Proje kapsamında üretilen ipliklerden üretilen süprem kumaşlara gramaj, hava ve su buharı geçirgenlik testleri yapılmış olup, piyasada sportif amaçlı kullanılan kumaşlara ise ayrıca mekanik testler de yapılarak sonuçları bu bölümde verilmiştir.
3.2.1 Gramaj Sonuçları
TS 251 standardına göre 3 tekrarlı gerçekleştirilmiş gramaj sonuçlarının ortalama
41
değerleri Tablo 16‟da, bu ortalama değerlerin grafiksel gösterimi ise Şekil 26‟da verilmektedir.
Tablo 16. Gramaj Sonuçları Kumaş
No Kumaşın Bir Yüzü Diğer Yüzü Örgü Tipi Gramaj (gr/m2)
1 PES 75 denye(%39) Ne 40/1 Pamuk (%61) İki iplik 165
2 PES 75 denye (%36) Ne 40/1 Kompakt Pamuk (%64) İki iplik 170 3 PES 150 denye (%47) Ne 28/1 viskon (%53) İki iplik 220 4 PES 150 denye (%47 ) Ne 28/1 Viskon (%53) İki iplik 220 5 PES 150 denye (%52) Ne 40/1 Viskon ( %48) İki iplik 230
6 Thermocool PES (%100) --- Süprem 170
7 Thermocool PES (%100) --- Ribana 200
8 Coolmax PES (%100) --- Pike 215
9 PES 144/70 dtex (%100) --- Süprem 145
10 Mikro PES 75/72 dtex --- İnterlok 120
11 Coolmax PES Ne 30/1 --- Süprem 160
Şekil 26. Kumaşlara ait gramaj sonuçları
3.2.2 Kumaş Kalınlığı Sonuçları
Mikrometre ile yapılan ölçümler sonucunda elde edilen kumaş ortalama kalınlık değerleri Tablo 17‟de sunulmuştur. Kumaş kalınlık değerlerinin kumaş gramajları ile yüksek korelasyon gösterdiği bulunmuştur (%95.2).
0 50 100 150 200 250
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Gramaj (gr/m
2)
42
Tablo 17. Kumaş Kalınlığı Sonuçları Kumaş
No
Kumaşın Bir Yüzü Diğer Yüzü Kalınlık (mm)
1 2 3 Ort
1 PES 75 denye(%39) Ne 40/1 Pamuk (%61) 0,440 0,441 0,438 0,4397
2 PES 75 denye (%36) Ne 40/1 Kompakt Pamuk (%64) 0,431 0,445 0,450 0,4420 3 PES 150 denye (%47) Ne 28/1 viskon (%53) 0,532 0,527 0,533 0,5307 4 PES 150 denye (%47 ) Ne 28/1 Viskon (%53) 0,507 0,511 0,514 0,5107 5 PES 150 denye (%52) Ne 40/1 Viskon ( %48) 0,534 0,536 0,538 0,5360 6 Thermocool PES (%100) --- 0,404 0,420 0,405 0,4097 7 Thermocool PES (%100) --- 0,533 0,530 0,538 0,5337 8 Coolmax PES (%100) --- 0,514 0,517 0,515 0,5153 9 PES 144/70 dtex (%100) --- 0,360 0,365 0,363 0,3627 10 Mikro PES 75/72 dtex --- 0,320 0,324 0,328 0,3240 11 Coolmax PES Ne 30/1 --- 0,361 0,362 0,361 0,3613
Şekil 27. Kumaşlara ait kalınlık sonuçları
3.2.3 Patlama Mukavemeti Sonuçları
ISO 13938-2`e göre yapılan göre 5 tekrarlı gerçekleştirilmiş patlama mukavemet sonuçlarının ortalama değerlerine ait grafiksel gösterim Şekil 28‟de verilmektedir.
Sonuçlar değerlendirildiğinde patlama mukavemet değerlerinin birbirine yakın olduğu görülmektedir. Sadece Coolmax PES ipliği kullanılarak üretilen pike örgüsündeki kumaşın göreceli olarak patlama mukavemeti düşük çıkmıştır. Bunun sebebi pike kumaşın delikli yapısı olabilir.
