Mart ayında piyasaları etkisi altına alan Yunanistan’ın bütçe açığı finansmanına ilişkin tartışmalar ABD’de açıklanan ilk çeyrek bilançolarıyla beraber Nisan ayının da gündemini belirledi. Ekonomiye destek vermek amacıyla uzun süredir uygulan gevşek maliye politikalarının bütçe açıklarını arttırmasının etkisinde 2009’da sıklıkla şahit olduğumuz şirketlerin borç geri ödeme sorunlarının yarattığı tedirginlik 2010 yılında yerini Hükümetlerin bütçe açığı finansmanı sorunlarına bırakmıştı. Başta Yunanistan olmak üzere, Portekiz,İspanya, İtalya gibi Avrupa Birliği üyesi ülkelerin bütçe açıklarını ne şekilde finanse edeceğine yönelik belirsizliğin korunması ve Nisan ayı boyunca Yunanistan’ın olası bir default ya da borçlarını yeniden yapılandırmasının piyasa tarafından ciddi şekilde fiyatlanmaya başlanması Nisan ayı boyunca gelişmekte olan ülke eurotahvil piyasalarını baskı altında tuttu. Yunanistan Hazinesi Mart ayında gerçekleştirdiği 10 ve 7 yıl vadeli tahvil ihraçlarıyla toplamda €10 milyar borçlanma gerçekleştirerek Nisan ayındaki borç geri ödemelerinin çok büyük bir kısmını finanse etme olanağı bulmuştu. Fakat 19 Mayıs vadeli €8,5 milyarllık borç geri ödemesinin ne şekilde finanse edileceğine yönelk belirsizliğin korunuyor olması piyasadaki panik havasını arttırdı Yunanistan’a yapılacak AB&IMF ortak yardım paketinin akıbetine ilişkin belirsizlik, 9 Mayıs’taki bölgesel seçimler öncesi Almanya hükümeti’nin yardım konusuna sıcak bakmaması öte yandan Yunanistan CDS’lerinin rekor seviyelere ulaşması Nisan ayı boyunca gündemi meşgul ederken ay sonunda IMF-AB ortak yardım paketinin nihayetlerindirilmesi piyasalara rahat bir nefes aldırdı. Avrupa ekonomilerine yönelik tedirginliklere rağmen FED’in FOMC toplantısından sonra yaptığı açıklamalarda ekonomik gidişata ilişkin olumlu tonu koruması ve ABD’de açıklanan ilk çeyrek bilançolarının çok büyük bir kısmının beklentileri karşılamasının olumlu etkileri sayesinde gelişmekte olan ülke eurotahvilleri Nisan ayını sınırlı da olsa değer artışlarıyla sonlandırdı. Global ekonomik büyümeye yönelik beklentilere ek olarak Brezilya öncülüğünde BRIC ülkelerinin başta olmak üzere hükümetlerin faiz arttırım süreclerine yaklaştığına dair sinyallerin artmasının etkisinde düşük fonlama maliyetlerinin avantajını kullanmak isteyen gelişmekte olan ülke kredilerinin gerçekleştirdikleri devlet ve şirket borçlanmalarının etkisinde birinci piyasa ihraçlarının
$37 milyara ulaştığını gördük. EMBI+ Endeksi Mart ayını %0,67’lik yükselişle kapatırken, Türkiye Endeksi ise %0,27 değer kazandı. En iyi performans gösteren ülke
%2,38lik yükselişte Panama olurken en kötü performans gösteren ise %0,85’lik düşüşle Rusya oldu.
