Pasif fiil in kısaltması: (V3 / Being V3 / Having been V3)

Bağlaç varken ve yan cümleciğin yüklemi edilgen iken kısaltma yapıldığında genelde V3yapısı kullanılır. Ancak,

yan cümlecikteki eylem ile ana cümlecikteki eylem eş zamanlı iki eylem ise “being V3” yapısı kullanılabileceği

gibi yan cümlecikteki eylemin daha önce gerçekleştiği durumlarda ise eylemin daha önce olduğunu vurgulamak için “having been V3” yapısı da kullanılabilir. Aşağıdaki 1.grup kısaltma örneklerinde bağlaçlar atılmamıştır.

2.grup örneklerde ise kısaltma yaparken bağlaçlar da atılmıştır. Ayrıca, kısaltma yaparken unutulmaması gereken çok önemli bir şey de yan cümlecik ile ana cümleciğin öznelerinin aynı olmasıdır.

e.g. Although he was badly wounded, he refused to surrender.

= Although badly wounded, he refused to surrender.

– Kötü şekilde yaralanmasına rağmen teslim olmayı kabul etmedi.

When he was admitted to the hospital, he had high blood glucose levels. = When admitted to the hospital, he had high blood glucose levels.

– Hastaneye yatırıldığında kanında yüksek oranda glukoz vardı.

Steve Irwin, known as the “Crocodile Hunter” died after he was stung by a stingray.

= Steve Irwin, known as the “Crocodile Hunter” died after being stung by a stingray.

– “Timsah avcısı” olarak bilinen Steve Irwin bir vatoz sokması sonucu öldü.

e.g. When it is activated on April 15th, this new account will enable us to transfer money. = Activated on April 15th, this new account will enable us to transfer money.

– Nisan’ın 15’inde aktifleştirildiğinde bu yeni hesap para transferi yapmamızı sağlayacak.

If it is planned carefully in advance, the project will prove to be useful.

= Planned carefully in advance, the project will prove to be useful. – Önceden dikkatlice planlanırsa proje yararlı olacak.

After they had been held in prison for three days, they got a chance to make a statement.

= Having been held in prison for three days, they got a chance to make a statement. – Üç gün hapiste tutulduktan sonra ifade verme fırsatları oldu.

While Jane was being operated on last night, she had an unexpected heart attack.

= Being operated on last night, Jane had an unexpected heart attack. – Dün gece ameliyat edilirken, Jane b eklenmedik b ir kalp krizi geçirdi.

REDUCTION OF ADVERBIAL CLAUS ES with the verb “TO BE” (To Be Fiili ile yapılan kısaltma”

Eğer yan cümlecikte “be” fiili kullanılmış ise kısaltma yaparken “be” fiili atılır. Bu şekilde “be” fiili varken kısaltma yapılıyorsa yan cümleciğin öznesi ile ana cümleciğin öznesinin aynı olması gerekmez.

e.g. As it is in the passage, you can use the word “early” as an adverb or an adjective.

= As in the passage, you can use the word “early” as an adverb or an adjective. – Parçada olduğu gibi “early” kelimesini bir zarf ya da bir sıfat olarak kullanabilirsin.

While she was in the U.S., she got used to living in hard conditions.

= While in the U.S., she got used to living in hard conditions. – Amerika’dayken zor şartlarda yaşamaya alıştı.

If it is appropriate, I would like to share your flat.

= If appropriate,I would like to share your flat. – Eğer uygunsa, dairenizi paylaşmak istiyorum.

REDUCTION of ADVERBIAL CLAUS ES with DIFFERENT S UBJECTS (Farklı özneye sahip olan cümlelerdeki kısaltma)

Yan cümlecik ile ana cümleciğin özneleri farklı ise yine kısaltma yapmamız mümkündür, ancak bu şekilde kısaltma yaptığımızda yan cümleciğin öznesi atılamaz. Özneyi atmadan kısaltma yaparken etken fiil Ving

şeklinde, edilgen fiil ise V3 şeklinde özneden sonra kullanılır. Bu şekilde kısaltma yapıldığında yan cümleciğin

öznesinin önüne “with” edatı getirilir.

e.g. The day was a great success because the team won 3 bronze medals and 5 certificates of merit.

= The day was a great success with the team winning 3 bronze medals and 5 certificates of merit. – Takım 3 bronz madalya ve 5 üstün başarı belgesi kazandığından dolayı gün oldukça başarılıydı.

The students left the school since the lesson was cancelled.

= The students left the school with the lesson cancelled. – Ders iptal edildiğinden dolayı öğrenciler okuldan ayrıldı.

Ayrıca, özneler farklıyken kısaltma yapmanın başka bir yolu da bağlacı atıp öznenin ardından etken yapılarda “Ving” ve “ha ving V3”; ve edilgen yapılarda “V3”, “being V3” ve “ha ving been V3” yapılarını getirmektir.

e.g. As the weather was bad, the match was cancelled.