0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Kalınlık (mm)
43
Şekil 28. Kumaşlara ait patlama mukavemeti sonuçları
3.2.4 Boncuklanma Sonuçları
Örme kumaşlarda ISO 12945/2‟ye göre yapılan Martindaleboncuklanma testi sonucunda örme kumaş numuneleri EMPA (SN 198525 K-3`e göre) standart fotoğraflarıyla subjektif olarak değerlendirilmiştir. Değerlendirmede 5 derece kullanılmakta, ana dereceler dışında ara derecelendirme de yapılabilmektedir. Şekil 29`dagörsel değerlendirmede sonucunda elde edilen ortalama boncuklanma değerleri yer almaktadır.
Şekil 29. Kumaşlara ait boncuklanma sonuçları
3.2.5 Hava Geçirgenliği Sonuçları
Örme kumaşların hava geçirgenliği testi, ISO 9237‟ye göre SDL ATLAS MOZIA Hava Geçirgenliği Ölçer test cihazında 200 Pa basınç 20 cm2‟lik bir alanda 10 adet tekrarlı olmak üzere yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara ait ortalama değerler ve gramaj ile olan ilgisi Şekil 30‟de ifade edilmektedir.
Sonuçlar değerlendirildiğinde, yüzdesel olarak PES lif içeriğinin artması kumaşların hava geçirgenlik değerlerini arttırmaktadır (1 ve 2 nolu kumaş). Diğer yandan iki yüzünde farklı lif kullanılarak üretilen kumaşlarda bir yüzünde pamuk kullanımı ise kumaşların hava geçirgenlik değerlerini düşürmüştür. Bu durum 1-2 nolu kumaşların 3-4-5 ile kıyaslanması sonucunda ortaya çıkmaktadır. 3-4-5 nolu kumaş grubunun
Patlama Mukavemeti (Kpa) Gramaj (gr/m2)
0,00
44
gramajları 1-2 nolu kumaş grubundan daha fazla olmasına rağmen, hava geçirgenlik değerleri daha yüksektir. Bu fark ise kumaşın ikinci yüzünde pamuk veya viskon kullanım farkından kaynaklanmaktadır. Thermocool PES ve Coolmax PES kullanılarak üretilen kumaşların hava geçirgenlik değerleri Pamuk karışımlı olanlar ile kıyaslandığında daha yüksek olsa da, Viskon karışımlı olanlara göre daha düşük çıkmıştır. Bunun sebebi 7 ve 8 nolu kumaşların kalınlık ve gramaj değerlerinin yüksek olmasından kaynaklanmaktadır. En yüksek hava geçirgenlik değerleri PES ve Mikro PES kullanarak üretilen 9 ve 10 numaralı kumaşların hava geçirgenlik değerlerdir. Bu kumaşların kalınlık değerleri en düşük olup gramajları da paraleldir.
Şekil 30. Kumaşlara ait hava geçirgenliği sonuçları
3.2.6 Su Buharı İletimine Ait Sonuçlar
Örme kumaşların su buharı geçirgenliği testi, ASTM E 96-Malzemelerin Su Buharı İletimi standardına göre Kap Yöntemi ile gerçekleştirilmiştir (Şekil 31). Yöntemde 10 cm çapında kesilen numuneler, 9 cm çapa sahip, içerisinde distile su bulunan ve çevresi vaks ile mühürlenmiş kap üzerine yerleştirilmiştir. Kapların çevresi kapatılarak ayrıca su buharı kaçışı önlenmiştir. Her bir kumaş numunesinden 3‟er adet olmak üzere ölçüm alınmıştır. 1 hafta süre ile laboratuvar koşullarında 24 saat aralıklarla kapların ağırlıkları tartılmış ve her bir numune için ağırlık kaybı-zaman grafiklerinden elde edilen eğimler belirlenmiştir. Hesaplanan eğim değerleri deneylerde kullanılan kapların yüzey alanlarına bölünerek kumaşların su buharı iletim hızları bulunmuştur.