Türk Eurotahvilleri Nisan ayı içerisinde yaşanan bir miktar volatiliteye rağmen Mart sonu seviyelerinde Nisan ayını sonlandırdı. Ay ortasına kadar yatay ve düşük hacimli işlem gören Türk Eurotahvilleri, genel olarak beklentilerden olumlu açıklanan ekonomik veriler ve gelişmiş ülkelerde problem yaşanırken gelişmekte olan ülkelerin önceki yıllara göre ekonomik açıdan daha sağlam durduğu görüşleriyle beraber değer kazandı. Ay sonuna doğru Yunanistan ile ilgili AB ve IMF’den yardım kararlarının gecikmesi dolayısıyla borç yeniden yapılandırması beklentileriyle tüm gelişmekte olan ülke ve şirket Eurotahvillerinde bir miktar gerileme yaşandı. 2030 vadeli gösterge Eurotahvil 156 seviyelerine kadar gerilerken, AB ve IMF’den yardım geleceği haberleri ve açıklamalarıyla çabuk toparlanarak Mart ayı sonu seviyesine kadar hızla toparlandı.
Nisan ayında EMBI+ spreadi 16 bps gevşeyerek 265 seviyesine yükselirken, EMBI+
içindeki Türkiye spreadi daha iyi performans göstererek 1 bp gevşedi ve 350 spread seviyesine ulaştı.
Türk şirket Eurotahvilleri de piyasalarda yaşanan Yunanistan kaynaklı volatiliteye rağmen, oldukça güçlü kaldı. 2011 vadeli Yaşar Holding yaklaşık €3, 2012 vadeli Global Yatırım Holding’in 2012 vadeli Eurotahvili $4.5, Garanti’nin 2012 geri alım opsiyonlu 2017 vadeli Eurotahvili yaklaşık $4, Çalık Holding’in 2012 vadeli Eurotahvili
$3 değer kazancıyla en iyi performans gösteren Türk şirket Eurotahvilleri oldular.
2010 yılında faiz arttırım sürecine girmesi beklenen Brezilya Hazinesi Nisan ayında piyasaları şaşırtmayarak 75 baz puanlık faiz arttırımı gerçekleştirdi. Banka gösterge faiz oranını 75 baz puan arttırarak 8,75%’ten 9,50% seviesine çekti. Brezilya Merkez Bankası’ndan bu yıl yaklaşık toplam 275 baz puanlık faiz arttırımı bekleniyor.
Son ekonomik göstergeler ekonominin bu yıl %6’dan fazla büyüyebileceğine işaret ediyor, ki bu da sürdürülebilir büyüme oranının üzerinde ve kaynak kullanımı üzerinde baskı yaratacak bir seviyede. Bu baskı aynı zamanda enflasyonu tetikliyor. 2010 yılının %4,5’lık enflasyon hedefinin en azından 100 baz puan üzerine çıkılacağı öngörülüyor. Merkez Bankası yaptığı 75 baz puanlık artışla hem piyasayı memnun ederken hem de enflasyonla mücadele konusunda kararlı olduğunu göstermiş oldu.
Merkez Bankası toplatı sonrası yaptığı açıklamalarda önümüzdeki dönemde uygulanmaya başlanması beklenen sıkı maliye politikalarına ilişkin sinyal vermedi.
Nisan ayında uluslar arası derecelendirme kuruluşu Moody’s bugün Kazakistan’ın Baa2 kredi notunu teyit ederken görünümü negatif’ten durağan’a çekti. Kazak ekonomisinde görülen yavaş toparlama ve devam eden banka borçların yeniden yapılandırma sürecinde Kazak yetkililerin duruşu ve tutumu görünümdeki değişikliğin gerekçesi olarak gösterildi. Geçen ay restructuring sürecini ilk olarak tamamlayan Alliance Bank’ın ardından BTA bankası da Nisan ayında creditorler ile uzlaşma planına vardığına açıkladı. BTA yetkililer alınacak gerekli onaylarından sonra bu planı uygulamaya koyacaklarını açıkladı.
