Tekstil sanayisinin dünyadaki mevcut çerçevesi, Avrupa Birliği ve gelişmiş ülkelerin bu alandaki analizleri, ulusal tekstil sanayinin geliştirilmesi için çalışmalar yapılması gerektiğini söylemektedir. Örneğin dünyadaki çok gelişmiş ülkeler, özellikle ABD ve Japonya bu yenilikçi teknolojilerin kullanımı, ekonomik büyümenin itici gücü ve rekabet için Dünya ticaretine katkıda bulunur sonucuna ulaşmışlardır. Ulusal tekstil sanayi için yenilik yeteneği, esneklik ve gittikçe artan bir
kaynaklarının kullanımı amacına dayanan bir süreçtir. Amacı ise bu yenilikleri ürünlere ve üretim sürecine uygulamaktır. Yenilikçi sistemler, rekabet gücünü artırabilmek için yeni fikirlerin geliştirilmesini destekler. Łódź bölgesi tekstil sanayi işlerinin %37’sini üretmektedir. Łódź’un 150 yıldan fazla geleneği, benzersiz bir atmosferi, geniş tabanlı yüksek öğrenimi ve orta öğrenimi, güçlü bir bilimsel araştırma geçmişi olan personeli mevcuttur. Łódź ve Łódź bölgesinde Avrupa ölçeğinde tanıtım ve moda tasarımı geleneği yoktur. Łódź 2013’de daha az moda
şehri olarak görünecektir (Polipowski,2008;38-40)
Tekstil ve giyim sektörü, genel yargının aksine bu grup endüstrilerde en son teknik ve teknolojik çözümlerin yoğun olması üzerinde çalışmaktadır. Tekstil ve giyim sanayi ürünleri; sağlık, inşaat, mimarlık techizatları, otomotiv endüstrisi, gemi inşaası, enerji, yol, spor giyimin ve özel koruyucu giysilerin üretiminde kullanılır.
Şık, modern kumaşlar, son trend ürünlerin üretilmesinde hayati önem taşımaktadır. Tekstil ürünlerinin geliştirilmesi, tekstil bilgileri, elektronik ve bilişim kullanılarak devam etmektedir (Kubiak,2007;15-16)
Łódź bölgesinde Tekstil ve konfeksiyon, tarım ve tarımsal gıda işleme üretimiyle birlikte bölgesel ve ulusal düzeyde önemli bir role sahiptir. Dokumada ulusal üretimin %65’ini, pamuklu kumaş, havlu ve pamuklu kadife üretiminin % 40’ını, battaniye ve seyahat eşyaları üretiminin % 30’dan fazlasını gerçekleştirir. Ayrıca sentetik kumaşlar, keten, kaban ve giyim kumaşları yerli üretiminin % 20’den fazlasının üretimini yapmaktadır. Łódź bölgesi Polonya giyim ve konfeksiyon aksesuarları ihracatında yaklaşık % 57 ve tekstil parçaları ihracatında ise %8’den fazla bir orana sahiptir. ( Polipowski,2008; 38-40)
Łódź bölgesinde AB ve Hükümet kamu sübvansiyonları fon yardımıyla bölgedeki ekonomik kalkınmayı desteklemek için yaklaşık 40 farklı türde merkez bulunmaktadır. Yenilikçi çözümler promosyonu teknoloji gelişmesi için bölgedeki bilimsel çalışma ve araştırma merkezi ile üniversiteler arasındaki teknoloji transferini sağlamaya yöneliktir. Anahtar kurumlar Łódź ve bölgenin ekonomik kalkınmasını destekleyebilir, bunlar bölgesel kalkınma ajansları olabilir. Bölgesel çalışmada işveren kuruluşları, sanayi odaları, bölgesel dernekler ve ticari kuruluşların da lobi faaliyetleri önemlidir. Önerilen yeni bir büyük girişim ise Łódź ve bölgesinde tekstil sektörü de dahil olmak üzere bir "küme" nin oluşturulmasıdır. Seçilen kümeler ve
sanayi sektörlerinin etkili olması için Avrupa kaynakları tarafından 2007-2013 yılları arasında desteklenmektedir. Łódź 2007 yılında iki ayrı ve rekabetçi kümeleri geliştirdi;
1.Küme Merkezi Moda için Promosyon (sanat biliminin konsolidasyonu. Güzel Sanatlar Akademisi, Ulusal Moda Odası, Łódź Bölgesel Kalkınma Ajansı, kamu yönetimi, proje dernekleri, yerel kuruluşlar, moda tanıtımı ile ilgili kuruluşlar, iş lobisi)
2. Küme bilimi, teknoloji ve tekstil (öğrenimin birleşmesi JBR, IW, IPiWCh, CIOP, MORATEX, yüksek öğretim (Łódź Teknik Üniversitesi) ve mesleki eğitim, devlet idaresi ve yerel yönetim, endüstrinin geliştirilmesi için enstitüler, iş lobisi vb)( Polipowski,2008; 38-40)