𝑆𝑢 𝐵𝑢ℎ𝑎𝑟ı İ𝑙𝑒𝑡𝑖𝑚 𝐻ı𝑧ı = (𝐺/𝑡)/𝐴 (𝑔𝑟/𝑠𝑎𝑎𝑡. 𝑚2)
45
Şekil 31. ASTM E 96-Malzemelerin su buharı iletimi standardına göre kap yöntemi
Elde edilen eğimler Şekil 32-Şekil 42arasında verilmektedir. Numunelere ait su buharı iletim hızlarına ait ortalamalar ise Şekil 43‟de verilmektedir.
Şekil 32. PES/Pamuk (39/61) karışımlı 1 nolu kumaşa ait su buharı iletim sonuçları
Şekil 32, PES/Pamuk (39/61) karışımlı kumaşta su buharı iletimi grafiğidir. 1 nolu kumaş süprem (vanize) örgü yapısındadır ve kullanılan iplik numarası Pes için 75 denye; Pamuk için Ne 40/1‟dir. 3 adet deney numunesinin 24 saat aralıkla tartımı yapılmış ve elde edilen sonuçlar deneyde kullanılan kabın alanına bölündüğünde yukarıda görülen doğrular elde edilmiştir. Grafiğin x ekseni deney için geçen zamanı;
y ekseni ise zamanla değişen ağırlık kaybını göstermektedir. Elde edilen sonuçlara göre tekrarlanabilirlik yüksek olup, tekrarlar arasında bir farklılık tespit edilmemiştir.
y = 0,090x + 0,303 y = 0,089x + 0,113 y = 0,093x + 0,129
0 2 4 6 8 10 12 14
24 48 72 96
Kumaş No 1
46
Şekil 33. PES/Pamuk (36/64) karışımlı 2 nolu kumaşa ait su buharı iletim sonuçları
Şekil 33, Pes/Pamuk (36/64) karışımlı kumaşa ait su buharı iletimi grafiğidir. 2 nolu kumaş süprem (vanize) örgü yapısındadır ve kullanılan iplik numarası Pes için 75 denye; Kompakt Pamuk için Ne 40/1‟dir. 3 adet deney numunesinin 24 saat aralıkla tartımı yapılmış ve elde edilen eğimler arasında bir farklılık tespit edilmemiştir.
Şekil 34. PES/Viskon (47/53) karışımlı 3 nolu kumaşa ait su buharı iletim sonuçları
Şekil 34, Pes/Viskon (47/53) karışımlı kumaşa ait su buharı iletimi grafiğidir. 3 nolu kumaş süprem (vanize) örgü yapısındadır ve kullanılan iplik numarası Pes için 150 denye; Viskon için Ne 28/1‟dir.
Şekil 35. PES/Viskon (47/53) karışımlı 4 nolu kumaşa ait su buharı iletim sonuçları y = 0,076x + 0,190
47
Şekil 35, Pes/Viskon (47/53) karışımlı kumaşa ait su buharı iletimi grafiğidir. 4 nolu kumaş süprem (vanize) örgü yapısındadır ve kullanılan iplik numarası Pes için 150 denye; Viskon için Ne 28/1‟dir. 3 adet deney numunesinin 24 saat aralıkla tartımı yapılmış ve elde edilen eğimler arasında farklılık tespit edilmemiştir.
Şekil 36. PES/Viskon (52/48) karışımlı 5 nolu kumaşa ait su buharı iletim sonuçları
Şekil 36, Pes/Viskon (52/48) karışımlı kumaşa ait su buharı iletimi grafiğidir. 5 nolu kumaş süprem (vanize) örgü yapısındadır ve kullanılan iplik numarası Pes için 150 denye; Viskon için Ne 40/1‟dir. 3 adet deney numunesinin 24 saat aralıkla tartımı yapılmış ve elde edilen eğimler arasında farklılık tespit edilmemiştir.