= The weather being bad, the match was cancelled. – Hava kötü olduğundan dolayı maç iptal edildi.

After the b ook had been edited, the writer sent it to the publishing house.

= The book having been edited, the writer sent it to the publishing house.. – Kitap düzeltildikten sonra, yazar kitabı yayınevine gönderdi.

“AND” Bağlacı Atılarak Yapılan Kısaltmalar:

İki ana cümleciği birbirine bağlarken kullandığımız bir bağlaç olan “and” bağlacı kimi zaman aynı anda olan eylemleri birbirine bağlarken kimi zamanda birbiri ardına olan eylemleri anlatırken kullanılır. Kısaltma yaparken hangi tarafın kısaltılacağına karar verirken eylemlerin eş zamanlı mı olduğu yoksa birbiri ardına mı gerçekleştiği önemlidir. Eş zamanlı eylemleri kısaltırken iki eylemden herhangi biri kısaltılabilir, ancak birbiri ardına gerçekleşen eylemleri kısaltırken önce olan eylem kısaltılır. Şimdi bu anlatılanları örneklerde inceleyelim:

e.g. a) James was talking to his friend on the phone and was driving to work. = James was talking to his friend on the phone, driving to work,. – James işe giderken telefonda arkadaşı ile konuşuyordu.) = Talking to his friend on the phone, James was driving to work. – Telefonda arkadaşıyla konuşurken James işe gidiyordu.)

► STRATEJİ ◄

____________________ , ………… _________________________

Eğer yukarıdaki gibi cümle ortasında virgülden sonrası boş bırakılmışsa ve seçeneklerde fiil çekimlemeleri verilmişse, anlam aktifse Ving, pasifse V3 / Being V3 işaretleyiniz.

Virgülden sonra “To… / ha ving V3…” gibi yapıları işaretlemekten öncelikle kaçınınız.

ÖRNEK SORU:

In 1972, two collective burials ---- under an overhanging rock at Qilakitsoq, a small Inuit settlement on the west coast of Greenland, ---- to about AD. 1475.

A) are discovered / dated

B) were discovered / dating

C) have been discovered / having dated

D) had been discovered / having been dated

E) were being discovered / having to be dated

Bu soruda “tense” ve “kısaltma” bilgisi ölçülmektedir. Soru kökü analiz edildiğinde “pointed time in the past” olarak nitelendirebileceğimiz “In 1972” zaman ifadesinin doğru yanıta ulaşmak için önemli bir ipucu olduğu açıktır. Bu tür zaman ifadelerinde Simple Past (V2) kullanımı tercih edilmesi gereken kullanımdır. Buna göre seçenekler incelendiğinde ilk boşluğa B seçeneğindeki “were discovered” yapısı gelmelidir. E seçeneğindeki Past Progreesive “were being discovered” yapısı “discover” fiili süreç ifade etmeyen ya da Ving şeklinde çekimlenmeyen bir fiil olduğu için elenebilir. Ayrıca, B seçeneğinin ikinci kısmındaki, “dating” ifadesi aktif bir Adjective Clause kısaltmasıdır. Yapı aslında “…, which date back to …” şeklindedir. Bu tür aktif dizilimlerde “which, who/ that” atılıp fiil Ving şeklinde çekimlenerek kısaltma yapılır. Ya da virgülden sonra fiil çekimi varsa ve anam aktifse Ving yapısını tercih etmek gerekir mantığı ile ikinci boşluk adına doğrudan B seçeneğine gidilebilir. Bu nedenle doğru yanıt B seçeneğidir.

ÖRNEK SORU:

During pregnanc y, lead ingested by the mother ---- across the placenta, ---- severe damage on the developing foetal nervous s ystem.

A) has moved / to have inflicted

B) moves / inflicting

C) had moved / having inflicted

D) would move / to be inflicted

E) moved / having been inflicted

► STRATEJİ ◄

Bu soruda da “tense” bilginiz ve “kısaltmalar” bilginiz ölçülmektedir. Soru köküne genel olarak bakılacak olursa yine genel geçer bir durumdan bahsedilmiş ve “hamilelik” ile ilgili bilgi verilmiştir. Bu şekilde genel geçer bir bilginin verildiği cümlelerde V1 kullanılır mantığı ile ilk incelenmesi gereken seçenek “moves” yapısının verildiği B seçeneğidir. Bu seçeneğin ikinci tarafında verilen “inflicting” yapısı ise aktif “…, and inflicts” şeklindeki yapının kısaltılmış halidir. Ya da virgülden sonra fiil çekimi varsa ve anam aktifse Ving yapısını tercih etmek gerekir mantığı ile ikinci boşluk adına doğrudan B seçeneğine gidilebilir. Buna göre doğru yanıt “moves” V1 yapısı ve yine V1 kısaltması olan “inflicting” yapısını içeren B seçeneği doğru yanıttır.

b) He pulled the trigger and shot her on her head. = Pulling the trigger, he shot her on her head.

