Pres kalıplama

Pres kalıplama, CTP’lerin, yüksek ölçekli imalatlarda geldiği pres kalıplama metodu bulunmaktadır.

• SMC (Sheet molding compound • BMC (Bulk Molding Compond

• Islak sistemli preform ve keçeleri presleme • Takviyeli termoplastik levha presl

Bu üretim tipi öncede

duyulduğu şekilde, reçinenin 170 yapılır.

SMC hazır kalıplama bileşimi,

kalınlaştırıcı malzemeler, katalizör görevli malzemeler, kalıp ayrıştırıcıları ile raf ömrünü uzatan katkıların birleştirildiği, kolaylıkla pestil haline getirilebilen hazır kalıplama bileşimidir. Kavram olara

çeliğin kompozit olarak karşılığıdır

SMC tekniğinde, sürekli lifler 25

(reçine) ile birlikte pestil biçiminde birleştirilir. Kompozitin toplam oranı, %25-30 civarındadır. Üretilen levhalar genellikle 1

kalınlığındadır. Şekil 3.5.'de (Zor, 2018).

Şekil 3.

73

Pres kalıplama, CTP’lerin, yüksek ölçekli imalatlarda geldiği en üst noktadır. Dört tip pres kalıplama metodu bulunmaktadır.

Sheet molding compound) Hazır Kalıplama Bileşimi Bulk Molding Compond) Hazır Kalıplama Bileşimi • Islak sistemli preform ve keçeleri presleme

• Takviyeli termoplastik levha presleme

Bu üretim tipi önceden ısıtılan metalden yapılmış kalıplarda, malzemenin ihtiyaç duyulduğu şekilde, reçinenin 170-200 bar hidrolik basınçla sıkıştırılıp

hazır kalıplama bileşimi, takviyeler, matriksler, dolguda kullanılanlar, kalınlaştırıcı malzemeler, katalizör görevli malzemeler, kalıp ayrıştırıcıları ile raf ömrünü uzatan katkıların birleştirildiği, kolaylıkla pestil haline getirilebilen hazır kalıplama bileşimidir. Kavram olarak düşünülen SMC bileşimi, levha olarak bulunan çeliğin kompozit olarak karşılığıdır (Kut, 2005).

SMC tekniğinde, sürekli lifler 25-50 mm boylarında kırpılarak matris malzemesi (reçine) ile birlikte pestil biçiminde birleştirilir. Kompozitin toplam

30 civarındadır. Üretilen levhalar genellikle 1 m geniş

kalınlığındadır. Şekil 3.5.'de SMC hazır kalıplama bileşimi üretim şeması verilmiştir

Şekil 3.5. SMC Hazır kalıplama bileşimi üretimi

en üst noktadır. Dört tip

ısıtılan metalden yapılmış kalıplarda, malzemenin ihtiyaç ıp sertleştirilmesiyle

takviyeler, matriksler, dolguda kullanılanlar, kalınlaştırıcı malzemeler, katalizör görevli malzemeler, kalıp ayrıştırıcıları ile raf ömrünü uzatan katkıların birleştirildiği, kolaylıkla pestil haline getirilebilen hazır k düşünülen SMC bileşimi, levha olarak bulunan

50 mm boylarında kırpılarak matris malzemesi (reçine) ile birlikte pestil biçiminde birleştirilir. Kompozitin toplam ağırlığındaki elyaf m genişliğinde ve 3 mm SMC hazır kalıplama bileşimi üretim şeması verilmiştir

BMC hazır kalıplama bileşimi

BMC’nin ilk uygulamaları 1940’ların ortalarında başlamıştır. Hamur şeklindeki kalıplama bileşiği; reçineler, katalizör malzemeler, toz halinde bulunan dolguda kullanılan malzemeler, kırpılmış fitil (BMC1, BMC3), pigment, kaydırıcı (Lubrikant) ve diğer performans artırıcı malzemelerin harmanlanması ile oluşur. Malzeme yüksek termal dayanımı, boyutsal stabilite, gerilme mukavemeti gibi kendine has özellikleri ile tanımlanır. BMC, ayrıca yüksek sıcaklıklarda

korozyona, yanmaya ve

formülüze edilir. Kompozit malzemeleri; uygulanır. BMC’lerde e

uyan en ucuz maliyetle en iyi performansı sağlayabilecek özelliklerin ayarlanabilmesidir (Kut, 2005)

BMC, takviye malzemesiyle matriksin daha önceden birleştirilmesinden oluşan malzemedir. Düşük viskoziteli

3.6.'da verilmiş olan BMC hazır kalıplama bileşimi üretim daha hızlıdır (Zor, 2018).