Şekil 37. ThermocoolPES, 6 nolu kumaşa ait su buharı iletim sonuçları
Şekil 37,Thermocool PES kumaşa ait su buharı iletimi grafiğidir. 6 nolu kumaş süprem örgü yapısındadır. Thermocool PES elyaf kullanılmıştır, bu elyafın özelliği içi boş olmasıdır.
y = 0,086x + 0,068
y = 0,085x + 0,112 y = 0,085x + 0,112
2 4 6 8 10 12 14
24 48 72 96
Kumaş No 5
y = 0,099x + 0,276 y = 0,099x + 0,171
y = 0,079x + 0,067 2
4 6 8 10 12 14
24 48 72 96
Kumaş No 6
48
Şekil 38. ThermocoolPES, 7 nolu kumaşa ait su buharı iletim sonuçları
Şekil 38,Thermocool PES kumaşa ait su buharı iletimi grafiğidir. 7 nolu kumaş ribana örgü yapısındadır. Ribana örgülü kumaşlar düz ve ters ilmeklerin birlikte kullanılmasıyla oluşturulur. Süprem kumaşlara göre daha hacimli bir yapıdadır. 3 adet deney numunesinin 24 saat aralıkla tartımı yapılmış ve bu numunelerin eğimleri arasında farklılık tespit edilmemiştir.
Şekil 39. CoolmaxPES, 8 nolu kumaşa ait su buharı iletim sonuçları
Şekil 39, Coolmax PES kumaşa ait su buharı iletimi grafiğidir. 8 nolu kumaş pike örgü yapısındadır. Coolmax PES elyaf kullanılmıştır, bu elyafın özelliği dört kanallı olmasıdır. Pike örgülü kumaşlar bal peteğine benzer özel yapıda ilmek ve askı hareketinin birlikte kullanılmasıyla meydana gelmiştir. 3 adet deney numunesinin 24 saat aralıkla tartımı yapılmış ve bu numunelerin eğimleri arasında farklılık tespit edilmiştir.
y = 0,081x + 0,158
y = 0,082x + 0,185 y = 0,079x + 0,175
2 4 6 8 10 12 14
24 48 72 96
Kumaş No 7
y = 0,092x + 0,207 y = 0,088x + 0,025
y = 0,085x + 0,013
2 4 6 8 10 12 14
24 48 72 96
Kumaş No 8
49
Şekil 40. PES, 9 nolu kumaşa ait su buharı iletim sonuçları
Şekil 40, Mikro PES kumaşa ait su buharı iletimi grafiğidir. 9 nolu kumaş süprem örgü yapısındadır. 144/70 dtex Mikro PES elyaf kullanılmıştır. 3 adet deney numunesinin 24 saat aralıkla tartımı yapılmış ve bu numunelerin eğimleri arasında farklılık tespit edilmiştir.
Şekil 41, Mikro PES kumaşa ait su buharı iletimi grafiğidir. 10 nolu kumaş interlok örgü yapısındadır. İnterlok kumaşlar diğer tek iplikli kumaşlara göre daha yüksek gramajlıdır. 75/72 dtex Mikro PES elyaf kullanılmıştır. 3 adet deney numunesinin 24 saat aralıkla tartımı yapılmış ve bu numunelerin eğimleri arasında farklılık tespit edilmiştir.
Şekil 41. MikroPES, 10 nolu kumaşa ait su buharı iletim sonuçları
Şekil 42,Coolmax PES kumaşa ait su buharı iletimi grafiğidir. 11 nolu kumaş süprem örgü yapısındadır. Ne 30/1 elyaf kullanılmıştır. 3 adet deney numunesinin 24 saat aralıkla tartımı yapılmış ve bu numunelerin eğimleri arasında farklılık tespit edilmiştir.