1 Mayıs 2004’de Polonya Avrupa Birliği’ne girdi ve bu ülkelerin temel amacı ücretsiz mal birliği hareketine katılmak olsa bile yeni üye ülkelerin geçiş dönemi bazı kısıtlamalara tabi oldu. Aynı zamanda bu ülkeler zorunlu dış gümrük tarifelerini AB’nin üçüncü ülkeler ile ticareti için uygulamak zorunda kaldılar. Çünkü yeni durum önemli ölçüde Polonya işletmeleri ve çalışma koşullarını değiştirmiş ve Polonya işletmelerinin Avrupa tekstil ve giyim pazarına yönelik AB ekonomi politikası verileri ve tüm mevcut kaynakları analiz etmeleri sonucunu doğurmuştur. (Grandys,2005;8-10)
Polonya sanayi, düşük seviyeli yenilik anlayışı ile karakterize olmuştur. Son yapılan sıralamalara göre Polonya AB üyesi içindeki ülkeler içinde son sırayı almıştır. Bu nedenle sorunları sadece üretici taraflı bakmak yanlış olur. Yatırımlar, yeni teknolojiler, modern makineler, son derece yetenekli iş gücü ve sözleşmeler ve araştırma hizmetleri için alım sözleşmeleri her girişimci için açık eylem hatlarıdır. Ama giyim endüstrisinin dönüşümü emek yoğundan bilgi yoğuna geçerken birçok engelle karşılaşmaktadır. Bunlar ikiye ayrılmaktadır;
Bilim ve sanayi arasındaki bilginin aktarılmasındaki limitin iki ana kaynağı vardır; düşük mali kaynaklar, bu giyim üreticisinin kendine ait borçlanma sorunlarıdır. Durum göz önüne alındığında düşük bütçe geliri ve iş kaybı sonucu olarak sadece üreticiler değil, aynı zamanda devletinde bazı taahhütleri gerekir, çünkü devlet de giyim sanayinin bozulmasından çekinmektedir. Sektördeki engeller ise şunlardır (Grandys,2008;9-12);
- Bilgi transferinin finansmanı için dış engeller
- Yüksek işçi maliyetleri
- Bazı mesleklerdeki kalifiye işçi sıkıntısı
- Konfeksiyon ve tekstil sektörünün temsil edilmemesi
- Bilim ve sanayi arasındaki kurumsal çözümler için ortak bir erişim sağlanamaması
- Polonya nüfusunun yeni antropometrik verilerine erişilememesi
- Bilgi transferinin finansmanı için iç engeller
- Kalite yönetimi bilgi sıkıntısının ISO 9000 sertifikası ile onaylanması
- Stratejik kararların Pazar analizleri ile desteklenmemesi
- Düşük kaliteli ürünlerin yerel giyim sektöründeki rekabeti
- İşletmelerin kurumsal yapısı ile ürün türünün uyuşmazlığı
- İşletmelerdeki sınırlı yenilik hareketleri
Bütün bunlara ilave olarak Polonya tekstil sektörünün sınırları çizilecek olursa; özellikle pamuk olmak üzere hammadde ithal eden bunları işleyen ve satan bir ülkedir. Ayrıca tekstil sanayisi daha çok KOBİ’ler üzerinden faaliyet göstermekte olup, büyük çapta üretim yapan işletmeler de bulunmaktadır. Almanya gibi gelişmiş Avrupa ülkeleri tekstil üretimlerini Polonya’da yaptırarak daha düşük maliyetle ürün elde etme olanağına sahiptirler.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
3-Polonya Tekstil Sektörü Üzerinde Yapılan Bir Araştırma
Dünya genelinde pazarın ve alıcı tercihlerinin hızla değişmesi, krizlerin meydana gelmesi nedeniyle özel işletmeler bu duruma ayak uydurmak durumunda kalmışlardır. Bu da işletmelerin yapılarını sürekli dinamik tutması ve hızlı bir değişim yaşaması anlamına gelmektedir. Bu nedenle işletmeler üzerinde yapılan araştırmalar ve literatüre geçen çalışmalar çok çabuk eskiyebilmekte ve yeni çalışmalara kaynak olamayacak duruma gelmektedirler. Bu tezde bir araştırma çalışması yapılması fikri de bu şekilde gelişmiştir.
Bu araştırma Polonya’nın en önemli tekstil merkezlerinden biri olan Łódź
şehrinde bulunan Ptak Tekstil Ticaret Merkezi’nde gerçekleştirilmiştir. Yıllık 4,5 milyon müşterinin ziyaret ettiği merkez Polonya’nın en büyük tekstil toptancı merkezlerinden birisidir. Ptak Tekstil Ticaret Merkezi’nde kendi ürünlerini üretip toptan satışını yapan şirketlerin yanında, çeşitli ülkelerden ithal ettikleri ürünleri satan ya da başka firmaların ithal ettiği malları toptan olarak satın alıp yine toptan olarak satan firmalar bulunmaktadır.(ptak.com.pl) Aşağıda bu çalışmanın amacı,yöntemi ve kapsamı açıklandıktan sonra, araştırmada elde edilen sonuçlar değerlendirilecektir.