Bu olumlu gelişmeleri takiben 2007 yılında başlayan ekonomik krizden ağır darbe alan Kazakistan’ın kurumları yeniden uluslararası piyasalardan borçlanma fırsatları değerlendirmeyi başladığını gördük. Bankacılık sektöründe devam eden restructuring süreci halen yatırımcıları tedirgin ederken, Kazakistan hükümeti ve bankalar yeni eurobond ihraçları şimdilik beklemeye aldığını görüyoruz. Öte yandan 2009 yılında hızla toparlanan ve 2010un ilk aylarında global piyasalarda iyileşme ile beraber büyümeye geçen enerji sektöründe faaliyet gösteren şirketler gelişmekte olan ülke eurotahvil piyasalarda oluşan tarihi düşük faiz seviyelerinden faydalanmak istiyorlar.
Devlete ait enerji devi Kazmunaigaz Nisan sonunda piyasalrda Yunanistanın yarattığı olumsuz piyasa koşullarına rağmen 10 yıllık $1,5 milyar %7,25’ten borçlanmayı başardı; yeni ihraç ikincil piyasasında da başarılı performans gösterdi. Mayıs aynda yeni eurobond ihraçları için roadshow’a çıkması beklenen şirketleri arasında özel Zaikmunai ve %100 devlete ait Kazatomprom.
Gelişmekte olan ülke eurotahvil piyasalarında sen başından bu yana görülen alım hareketinden en çok olumlu etkilenen ülkelerin arasında Ukrayna yer aldı. IMF yetkilileri tarafından dondurulmuş bulunan kredinin yeniden kullanıma açılması ile ilgili müzakerelere başlayan Ukrayna hükümeti bu süreçte ilerleme kaydetti. Nisan ayı ilk haftasını ABD’de bulunan Ukrayna lideri Yanukovich IMF Başkanı Straus Kahn ile kredi açılımı ile ilgili detay ve şartları tekrar görüşme fırsatı buldu. Ayrıca ABD Hazine Bakanı Geithner ile görüşme yapan Yanukovich görüşme sonrası açıklamalarda ABD Hazinesinden IMF kredi konusunda destek aldığını belirtti.
230 250 270 290 310 330 350 370 390 410
18/8/09 11/9/09 7/10/09 2/11/0926/11/0922/12/0915/1/10 10/2/10 9/3/10 2/4/10 28/4/10
Endeks
Tarih Gelişmekte Olan Piyasalar Tahvil Endeksi (EMBI-Gün Sonu Kapanış)
Ukraynalı yetkililerin yaptığı açıklamalara göre IMF ile görüşmeler Nisan ayı sonunda- Mayıs ilk haftasında bitecek. IMF tarafından iletilen taleplerin da dikkate alınarak 2010 yılın bütçesi de meclisten gerekli oy aldı. Seçimlerden sonra Nisan ayında Ukrayna’nın ve Rusya’nın yakınlaşması göze çarpıyor. 2010 bütçesinde en büyük sorunu olan doğal gaz fiyatların konusunda Gazprom’la uzlaşmaya varıldı. %40’a varan doğal gaz fiyat indirime karşılık olarak Rusya’nın Karadeniz donanma üsse Ukrayna’da var olmayı devam edecek.Gazprom’la yapılan görüşmeler sırasında iki ülke enerji sektöründe başka alanlarında da işbirliği için anlaştı. Bu gelişmeler piyasalarca olumlu karşılandı ve Nisanın son haftasında yaşanan Yunanistan darbesinden Ukrayna hükümet ve şirket eurotahvilleri en az etkilenenler arasında yer aldı. Ukrayna 5 yıllık CDS’leri Mart’ta gördüğü seviyelerden yaklaşık 150 baz puan daralarak 500’e indikten sonra Yunanistan’ın yarattığı tedirginliği ile yaklaşık 60 baz puan genişleyerek 560/562’den Nisan ayını sonlandırdı.
Nisan ayında gelişmekte olan ülke eurotahvil piyasalarında oluşan tarihi düşük seviyelerden faydalanmak için Rusya uzun zamandan sonra ilk defa eurobond piyasasına çıktı. Rusya Hükümeti ihraçta görevli olacak bankaları en düşük fiyatlandırma stratejileri önerilen kurumları seçti ve sonuç olarak önceki yıllarda borçların default eden bir ülke için çok avantajlı seviyelerden borçlanmayı başardı.
