Pazarlanabilir Toplam Verim

Denemede çeşitlere ve uygulamalara bağlı olarak pazarlanabilir toplam verim 3,71- 18,08 t/da arasında değişmiştir.

Göktürk çeşidinde pazarlanabilir toplam verim 3,71 t/da (sıra üzeri 30 cm, çiçek budaması var, 2 gövdeli budama) ile 12,58 t/da ( sıra üzeri 20cm, çiçek budaması yok, 4 gövdeli budama) arasında değişmiştir. Denemede Göktürk çeşidinde pazarlanabilir toplam verim sıra üzeri dikim sıklığı uygulamalarına bağlı olarak önemli farklılıklar göstermiştir. Sıra üzeri mesafe arttıkça bir başka ifadeyle birim alandaki bitki sayısı azaldıkça pazarlanabilir toplam verim düşmüştür. Dikim sıklığına göre pazarlanabilir toplam verim değerleri arasındaki farklılıklar P≤ 0,01 düzeyinde önemli bulunmuştur. Çiçek budaması yapılmayan parsellerde pazarlanabilir toplam verim daha yüksek çıkmış, ancak bu farklılıklar istatistiksel olarak önemli bulunmamıştır. Pazarlanabilir toplam verim sürgün sayısına göre farklı çıkmış ve bu fark istatistiksel olarak önemli bulunmuştur (P≤0,05). Buna göre sürgün budaması yapılmayan bitkilerde pazarlanabilir toplam verim daha yüksek çıkmıştır.

Semerkant Fı çeşidinde pazarlanabilir toplam verim 5,71 t/da (sıra üzeri 40 cm, çiçek budaması yok, 2 gövdeli budama) ile 18,08 t/da (sıra üzeri 20 cm, çiçek budaması var, 2 gövdeli budama) arasında değişmiştir. Denemede Semerkant Fı çeşidinde pazarlanabilir toplam verim dikim sıklığına bağlı olarak önemli farklılıklar göstermiş, en yüksek pazarlanabilir toplam verim 14,42 t/da ile sıra üzeri 20 cm bitki sıklığından elde edilirken, en düşük pazarlanabilir toplam verim 7,51 t/da ile 40 cm bitki sıklığından elde edilmiştir. Pazarlanabilir toplam verim bakımından dikim sıklığı uygulamaları arasındaki farklılıklar istatistiksel olarak önemli bulunmuştur (P≤0,001). Çiçek budaması denemede kontrole göre verimin artmasını sağlamış ve bu artış önemli bulunmuştur (P ≤0,01). Gövde budamasının etkisi önemsiz çıkmıştır.

Göktürk ve Semerkant Fı çeşidinin pazarlanabilir toplam verim değerleri sırasıyla Tablo 4.1. de verilmiştir.

Denemede çeşitler arasında verim bakımından farklılıklar oluşmuştur. Hibrit çeşit olması nedeniyle Semerkant Fı çeşidinin verimi daha yüksek çıkmıştır. Göktürk çeşidinde gövde budaması, verimi önemli düzeyde azaltırken Semerkant Fı çeşidinde verim arasındaki fark önemli çıkmamıştır. Çiçek budaması Göktürk çeşidinde pazarlanabilir verimde önemli çıkmazken Semerkant Fı çeşidinde daha yüksek ve önemli çıkmıştır. Dikim sıklığına bağlı olarak her iki çeşitte de pazarlanabilir verim önemli düzeyde etkilenmiş, birim alandaki bitki sayısı arttıkça verim artmıştır.

Literatürde dikim sıklığı, gövde budaması ve çiçek budamasının pazarlanabilir verim üzerine etkisi ile ilgili farklı bulgular belirtilmektedir. Moboko ve ark., (2012) biberde gövde sayısı arttıkça pazarlanabilir verimin arttığını, çiçek budamasının pazarlanabilir verimi etkilemediğini, Salas ve ark., (2003) gövde budamasının biberde erkenci ve toplam verim ile kalite özelliklerini önemli düzeyde etkilediğini ve en iyi sonucun 3 gövdeli uygulamalardan elde edildiğini, Ghebberemarlam (2005), ilk çiçek budamasının biberde pazarlanabilir verimi artırırken ikinci ve üçüncü çiçek budamasının pazarlanabilir verimi azalttığını ancak bu etkilerin önemsiz olduğunu, Pekkanen ve ark., (2006), budamanın biberde pazarlanabilir verim üzerine etkisinin önemli olmadığını belirtmektedirler. Literatürde elde edilen bulgular incelendiğinde deneme sonuçları ile paralellik gösteren bulgular olduğu gibi, farklı sonuçlar da görülmektedir. Bu durumun çeşit farklılığı, ekoloji ve yetiştirme ortamı farklılıklarından kaynaklandığı düşünülmektedir.

