4.1.1 Kumaş kalınlık değerlerinin istatistiksel olarak değerlendirilmesi
Kumaş kalınlık değerlerine ait varyans eşitliği analizi yapıldığında Levene Test sonucu p=0.668 çıkmıştır. Diğer bir deyişle kumaşların varyansları birbirine eşit olup herhangi bir şekilde varyans eşitlik ihlali söz konusu değildir.
Tablo 20‟da tek yönlü varyans analizi sonuçları verilmektedir.
Tablo 18. Kumaş Kalınlığına ait tek yönlü varyans analiz sonuçları Kaynak Serbestlik
Kumaş kalınlık değerleri istatistiksel olarak değerlendirildiğinde,kumaşların kalınlıkları arasında önemli bir fark olduğu ortaya çıkmıştır (p=0.000). Çıkan bu sonuç şaşırtıcı değildir. Zira kumaşlardan 1-5 arası çift katlı ayrıca 7 ve 8 numaralı kumaşların da gramajlarının fazla olması nedeniyle kalınlıkları yüksek çıkmıştır.
4.1.2 Kumaş patlama mukavemeti sonuçlarının istatistiksel olarak değerlendirilmesi
Kumaş patlama mukavemeti değerlerine ait varyans eşitliği analizi yapıldığında Levene Test sonucu p=0.982 çıkmıştır. Diğer bir deyişle kumaşların varyansları birbirine eşit olup herhangi bir şekilde varyans eşitlik ihlali söz konusu değildir.
Tablo 19‟de tek yönlü varyans analizi sonuçları verilmektedir.
Tablo 19. Kumaş patlama mukavemetine ait tek yönlü varyans analiz sonuçları Kaynak Serbestlik
Kumaş patlama mukavemet sonuçları istatistiksel olarak değerlendirildiğinde,kumaş mukavemetleri arasında önemli bir fark olduğu ortaya çıkmıştır (p=0.000). Patlama mukavemeti, kumaşı oluşturan iplik ve kumaş dokusundan etkilendiğinden ve söz konusu kumaşların tek ve çift katlı olmalarının yanı sıra PES, pamuk ve viskon karışıma sahip olmaları nedeniyle patlama mukavemetleri arasında istatistiksel olarak önemli bir fark çıkmıştır.
69
4.1.3 Kumaş boncuklanma sonuçlarının istatistiksel olarak değerlendirilmesi Kumaş boncuklanmasına ait varyans eşitliği analizi yapıldığında Levene Test sonucu p=0.549 çıkmıştır. Diğer bir deyişle kumaşların varyansları birbirine eşit olup herhangi bir şekilde varyans eşitlik ihlali söz konusu değildir.
Tablo 20‟deboncuklanma değerlerine ait tek yönlü varyans analizi sonuçları verilmektedir.
Tablo 20. Kumaş boncuklanmasına ait tek yönlü varyans analiz sonuçları Kaynak Serbestlik
Kumaş boncuklanma sonuçları istatistiksel olarak değerlendirildiğinde,sonuçlar arasında istatistiksel olarak önemli bir fark olduğu ortaya çıkmıştır (p=0.000). Bilindiği üzere boncuklanma doğrudan kumaşı oluşturan lif tipi ve aynı şekilde kumaş yapısı ile yakından ilgilidir. Sonuçlar değerlendirildiğinde içerisinde pamuk karışımı olan kumaşların boncuklanma değerlerinin diğer kumaşlara göre daha düşük olduğu gözlemlenmiştir.
4.1.4 Kumaş hava geçirgenliği sonuçlarının istatistiksel olarak değerlendirilmesi
Kumaş hava geçirgenliğine ait varyans eşitliği analizi yapıldığında Levene Test sonucu p=0.005 çıkmıştır. Diğer bir deyişle kumaşların hava geçirgenlik varyansları birbirine eşit olmayıp varyans eşitlik ihlali söz konusudur.
Bu nedenle Tamhane‟s T2 test yapılarak çoklu karşılaştırma analizleri gerçekleştirilmiştir. Yapılan analiz sonucunda bütün ikili kumaş çiftleri arasında önemli derecede fark olduğu ortaya çıkmıştır. Kumaş kalınlık değerleri arasında fark olmasına istinaden hava geçirgenlik değerleri arasında da bu sonucun çıkmış olması şaşırtıcı değildir.