2009 sonunda açıklanan borçlanma planlarında $17,8 milyarlık bir rakam yer alsa da petrolün güçlü performansı sayesinde gerçekleşen ihraçların büyüklüğü önceki konuşulan rakamlardan oldukça altında kaldı. Rus Hazine aslında 5,10 ve 20 yıllık ihraç planlandığını fakat 20 yıllık ihracın mevcut koşullarda makul bulmadığı için 5 ve 10 yıllık vadede borçlanmayı tercih etti. Rusya Hükümeti %3,625 kuponlu 5 yıllık tahvili
%3,741 ‘den, %5 kuponlu 10 yıllık tahvili %5,082’den piyasaya çıktı. Toplam ihraç büyüklüğü öngördüğümüz gibi 10 milyarın altında kaldı ve 5 yıllık – $2 milyar ve 10 yıllık – $3,5 milyar olarak gerçekleşti. Gelen talepleriyle ilgili çelişkili söylentiler ve duyurular oldu; Reuters ve Interfax haber ajansları talebin $25 milyar aştığını rapor ederken bizim aldığımız bilgilere göre talepler $15-17 milyar civarındaydı. Maalesef piyasada hemen ihracın ardında gündeme düşen ve piyasalarda panik satışlara yol açan Yunanistan haberleri yeni Rus tahvillerinin ikincil piyasadaki performansı olumsuz etkiledi. Yunanistan’ın yarattığı satış dalgasının etkisinde Rusya kamu ve şirket eurotahvilleri değer kayıplara uğradı. Rusya 2030 vadeli gösterge eurotahvili Nisan ayi Mart’a göre $0,75 düşüşle $114,75’ten(YTM%5,072) sonlandırdı. Rusya CDSleri ise ay içerisinde 10 baz puan genişleyerek Nisanı 147/145’ten sonlandırdı.
Piyasalarda yaşanan sert satışlara rağmen Rusya’nın temel ekonomik göstergelerde herhangi olumsuz değişiklik olmadığını görüyoruz. BRIC bloğuna dâhil olan Brezilya ilk defa faizi yukarı çekerken ve Hindistan zorunlu karşılık oranları yükseltirken Rusya Merkez Bankası ise faiz oranları geçen sene başlayan faiz indirim hareketin dâhilinde on üçüncü kez faiz oranları %8,25’ten %8’e indirdi. Diğer BRIC ülkelere göre krizden daha ağır darbe alan Rusya yapılan faiz indirimi ile ekonomik toparlanmanın hızlandırmayı çalışıyor. Yapılan indirimleri ise Nisan ayında ilk defa sonuçları vermeyi başladığını gördük ve Rus bankaların açıkladığı 2010 ilk çeyrek bilançolara göre bireysel kredilerde artış kaydedildi. Rus yetkililer aynı zaman faiz indirimlerin yakında sona ereceğini de söylediler. Sene başından bu yana birincil piyasalarda son derece aktif olan Rus kurumlara yakın zamanda dış borçlanmayı sınırlayan yeni mevzuat gelebileceğini konuşuluyor. Bu tür düzenlemeler Rus şirketlerin yerel piyasaya yönlendirirken piyasada işlem gören dolar ve euro cinsi eurotahvillerin değer kazanmasını destekler.