Yukarıdaki örneklerde etken fiiller kullanılmış ve bundan dolayı Vingşeklinde kısaltılmışlardır. İlk örneğimiz olan a

örneğinde eş zamanlı bir durum söz konusu olduğu için iki fiilden herhangi biri kısaltılabilmektedir. Ancak, b örneğinde ardışık eylemler verildiği için önce olan eylem Vingşeklinde kısaltılmıştır.

► Eğer edilgen bir fiili kısaltacaksak V3yapısı kullanılır.

e.g. The probe was launced the other day and was in the orbit of Mars in two days. = Launched the other day, the probe was in the orbit of Mars in two days.

– Birkaç gün önce fırlatılan insansız uzay roketi iki günde Mars’ın yörüngesine yerleşti.

ÖRNEK SORU:

---- office just six weeks ago, the new president ---- no time in implementing his plans to save his war-torn country.

A) To have taken / lost

B) Having taken / has lost

C) To take / would lose

D) Taking / had lost

E) To be taking / is losing

► STRATEJİ ◄

Soruda bir “adverbial clause” kısaltması mevcuttur. Soru kökündeki ifadede virgülden sonra özne “the new president” olarak ortaya çıkmaktadır; bu anlamda ilk kısımda özne mevcut değildir ve öznelerin ortak olması şartıyla “adverbial clause” kısaltması yapılabilir. Ayrıca “six weeks ago” zaman ifadesi olaylar arasında zaman farkı olduğuna işaret eden bir ipucudur. Cümlede edilgen bir anlam yoktur. Bu nedenle “aktif olarak yapılan ve zaman farkı olan eylemlerde kullanılan kısaltma yapısı olarak “having V3” kullanılmalıdır. Adverbial clause kısaltmalarında “to Vo” ya da “to have V3” gibi yapılarla cümleye başlanmaz; bu nedenle A, C ve E seçenekleri elenebilir. B ve D seçenekleri kıyaslandığında da D seçeneğindeki dizilim uyum sağlamamaktadır; çünkü “Ving” yapısı eş zamanlı aktif yapılan eylemler için yapılan kısaltmadır ve devamındaki “had V3” ile bu anlamda uyum sağlamaz; bu nedenle doğru yanıt B seçeneğidir.

► STRATEJİ ◄

Adverbial clause başlığı altında gördüğümüz yapıların genel kullanımları aşağıdaki şekilde idi: X _______________ , _______________

_________________ X ______________ _________________ , X _____________

*Sadece “though” yapısı için ekstra bir kullanım vardı: ________________. Özne, though , _______

_________________. __________________, though

► STRATEJİ ◄

Aşağıda göreceğimiz cümle zarfları ise cümlede yer olarak daha değişken olan ve daha çok noktalama işaretleri ile kullanılan yapılardır. Bu yapıların da genel kullanımları şu şekildedir: a)________________ . x , ___________

b) _______________ ; x , ___________ c) _______________ . Özne, x, ______ d) _______________. ____________, x. e) _______________, x _____________

Yapılar a ve b kullanımlarında yani nokta ve virgül ile noktalı virgül, virgül arasında olurlarsa devamlarında tam cümle alırlar. Yapılar c kullanımında olduğu gibi ikinci cümlenin öznesinden sonra ya da cümlenin içinde herhangi bir yerde de kullanılabilirler. Ya da d kullanımında olduğu gibi iki cümlenin de sonuna gelerek de kullanılırlar. Bu kullanımlar arasında d ve e kullanımlarını daha az göreceksiniz. D kullanımında da en çok zıtlık anlamı veren “though, however, nonetheless, nevertheless” yapıları kullanılır. E kullanımına gelecek olursak virgül, öncesindeki cümleyi bitirmez. Bu durumda iki cümleyi bağlayacak yapıya ihtiyaç vardır ve normalde iki cümleyi zarflar değil, bağlaçlar bağlar. Ancak, ÖSYM’nin bazı sorularında virgülden sonra iki cümleyi bağlamak için “however, nevertheless, therefore” gibi cümle zarfları kullanılmıştır. Bu nedenle bu şekildeki kullanıma da dikkat ediniz.

1) CONTRAST: “zıtlık”

Concessive Contrast

• However : “ancak, ama yine de”

• Still : “yine de”

• Even so : “yine de; b öyle olsa b ile”

• Nevertheless : “ama yine de”

• Nonetheless : “ama yine de”

• All the same : “buna rağmen” e.g.

The first part was easy; however, the second took hours.

