖLÜM
YÖNTEM
Bu bölümde araştırmanın; modeli, evren ve örneklemi, verilerin toplanması süreci ile verilerin çözümlenmesinde kullanılan istatistiksel işlemler incelenmiştir.
2.1. Araştırmanın Modeli
Araştırma tarama modeli esas alınarak yapılmıştır. Tarama modeli geçmişte ya da hâlen var olan bir durumu var olduğu şekliyle betimlemeyi amaçlayan bir yaklaşımdır (Karasar, 2005, s.77). Bu kapsamda araştırma uzaktan hizmet içi eğitim sistemiyle bilgisayar eğitimi konusunda varolan durumu öğretmen görüşlerine dayalı betimlemeyle ölçmektedir.
Araştırmada çalışma grubu olarak belirlenen gruba araştırmacı tarafından geliştirilen anket formu uygulanmıştır. Araştırmada kullanılan anket iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm ankete katılan öğretmenlerin kişisel özelliklerini tespit etmek amacıyla 15 sorudan oluşmaktadır. İkinci bölüm ise uzaktan hizmet içi eğitim sistemiyle bilgisayar eğitimi
programı hakkında öğretmen görüşlerini tespit amacıyla hazırlanan 62 madde ve 1 tane açık uçlu sorudan oluşmaktadır. Araştırmanın anketi EK- 3 verilmiştir.
2.2. Araştırmanın Çalışma Grubu
Araştırmanın çalışma grubunu Karabük ilinde bulunan 31 okulda görev yapan uzaktan hizmet içi eğitim sistemiyle bilgisayar eğitimi
programına katılan 231 öğretmen oluşturmaktadır.
2.3. Verilerin Toplanması
Araştırmada veri toplama aracı olarak literatür taraması ve anket tekniği kullanılmıştır. Anket hazırlanırken uzman görüşlerine başvurulmuş, uzmanlardan gelen eleştiriler doğrultusunda düzenlenerek ankete son şekli verilmiştir. Anket iki bölüm ve 78 sorudan oluşmaktadır. Birinci bölümde ankete katılan öğretmenlerin kişisel özelliklerini tespit etmek amacıyla 15 soru bulunmaktadır. İkinci bölüm ise uzaktan hizmet içi eğitim sistemiyle bilgisayar eğitimi
programı hakkında öğretmen görüşlerini tespit amacıyla hazırlanan 62 tane 5’li likert tip madde (1- Çok Zayıf, 2- Zayıf, 3-Orta, 4-İyi, 5-Çok İyi) ve 1 tane açık uçlu soru bulunmaktadır. Araştırmada kullanılan anket için Milli Eğitim Bakanlığı’ndan gerekli izin alınarak uygulanmıştır. Yasal Onay Belgesi EK- 4 verilmiştir. Anket 2006-2007 öğretim yıllı Ocak ve Şubat aylarında araştırmacının da hazır olduğu ortamlarda uygulanmıştır.
2.4. Verilerin Analizi
Anket sonuçları ile ilgili analizler SPSS paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen verilerin anlamlılık düzeyi alpha 0,05 olarak belirlendikten sonra istatistiksel işlemler yapılmıştır.
Uzaktan hizmet içi eğitim sistemiyle bilgisayar eğitimi
uygulamasına katılan öğretmenlerin özelliklerini belirlemek ve uygulama hakkında öğretmen görüşlerini saptamak için verilerin frekans ve yüzdelik dilimleri hesaplanarak yorumlanmıştır. Frekans; şıklarının kaç defa tekrarlandığını gösteren sayılardır.
Yüzdelik ise ölçek üzerinde altında ve üstünde belirli oranları bulundurması istenilen noktanın değerine karşılıktır (Köklü, Büyüköztürk, Bökeoğlu, 2006, s.39
a. )
.
Uzaktan hizmet içi eğitim sistemiyle bilgisayar eğitimi
uygulamasına katılan öğretmenlerin uygulamaya ilişkin görüşlerinin; cinsiyete, branşa, mezun oldukları okul türüne, yaş durumuna, okulun bulunduğu yerleşim birimine göre farklılaşıp farklılaşmadığını saptamak için geliştirilen anketin bölümlerine normallik testi uygulanmış ve normal dağılım göstermeyen verilere parametrik olmayan test olan Kruskal-Wallis testi ve Mann-Whitney U testi uygulanmış ve analiz sonuçları yorumlamıştır.
Anketin geçerliliğini ve güvenilirliğini hesaplamak için faktör analizi hesaplanmıştır. Faktör analizi, bir faktörleşme ya da ortak faktör adı verilen yeni kavramları (değişkenleri) ortaya çıkarma ya da maddelerin faktör yük değerlerini kullanarak kavramların işlevsel tanımlarını elde etme süreci olarak tanımlanmaktadır (Büyüköztürk, 2006, s.123). Geliştirilen anketin faktör analizi sonuçları EK-5 verilmiştir. Anketin yapı geçerliliği incelenmiş ve bu inceleme sonunda verilerin faktör yüklerinin yüksek yük değerlerine sahip olduğu görülmüştür. Anketin güvenilirliği alpha 0,9749 olarak bulunmuştur. Bu sonuç anketin güvenilir olduğunu göstermektedir. EK-5’te verilen faktör analizi sonuçları 5’li likert tip maddelerinden başlayarak verilmiştir. Bu durumda 16. madde A1 denilerek sırasıyla A2,A3,…,A61,A62 şeklinde devam edilmiştir.
III. BÖLÜM