Şekil 3.6

74

kalıplama bileşimi polyester esaslı hazır kalıplama malzemesidir. Polyester BMC’nin ilk uygulamaları 1940’ların ortalarında başlamıştır. Hamur şeklindeki kalıplama bileşiği; reçineler, katalizör malzemeler, toz halinde bulunan dolguda zemeler, kırpılmış fitil (BMC1, BMC3), pigment, kaydırıcı (Lubrikant) ve diğer performans artırıcı malzemelerin harmanlanması ile oluşur. Malzeme yüksek termal dayanımı, boyutsal stabilite, gerilme mukavemeti gibi kendine has özellikleri ile C, ayrıca yüksek sıcaklıklarda renk değişimi meydana gelmeyecek, yanmaya ve mor ötesi ışınların etkisine dayanıklılık gösterecek

formülüze edilir. Kompozit malzemeleri; basınç, enjeksiyon veya transfer kalıplamayla en dikkat edilmesi gereken şey, CTP uygulamasındaki isteklere uyan en ucuz maliyetle en iyi performansı sağlayabilecek özelliklerin

(Kut, 2005).

BMC, takviye malzemesiyle matriksin daha önceden birleştirilmesinden oluşan k viskoziteli termoset reçineler bu yöntem için çok uygundur. verilmiş olan BMC hazır kalıplama bileşimi üretim yöntem

daha hızlıdır (Zor, 2018).

Şekil 3.6. BMC Hazır kalıplama bileşimi üretimi

hazır kalıplama malzemesidir. Polyester BMC’nin ilk uygulamaları 1940’ların ortalarında başlamıştır. Hamur şeklindeki kalıplama bileşiği; reçineler, katalizör malzemeler, toz halinde bulunan dolguda zemeler, kırpılmış fitil (BMC1, BMC3), pigment, kaydırıcı (Lubrikant) ve diğer performans artırıcı malzemelerin harmanlanması ile oluşur. Malzeme yüksek termal dayanımı, boyutsal stabilite, gerilme mukavemeti gibi kendine has özellikleri ile renk değişimi meydana gelmeyecek, etkisine dayanıklılık gösterecek şekilde veya transfer kalıplamayla n dikkat edilmesi gereken şey, CTP uygulamasındaki isteklere uyan en ucuz maliyetle en iyi performansı sağlayabilecek özelliklerin

BMC, takviye malzemesiyle matriksin daha önceden birleştirilmesinden oluşan bu yöntem için çok uygundur. Şekil yöntemi diğerlerine göre

75

Islak sistemler pres kalıplama yönteminde, sıvı reçine, prese bağlanmış ve ısıtılmış uygun metal kalıplar içinde bulunan kuru biçimdeki takviye malzemesi üstüne dökülür ya da pompalanır. 17–70 bar arasında uygulanacak olan hidrolik basınç sıvı reçinenin takviye malzemeleri arasında akmasını ve sertleşme tamamlanana kadar malzemenin kalıp içinde sabit tutulmasını sağlar. Sertleşme sıcaklığı ortalama 96-177 °C arasında değişir. Islak sistem kalıplama yöntemi 1940’ların başlarında kullanılmaya başlanan ilk basınçlı kalıplama yöntemidir (Kut, 2005).

Takviyeli termoplastik levha pres kalıplama (GMT) yöntemi keçe formunda elyaf takviyesi içeren termoplastik reçineden oluşmuş plaka halinde preslenebilen kalıplama işlemene özel takviye malzemesi kullanılarak yapılır. GMT’nin hazırlanma şekli SMC kalıplamaya benzemektedir (Zor, 2018).

GMT, yüksek darbe dayanımı ve malzeme sertliğinin bir arada olabilmesini sağlayan teknoloji takviyeli termoplastikden oluşan preslenmiş kompozit levhadır. İmalat sürecinde cam elyaf takviyelisi ile termoplastik reçinenin birleştirilmesi sayesinde oluşan levha kullanılır (Kut, 2005).

Belirlenmiş sıcaklıkta ısıtılan bu tip levhalar, kalıbın ebatlarına uygun biçimde plaka şeklinde kesilir, istenilen sıcaklığa ulaşan plakalar pres üstüne bağlanmış kalıpların arasına konulur ve kapatılarak şekil alması sağlanır. Presler üzerinde bazı değişiklikler yapılması gerekmesine rağmen takviyeli termoplastiklerin büyük bir kısmı hızı yüksek preslerde yapılır. Kullanılan basınç 100 ile 200 bar arasında olup, parçanın kalınlığı kalıplama süresini etkilediğinden dolayı 30 ile 90 saniye arasındadır. Eğilme gerilmesine bağlı olarak 42,5 – 105,5 kg/cm² arasında değer alan eğilme modülü sağlanmaktadır (Kut, 2005).

Ekstruder olarak adlandırdığımız sistemden çekilmiş olan bir termoplastik levhaya yumuşakken belirlenen bir elyaf takviyesi eklenir. Bu oluşturulan katmanlara diğer bir termoplastik levha yumuşak haldeyken eklenerek soğuk hadde silindirlerden geçirilerek işlem tamamlanır. Daha sonra sertleşmesi beklenen plakalar, sertleştikten sonra kesilerek preslenme işlemine hazır hale gelmiş olur. Şekil 3.7.'de GTM kalıplama üretim aşamaları verilmiştir (Zor, 2018).