Banka’nın risk politikaları ve uygulama esasları, 11.07.2014 tarih ve 29057 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, “Bankaların İç Sistemleri ve İçsel Sermaye Yeterliliği Değerlendirme Süreci Hakkında Yönetmelik”in 36’ncı maddesi hükümleri ile risk türlerine ilişkin yayımlanan iyi uygulama rehberleri dikkate alınarak oluşturulmuştur.
Risk politikalarının amacı, Halkbank’ın Bankacılık Kanunu’nda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde ve misyon hedefleri, kârlılık ve verimlilik ilkeleri doğrultusunda faaliyetlerini güvenle sürdürmek ve uygulanacak risk politikaları ile mevduat sahipleri ile Banka hissedarlarının menfaatlerinin azami ölçüde korunmasını sağlamaktır.
Banka Yönetim Kurulu Kararı ile uygulamaya geçen her bir risk türünün yönetimine ilişkin politika dokümanları ile sermaye ve likidite acil eylem planı çerçevesinde;
• Risk iştahı limit seviyeleri, bu limitlerin sağlıklı yönetilebilmesi için alt limitler ve tetikleyici seviyeler,
• Banka’nın kredilendirme sürecinde kullanılan derecelendirme sistemleri ve bu sistemlerin validasyonuna yönelik ilkeler,
• Hazine işlemlerinde, sermaye piyasaları pozisyon zararı ve döviz para pozisyon zararı ile ilgili zararı durdurma (stop-loss) limitleri ve sermaye piyasaları ile döviz ve para piyasalarında yapılabilecek işlemlere yönelik limitler,
• Banka’nın taşıyabileceği döviz pozisyonuna ve muhabir bankalarla yapılacak işlemlerde karşı taraf riskine yönelik limitler,
• Faiz şoklarının Banka ekonomik değeri üzerinde yaratacağı etkinin sınırlandırılmasına yönelik limitler,
• Likiditeye ilişkin stres ve kriz durumlarının önceden tespit edilebilmesine yönelik metrikler,
• Likidite riskinin yönetimine ilişkin limitler
belirlenmiş olup söz konusu metriklerin seyri ile limitlere uyum seviyeleri periyodik olarak izlenmektedir.
Kredi Riski Politikası
Banka’da uygulanan kredi politikaları ile;
• Güvenilir kredi verme standartlarının oluşması,
• Kredi ilişkisinin zamanında ve doğru bir şekilde izlenmesi,
• Kredi risklerinin tanımlanması ve portföyün yönetilmesi,
• Kredi geri dönüş emniyetinin sağlanması hedeflenmektedir.
Kredi ile ilgili yukarıda belirtilen hedefe ulaşılması için Banka’da her birimin Banka kredi politikaları usul ve esaslarına uyması zorunludur. Kredi politikaları dışında işlem yapılması gerektiğinde, gerekçesi ile birlikte Yönetim Kurulu onayına sunulmaktadır.
Kredilendirme işlemlerinde Yönetim Kurulu tarafından esasları belirlenmiş firma/grup değerlendirme raporlarının kullanılması zorunludur. Gerek kredi teklifi, gerekse kredi tahsis kararı süreçlerinde;
müşterilerin kredibilite analizi çerçevesinde, kredi ürün türü-kredi limiti- vade ve teminat unsurları dikkate alınarak değerlendirme yapılmaktadır. Kredi limitleri, Banka’nın stratejik hedefleri ve risklerin tarihsel gelişimi dikkate alınarak belirlenmektedir.
Banka’da Bölge ve Şube yetkisinde kullandırılacak kredilere karşılık alınacak teminatlarla ilgili marj oranlarının haricinde teminat alınması konusunda Genel Müdürlük yetkilidir. Şubeler, kredi teminatlarını sürekli izlemekte ve zaman içerisinde meydana gelen aşınmaları giderici önlemleri almaktadır.
İçsel sermaye yeterliliğinin değerlendirilmesi süreci (İSEDES) kapsamında birinci yapısal blok riskleri olan kredi, piyasa ve operasyonel risk için içsel sermaye gereksinimi hesaplamaları yürütülmekte, ayrıca ikinci yapısal blok riskleri altında konsantrasyon riski, bankacılık hesaplarından kaynaklanan faiz oranı riski, itibari riski vb. için de içsel sermaye gereksinimi hesaplamaları gerçekleştirilmektedir. Böylece Banka’nın karşı karşıya olduğu ve önemli gördüğü tüm önemli risk türleri için tutması gereken sermaye miktarı hesaplanmaktadır. Ayrıca farklı stres koşulları altında Banka’nın ihtiyaç duyabileceği sermaye miktarı da İSEDES raporunda sayısallaştırılmaktadır.