y = 0,080x + 0,141 y = 0,079x + 0,137
y = 0,082x + 0,697
2 4 6 8 10 12 14
24 48 72 96
Kumaş No 9
y = 0,090x + 0,156
y = 0,095x + 0,2
y = 0,089x + 0,273 2
4 6 8 10 12 14
24 48 72 96
Kumaş No 10
50
Şekil 42. CoolmaxPES, 11 nolu kumaşa ait su buharı iletim sonuçları
Şekil 43. Kumaşların ortalamasu buharı iletim sonuçları
Şekil 43‟de her bir kumaşın su buharı iletim hızları (gr/saat.m2) ve gramajları arasındaki ilişki özetlenmeye çalışılmıştır. Laboratuvar koşullarında gerçekleştirilen ölçümler sonucunda PES/PAMUK (39/61) karışımlı SüpremVanize kumaşın su buharı iletim hızı ortalaması 23.6 gr/saat.m2 çıkmıştır. Aynı şekilde PES/PAMUK (36/64) karışımlı SüpremVanize kumaşın su buharı iletim hızı ortalaması ise 19.85 gr/saat.m2 bulunmuştur. Bu iki kumaşın kalınlık ve gramaj değerlerinin birbirlerine istatistiksel olarak kabul edilebilir derecede yakın olmasına rağmen su iletim hızlarının farklı çıkmış olmasının temel nedeni; karışım oranlarında 2 nolu kumaşta daha fazla pamuk elyafının kullanılmış olmasıdır. Ayrıca 2 nolu kumaşın hava geçirgenlik sonuçları da su iletim hızları ile benzer paralellik göstermektedir. Pamuk elyafının dairesel olmayan enine kesiti boşluklu bir yapı oluşumunu sağlamakta, bu nedenle de lifler arası geçirgenlik değeri daha düşük olmaktadır. Ayrıca hidrofil yapı su buharını bünyesinde tutmaktadır.
PES/Viskon karışımlı Süprem/Vanize kumaşların su buharı iletim hızları incelendiğinde, 3 ve 4 nolu kumaşların kalınlık ve gramaj değerleri birbirlerine yakındır. Bu nedenle kumaş yapısında kullanılan karışım miktarları farklılığa yol açacaktır. 3 nolu kumaşın su buharı iletim hızı incelendiğinde bu değerin 19.955 gr/h.m2 olduğu görülmektedir. 4 nolu kumaşın su iletim hızı ise 21.73 gr/h.m2‟dir. Bu iki kumaş arasındaki su iletim hız farkının kumaş kalınlığından kaynaklandığı düşünülmektedir. Zira 3 nolu kumaşın kalınlığı 4 nolu kumaşa göre bir miktar daha fazladır. 5 nolu kumaşın ise hem kalınlık hem de gramaj değerleri 3 ve 4 nolu kumaş
y = 0,094x + 0,138
Su Buharı İletim Hızı vs. Gramaj
Su Buharı İletim Hızı Gramaj (gr/m2)
51
ile karşılaştırıldığında daha fazla olmasına rağmen, kumaşın üretiminde kullanılan karışım oranının değiştirilerek PES oranının arttırılması ve kullanılan iplik numarasının Viskon ipliklerde daha düşük olması su iletim hızının artmasına yol açarak 22.06 gr/h.m2 çıkmasına sebebiyet vermiştir.
Thermocool PES iplikler kullanılarak üretilen 6 ve 7 nolu kumaşların su iletim hızları sırasıyla 24 ve 21 gr/h.m2 çıkmıştır. Bu farklılığın temel nedeni kumaş kalınlıkları ve farklı kumaş yapısıdır.
Kalınlık ve gramaj değerleri 7 nolu kumaşa yakın olan Coolmax PES ile pike örgü yapısında üretilen 8 nolu kumaşın su iletim hızı daha yüksek çıkmıştır. Bunun sebebinin farklı elyaf yapısı olduğu düşünülmektedir. Aynı şekilde süprem yapısında üretilen 11 nolu kumaşın da su iletim hızı yüksek çıkmıştır.
9 nolu normal PES ipliklerden üretilen süprem kumaşın su buharı iletim hızı 20.95 gr/h.m2 ile en düşük değerlerden birisidir. Mikro PES kullanılarak üretilen interlok kumaşların ise su buharı iletim hızları en yüksek değerlerden birisidir. Fakat bu kumaş ince iplik yapısı, düşük gramajı ve iplik yapısında ince liflerin kullanımı ile fark yaratmıştır.
