Parmaklar ve Tırnaklar

Çocuklar vücutlarını bir bütün olarak algılamaya başladıklarında, parmaklarının ve tırnaklarının da bir işlevi olduğunu fark ederler. Çocuk parmaklarıyla beşe kadar saymayı öğrendiğinde genellikle çizdiği insan figüründe elleri parmaklı olarak göstermektedir. İlk yazılı metinlerde rakamlar (Romen rakamları) parmak sayısı ile gösteriliyordu: I (bir parmak), II (iki parmak) V (bir el-beş parmak), X (iki el-on parmak),vb. Elleri anlamlı ve değerli kılan parmaklardır. Parmaklar olmasaydı el sanatlarından, yazılı tarihten ve edebiyattan bahsedemezdik.

Çocuklar el ve ayak parmaklarını çizerken çok seyrek olarak tırnaklara yer verirler. Parmak çizimlerinde uzun tırnaklar saldırganlık işareti olabilir. Jung’un analitik psikoloji kuramında uzun tırnakların kolektif bilinçaltındaki anlamı “saldırgan kişilik özelliği” olabilir. Çünkü kedigiller ailesine mensup vahşi ve evcil hayvanların savunma ve saldırı silahı pençelerindeki uzun ve

keskin tırnaklardır. Dikkat ettiğinizde küçük çocuklar çok kızdıkları zaman karşısındaki çocuğa veya insana saldırdığını ve yüzünü tırnaklarıyla çizdiğini görürsünüz.

4.4.12. Bacaklar

Bacakların çizilmemesi kişinin var olmak için başkalarının desteğine ihtiyacı olduğuna işaret edebilir. Bacakların sağlam ve dengeli çizilmesi özgün anlamına gelebilir.

4.4.13. Ayaklar

Ayaklar genellikle ellerle birlikte çizilmektedir. İlk ayak çizimleri çizgi veya yuvarlak biçimdedir. Parmaklar daha sonra ortaya çıkar. Yere ayaklarımızla basarız. Çocuk açısından ayağa kalkmak “anneden ayrılmanın ve birey olmanın” ilk adımıdır. Ayaklarımızı istediğimiz zaman istediğimiz yere gitmek için kullanırız. Ayak izi bize ait, bizi gösteren bir işarettir. Çocuk çizimlerinde ayakların çiziliş şekli bir özgüven ölçüsü olabilir.

Çizgi şeklinde çok zayıf ayaklar aileye bağımlılığı ve öz güven eksikliğini işaret ederken, kalın çizgilerle yuvarlak ve oval şekillerle gösterilen ayaklar da öz güveni sorumlu ve bağımsız kişiliği işaret edebilir. İki ayrı yöne bakan ayaklar çizenin büyümekle çocuk kalma arasında ikilem yaşadığını, kararsızlık ve tereddüt gösterdiğini ima etmektedir. Sola dönük çizilen ayakuçları geleceğe yönelmenin ve kendine hedef belirlemenin göstergesi olabilir Sağa dönük çizilen ayakuçları kişinin geçmişe, çocukluk yıllarına dönük yaşadığına işarettir.

4.4.14. Dizler

Çocuklar, insan çizimlerinde dizler, dirsekler, el ve ayak bilekleri gibi eklem yerlerini çok az göstermektedir. Latincede diz sözcüğü “kaynak memba” anlamına gelen “genu” sözcüğü ile ifade edilmektedir. Richard Onians’ın “The Origins of European Thought” (Avrupa Düşüncesinin Kökleri) isimli kitabında dizler “dayanıklılık, güç ve canlılık” işareti sayılmaktadır.

Bir çocuk ayağa kalktığı zaman dizlerinin yardımıyla ayaklarını hareket ettirdiğini, yürüdüğünü, koştuğunu ve merdiven çıktığını görmekte; böylece yeteneklerinin farkına varmaktadır. İnsan resmi çizerken dizleri gösteren çocuklar bağımsızlık isteğinde bulunan, kendi işlerini kendileri görmek isteyen çocuklar olabilir.

Eski kültürlerde kralın veya dini liderin huzuruna çıkıldığında, önünde “diz çökme” saygı ifadesi sayılıyor. Kutsal dinlerde, dua ve ibadet sırasında, diz çökme “Allah’a saygı” ifade etmektedir.