Kredi müşterilerini derecelendirmek üzere istatistiki tabanlı modeller geliştirilip kullanılmakta ve çıktıları olan Temerrüt Olasılığı, Temerrüt Halinde Kayıp ve Temerrüt Tutarları Banka’nın önemli iş süreçlerinde (tahsis, izleme, fiyatlama, karşılık ayırma) girdi olarak kullanılmaktadır. Ayrıca söz konusu çıktılar yardımıyla hazırlanan ve Banka’nın risk profilini özetleyen raporlar da Banka Üst Yönetimi’ne sunularak kritik karar alma süreçlerine destek olmaktadır.
Gerek İSEDES gerekse derecelendirme modellerinde kullanılan yaklaşımlar niteliksel ve niceliksel validasyona tabi tutulmaktadır. Yanı sıra derecelendirme modelleri 3’er aylık dönemlerde izlemeye tabi tutularak modelin performans ve stabilitesinde görülen eksiklikler gerekli aksiyon alınmak üzere model sahiplerine iletilmektedir.
Beklenmeyen piyasa koşullarının temel faaliyet kollarına etkisini değerlendirecek şekilde Risk Yönetimi Daire Başkanlığı tarafından senaryo analizleri ve stres testleri hazırlanmaktadır.
Likidite Riski Politikaları
Yönetim Kurulu tarafından onaylanan Likidite Riskinin Yönetimine İlişkin Politikalar kapsamında;
Banka’nın bilanço içi ve bilanço dışı kalemlerinin vade yapılarına göre yapılan likidite riski analizleri (gap analizleri) ile birlikte Banka’nın likiditesine etki edebilecek Banka’ya özgü riskler ile sistemik riskler yakından takip edilmektedir.
Likidite riskleri, Yönetim Kurulu tarafından onaylı risk ve işlem limitleri çerçevesinde yönetilmektedir.
Likidite riski yönetiminin bir parçası olan ve Yönetim Kurulu tarafından onaylanan “Likidite Acil Eylem Planı” (LAEP) ile belirlenen Banka’ya özgü metrikler ile sistemik metriklere ilişkin erken uyarı seviyeleri ve limitler günlük bazda takip edilmektedir. LAEP kapsamında, olası likidite stres/krizlerine ilişkin alınacak aksiyonlar ve öncelik sıraları yazılı olarak belirlenmiş ve sürecin yönetiminden sorumlu “Likidite Riski Komitesi” oluşturulmuştur.
Likidite riskine ilişkin analiz sonuçları Banka Üst Yönetimi’ne düzenli olarak raporlanmaktadır.
Faiz Oranı Riski Politikaları
Banka’nın Yönetim Kurulu tarafından onaylanmış olan Faiz Oranı Riskinin Yönetimine İlişkin Politikalar;
bilanço içi ve bilanço dışı pozisyonlarından dolayı Banka’nın maruz kaldığı faiz oranı risklerinin yönetimini kapsamaktadır.
Faiz oranlarındaki değişimin Banka pozisyonlarının ekonomik değerine etkisinin ölçüldüğü ekonomik değer yaklaşımı ile faiz oranlarındaki değişimin Banka’nın net faiz gelirine etkisinin ölçüldüğü gelirler yaklaşımı, faiz oranı riski analizlerinin temelini oluşturmaktadır.
Bankacılık hesaplarında yer alan pozisyonların ekonomik değer değişimlerinin yasal özkaynak ile ilişkilendirildiği Yönetim Kurulu onaylı risk iştahı ve uyarı seviyeleri takip edilmekte ve Banka Üst Yönetimi’ne raporlanmaktadır.
Piyasa Riski Politikaları
Banka’nın Piyasa Riskine İlişkin Politikaları; satım hesaplarına ilişkin piyasa riskinin yönetimi ile alım-satım hesapları haricindeki bilanço içi ve bilanço dışı kur pozisyonu kaynaklı riskin ölçümü, raporlanması ve yönetimini kapsamaktadır.
Başta faiz oranları, kurlar, hisse ve emtia fiyatları olmak üzere risk faktörlerinde meydana gelen
dalgalanmalar sonucunda Banka pozisyonlarının maruz kaldığı piyasa riskleri yakından takip edilmektedir.
Banka’nın pozisyonları için hesaplanan Riske Maruz Değerleri yasal özkaynak ile ilişkilendirilmek suretiyle Yönetim Kurulu tarafından belirlenen risk iştahı ve uyarı seviyeleri izlenmekte ve Banka Üst Yönetimi’ne raporlanmaktadır.
Standart olarak uygulanan senaryo analizleri ve stres testlerinin yanı sıra ihtiyaca uygun nitelikteki farklılaştırılabilir stres testi sonuçları da Banka Üst Yönetimi’ne raporlanmaktadır.
Operasyonel Risk Politikası
Banka, operasyonel risklere özgü Yönetim Kurulu tarafından onaylı bir operasyonel risk politikasını oluşturmuş ve operasyonel riskin tanımlanması, analizi, ölçümü, izlenmesi ve Üst Yönetim gözetiminin sağlanması için genel çerçeveyi belirlemiştir.