3.2.7 İçi Boşluklu Yapıda Üretilen Kumaşların Gramaj Sonuçları
TS 251 standardına göre 3 tekrarlı gerçekleştirilmiş yıkama öncesi ve sonrası gramaj sonuçlarının ortalama değerleriŞekil 44‟de verilmektedir. Şekil incelendiğinde sadece pamuktan üretilen kumaşların gramaj değerlerinde yıkama sonrası artış olduğu, PVA öz içeren pamuklu kumaşların yıkama sonrasında ise gramaj değerlerinin düştüğü gözlemlenmiştir. Bu sonuçlar tahmin edildiği üzere beklenen sonuçlardır. Bilindiği üzere pamuk elyafının doğasında bulunan yağlar ve vakslar, elyafın bulunduğu ortamdaki nemi absorblamasını engeller. Bu nedenle yapılan yıkama işlemi ile üzerinde bulunan maddeler uzaklaştırılmış ve kumaşlar daha fazla nem aldıklarından ağırlıklarda artış yaşanmıştır. Öte yandan PVA özlü ipliklerden üretilen kumaşların tamamında yıkama sonrası ağırlık kaybı yaşanmıştır. Bu durumun sebebi ise kumaşlardan PVA ipliklerinin uzaklaştırılmasıdır.
Şekil 44. İçiboşluklu ipliklerden üretilen pamuk esaslısüprem kumaşların yıkama öncesi ve sonrası gramaj sonuçları
0 50 100 150 200 250
Gramaj (g/m2)
Yıkama Öncesi Gramaj Değerleri Yıkama Sonrası Gramaj Değerleri
52
Şekil 45‟de akrilik esaslı içi boşluklu olarak üretilen ipliklerden örülmüş süprem kumaşların yıkama işlemi öncesi ve sonrası gramaj değerleri verilmektedir. Bilindiği üzere akrilik elyafı düşük nem oranına sahiptir. %65 nisbi nem ve 20 ºC‟de % 1-2.5‟tir. Normal koşullarda sudan etkilenmez ve emiciliği çok azdır. Kesitten su emerler. Akrilik (orlon) elyafının daha çok stapel kullanılmasının sebebi de yüzeyden değil kesitten nem almasıdır. Görüldüğü üzere bu durum sonuçlara da yansımaktadır. Yıkama öncesi PVA‟lı ve PVA‟sız ipliklerden örülen kumaşların gramaj değerleri aynı iken yıkama sonrasındaPVA‟nın uzaklaştırılması sonucunda kumaş gramaj değerlerinde düşüş olmuştur.
Şekil 45. İçiboşluklu ipliklerden üretilen akrilik esaslı süprem kumaşların yıkama öncesi ve sonrası gramaj sonuçları
Şekil 46. İçiboşluklu ipliklerden üretilen viskon esaslı süprem kumaşların yıkama öncesi ve sonrası gramaj sonuçları
Şekil 46„de viskon esaslı içi boşluklu olarak üretilen ipliklerden örülmüş
0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200
Gramaj (g/m2)
Yıkama Öncesi Gramaj Değerleri Yıkama Sonrası Gramaj Değerleri
0 50 100 150 200 250
Gramaj (g/m2)
Yıkama Öncesi Gramaj Değerleri Yıkama Sonrası Gramaj Değerleri
53
süpremkumaşların yıkama işlemi öncesi ve sonrası gramaj değerleri verilmektedir.
Bilindiği üzere viskon elyafı yüksek nem absorblama yeteneğine sahiptir. Rejenere lif olması nedeniyle de yıkama işleminin laboratuvar koşullarında (%65±4nisbi nem ve 20±2 ºC‟de) nem tutma kapasitesi üzerine etkisi olmayacaktır. Bu nedenledir ki, viskon lifi ile elde edilen sonuçlar akrilik lifi ile elde edilen sonuçlarla benzerlik göstermektedir. Diğer bir deyişle yıkama sonrasında iplik yapısından PVA lifinin uzaklaştırılması nedeniyle kumaş gramajlarında düşüşler meydana gelmiştir.