4.1.5 Kumaş su buharı iletim hızı sonuçlarının istatistiksel olarak değerlendirilmesi
Kumaş su buharı iletim hızı değerlerine ait varyans eşitliği analizi yapıldığında Levene Test sonucu p=0.682 çıkmıştır. Diğer bir deyişle kumaşların varyansları birbirine eşit olup herhangi bir şekilde varyans eşitlik ihlali söz konusu değildir.
Tabloda tek yönlü varyans analizi sonuçları verilmektedir.
Tablo 21. Kumaş su buharı iletim hızına ait tek yönlü varyans analiz sonuçları Kaynak Serbestlik
Kumaş su buharı iletim hızı sonuçları istatistiksel olarak değerlendirildiğinde,kumaş su buharı iletim hızları arasında önemli bir fark olduğu ortaya çıkmıştır (p=0.000).
İletim hızları, kumaşı oluşturan elyaf cinsi ve kumaş gözenekliliği ile yakından ilgilidir.
Çift katlı kumaşların genel olarak su buharı iletim hızları daha düşük olup farklılık buradan kaynaklanmaktadır.
70
4.2 İçi Boşluklu İpliklerden Örülen Kumaşların Testlerinin Değerlendirilmesi 4.2.1 İçi boşluklu ipliklerden örülen kumaşların hava geçirgenliği sonuçlarının
istatistiksel olarak değerlendirilmesi
İçi boşluklu ipliklerden üretilen süprem kumaşların hava geçirgenliği sonuçları istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Hava geçirgenliğine ait varyans eşitliği analizi yapıldığında Levene Test sonucu p=0.000 çıkmıştır. Diğer bir deyişle kumaşların hava geçirgenlik sonuçlarının varyansları birbirine eşit değildir.
Bu nedenle Tamhane‟s T2 test yapılarak çoklu karşılaştırma analizleri gerçekleştirilmiştir. Yapılan analiz sonucunda elyaf cinsine göre Pamuk-Viskon, Pamuk-Akrilik çiftleri arasında önemli derecede fark olduğu ortaya çıkmıştır. Pamuk lifinden üretilen kumaşların genel ortalama değeri 2350 civarında iken, Akrilik 3000, Viskon 3180 değerlerindedir. İplik numarasına göre yapılan değerlendirme sonucunda ise bütün ikili karşılaştırma sonuçları arasında önemli bir fark olduğu ortaya çıkmıştır. Bunun sebebi iplik numarasının artmasıyla birlikte ipliğin incelmesi sonucunda gözeneklilik yapısının değişmesinden kaynaklanmaktadır.
Şekil 73‟de içi boşluklu ipliklerden üretilen süprem kumaşların hava geçirgenlik özelliklerinin farklı parametrelerle etkisi gösterilmektedir. İplik numarası arttıkça diğer bir deyişle iplik inceldikçe kumaş hava geçirgenliği artmaktadır. Aynı şekilde pamuktan viskona doğru hava geçirgenlik değerleri artmıştır. PVA‟nın olmaması yine hava geçirgenlik değerlerini arttırmıştır.
İplk Numarası
Contour Plot of Hava Geçirgenliği vs Elyaf; İplk Numarası
İplk Numarası
Contour Plot of Hava Geçirgenliği vs PVA; İplk Numarası
Şekil 73. İçi boşluklu ipliklerden üretilen süprem kumaşların hava geçirgenlik sonuçlarına ait kontör diyagramları
4.2.2 İçi boşluklu ipliklerden örülen kumaşlarınsu buharı geçirgenliği sonuçlarının istatistiksel olarak değerlendirilmesi
İçi boşluklu ipliklerden üretilen süprem kumaşların su buharı geçirgenliği sonuçları istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Su buharı geçirgenliğine ait varyans eşitliği analizi yapıldığında Levene Test sonucu p=0.71 çıkmıştır. Diğer bir deyişle kumaşların vsu buharı geçirgenlik sonuçlarına ait varyanslar birbirine eşit olup herhangi bir şekilde varyans eşitlik ihlali söz konusu değildir.
Tablo 22 ayrıntılı olarak incelendiğinde, elyaf farkının ve PVA lifinin iplik yapısında olup olmaması ve yine yıkama işlemi su buharı geçirgenliği parametresini istatistiksel olarak etkilemektedir. Elyaf farklılığının kaynağı pamuk lifinden kaynaklanmaktadır.