Solo ve konsolide bazda operasyonel riskleri inceleyen, değerlendiren ve önlem alınması gereken hususlarda kararlar alan Operasyonel Risk Komitesi, operasyonel risk kayıp verilerinin gerek ulusal ve uluslararası mevzuata gerekse mevzuat dışı gelişmelerden kaynaklı değişimlere uyumlu bir şekilde toplanması amacıyla faaliyetlerde bulunmaktadır. Bu kapsamda Operasyonel Risk Komitesi’nin toplantı gündemlerinin Banka’da, ülkede ve dünyada yaşanan gelişmeler ve operasyonel risk olayları göz önüne alınarak belirlenmesi, komite toplantılarında alınan kararların uygulamalarının takip edilmesi ve genel olarak komitenin koordinasyonunun sağlanması hususlarında çalışmalar yürütülmektedir.
Operasyonel risk kayıp veri girişleri ile ilgili, giriş yapan Banka personelinin faydalanabileceği kullanım kılavuzu ile kullanıcı eğitimi videoları hazırlanmıştır.
Risk taşıyan iş süreçleri ve faaliyetlerin tespit edilmesi, risk seviyelerinin sıklık/şiddet analizlerinin yapılması, operasyonel risklerin solo ve konsolide bazda tarihsel olarak izlenmesi, İleri Ölçüm Yaklaşımı kapsamındaki hesaplamalarda girdi olarak kullanılması, operasyonel zarar doğuran işlemlerle ilgili olarak yapılan tahsilat bilgileri ile tahsilat kaynaklarının belirlenmesi, gerçekleşen operasyonel risklerin zaman içerisindeki değişiminin gözlenmesi amaçlarıyla, bağlı ortaklıkların verisini de içeren Banka operasyonel risk kayıp verilerinin ve bu verilere ilişkin yoğunlaşmaların hangi alanlarda yaşandığı ve operasyonel risklere ilişkin gelişmeleri içeren analizler Operasyonel Risk Komitesi üyelerine ve Banka Üst Yönetimi’ne düzenli olarak raporlanmaktadır.
Yönetim Kurulu tarafından onaylanan Operasyonel Risk Yönetimi Politikası’nda yer verilen, brüt kayıp tutarı ve tahsis edilen sermaye tutarıyla ilişkilendirilerek oluşturulan risk iştahı ile söz konusu risk iştahının dışına çıkılmaması amacıyla tesis edilen operasyonel risk limitlerine uyum düzenli olarak izlenmekte ve Banka Üst Yönetimi’ne raporlanmaktadır. Ayrıca, limitler ve prosedürler periyodik olarak gözden geçirilmektedir.
Operasyonel riske esas tutar ölçümü amacıyla Temel Gösterge Yaklaşımı, İleri Ölçüm Yaklaşımı ve Yeni Standart Yöntem kullanılmış ve operasyonel riske ilişkin sermaye gereksinim seviyeleri hesaplanmıştır.
Bankaların Destek Hizmeti Alımlarına İlişkin Yönetmelik kapsamında oluşturulan, yıl içerisinde alınmış olan destek hizmetlerine yönelik faaliyet ve süreçlere ilişkin risk değerlendirmelerini içeren Destek Hizmeti Yıllık Risk Değerlendirme Raporu oluşturulmuş ve raporlanmıştır.
İyi Uygulama Rehberleri ve Risk Türüne Özgü Politika Dokümanları
Banka, BDDK tarafından yayımlanan iyi uygulama rehberleri kapsamında fark analizleri yapmakta ve rehberlere uyum kapsamında her bir risk türüne özgü politika dokümanlarını oluşturma ve güncelleme faaliyetleri yürütmektedir.
Bu kapsamda; “Stres Testi Çerçevesi”, “Risk İştahı Çerçevesi”, “Sermaye Acil Eylem Planı”, “İSEDES Politikaları ve Uygulama Usulleri” ile “Yoğunlaşma Riskinin Yönetimine İlişkin Politikalar” ve “İtibar Riskinin Yönetimine İlişkin Politikalar” oluşturulmuş ve uygulamaya alınmıştır.
Fitch Ratings
Yabancı Para Uzun Vadeli B
Görünüm Negatif
Yabancı Para Kısa Vadeli B
Yerel Para Uzun Vadeli
BB-Görünüm Negatif
Yerel Para Kısa Vadeli B
Ulusal Uzun Vadeli AA (tur)
Uzun Vadeli Yabancı Para Tahvil Notu B
Destek 4
Destek Derecelendirme Tabanı B
Finansal Kapasite Notu b
JCR Eurasia
Uzun Vadeli Uluslararası Yabancı Para BB+(Görünüm Negatif)
Uzun Vadeli Uluslararası Yerel Para Notu BB+(Görünüm Negatif)
Uzun Vadeli Ulusal Notu AAA(Trk)(Görünüm Stabil)
Kısa Vadeli Uluslararası Yabancı Para B (Görünüm Negatif)
Kısa Vadeli Uluslararası Yerel Para Notu B (Görünüm Negatif)
Kısa Vadeli Ulusal Notu A-1+(Trk)(Görünüm Stabil)
Desteklenme Notu 1
Ortaklardan Bağımsızlık Notu A