3.2.8 İçi Boşluklu Yapıda Üretilen Kumaşların Hava Geçirgenliği Sonuçları İçi boşluklu ipliklerden üretilen süpremkumaşların hava geçirgenliği testi, ISO 9237‟ye göre SDL ATLAS MOZIA Hava Geçirgenliği Ölçer test cihazında 200 Pa basınç 20 cm2‟lik bir alanda 10 adet tekrarlı olmak üzere yapılmıştır. Elde edilen hava geçirgenliği sonuçlarına ait ortalama değerler yıkama öncesi ve sonrası olmak üzere gramaj değerleri ile ilişkilendirilerekŞekil 47‟deverilmektedir.
Şekil 47. İçi boşluklu pamuklu ipliklerden üretilen kumaşların yıkama öncesi ve sonrası hava geçirgenlik ortalamaları
Kumaş hava geçirgenliği, iki temel parametreden etkilenir; kalınlık ve porozite (gözeneklilik). Gözeneklilik ise iplikler arası ve lifler arası olmak üzere ikiye ayrılır.
Pamuk iplikleri ile yapılan deneyler sonucunda elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde, iplik numarasının artmasının genel olarak hava geçirgenlik değerlerini arttırdığı söylenebilir. Zira bu beklenen bir durumdur. İplik numarasının artmasıyla birlikte diğer bir deyişle ipliğin incelmesi, kumaş kalınlığının düşmesine neden olmaktadır. Bu durum ise hava geçirgenlik değerlerinin artmasına neden olmaktadır. Büküm miktarının artması ise ipliklerin daha kompakt bir yapıda üretilmesine ve aynı zamanda daha az tüylü olmasına neden olmaktadır. Bu durum ise hava geçirgenlik değerlerinin artması ile sonuçlanır. Pamuklu ipliklerinde Ne 30 numarada iki farklı büküm değerinde (αe=3.5 ve αe=3.8) iplikler üretilmiştir. Fakat kumaş üretiminde ne yazık ki parametreler sabit tutulamadığından, burada kıyas yapmak mümkün olamamaktadır. PVA ile üretilen kumaşların muadilleri ile kıyaslandığında ise ister yıkama öncesi ya da yıkama sonrası olsun, hava geçirgenlik
0 Gramaj Yıkama Öncesi Gramaj Yıkama Sonrası
54
değerlerinin daha düşük olduğu görülmektedir. Oysa bu durum kumaş kalınlığı ile açıklanabilir. Zira özde PVA bulunan ipliklerin üretim sonrasında numaraları ne yazık ki muadili olan PVA‟sız pamuk ipliğinin numarasından fazladır (Tablo 10).Bu durum kumaş gramaj değerlerine de aynı şekilde yansımaktadır. Bu nedenle bu kumaşların hava geçirgenlik değerleri düşük çıkmıştır. Fakat burada elde edilen önemli sonuç yıkama sonrası duruma aittir. Yıkama sonrası değerler incelendiğinde bütün kumaş tiplerinde PVA öze sahip bulanan özlü ipliklerden üretilen kumaşların hava geçirgenlik değerlerinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Söz konusu muadil pamuk iplikten üretilen kumaşlar ile kıyaslandığında bütün kumaşların hava geçirgenlik değerlerinde artış gözlenmiştir.
Şekil 48. İçi boşluklu akrilik ipliklerden üretilen kumaşların yıkama öncesi ve sonrası hava geçirgenlik ortalamaları
Akrilik ipliklerden üretilen kumaşların hava geçirgenliği ortalama değerleri Şekil 48‟de verilmektedir. Gramaj bölümünde de açıklandığı üzere sentetik lif olması sebebiyle akrilik lifleri doğaları gereği, bünyelerine düşük miktarda nem absorblar. Bunun sonucunda yıkama işlemi öncesi ve sonrası hava geçirgenlik değerlerinde büyük farklar oluşmuştur. Yıkama işlemi sonrasında PVA ortamdan uzaklaştırıldığından gözenekli bir yapı elde edilmiş ve buna bağlı olarak da hava geçirgenlik değerlerinde artış olmuştur.