Yapılan ikili karşılaştırmalar sonucunda Pamuk-Akrilik, Pamuk-Viskon arasında önemli farklar olduğu tespit edilmiştir. Bu durum bulgular bölümünde ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır. PVA lifinin iplik yapısında olup olmaması da aynı şekilde istatistiksel olarak önemli bir etkiye sahiptir. PVA olması durumunda kumaş
71
gramajlarının artması nedeniyle su buharı geçirgenlik değerleri düşmektedir. Yıkama işleminin de aynı şekilde önemli bir etkisi bulunmaktadır. Yıkama işleminin farklı elyaf kullanımında farklı bir etkisi olduğu saptanmıştır. Pamuk liflerinde yıkama sonrası kumaşların çekmesi nedeniyle su buharı geçirgenliği değerlerinde düşüşler yaşanırken, akrilik elyafta tam tersi bir durum gözlemlenmiştir.
Tablo 22. İçi boşluklu ipliklerden üretilen süprem kumaşların su buharı geçirgenliklerine ait varyans analiz sonuçları
Şekil 74‟de içi boşluklu ipliklerden üretilen süprem kumaşların su buharı geçirgenlik özelliklerinin farklı parametrelerle etkisi gösterilmektedir. İplik numarası arttıkça diğer bir deyişle iplik inceldikçe kumaş su buharı geçirgenliği artmaktadır. Aynı şekilde pamuktan viskona doğru su buharı geçirgenlik değerleri artmıştır. PVA‟nın olmaması yine hava geçirgenlik değerlerini arttırmıştır.
Yıkama
Contour Plot of Su buharı Geçirgenliği vs Elyaf; Yııkama
İplk Numarası
Contour Plot of Su buharı Geçirgenliği vs PVA; İplk Numarası
Şekil 74. İçi boşluklu ipliklerden üretilen süprem kumaşların su buharı geçirgenlik sonuçlarına ait kontör diyagramları
72 5 TARTIŞMA
Bu proje kapsamında sporcu kıyafetleri üretiminde kullanılabilecek çeşitli örme kumaşların ısıl konfor özellikleri ölçülerek, ısıl konforu etkileyen parametrelerin belirlenmesi ve farklı spor dallarının ihtiyaçlarına yönelik kumaş yapılarının önerilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda öncelikle piyasada sporcu kıyafeti üretiminde kullanılan 11 farklı kumaş yapısı seçilmiş ve bu kumaşların konfor ve mekanik testleri gerçekleştirilmiştir. Seçilen kumaşların piyasadan temin edilmesi nedeniyle en azından gramaj değerlerinin birbirlerine yakın olması hususuna dikkat edilmiştir.
Projede ikinci aşama olarak ise sporcu kıyafetlerine alternatif olarak içi boşluklu yapıda iplik tasarımı yapılarak standart süprem kumaşlar üzerinde bu ipliklerin konfor özelliklerinin sağladığı avantajlar ortaya konmaya çalışılmıştır. İçi boşluklu iplikler ring iplik makinesinde mantoda pamuk, viskon ve akrilik özde ise PVA elyafının kullanımıyla üretilmiştir. Üretilen iplikler 3 farklı numarada üretilmiştir. Üretim sonrasında süprem kumaşlar üretilmiş ve üretilen kumaşların yıkama öncesi ve sonrası olmak üzere geçirgenlik özelliklerinin ölçümü gerçekleştirilmiştir.
Proje sonucunda aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir;
Piyasada sportif amaçlı kullanılan kumaşların kalınlık değerleri arasında önemli bir farklılık vardır. Bu fark kumaş konstrüksiyonu ile yakından ilgilidir.
Söz konusu kumaşlar çift ve tek katlı olmaları nedeniyle kalınlıkları arasında fark çıkmaktadır.
Piyasada sportif amaçlı kullanılan kumaşların kopma mukavemet değerleri arasında önemli bir farklılık vardır. Patlama mukavemeti, kumaşı oluşturan iplik ve kumaş dokusundan etkilendiğinden ve söz konusu kumaşların tek ve çift katlı olmalarının yanı sıra PES, pamuk ve viskon karışıma sahip olmaları nedeniyle patlama mukavemetleri arasında istatistiksel olarak önemli bir fark çıkmıştır.
