Parmakizinin Bireyselliği

Güvenlik sistemleri ve kriminoloji araştırmalarında kişiye özel ve bireysellik gösteren yüz şekli, parmakizi, el ve yüz yapısı, iris, imza ve ses gibi örüntüler (pattern) kullanılmaktadır (Altun ve Koçer 2003). Biyometrik ile gerçekleştirilen tanıma işlemi, Şekil 2.7’de gösterildiği gibi genel olarak aşağıdaki aşamaları içerir (Nabiyev 2003).

• Girişin Algılanması: Günümüzde bu iş için yapılmış özel algılayıcılar ve tarayıcılar mevcuttur. Biyometrik bilgi bu donanımsal araçlar kullanılarak elde edilir.

• Özelliklerin Çıkarılması: Bu aşamada, kullanılan karakteristiğe göre özellikler çıkarılır. Parmakizinde kişiye özgü bir özellik söz konusu olmaktadır. Pratikte parmakizine ait çatallaşma ve hat sonu özelliklerinden genellikle 12 tanesi parmakizi tanıma için yeterli görülmekte ve kullanılmaktadır.

• Karşılaştırma ve sonuç: Veri tabanı ile karşılaştırma yapılarak sonuç kararı verilir. Kullanılan özelliklerden tek birinin farklı olması sonucu etkilediğinden dolayı burada birebir eşleştirme algoritması kullanılmaktadır.

• Düzeltme ve Depolama: Bu kısımda karşılaştırma sonucunda bulunamayan kayıtlar veri tabanına eklenir ve güncelleme yapılmış olur.

• Sınıflandırma: Bu kısımda izler, yapısına ve özelliklerine göre sınıflandırılmaktadır.

Şekil 2.7 Parmakizi sınıflandırma ve tanıma işleminin genel aşamaları Ayrıntıların

Çıkarılması

Giriş Verisi Karşılaştırma

Sınıflandırma Veri Tabanı

Parmakizi kelimesi bireysellik ile eşanlamlı olarak algılanmasına rağmen parmakizinin eşsiz oluşu deneysel gözlem olmadan tespit edilemez. Parmakizinin yaygın kullanımı ile bireyselliği altında yatan neden, bilimsel temellerle ilgili olarak sürekli artan bir genelliğinin söz konusu olmasıdır. Toplumda artan hileli kimliklerden dolayı parmakizleri güvenilirliği, verimliliği ve uygunluluğu gibi durumlardan dolayı kişi tanımada oldukça yaygın bir şekilde kullanılmaktadır (Altun 2002).

Parmakizi, kişilerin kimlik saptanmasında en eski ve güvenilir biyometrik tanıma yöntemlerinden birisidir. FBI (1984, 1991), parmakizini suçlu tespitinde kullanan ilk otomatik sistemi kurmuştur. Daha önceden elle kağıt üzerinde yapılan işlemler günümüzde bilgisayar teknolojisinin yaygınlaşmasıyla otomatikleştirilmiştir. Kişinin sahip olduğu benzersiz özellikleri kullanan bu tür sistemler önemini her geçen gün arttırmaktadır.

Parmakizlerinin bireyselliğini aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:

