---- folktales were preserved in written form, they were simply stories retold whenever a group of people with the same interests gathered.
A) Whether B) Before C) If D) Unless E) Whereas
► STRATEJİ ◄
Diğer yapıları da hatırlatmak adına, bu soruyu eleme yöntemiyle çözelim. Soru kökünde yan cümlede de “were”, ana cümlede de “were” yardımcı fiili mevcuttur. C ve D seçeneklerindeki yapıların ana cümlelerinde “were” yardımcı fiili gelmeyeceği için bu seçenekler doğrudan elenmelidir. A seçeneğindeki “whether” yapısı bağlaç olarak kullanıldığında yan cümlesinde “or/or not” almak zorundadır; ancak yan cümlede bu ifadeler olmadığı için A seçeneği de elenmelidir. E seçeneğindeki “whereas” bağlacı özne zıtlığı / taraf zıtlığı vermelidir; ancak yan cümle ve ana cümlenin özneleri aynı olduğu için E seçeneği de elenmelidir. Bu elemeler sonucunda B seçeneğindeki “-meden once” anlamına gelen “before” yapısı doğru anlamı vermektedir.
e.g. As soon as I get home from work, I will call you. – İşten eve gelir gelmez seni arayacağım.
I am planning to getting a PlayStation 3 as soon as it is released. – Piyasaya sürülür sürülmez bir PlayStation 3 almayı planlıyorum.
► As soon as: the moment“-r … –mez”
ÖRNEK SORU:
---- surgeons in France had performed the first partial face transplant late in November, psychologists began to question whether the patient was mentally stable enough to handle the stressful, high-risk procedure.
A) Suppose that B) So long as C) As soon as D) Because E) If
► STRATEJİ ◄
Cümlede genel olarak “Fransa’daki cerrahlar ilk kısmi yüz naklini Kasım sonlarında yap--- psikologlar hastanın stresli, yüksek riskli prosedürle başa çıkmak için aklen yeterince dengeli olup olmadığını sorgulamaya başladılar.” şeklinde tamamlanması gereken bir ifade bulunmaktadır. Seçeneklerdeki bağlaçları dikkatle incelediğimizde, A, B, ve E seçeneklerinde verilen “Suppose that”, “So long as” ve “If” bağlaçları “If Clause Type” kurallarına göre kullanılırlar ve ana cümlecikte V2 (Past Simple) almazlar. Soru kökünde ise ana cümlecik kısmında “began” şeklinde V2 yapısı bulunduğundan bu üç seçenek elenir. D seçeneğinde verilen “Because” bağlacı ise “sebep-sonuç” ilişkisi kuran bir bağlaçtır, ancak soru kökündeki iki taraf arasında bir sebep-sonuç ilişkisi söz konusu değildir. Geriye kalan tek seçenek olan ve olaylar arasında bir sıralama yapan “As soon as” (…-r …-maz) bağlacının verildiği C seçeneği doğru yanıttır. Yan cümlecikte “had V3” (had performed), ana cümlecikte ise “V2” (began) kullanılması da olaylar arasında bir sıralama olduğunu göstermektedir.
► When: “-diğinde, -diği zaman”
e.g. It is logical to stop and think for some time when you confront a burden ahead of you. – Önünde bir engelle karşılaştığında durup bir süre düşünmek mantıklıcadır.
When he saw me, he waved. – Beni gördüğünde el salladı.
► While: “-iken”
e.g. While the prison warders were eating their lunch, the prisoners escaped.
– Gardiyanlar öğlen yemeklerini yerken tutuklular kaçtılar.
► Once: “bir … –se; -r … -mez”
e.g. Once I've found somewhere to live I'll send you my address.
– Kalacak bir yer b ulur b ulmaz sana adresimi gönderirim.
It gets easier to play once you learn the basic rules. – Temel kuralları bir öğrensen oynaması kolaylaşır.
ÖRNEK SORU:
Once the director ---- just how much was at stake, he ---- immediate steps to deal with the dispute.
A) realizes / will take
B) has realized / had taken
C) had realized / took
D) realized / takes
E) would realize / has taken
► STRATEJİ ◄
Cümle “once” ile başlamaktadır ve bu dizilimde “once” bir bağlaç işlevindedir. Yan cümlesinde “was” yardımcı fiili olduğu için de zaman bağlaçları uyum ister bilgisine göre seçeneklerde present/future olan yapılar elenmelidir; bu anlamda seçenekler analiz edildiğinde A, B, D ve E seçenekleri elenebilir; bu nedenle doğru yanıt C seçeneğidir.
ÖRNEK SORU:
--- symptoms have subsided, the patient should begin rehabilitation to strengthen and increase flexibility of the extensor muscles.
A) While B) Until C) Whether D) Once E) Although
► STRATEJİ ◄
İlk boşluktan sonraki cümlede “present perfect” kullanılmaktadır ve virgülden sonraki anlam da “present” olarak çekimlenmiştir. Cümlede “zıtlık” anlamı bulunmamaktadır; bu nedenle “-e rağmen” anlamı veren “although” elenebilir. “While” yapısı “zıtlık” anlamında düşünülürse “although” gibi bu seçenek de elenebilir; ayrıca “-iken” anlamında kullanılırsa anlamca uyum sağlamaz. Buna göre, “when/as soon as/just after” anlamında kullanılan “once” bağlacının bulunduğu ve soru köküne “semptomlar azalınca hasta rehabilitasyona başlamalı...” anlamı veren D seçeneği doğru yanıttır.
e.g. The moment (that) the snows are melted, the Indian women begin their work.
– Karlar erir erimez Hintli kadınlar işlerine başlarlar.
I will send the ticket the moment (that) I get the money. – Parayı alır almaz bileti göndereceğim.