4.4.15. Göbek

Karın bölgesine çizilen bir nokta veya küçük bir yuvarlak göbeği temsil etmektedir. Ancak daha sonra bu yuvarlağın altına sayısı gittikçe artan başka yuvarlaklar çizildiği görülür. Çocuğa bu yuvarlağın veya yuvarlakların ne olduğu sorulduğunda “düğme/düğmeler” cevabını vermektedir. İlk düğme, bilinçaltında, göbek kordonunu temsil etmektedir. Göbek kordonu vasıtasıyla anneye bağlanan embriyo annenin kanıyla beslenmekte ve gelişmektedir. Doğumla birlikte göbek kordonu kesilerek anne ile olan fiziksel bağ sona ermekte; ancak karın bölgesinde kalıcı bir iz bırakmaktadır.

Göbek, psikolojik açıdan okul çağma kadar çocuğun benmerkezci kişiliğini temsil etmektedir. Çocuk kendisini dünyanın merkezinde görür. Her şey ve herkes onun isteklerini ve ihtiyaçlarını karşılamak için vardır. Delphi’deki Apollo Tapmağında bulunan ünlü taş, mitolojide “Dünyanın Göbeği/Merkezi” adıyla anılmaktadır. Kabe’nin de dünyanın merkezi olduğuna dair güçlü tezler var.

Bir çocuk 6 yaşından sonra insan figüründe göbek çizmeye devam ederse, bu çocuğun anneye bağımlı, yardım almaya devam eden bir çocuk olduğu söylenebilir. Erken yaşlarda annenin yardımına gerek duymayan, kendi ihtiyaçlarını kendi çabasıyla karşılama becerisi kazanan çocukların ilk göbek işaretinin altına yaşları adedince “düğme” adını verdikleri yuvarlak işaretler ilave ettikleri görülmektedir. İşin daha da ilginç yanı düğmelerin sayısı sekizi geçmemekte; bu da sekiz yaşa denk gelmektedir. Bir başka anlatımla, çocuklar sekiz yaşından sonra düğme çizmeye son vermektedirler. Bunun gerçek sebebi

tam olarak bilinmemekle beraber, bazı psikologlara göre, çocuklar 8 yaşında artık sosyal bir kişilik kazandıklarından, başkalarının da duyguları ve düşünceleri olduğunu kavradıklarından benmerkezci kişiliğin göstergesi olan düğmeleri çizmeye son vermektedirler. Çocuğun 8 yaşından sonra çizdiği insan figürlerinde kız erkek ayırımı yapması ve modaya uygun elbise giydirmesi bu yorumları haklı çıkarmaktadır.

4.4.16. Elbise ve Başlık

Elbise, ayakkabı, başlık ve saç stili bizi diğerlerinden ayıran kişisel tercihlerdir. Çocuklar cinsiyetlerinin farkına vardıklarında ve cinsiyetlerini benimsediklerinde çizdikleri insan resimlerinde kız erkek ayırımı yaptıkları gibi, onları cinsiyetlerine uygun geçerli modaya göre giydirirler. Her çocuk içinde yaşadığı ailenin ve toplumun bir üyesi olduğunu hissetmek ve kabul görmek ister. Bunun için aile ve toplum tarafından tercih edilen ve onaylanan modaya uygun giyinme gereği duyar ve bunu çizimlerine de yansıtır. Bununla birlikte renk ve desen konusunda kendi tercihini kullanır.

Elbise ve başlık kişinin bağlı olduğu sınıfın ve statünün de bir göstergesidir. Bir kral ile bir köylünün giydiği elbise farklı olduğu gibi, bir kabile reisi ile bir kabile üyesinin giydiği elbise ve başlık da aynı değildir. Krallar ve kabile reisleri yönettikleri insanlardan üstün ve uzun görünmek için süslü ve yüksek başlıklar (taçlar) giyerler. Patron ile işçinin giydiği elbise de farklıdır, insanlar bir davete giderken en yeni ve en güzel elbiselerini giyerler. Asker, polis, doktor, hemşire, itfaiyeci gibi meslek sahipleri mesleklerine uygun özel elbiseler giyerler. Genç kızlar ve bayanlar, beğenilmek ve iltifat görmek için olsa gerek, erkeklere nazaran giyim kuşama ve takıya daha çok özen gösterirler (Çankırılı,2011: 226-239).