1. Değişmez ve Değiştirilemez: İnsan elinin deri yüzeyinin özellikleri, burada kendine özgü olan tepe ve vadilerin olmasıdır. Burada kabartılı çizgilere papil denir (Gülver 1999). Papil hatlarını meydana getiren sinir ucu yumakları ve ter bezlerinin parmak uçlarındaki alt deri tabakasında olması, üst deri tabakasına alt deri görünümü kazandırır. Bunların merkez kısımları sarmal şekildedir. Parmakizleri, bu çizgilerin uzunluk, tür ve şekline göre sınıflandırılır (Henry 1900). Fakat her bir papil çizgisi kendine özgü olan kesilmeler, kalınlıklar, parçalanma ve birleşmeler, nokta ve boşluklar içermektedir. Bunlar sınıflandırılmış parmakizlerinin ayrıntılarını veya alt özelliklerini içermektedir. Dolayısıyla bu karmaşık çizgiler, tekrarlanmaz bir iz oluşturmaktadırlar. Yanma, sıyrılma ve aşınma gibi sebeplerden dolayı üst deri tabakası tahrip olsa bile, birkaç gün sonra yeniden meydana gelen üst deri tahrip olmadan önceki halini alır. Dolayısıyla üst deri tabakasındaki bir tahribat sebebiyle parmakizinin değişmesine imkân yoktur (İnandık 1998). Ancak alt deri tabakası tahrip olduğu takdirde parmakizi şekli de bozulmuş olur. Fakat bu defa yeni bir parmakizi şekli ortaya çıkmayıp, tahrip olan yerde papil hattı olmayan bir yara izi meydana gelir. Parmakizinin değişmesi mümkün olmadığı gibi, sahte parmakizi de yapmak hemen hemen imkânsızdır.

2. Ben

malar gibi ayırt edici özellikler sınıflandırmanın temel elemanlarıdır. Ayrıca günümüzde parmakizlerini tanıma amacıyla çok değişik özellik çıkarım algoritm

ok dikkat çekici hale gelmişlerdir. Parmağın bir kısmı yansa veya kesilse bile, etrafı aynı kalmakta ve bu da iz belirlemeye

yetmek ellikte olduğu

zemez ve Benzetilemez: İkiz kardeşlerin parmaklarındaki papil şekilleri, bir elde bulunan yan yana iki parmaktaki papil hatları, iki eldeki aynı cins parmakların izleri de hiçbir zaman birbirlerine benzememektedirler.

3. Tasnif Edilebilir: Parmakizi, üzerinde bulunan bazı özelliklerinden dolayı sınıflandırılır. Hat yapıları, hatların yönleri, hatlar üzerindeki sonlanmalar ve çatallaş

alarıyla parmakizine ait farklı özellikler de elde edilebilmektedir. Bunlardan en çok bilineni ve bu tez çalışmasının da temelini oluşturan Fingercode adı verilen parmakizi özellik vektörüdür (Jain ve ark. 1999b).

Ayrıca parmakizini kesme, yakma vb. metotlar kullanarak değiştirmeye çalışanlar olmuş fakat bu izler daha da ç

tedir. Bu izlere benzer özellikte ve yine kişiler için ayırt edici öz

düşünülerek araştırma konusu olmuş avuç içi ve ayak tabanında da benzer izler bulunmaktadır. Parmakizi, kimlik tespitinde yanılgıya imkân vermeyen delillerden birisidir. Veri tabanını yanıltacak sahte bir parmakizi yapılamaz. Dikkatle incelendiğinde parmakizlerindeki bazı hatların ani olarak sonlandığı veya ortadan ikiye ayrılıp bir çatal oluşturduğu görülür (Pernus ve ark. 1980). Bu karakteristik noktalar “ayrıntı” olarak tanımlanır. Bu noktalara, sırasıyla hat sonu ve çatal denir (Maio ve Maltoni 1997). Parmakizleri için esas ayırt edici özellik, ayrıntıların parmakizi içerisinde bulunduğu yerler ve yönleri ile birlikte belirli bir işlemle elde edilen gri seviye yoğunluk değerleridir (Altun 2002). Elimizdeki tüm parmakizlerimizi dikkatlice karşılaştırırsak, ana yapı olarak birbirine benzeseler de, nitemler göz önüne alındığında aslında çok farklı olduklarını görürüz. Bu farklılıklar öyle ayırt edicidir ki, yapılan çalışmalarda yeryüzündeki iki farklı insanın aynı parmakizine sahip olma olasılığı 64 milyarda bir olarak saptanmıştır (Nabiyev 2003). Kriminolojik açıdan bu çizgilerin özelliklerine göre bir suçlunun cinsiyetinin ve yaşının belirlenmesi mümkündür. Kriminolojide suçluyu parmakizine göre tanıma Galton (1892), Henry (1900) ve Herschel (1918) tarafından önerilmiştir (Galton 2003).