Viskon ipliklerden üretilen kumaşların hava geçirgenliği ortalama Şekil 49‟da verilmektedir.Viskon ipliklerden üretilen kumaşların sonuçları akrilik ipliklerden üretilen kumaşların hava geçirgenlik sonuçları ile paralellik göstermektedir. PVA iplik yapısından uzaklaştırıldıktan sonra görüldüğü üzere kumaşların hava geçirgenlik değerlerinde artış gözlemlenmiştir. Bu sonuçlar aynı zamanda gramaj sonuçları ile de paralellik göstermektedir. Gramaj Yıkama Öncesi YIKAMA SONRASI
55
Şekil 49. İçi boşluklu viskon ipliklerden üretilen kumaşların yıkama öncesi ve sonrası hava geçirgenlik ortalamaları
3.2.9 İçi Boşluklu Yapıda Üretilen Kumaşların Su Buharı Geçirgenliği Sonuçları
İçi boşluklu ipliklerden üretilen süprem kumaşların su buharı geçirgenliği testi, ASTM E 96-Malzemelerin Su Buharı İletimi standardına göre Kap Yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Yöntemde 10 cm çapında kesilen numuneler, 9 cm çapa sahip, içerisinde distile su bulunan ve çevresi vaks ile mühürlenmiş kap üzerine yerleştirilmiştir. Kapların çevresi kapatılarak ayrıca su buharı kaçışı önlenmiştir. Her bir kumaş numunesinden 3‟er adet olmak üzere ölçüm alınmıştır. 1 hafta süre ile standart laboratuvar koşullarında 24 saat aralıklarla kapların ağırlıkları tartılmış ve her bir numune için ağırlık kaybı-zaman grafiklerinden elde edilen eğimler belirlenmiştir. Hesaplanan eğim değerleri deneylerde kullanılan kapların yüzey alanlarına bölünerek kumaşların su buharı iletim hızları bulunmuştur.
𝑆𝑢 𝐵𝑢ℎ𝑎𝑟ı İ𝑙𝑒𝑡𝑖𝑚 𝐻ı𝑧ı = (𝐺/𝑡)/𝐴 (𝑔𝑟/𝑠𝑎𝑎𝑡. 𝑚2) 𝐺 = 𝑔𝑟 𝑜𝑙𝑎𝑟𝑎𝑘 𝑎ğı𝑟𝑙ı𝑘 𝑑𝑒ğ𝑖ş𝑖𝑚𝑖
𝑡 = 𝑠ü𝑟𝑒 (𝑠𝑎𝑎𝑡)
𝐺/𝑡 = 𝑔𝑟/𝑠𝑎𝑎𝑡 𝑜𝑙𝑎𝑟𝑎𝑘 𝑎ğı𝑟𝑙ı𝑘 𝑑𝑒ğ𝑖ş𝑖𝑚𝑖 𝐴 = 𝑡𝑒𝑠𝑡 𝑎𝑙𝑎𝑛ı (𝑚2)
Elde edilen eğimler arasında verilmektedir. Numunelere yapılan ölçümler yıkama öncesi ve sonrası olmak üzere gerçekleştirilmiştir. Su buharı iletim hızlarına ait grafikler Şekil 50-Şekil 69‟daverilmektedir.
0 50 100 150 200 250
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000
YIKAMA ÖNCESİ YIKAMA SONRASI Gramaj Yıkama Öncesi Gramaj Yıkama Sonrası
56
Şekil 50. %100 pamuklu Ne 20 ipliklerden üretilen kumaşların yıkama öncesi ve sonrası su buharı iletim sonuçları
Şekil 51. %100 pamuklu Ne 20 içi boşluklu ipliklerden üretilen kumaşların yıkama öncesi ve sonrası su buharı iletim sonuçları
y = 0,083x + 0,512
57
Şekil 52. %100 pamuklu Ne 30 αe=3.5ipliklerden üretilen kumaşların yıkama öncesi ve sonrası
Şekil 52. %100 pamuklu Ne 30 αe=3.5ipliklerden üretilen kumaşların yıkama öncesi ve sonrası