Piyasada sportif amaçlı kullanılan kumaşların boncuklanma sonuçları arasında önemli bir farklılık vardır. Bilindiği üzere boncuklanma doğrudan kumaşı oluşturan lif tipi ve aynı şekilde kumaş yapısı ile yakından ilgilidir. Sonuçlar değerlendirildiğinde içerisinde pamuk karışımı olan kumaşların boncuklanma değerlerinin diğer kumaşlara göre daha düşük olduğu gözlemlenmiştir.
Piyasada sportif amaçlı kullanılan kumaşların hava geçirgenlik değerleri arasında önemli bir farklılık vardır. Bilindiği üzere hava geçirgenlik özelliği doğrudan kumaş kalınlığı ve gözeneklilik parametreleri tarafından etkilenmektedir.Kumaş kalınlık değerleri arasında fark olmasına istinaden hava geçirgenlik değerleri arasında da bu sonucun çıkmış olması şaşırtıcı değildir.
Piyasada sportif amaçlı kullanılan kumaşların su buharı iletim hızları arasında önemli bir farklılık vardır. Bilindiği üzere boncuklanma doğrudan kumaşı oluşturan lif tipi ve aynı şekilde kumaş yapısı ile yakından ilgilidir. İletim hızları, kumaşı oluşturan elyaf cinsi ve kumaş gözenekliliği ile yakından ilgilidir. Çift katlı kumaşların genel olarak su buharı iletim hızları daha düşük olup farklılık buradan kaynaklanmaktadır.
İçi boşluklu ipliklerden üretilen süprem kumaşlardan elde edilen sonuçlar ise şu şekildedir:
İçi boşluklu ipliklerden üretilen süprem kumaşların hava geçirgenliği sonuçları istatistiksel olarak değerlendirilmiş ve birbirlerinden önemli derecede farklı çıkmıştır. Yapılan analizler sonucunda elyaf cinsine göre Pamuk-Viskon,
73
Pamuk-Akrilik çiftleri arasında önemli derecede fark olduğu ortaya çıkmıştır.
Pamuk lifinden üretilen kumaşların genel ortalama değeri 2350 civarında iken, Akrilik 3000, Viskon 3180 değerlerindedir. İplik numarasına göre yapılan değerlendirme sonucunda ise bütün ikili karşılaştırma sonuçları arasında önemli bir fark olduğu ortaya çıkmıştır. Bunun sebebi iplik numarasının artmasıyla birlikte ipliğin incelmesi sonucunda gözeneklilik yapısının değişmesinden kaynaklanmaktadır.
İçi boşluklu ipliklerden üretilen süprem kumaşların su buharı geçirgenliği sonuçları istatistiksel olarak değerlendirilmiş ve birbirlerinden önemli derecede farklı çıkmıştır. Elyaf farkının ve PVA lifinin iplik yapısında olup olmaması ve yine yıkama işlemi su buharı geçirgenliği parametresini istatistiksel olarak etkilemektedir. Elyaf farklılığının kaynağı pamuk lifinden kaynaklanmaktadır.
Yapılan ikili karşılaştırmalar sonucunda Pamuk-Akrilik, Pamuk-Viskon arasında önemli farklar olduğu tespit edilmiştir. Bu durum bulgular bölümünde ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır. PVA lifinin iplik yapısında olup olmaması da aynı şekilde istatistiksel olarak önemli bir etkiye sahiptir. PVA olması durumunda kumaş gramajlarının artması nedeniyle su buharı geçirgenlik değerleri düşmektedir. Yıkama işleminin de aynı şekilde önemli bir etkisi bulunmaktadır. Yıkama işleminin farklı elyaf kullanımında farklı bir etkisi olduğu saptanmıştır. Pamuk liflerinde yıkama sonrası kumaşların çekmesi nedeniyle su buharı geçirgenliği değerlerinde düşüşler yaşanırken, akrilik elyafta tam tersi bir durum gözlemlenmiştir.
Proje sonucunda PVA özlü üretilen ipliklerin yıkama sonrası ortamdan uzaklaştırılması sonucunda bu ipliklerden üretilen süprem kumaşların geçirgenlik özelliklerinin iyileştirilmesinin yanı sıra gramaj değerlerinin düşmesi sebebiyle bu alanda kullanım için uygun oldukları düşünülmektedir.