► Immediately : (As soon as, The moment that) “-r -mez”
e.g. Immediately she’d gone, the boys started to mess about.
– O gider gitmez çocuklar oyalanmaya başladı. I recognized her immediately I saw her. – Onu görür görmez tanıdım.
► Until / Till: “-e kadar, -e değin”
e.g. Women in Turkey didn’t have the right to vote until the law was introduced in 1931. – 1931 yılında yasa çıkarılana kadar Türkiye’deki kadınların oy kullanma hakkı yoktu. You will not get satisfaction from your job till you learn to be happy with it.
– İşinden mutlu olmayı öğreninceye kadar işinden tatmin olamazsın.
► By the time: “-e kadar”
e.g. The virus had already occupied the whole body by the time a diagnosis was made. – Bir teşhis konulana kadar virüs çoktan bütün vücudu kaplamıştı.
By the time the police arrived at the scene of crime, the murderer had already left.
– Polis suç mahaline varana kadar, katil çoktan kaçmıştı.
► STRATEJİ ◄
“By / by the time / until” zaman ifadeleri “-e kadar, -e gelindiğinde, -den önce” şeklinde çevrilen yapılardır ve aynı anlamı verdikleri için çeviri yaptığınızda problem yaratmamaktadır; ancak kullanım ve anlam olarak bu yapılar farklıdır.
By + pointed time By 1960 / By 2060…
By the time + SVO By the time they arrive / arri ved, _____ Until + pointed time / SVO Until 1960 / Until they arrive, _____
“By / by the time” : Zaman çizgisinde herhangi bir yerde gerçekleşen olaylar için kullanılır. “Until” : Zaman çizgisinde süreklilik bildirir.
e.g You can borrow my dictionary provided that you bring it back by Tuesday. - Salı gününe kadar getirmek şartıyla sözlüğümü alabilirsin.
(sözlüğü getirme eylemi sürekli olmayacak) e.g I had lived in İstanbul until 2000.
- 2000 yılına kadar İstanbul’da yaşadım. (yaşama eylemi süreklilik göstermektedir)
*Herhangi bir soruda “until / by / by the time” yaplarını işaretlemeden önce bu mantık doğrultusunda hareket etmenizi tavsiye ederiz.
► STRATEJİ ◄
“Before”, “after”, “until”, “till” yapıları hem bağlaç hem de edat olarak kullanılabilirler. Diğer bir deyişle kendilerinden sonra hem bir cümlecik hem de bir isim öbeği alabilirler.
► (Just) As: “-ken; -dikçe; -diğinde”
e.g. As I was getting into the car, I noticed a piece of paper on the floor.
– Arab aya binerken yerde bir parça kağıt gördüm. He is taking life more seriously as he gets older. – Yaşlandıkça hayatı daha ciddiye alıyor.
As the bomb went off, everybody around got scared.
– Bomba patladığında civardaki herkes korktu.
► (The) Last Time : “son -dığında” / At the time: -dığında1
e.g. He was trying to find solutions to his family problems (the) last time I ran across him. – Onunla son karşılaştığımda ailevi problemlerine çözüm bulmaya çalışıyordu.
(The) Last time we went to the cinema, we saw a horror movie.
– Sinemaya son gittiğimizde bir korku filmi izledik.
► (The) Next Time2
: “gelecek sefer -dığında”
e.g. (The) Next time I do such a hazardous work, I will be more careful.
– Gelecek sefere böyle tehlikeli bir iş yaptığımda daha dikkatli olacağım.
(The) Next time you need financial advice, come and see me.
– Gelecek sefere mali danışmanlığa ihtiyaç duyduğunda gel beni gör.
► No sooner…than: “–er –mez; –mıştı ki –di; –mesiyle –mesi bir oldu”
e.g. He had no sooner sat down than the phone rang. – Tam oturmuştu ki telefon çaldı.
She had no sooner arrived than she had to leave again.. – Tam gelmişti ki tekrar gitmek zorunda kaldı.
“No sooner…than” yapısı bu şekilde kullanılmasının yanı sıra “no sooner” yapısı cümle başına getirilerek de kullanılabilir. Bu durumda “no sooner” yapısının bağlı bulunduğu kısım devrik yapılır.
e.g. No sooner had I arrived at the station than the train came in.
– Ben istasyona varır varmaz tren geldi.
No sooner had he put the phone down than it rang again.
– Tam telefonu kapatmıştı ki telefon tekrar çaldı.
e.g. He had hardly closed the door when he noticed that he had forgotten the key inside. – Tam kapıyı kapatmıştı ki anahtarı içeride unuttuğunu farketti.
“Hardly/Barely/Scarcely…when” yapısı da cümle başına getirildiğinde “hardly, barely, scarcely” yapılarının bağlı bulunduğu kısım yukarıda bahsettiğimiz “no sooner…than” yapısında olduğu gibi devrik yapılır.
e.g. Hardly had I fallen asleep when a crash woke me.
– Tam uykuya dalmıştım ki bir kaza beni uyandırdı.
► STRATEJİ ◄
No sooner…than:Hardly…when “–er –mez; –mıştıki –di; –mesiyle –mesi bir oldu” Scarcely…when
Barely…when
Bu yapılar cümle başında kullanıldıklarında devrik yapı olarak devamlarında yardımcı fiil alırlar. Bu yapıların çevirilerini yaparken “as soon as (…r…rmaz)” şeklinde de çevirebilirsiniz.
► Whenever / Every time: “her –diğinde, ne zaman -se”
e.g. Whenever you get into a trouble, you are always calling me.
– Ne zaman sıkıntıya düşsen sürekli beni arıyorsun. I start to feel queasy every time I hear the word “culture”. – “Kültür” kelimesini her duyduğumda midem bulanmaya başlıyor.