Göktürk S2 S4 Ortalamalar Dikim Sıklığı Ç0 Ç1 Ç0 Ç1 Dikim Sıklığı S2 S4 Ç0 Ç1 20 cm 8,83 9,21 12,58 10,22 10,21 a 9,02 11,40 10,71 9,72 30 cm 5,36 3,71 8,43 8,92 6,61 b 4,54 8,67 6,90 6,31 40 cm 5,25 3,99 5,43 6,56 5,31 b 4,62 6,00 5,34 5,28 Ortalama 6,48 5,64 8,81 8,57 6,06 b 8,69 a 7,65 7,10

İstatistiksel önem düzeyleri:

Dikim sıklığı (D.S.):** Çiçek budaması (Ç): ö.d. Sürgün budaması (S): * DSxÇ: ö.d. D.S. x S: ö.d. D.S. x Ç x S: ö.d. Semerkant Fı S2 S4 Ortalamalar Dikim Sıklığı Ç0 Ç1 Ç0 Ç1 Dikim Sıklığı S2 S4 Ç0 Ç1 20 cm 8,79 18,08 13,97 16,83 14,42 a 13,44 15,40 11,38 17,46 30 cm 9,59 12,73 8,57 12,03 10,73 b 11,16 10,30 9,08 12,38 40 cm 5,71 8,49 7,37 8,48 7,51 c 7,10 7,93 6,54 8,49 Ortalama 8,03 13,10 9,97 12,45 10,57 11,21 9,00 b 12,77 a

İstatistiksel önem düzeyleri:

Dikim sıklığı (D.S.):*** Çiçek budaması (Ç): ** Sürgün budaması (S): ö.d. DSxÇ: ö.d. D.S. x S: ö.d. D.S. x Ç x S: ö.d.

ö.d. : Uygulamalar arasındaki farklılıkların önemli olmadığını ifade eder.

*: Uygulamalar arasındaki farklılıkların 0,05 düzeyinde önemli olduğunu ifade eder. **: Uygulamalar arasındaki farklılıkların 0,01 düzeyinde önemli olduğunu ifade eder. ***: Uygulamalar arasındaki farklılıkların 0,001 düzeyinde önemli olduğunu ifade eder.

4.2. Iskarta Verim

Çalışmada çeşitlere ve uygulamalara bağlı olarak ıskarta verim 0,94-3,40 t/da arasında değişmiştir.

Göktürk çeşidinde dekara düşen ıskarta verim 0,94 t/da (sıra üzeri 20 cm, çiçek budaması yok, 2 gövdeli budama) ile 1,44 t/da (sıra üzeri 30 cm, çiçek budaması var, 2 gövdeli budama) arasında değişmiştir. Denemede Göktürk çeşidinde dekara düşen ıskarta verim mesafeler bağlı olarak önemli farklılıklar göstermiştir. Dikim sıklığına göre fark P≤ 0,001 düzeyinde önemli bulunmuştur.En yüksek ıskarta verim 30 cm sıra üzeri mesafeden 1,18 t/da olarak elde edilmiştir. Çiçek budamasının ıskarta verime etkisi önemsiz bulunmuş, çiçek budaması yapılmayan parsellerde ıskarta verim daha düşük çıkmıştır. Iskarta verim sürgün sayısına göre farklı çıkmış ve bu fark istatistiksel olarak önemli bulunmuştur (P≤0,05). Buna göre sürgün budaması yapılmayan bitkilerde ıskarta verim daha düşük çıkmıştır. Diğer bir gözlem sonucu ise dikim sıklığı ve sürgün sayısı arasındaki intereaksiyon da P≤0,05 düzeyinde önemli bulunmuştur.

Semerkant Fı çeşidinde dekara düşen ıskarta verim 0,61 t/da (sıra üzeri 40 cm, çiçek budaması yok, 2 gövdeli budama) ile 3,40 t/da (sıra üzeri 30 cm, çiçek budaması var, 2 gövdeli budama) arasında değişmiştir. Dikim sıklığına göre fark P≤ 0,01 düzeyinde önemli bulunmuştur. Sıra üzeri mesafe azaldıkça bir başka değişle birim alandaki bitki sayısı arttıkça ıskarta verim artmıştır. En yüksek ıskarta verim 2,85 t/da ile 20 cm sıra üzeri mesafeden elde edilmiştir. Diğer yapılan uygulamalar istatistiksel olarak önemsiz bulunmuştur.

Göktürk ve Semerkant Fı çeşidinin ıskarta verim değerleri sırasıyla Tablo 4.2. de verilmiştir.