– İlk kısım kolaydı, ancak ikinci kısım saatler sürdü.

He had studied hard. Even so, he failed.

– O çok çalıştı, ama yine de başarısız oldu

We disliked each other; nevertheless, we agreed.

– Birb irimizi sevmiyoruz, ama yine de anlaştık

It rained every da y of our holiday, but we had a good time, all the same.

– Tatilde her gün yağmur yağdı, ama buna rağmen iyi vakit geçirdik

Direct Contrast

• Conversely : “diğer yandan; aksine” • On the other hand : “diğer yandan”

• In Contrast : “oysaki; diğer yandan” • By contrast : “oysaki; diğer yandan”

John does whatever his teacher assigns; on the other hand, Stewart doesn’t.

- John, öğretmeni ne ödev verirse versin yapar, oysaki Stewart öyle değil.

Their economy has expanded enormously, while ours, by/in contrast, has declined.

- Onların ekonomisi aşırı derecede büyüdü, aksine bizim ekonomimiz düşüş gösterdi.

The next model the company produced was well engineered and finely built but, ----, it never became popular and sales were poor.

A) on the contrary B) even so C) just as D) such as E) in accordance with

► STRATEJİ ◄

Bağlaç bilgisinin ölçüldüğü bu soruda soru kökündeki cümleyi incelediğimizde “Şirketin ürettiği sonraki model iyi tasarlanmış ve mükemmelce yapılmıştı, fakat ... hiçbir zaman popüler olmadı ve satışlar düşüktü” şeklinde bir anlamın var olduğunu görmekteyiz. “But” bağlacından önce gelen kısım anlam olarak “olumlu”, sonra gelen kısım ise anlam olarak “olumsuzdur”. Boşluk “but” bağlacından sonra verildiğine göre bizim seçeneklerde aramamız gereken yapı bu “olumsuzluğu” devam ettirebilecek bir yapı olmalıdır. Bu şekilde kullanabileceğimiz iki zıtlık yapısı verilmiştir. Bunlardan ilki A seçeneğinde verilen ve Direct Contrast anlamı taşıyan “aksine” diye çevirebileceğimiz “on the contrary” yapısıdır ki soru kökündeki cümleyi tamamlayamamaktadır. Diğer yapı ise B seçeneğinde verilen ve “böyle olsa bile” anlamıyla Concessive Contrast bildiren “even so” yapısıdır ve soru kökünde de olduğu gibi “beklentinin tersine gelişen olayları” anlatırken kullandığımız bir yapıdır; bu nedenle doğru yanıt B seçeneğidir.

► STRATEJİ ◄

“-nın aksine” anlamı veren edatları aşağıdaki gibi gruplandırabiliriz. unlike

in contrast to/with + NP, NC, Ving - nın aksine contrary to

Unlike her sister, she is tall. – Kızkardeşinin aksine, o uzun boylu.

In contrast to office workers, the working hours of farmers are quite flexible. -Ofis çalışanlarının aksine, çiftçilerin çalışma saatleri oldukça esnektir.

actually rise as it approaches the brink of extinction. A) In view of B) Contrary to C) Surprisingly enough D) Needless to say E) Due to

► STRATEJİ ◄

Soru kökünde “Genelde sanılan_____, tehdit altındaki türlerden kalan hayvanların sayısı aslında, o soyunun tükenmesinin eşiğine gelirken, artabilir” şeklinde tamamlanması gereken bir anlam mevcuttur ve cümlenin devamındaki “aslında” anlamına gelen “actually” yapısı anlamda bir düzeltme yapıldığının göstergesidir. Bu anlamda “-nın aksine” anlamı veren “contrary to” yapısı doğru yanıtı vermektedir. Bu yapı genellikle devamında “opinion, belief, assumption” gibi kelimeler ile kullanılmaktadır. Buna göre doğru yanıt B seçeneğidir.

ÖRNEK SORU:

---- jet engines, which are also reaction engines, modern rockets carry their own oxygen supply to burn their fuel and do not require any surrounding atmosphere.

A) Instead of B) Even C) Whereas D) Unlike E) Whereby

► STRATEJİ ◄

Soruda “jet engines” ve “modern rockets” ifadeleri kıyaslanmaktadır. Genelde taraf ve özne zıtlığında kullanılan yapılar “whereas” ve “unlike” yapılarıdır. Boşluktan sonra cümle olmadığı için devamında tam cümle alan “whereas” yapısı elenebilir. Bu anlamda “-nın aksine” anlamı veren “unlike” yapısı doğru yanıtı vermektedir ve genel olarak “jet motorların aksine, günümüzdeki roketler…” anlamı ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle doğru yanıt D seçeneğidir.

Belgede YDS - 19 CONJUNCTIONS And ADVERBIAL CLAUSES And INVERSIONS | 14599 (sayfa 46-54)