2010 yılına hızlı bir başlangıç yapan ve Mart ayında rekor seviyelerde borçlanmanın gerçekleştirildiği eurotahvil ihraç piyasasına bakıldığında Nisan ayında da birinci piyasadan borçlanmayı tercih eden kredilerin ardı ardına eurotahvil ihracı gerçekleştirdklerine şahit olduk. Ocak ayında $25,8 milyar olan Şubat ayındaki yavaşlamaya rağmen Mart ayında ilk iki ayın toplamına ulaşan ($37,3 milyar) toplam gelişmekte olan ülke ve şirket eurotahvil ihraçları Nisan ayında da $37,2 milyara seviyesinde gerçekleşti. Merkez Bankalarının sıkı mailye politikalarıyla faiz arttırımı sürecine hazırlanmayı planladığı dönemde Nisan ayı boyunca düşük seviyedeki borçlanma maliyetlerinin avantajını kullanarak özellikle hükümetler ve şirketer yoğun bir şekilde eurotahvil ihracı yöntemine başvurdu. Sene başından bu yana $47 milyara ulaşan gelişmekte olan ülke Hazine ihraçlarına baktığımızda Nisan ayında aralarında Türkiye, Rusya, Slovakya, Mısır, Dominik Cumhuriyeti ve Kolombiya’nın bulunduğu ihraçlarla $14 milyarı aştı. Eurotahvil borçlanması gerçekleştiren kredilerin vade seçimlerine baktığımızda son dönemde yapılan ihraçların aksine tercihlerini orta vadenin yanı sıra uzun vadeden de yana kullandıklarını, gerçekleştirilen ihraçların büyük kısmının vade seçiminin 10 yıl ve daha uzun vadelerde olduğunu görüyoruz.
Uzun süredir Euro cinsi bir tahvil ihracı gerçekleştirmesi beklenen Türk Hazinesi Nisan ayı ortasında beklentileri karşılayarak 10 yıl vadeli € cinsi borçlanma gerçekleştirdi.
Türk Hazinesi 10 yıl vadede %5,20 seviyesinden (MS+190) €1,5 milyar borçlanmayı başardı. Mart ayının diğer önemli devlet borçlanmalarını Rusya ve Brezilya’dan geldi.
Rus Hazinesi (Baa1/BBB/BBB) 5 ve 10 yıl vadede toplam $5,5 milyar borçlandı. % 3,741 seviyesinden (T+125) 5 yıl vadede $2 milyar, %5,082 seviyesinden (T+135) ise 10 yıl vadede ise $3,5 milyar borçlanma gerçekleştirdi. Brezilya Hükümeti(Baa3/BBB-/
BBB-) ise 10 yıl vadede %5, seviyesinden (T+115) $787,5 milyar borçlanma gerçekleştirdi. Nisan ayında yapılan çoğu ihraçta olduğu gibi Türk ve Rus Hazinelerinin gerçekleştirdikleri tahvil ihraçlarına gelen talebin hayli yüksek olduğu göze çarptı ( Türkiye €6 milyar, Rusya €$25milyar) Nisan ayı şirket tahvil borçlanmalarına baktığımızda, gerçekleştirilen ihraçların yaklaşık %40’ının birinci piyasada aktif olan Latin Amerika kredilerinden geldiğini görüyoruz. Brezilya bankalarından Banco do Brasil, Banco Fibra, BicBanco, Banco Bradesco, Banco PanAmericano’nun yanı sıra gıda şirketi Marfrig, kağıt şirketi Fibria ayrıca pek çok sektörde faaliyet gösteren Votorantim yatırımcıların gelişmekte olan ülke ihraçlarına yönelik ilgisini fırsata çevirerek eurotahvil ihracı yoluyla devlet borçlanmalarını gerçekleştirdiler. Mart ayında gerçekleştirilen şirket borçlanmalarının %39’unun geldiği Doğu Avrupa ve Orta Doğu kredilerinden Kazakistan’ın doğalgaz şirketi Kazmunaigaz, Rusya2nın önemli bankalarından Nomos Bank ve Ukrayna Bankası UkreximBank ve Dubai altyapı şirketi Dubai Electricit & Watar Authority başarılı tahvil ihraçları gerçekleştirdi. Genel olarak baktığımızda ihraçların büyük bir kısmına gelen talebin oldukça iyi olduğu ve ihraç edilen kıymetlerin ikinci piyasada oldukça iyi performans gösterdiğini söyleyebiliriz.