Daha sonraki çalışmalar başka liflerin özlü iplik üretiminde kullanılması ve bu ipliklerden üretilen kumaşların geçirgenlik davranışlarını incelemek yönünde ilerlenebilir. Ayrıca kumaş konstrüksiyon çalışmaları da önem arz etmektedir.
74 6 KAYNAKÇA
Alaşehirli G., “”Ring İplik Makinesinde İçi Boş İplik Eğirme Tekniklerinin Araştırılması ve İplik Özelliklerinin İncelenmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta, 2009.
Das A., Ishtiaque S.M., “Comfort Characteristics of Fabrics Containing Twist-less and Hollow Fibrous Assemblies in Weft”, Journal of Textile and Apparel, Technology and Management, Vol.3, No.4, 1-7, (2004).
Eryürük, S.H.,“Polar Kumaşların Konfor Özelliklerinin İncelenmesi”, Örme-İhtisas, 2(7), s.38-42, (2004).
Havenith, G., “The Interaction of Clothing and Thermoregulation”, Exogenous Dermotology, 1(5), p.221-230, (2002).
Hirokazu K., Mika M., Takahiko N., Lina W., Yo-ichi M., “Stretch Properties of Cotton Hollow Yarns Made By Hybrid Open-End Rotor Spinning”, Journal of Textile Engineering, Vol.55, No.6, 187-192, (2009).
Li Y., “The Science of Clothing Comfort”, Textile Progress, Vol. 31, ( 2001).
Merati A.A., Okamura M., “Hollow Yarn in Friction Spinning: Part I: Tensile Properties of Hollow Yarn”, Textile Research Journal, Vol.70, 1070-1076, (2000).
Merati A.A., Okamura M., “Hollow Yarn in Friction Spinning. Part II: Yarn Structure and Deformation Under Axial Tension and Lateral Forces”, Textile Research Journal, Vol.71, 454-458, (2001).
Merati A.A., Okamura M., “Limits of Hollow Yarn in Friction Spinning”,Textile Research Journal, Vol.73, 496-502, (2003).
Milenkovic, L., Skundric, P., Sokolovic, R., Nikolic, T., “Comfort Properties of Defence Protective Clothing”, The Scientific Journal FactaUniversitatis, 1(4), p.101-106, (1999).
Önder, E., Sarıer, N., “Improving Thermal Regulation Functions of Textiles”, WTC 4th AUTEX Conference, June 22-24, Roubaix, France, (2004).
Mukhopadhyay A., Ishtiaque S.M., Uttam D., “Impact of structuralvariations in hollowyarn on heatandmoisture transport properties of fabrics”, TheJournal of TheTextileInstitute, Vol.102, No.8, 700–712, (2011).
Rego J.M., Verdu P., Nieto J., Blanes M., “Comfort Analysis of Woven Cotton/Polyester FabricsModifiedwith a New Elastic Fiber, Part 2: DetailedStudy of Mechanical, Thermo-Physiologicaland Skin SensorialProperties”, TextileResearchJournal,Vol. 80 no. 3 206-215, (2010).
Seventekin N., Tekstil Mamullerinin İnsan Vücudu Isısını Düzenlemedeki Rolü Tekstil ve Makine, 2(11), (1988).
Singh KVP, Chatterjee A., “Study on Physiological Comfort of Fabrics Made Up of Structurally Modified Friction-Spun Yarn: Part-I Vapour Transmission”, Journal of Fibre and Textile Research, Vol.35, 31-37, (2010).
Tao X., Smart Fibres, Fabrics and Clothing, Woodhead Publishing, England. (2001).
Tyagi G.K., Krishna G., Bhattacharya S., Kumar P., “Comfort Aspects of Finished Polyeset/Cotton and Polyester/Viscose Ring and MJS Yarn Fabrics”, Indian Journal of Fibre and Textile Research, Vol.34, pp.137-143, (2009).
Varshney R. K., Kothari V. K., Dhamija S., “A study on thermophysiological comfort properties of fabrics in relation to constituent fibre fineness and cross-sectional shapes”, The Journal of The Textile Institute, Vol.101, No.6, 495–505, (2010).